Üretrit

Üretrit Hastalığı Nedir?

Böbrekler vücuttaki zararlı maddelerin ve atıkların süzülmesi ile birlikte idrarın son halini aldığı çok önemli bir vücut organıdır. Böbreğin süzüp idrar haline getirdiği sıvıyı dışarı atabilmesi için sağlıklı bir boşaltım sistemine ihtiyaç duyulur. 

Boşaltım sisteminin sağlığı böbreklerin, mesanenin (idrarın depo edildiği torba gibi yapı), üreterlerin ve üretranın sağlığı demektir. 

Bu organlardan herhangi birinde meydana gelen tıkanıklıklar, enfeksiyonlar ve yapısal bozukluklar boşaltım sisteminin görevini yapmasına engel olmakla birlikte kişilerin hayat kalitesini düşüren ağrılara ve bazı şikayetlere sebep olabilir.  

Üretra idrarın depolandığı mesane ile idrarın dışarıya atılmasını sağlayan son noktanın bağlanmasını sağlayan tüp şeklindeki borudur. 

Bu borunun herhangi bir sebeple meydana gelen iltihabi reaksiyon ile birlikte buna bağlı olarak gelişen tahriş ve tahribe üretrit denir. Yani esasen üretra iltihabına üretrit denmektedir.

Üretrit gelişen kişilerde sebep genellikle bakteriyel enfeksiyonlardır. Bununla birlikte bazı viral enfeksiyonlar da üretrite sebep olabilir. 

Bu üretrite sebep olan bakteriler cinsel yolla bulaşabilen bakteriler olduğu gibi spontan enfeksiyon yapan bakteriler de olabilir. 

Üretrit Çeşitleri

1. Gonokokal üretrit: Neisseria gonore bakterilerinden kaynaklanır. Bel soğukluğu enfeksiyonları olarak da bilinen bu hastalıkta bakteriler cinsel aktivite (vajinal, oral ve anal ilişki) sırasında kişiden kişiye geçer.
2. Nongonokokal üretrit: N. gonore dışındaki tüm cinsel yolla bulaşan bakterilerden kaynaklanır. En sık neden cinsel yolla bulaşan enfeksiyon Klamidya’ya neden olan Chlamydia trachomatis bakterileridir. Nongonokokal üretrit, cinsel yolla bulaşan enfeksiyonun en yaygın formlarından biridir. C. trachomatis'e ek olarak, nongonokokal üretritin diğer olası enfeksiyon sebebi olarak aşağıdaki bakteriler örnek olarak verilebilir. 
   1. Ureaplazma Urealytikum
   2. Mycoplazma Genitalium
   3. Trikhomonas Vajinalis

Üretrit Belirtileri Nelerdir?

Hem erkeklerde hem de kadınlar üretrit meydana gelebilir. Üretrit meydana geldiği zaman erkek ve kadınların belirti ve şikayetleri biraz farklı olabilir. 

Bazı kişiler ise hiçbir belirti veya şikayet göstermeden bu hastalığı geçiriyor olabilir. 

Kadınlarda aşağıdaki belirtiler ve şikayetler meydana gelebilir:

• Olağandışı vajinal akıntı genellikle cinsel yolla bulaşan bakteriyel enfeksiyonlarda sıklıkla görülen bir belirtidir. Bu akıntı lökore adı verilen beyaz ve yapışkan bir karakterde olabilir. Kadınlar bu durumu fark ettiği zaman bir uzmana danışmaktan çekinmemelidirler.
• Pelvik bölgede ağrı ve karın ağrısı gibi şikayetlerde bulunabilir. Pelvik bölge esasen leğen kemiklerinin sınırladığı bölgedir. Bu bölgede enfeksiyona bağlı olarak bir ağrı meydana gelebilir. Bununla birlikte aynı ağrı karın ağrısı olarak da görülebilir.
• Kadınlarda üretrit disparoni adı verilen cinsel ilişki sırasında ağrı hissi meydana gelebilir.
• Sık veya acil idrara çıkma hatta idrar kaçırma gibi durumlar meydana gelebilir.
• Ateş ve titreme nöbetleri enfeksiyona bağlı olarak kadınlarda görülebilmektedir. Bu genellikle ileri derecede enfeksiyon yüküne sahip kadınlarda meydana gelir.
• Vajinal kaşıntı üretrite bağlı olarak gelişebilir.

Erkeklerde belirti ve şikayetler aşağıdaki gibi olabilir:

• İdrarda veya spermde kan görme gibi durumlar meydana gelebilir. Bu kan görme şikayeti esnasında kişide ağrı şikayeti olmayabilir. Ancak genellikle ağrılıdır. Bununla birlikte nadiren de olsa penisten akıntı meydana gelebilir.
• İdrar yaparken yanma hissi bu hastalıkta sıklıkla görülür. Bu enfeksiyona bağlı gelişen tahriş sebebiyle olabilir.
• Cinsel ilişki sırasında ağrılı boşalma gibi durumlar meydana gelebilir.
• Peniste kaşıntı, hassasiyet veya şişme durumu görülebilir. Kaşıntı ve hassasiyet sıklıkla görülse de peniste şişme nadiren görülen bir durumdur.
• Üretrit erkeklerde kasık bölgesinde genişlemiş lenf düğümleri meydana getirebilir. Hasta bu durumu kasık bölgesinde ele gelen kitle şikayeti ile anlatır. Bu durum üretrit ve birçok hastalık sebebiyle meydana gelebilir. Enfeksiyon sebebiyle bakterilerle savaşan lenf düğümlerinde birikim söz konusudur.
• Erkeklerde ateşin yükselmesi mümkündür. Çünkü bu bir enfeksiyondur. Ancak nadiren görülen bir durumdur.

Üretrit Nedenleri Nelerdir?

Normalde böbrekler, mesane, üreterler ve idrar sterildir. Yani içerisinde mikroorganizmalar bulunmamaktadır. 

Ancak üretra mukozasının kendine ait bir mikroorganizma florası vardır. Bu flora aslında sağlıklı insanların vücutlarında yaşayan mikroorganizmaların topluluğu olarak bilinmektedir. 

İnsan vücudundaki floralar kendi içerisinde denge halindedir ve kişinin sağlığı açısından bir tehdit değildir. Ancak bazı durumlarda bu floradaki dengenin bozulması ve bir bakteri türünün egemen oluşu sonucunda kişilerde üretra enfeksiyonları yani üretrit meydana gelebilmektedir. 

Üretradaki floranın dengesinin bozulmasının sebebi dışarıyla bağlantılı olduğu deriden bakterinin içeriye girmesi şeklinde olabilir. Bu durum cinsel ilişki sırasında meydana gelebilir. 

Üretrite sebep olabilecek bakteriler aşağıda verilmiştir.

• E. Coli
• Neisseria gonore
• Ureaplazma urealytikum
• Mycoplazma genitalium
• Klamidya trachomatis
  

Bakteriler dışında üretrite sebep olabilecek virüsler ve paraziter tek hücreli canlılar da vardır. 

Bunlar:

• Herpes simpleks tip 1
  
• Herpes simpleks tip 2
  
• Trikhomonas vajinalis
  

Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar dışında üretra da meydana gelen travmalar sebebiyle de üretrit olguları meydana gelebilir.

 Bu travmalar: araba kazası, ezilmeler ve yüksekten düşme olabilir. Bu travma enfeksiyonlar için uygun bir ortam sağlar. 

Enfeksiyonlar ve travmalar dışında reaktif artrit veya Reiter sendromu olarak bilinen bir hastalıkta da üretrit meydana gelebilir. 

Bu hastalıkta ağrılı ve şiş eklemler, konjoktivit (kırmızı göz hastalığı) ve bakteriyel bir enfeksiyon olmayan steril üretrit meydana gelir. 

Üretrit Teşhisi

Üretrit teşhisinde doktorlar hastadan dikkatli bir anamnez alarak işe başlar. Anamnez hastanın tıbbi öyküsü ve son dönemde yaşadıkları şikayetlerin tümünün konuşulduğu bir konuşmadır.

Doktor aşağıdaki soruları hastaya sorabilir.

• İdrar yaparken yanma şikayetiniz var mı?
• Cinsel ilişki sırasında ağrı şikayetiniz var mı?
• Birden fazla cinsel partneriniz var mı? (cinsel yolla bulaşan hastalıklar açısından kişinin riskini arttırdığı için)
• Genital organınızdan anormal akıntılar meydana geliyor mu?

Bu gibi sorular hastaların idrar yollarında ve üretrasında bir enfeksiyonun veya başka bir durumun varlığının olabileceği açısından ipucu verir. 

Daha sonra doktor fizik muayeneye ihtiyaç duyar. 

• Fizik muayene erkeklerde karın bölgesinin muayenesi, pelvis bölgesinin muayenesi, testis muayenesi, mesane ve penis muayenesi olarak yapılır. Fizik muayenedeki bulgular doktorlar için teşhise gitmek için faydalı olan test ve tetkikler için yardımcı olur. Kadınlarda da karın ve pelvik bölge muayene edilerek başlanır. Bu bölgedeki hassasiyet bulgularının birçok sebebi olabilir. Doktor herhangi bir vajinal akıntının olup olmadığını kontrol eder. 
• Sistoskopi: İdrar yollarının incelenmesini sağlayan bir yöntemdir. Bu yöntemde sistoskop adı verilen ucunda kamerası bulunan ince bir tüp üretradan içeriye doğru itilir. Bu yöntem sayesinde üretra ve mesanedeki fiziksel bir sorun, enfeksiyon odağı veya taş görülebilir. 
•  Tam kan sayımı (CBC) doktor tarafından istenebilir. Yükselmiş kan değerleri enfeksiyonlar açısından bir belirteç olabilir. Tam kan sayımı yani kan tahlili üretritin direk tanısının konmasını sağlayabilen bir test değildir. 
• C-reaktif protein testi: CRP adı verilen bir protein vücutta enfeksiyon varlığında karaciğerden aşırı miktarda üretilir. Bu değerlerin yükselmesi vücuttaki anlık enfeksiyonları haberdar edebilir. Bu sebeple kan tahlili sırasında CRP değerlerine de bakılabilir. Üretrite özel bir test değildir. 
• Serolojik testler: Gonokokal enfeksiyon veya klamidya gibi cinsel yolla bulaşan enfeksiyonları kontrol etmek için özel serolojik testler 
• İdrar tahlili: Bu değerlendirme bir idrar örneğinin alınarak laboratuvarda incelenmesi sonucunda yapılmaktadır. Bu değerlendirme sonucunda idrarda anormal olarak bulunan hücreler ve bakteriler üretrit sebebiyle meydana geliyor olabilir. 

Doktorlar tüm bu muayeneler, test ve tetkikler sonucunda üretrit teşhisi koyabilir. 

Üretrit Tedavisi

Üretrit tanısı erken konulursa ve uygun şekilde tedavi edilirse prognozu (hastalığın seyri) genellikle çok iyidir. Bununla birlikte, hasta geç tanı, yanlış tedavi veya uzun süreli bir kronik üretrit nedeniyle komplikasyon geliştirirse, prognoz spesifik komplikasyona göre değişebilir ve hastanın durumu kötüye gidebilmektedir. 

Üretritlerin tedavisi genellikle antibotikler sayesinde başarıyla yapılabilmektedir. 

Tedaviyi sağlayacak antibiyotiğin seçimi  son derece önemlidir. 

Uygun antibiyotik tedavisini seçebilmek için enfeksiyona sebep olan mikroorganizmanın ne olduğunu bilmek önemlidir. 

Örnek vermek gerekirse bir parazit olan Trikhomonas vajinalis tedavisi geniş spektrumlu bir bakteriyel antibiyotik ile yapılamaz. Bu sebeple altta yatan mikroorganizmanın bilinmesi son derece önemlidir. 

Tedavi genellikle üretrit tipinin belirlenmesi ile planlanır. Eğer üretritin tipi gonokokal enfeksiyon sebebiyle ise N. Gonore bakterisini vücuttan temizlemeye yönelik antibiyoterapi yapılmalıdır. 

Eğer hastalığın sebebi bir viral enfeksiyon ise tedavide antiviral ilaçlar kullanılır. Viral enfeksiyon sebebiyle üretrit gelişmiş kişilerde antibiyotik tedavisi işe yaramadığı durumlarda doktor bu durumdan şüphelenir. Tedaviyi yeniden düzenler ve antiviral ilaç kullanımına başlanılmasını istenir. 

Antibiyotik tedavisi tamamlanmadan ve üretrit hastalığı atlatılmadan hiçbir cinsel aktivite yapılmaması gerektiği hastaya anlatılır. Tedavinin başarılı olup olmadığı konusunda antibiyotik tedavisi bittikten yaklaşık olarak 3 ay sonra doktor ile tekrar görüşülmesi gerekebilir. 

Üretrit Tedavi Edilmezse

Tedavi edilmeyen üretrit vakalarında aşağıdaki durumlar meydana gelebilir. 

• Cinsel problemler meydana gelebilir. Üretrit gelişen kişilerde cinsel açıdan bazı problemler görülür. Hastalar cinsel ilişki sırasında ağrı duydukları için cinsel ilişkiden kaçınabilirler. Bu sebeple eşler arasında problemler de oluşabilir. Tedavi sonrasında bu durum geçebilir.
• Tedavi edilmeyen üretrit enfeksiyonları farklı enfeksiyonlara ve hastalıklara yol açabilir. Erkeklerde sistit (mesane iltihabı),  orşit,  prostatit (prostat bezinin iltihabı),  epididimit (sperm taşınması ve depolanmasından sorumlu dokunun iltihabı) ve üretral darlık bulunur. Kadınlarda görülen komplikasyonların örnekleri ise sistit, servisit ve pelvik inflamatuar hastalıktır.
• Yenidoğan sendromları meydana gelebilmektedir. Bir anne hamileyken üretrit tanısı aldıktan sonra bu hastalıklar görülebilir. Bazı bakterilerin enfeksiyonu sonucu gebelerde üretrit meydana geldiği zaman: T. pallidum ve N. gonnorheae'ninyenidoğan pnömonisine (zatürre), spontan düşüklere, erken doğum, ölü doğum, düşük doğum ağırlığı ve bazı konjenital anormalliklere yol açtığı gösterilmiştir.

Üretrite Ne İyi Gelir?

Aşağıdaki yöntemler ve besinler üretrite bağlı olarak gelişen şikayetleri azaltabilir ve hastanın yaşam kalitesini iyileştirebilir. 

Bunlar:

• Bol sıvı tüketmek üriner sistem sağlığı için oldukça faydalıdır. Bununla birlikte hastaların idrara bol çıkmasını sağlar. Yapılan araştırmalar günlük olarak artmış idrara çıkmanın bakteri üremesini azalttığı yönünde faydalı olduğunu ortaya koymaktadır.
• C vitamini alımını arttırmak idrar yolları enfeksiyonlarına karşı koruyucudur. Bununla birlikte olarak idrarın asitliğini arttırarak bakterilerin ölümüne katkısı vardır. Bu sebeple portakal, yeşil biber ve brokoli tüketilebilir.
• Şekersiz Kızılcık Suyu: Kızılcık suyu içmek, idrar yolu enfeksiyonları için en iyi bilinen doğal ilaçlardan biridir. Kızılcık, bakterilerin idrar yollarına yapışmasını önleyerek enfeksiyonu hafifletir veya önler.
• Bazı hijyen kurallarına uymak ve düzenli olarak uygulamak idrar yolu enfeksiyonlarını önlemek ve hızlı iyileşmek için faydalı olabilir. Bu yöntemlere örnek olarak düzenli banyo yapmak ve cinsel ilişki sonrasında idrar yapmak verilebilir.
• Kondom kullanmak cinsel yolla bulaşan hastalıkları önlemek için tavsiye edilen basit bir yöntemdir.
  

Üretrite Ne İyi Gelmez?

Aşağıdaki yöntemler ve besinler üretrite bağlı olarak gelişen şikayetleri arttırabilir ve hastanın yaşam kalitesini daha da kötüye götürebilir. 

Bunlar:

• Sigara içerdiği nikotin sayesinde iltihabi reaksiyonları şiddetlendirmeye meyillidir. Bununla birlikte iyileşmek için bol miktarda kan akımına ihtiyaç duyan üretra dokusunun damarlarını kasarak bu akımı azaltır. Bu da iyileşmenin gecikmesine sebebiyet verir.
• Birden fazla sayıda cinsel partneri olan kişilerin üretrit geliştirme riski normal insanlara göre oldukça fazladır. Bununla birlikte hastalığın tedavisi ve seyri sırasında cinsel ilişki hastanın şikayetlerinin artmasına sebebiyet verebilir.
• Geçirilmiş üretrit sonrasında kahve tüketimi mesaneyi tahriş edebileceği ve mesane enfeksiyonlarına sebebiyet vereceği için tüketilmemesi önerilen içecekler arasındadır.
• Fazla miktarda alkol kullanımının idrar yollarını tahriş edebileceği ve üretrite bağlı olarak gelişen şikayetleri arttırabilir.  
  

Üretrit İlaçları

Üretrit tedavisinde antibiyotik ilaçlar, antiviral ilaçlar ve anti paraziter antibiyotikler kullanılarak tedavi sağlanabilir. Bu ilaçlar yan etkileri ağır olabilen ve doktorlar tarafından önerilmesi gereken ilaçlardır.

Bu ilaçlar:

Makrolid grubu antibiyotikler: Bu ilaçlar genellikle bakterilerin üremesini engellemeye yönelik etki gösterirler. 

Bu ilaçlar:

• Azitromisin
  
• Eritromisin
  
• Klaritromisin
  

Olası yan etkiler: Bulantı, kusma ve ishal gibi yan etkileri olabilir. Cilt döküntülleri meydana gelebilir. 

Tetrasiklin grubu antibiyotikler: En geniş spektrumlu antibiyotik gruplarındandır. Bakterilerin üremesine engel olarak enfeksiyonlarla savaşırlar. 

Bu ilaçlar: 

• Doksisiklin
  
• Minosiklin
  
• Tetrasiklin
  

Olası yan etkiler: Böbreğe zarar verebilirler. İdrar azalması gibi durumlar meydana gelebilir. Bununla birlikte ishal yapabilir.

Antiviral ilaçlar: Bu ilaçlar viral enfeksiyonlar yani virüslerin sebep olduğu enfeksiyonlara karşı gelişen üretrit vakalarında kullanılabilir. Genellikle virüs enfeksiyonun sebebi HSV tip 1 ve HSV tip 2 olarak bilinir. 

Bu ilaçlar:

• Asiklovir
  
• Famsiklovir
  
• Valasiklovir
  

Olası yan etkiler: Sinirlilik, uykusuzluk ve baş dönmesi gibi yan etkileri olabilir.   

Antiprotozoal ilaçlar: Trikhomonas vajinalise bağlı olarak gelişen üretrit vakalarını iyileştirme amacıyla kullanılırlar. Bakterilerin üremelerini etkileyerek etki gösterirler. 

Bu ilaçlar:

• Metronidazol
• Benzimidazol

Olası yan etkiler: Kusma ve kilo kaybı sıklıkla görülen yan etkilerindendir. 

Hamilelikte Üretrit

Hamilelik sırasında mesanenin pozisyonunun değişmesine bağlı olarak bazı üriner enfeksiyonlara yatkınlık meydana gelir. Bu genellikle mesane enfeksiyonları olsa da üretrit enfeksiyonları da görülebilmektedir. 

Klamidya ve gonore gibi bakteriler bu anlamda fırsatçı durumundadır. Bağışıklık sisteminin zayıflamasına bağlı olarak bu enfeksiyonlar meydana gelebilir.

Gebelerde üretrit vakaları genellikle idrarda yanma olarak kendini gösterebilir. Ateş ve titreme nöbetleri de meydana gelebilir. 

Gebelikte bebek ve anne sağlığının korunması son derece önemli olduğu için bu belirtilere sahip kişilerin derhal doktora gitmesi gerekir. 

Hamilelik sırasında bu bakterilerle enfeksiyonlar erken doğum riskini artırabilir. Bununla birlikte yeni doğan çocuklarda zatürre, ölü doğum ve düşük kilolu doğum gibi durumlara sebebiyet verebilir.

Tedavi bakteriye uygun olarak yapılır. Genellikle bebeğe en az zarar verecek geniş spektrumlu antibiyotikler seçilir.

Çocuklarda Üretrit

Çocuklarda ve bebeklerde üretrit görülebilir. Çocuklarda ve bebeklerde şikayetler yetişkinlerdeki gibi spesifik ve belirgin olmayabilir. Çocuklarda genellikle kimyasal tahriş sonucunda üretrit meydana gelir. 

Bu durum genellikle üretra içerisine giren sabun, köpük banyoları veya cilt losyonları gibi kimyasallar sebebiyle üretradaki tahriş nedeniyle olur.

Tahriş edilmiş üretra enfeksiyona açık ve savunmasız hale gelir. Bu genellikle kimyasal maddeye temastan 1 ila 3 gün arasında başlar. 

Çocukların ve bebeklerin şikayetleri arasında idrar yaparken acı çekme olabilir. Bunu bebekler ağlayarak gösterir. Bu durumda anne ve babanın dikkatli olması gerekir. 

Çocuklar kendileri idrar yaparken acı çektiğini belirtebilirler.  Bunun dışında idrarda kan görme gibi durumlarda meydana gelebilir. Bu üretral mukozanın tahriş sebebiyle dökülmesine bağlı olarak kan damarlarından meydana gelen sızıntı sebebiyle olabilir. 

Teşhis yaparken doktorlar genellikle anamnez ile bu hastalıktan şüphelenir. Üretranın ve genital organın fiziksel muayenesi tanı koymaya yardımcı olur. Eğer tanı konulamıyorsa sistoskopi denenebilir. 

Tedavide çocuklar için minimal yan etkileri olan antibiyotik ve antiviral tedaviler seçilir. Genellikle 1 ila 2 hafta içerisinde hastalık iyileşmektedir.

Üretrit için Hangi Doktora Gidilmeli? 

Aşağıdaki belirti ve şikayetlere sahip kişilerin bir Üroloji Hastalıkları uzmanı ile görüşmesi gereklidir. Hayat kalitesini düşüren ve şiddetli ağrı şikayetlerine sebep olan bu hastalığın tedavisinin yapılabilmesi için bir uzman görüşü gerekir. 

• İdrar yaparken ağrı ve yanma şikayetleri yaşayan kişilerin üretrit hastalığı geçiriyor olma ihtimali vardır. Bununla birlikte kişilerde meydana gelen kanlı idrar gibi durumlar görülmesi de uzman bir doktora başvurulması gerektiren sebeplerdendir.
  
• Hem kadınlarda hem de erkeklerde cinsel ilişki sırasında ağrı üretrit için kuvvetli bir belirti olabilir. Bu durum genellikle erkeklerde ağrılı bir ejekülasyon (boşalma) ile devam eder. Bununla birlikte hem kadınlarda hem erkeklerde cinsel organlarda kaşıntı gibi şikayetler de tek başına doktora başvurmak için bir sebep olmasa da diğer belirtiler ile birleştiğinde üretrit için bir belirteç olabilir.
  
• Vajinadan ve penisten meydana gelen anormal akıntılar üretrit belirtisi olabilir. Bu durumun üretrit ile ilişkisi olsun veya olmasın mutlaka bir doktor tarafından değerlendirilmesi gerekir.