Süt Düğümlenmesi

Süt Düğümlenmesi Nedir?

Süt düğümlenmesi genel olarak süt kanallarının tıkanması olarak bilinir ve emziren annelerde emzirme dönemi boyunca en az bir defa karşılaşılan bir durumdur. Anneler açısından oldukça acı verici olan süt düğümlenmesi, tıkalı meme kanallarının memenin uç kısımlarında ani ağrılara sebep olmasından kaynaklanmaktadır.

Süt düğümlenmesi sütün göğüsten yeterli oranda boşalmaması sonucu süt kanallarının tıkanması ve iltihaplanması ile oluşan bir durumdur. Meme boyunca küçük birer kanal olan süt kanalları, meme başının etrafında ve areolanın (meme ucu) altında bulunan koyu alanlardır.

Anne sütü süt lobülü denilen yerde üretildikten sonra, bebeğin beslenmiş olduğu meme ucuna doğru laktifer kanallar aracılığı ile hareket etmektedir. Bu durumda süt meme ucundan yeterli ve uygun oranda boşalmaz ise memede süt kanallarının tıkanmasına yol açar ve iltihaplanma ve şişme ile sonuçlanır.

Süt Düğümlenmesi Belirtileri

Süt düğümlenmesi kadınlarda emzirme döneminde sık rastlanılan bir durumdur. Süt kanallarının tıkanması belirtileri ise şu şekilde sıralanabilmektedir:

• Memede oluşan donuk şeklinde ağrı
• Meme etrafında kızarıklık meydana gelmesi ve giderek maviye dönmesi
• Bebeğin emmesi esnasında memenin daha hassas olması ve ağrı oluşması, emzirme bittikten sonra oluşan ağrının azalması
• Memelerde ya da aerolo kısmında yumru şeklinde bir kabacık ya da topak görünümü
• Göğüste sıcaklık hissi
• Sarımsı ya da berrak bir sıvının meme ucundan sızması

Süt Düğümlenmesi Nedenleri Nelerdir?

Süt düğümlenmesi her emziren annenin başına gelebilecek bir durumdur. Memede süt düğümlenmesinin oluşmasının sebebi ise birçok farklı faktöre göre meydana gelebilmektedir.

Süt tıkanmasının başlıca nedenleri şu şekilde gösterilebilmektedir:

• Bebeği birdenbire sütten kesmek memede süt birikimine neden olarak süt kanallarının tıkanma ihtimalini artırmaktadır. Bu nedenle bebeği sütten keserken mutlaka kademeli olarak ve birkaç hafta sürecek şekilde olmasına dikkat edilmelidir.
• Bebeğin beslenme programında yapılan ani değişimler de yine süt kanallarının tıkanmasına yol açabilmektedir. Eğer bebek günde 5 defa emiyorsa ve emzirme aniden günde 2 defaya düşürülmüş ise yine memede süt birikmesi olur ve tıkanma gerçekleşir. Bunun dışında emzirmeler arasındaki saat farkı da yine çok uzun olması tıkanmaya sebep olabilmektedir.
• Emzirirken süt kanallarının tıkanması da oldukça sık karşılaşılan bir durumdur. Emzirme esnasında tek bir memenin tercih edilmesi, süt düğümlenmesi riskini artırmaktadır. Bu nedenle bir emzirmede sağ göğüs tercih edilmişse diğer emzirmede mutlaka sol göğüs tercih edilmelidir.
• Annelerin giydiği çok sıkı mayo, bikini, sütyen, atlet gibi kıyafetler de meme üzerinde baskıyı artırarak süt kanallarının daralmasına ve tıkanmasına neden olabilmektedir.
• Göğse alınan ağır bir darbe (düşme, çarpma gibi) de süt kanallarının tıkanmasına yol açabilmektedir.

Süt Düğümlenmesi Teşhisi

Memede süt tıkanmasının tedavi edilebilmesi için öncelikle doğru teşhis konulmalıdır. Memede süt kanallarının tıkanması bazı durumlarda daha ileri komplikasyonlara sebep olabilmektedir. Bu nedenle teşhis için doğru adımlar atılmalıdır.

Süt tıkanmasının teşhis edilmesi için ise genel olarak iki yöntem kullanılmaktadır:

• Fiziki muayene: Memede süt tıkanmasının belirtileri anne tarafından kadın hastalıkları ve doğum uzmanına bildirilir. Hasta öyküsünün ışığında gerçekleştirilen fiziki muayene sonucunda meme ve meme çevresi incelenerek teşhis konulur.
• Ultrason: Süt düğümlenmesi için bazen fiziki muayene ile kesin tanı koymak mümkün olmamaktadır. Bu gibi durumlarda ultrason çekilerek süt kanalları incelenir ve gerekli teşhis konur.

Süt Düğümlenmesi Tedavisi

Süt düğümlenmesi annelerin emzirme döneminde bilmeden yapmış oldukları bazı hatalar sebebiyle oluşmaktadır. Tedavisinde de genel olarak bu hatalar düzeltilmekte ve doğru emzirme planları uygulanmaktadır. Memede süt tıkanmasının tedavisinde temel amaç memedeki sütü boşaltmak ve süt kanallarını rahatlatmaktır.

Süt düğümlenmesinin tedavisi için aşağıdaki basamaklar uygulanmaktadır:

• Sıcak Kompres: Memeye sıcak kompres uygulamak süt kanallarının genişlemesine ve süt akışının kolaylaşmasına yardım ettiği için bebeği emzirmeden önce uygulanmalıdır.
• Emzirme Planlaması: Bebeğin beslenme sıklığı artırılmalıdır. Bebeğin gün içerisinde en az 5 defa olmak üzere emzirilmesi sağlanmalıdır. Günde 8 ile 12 defaya kadar emzirme yapılması tavsiye edilmektedir.
• Emzirme Pozisyonu: Bebeğin emzirme esnasındaki pozisyonu da çok önemlidir. Bebek emzirilirken çenesi memedeki yumruya bakacak şekilde yerleştirilmelidir. Bebeğin emmesi esnasında memedeki yumrunun üzerine sıcak kompres eş zamanlı olarak uygulanmalıdır.
• Masaj: Sıcak duş alırken memedeki yumru üzerine masaj yapılmalıdır.
• İlaç Tedavisi: Memedeki ağrının aşırı şiddetli olduğu durumlarda ise doktorun emzirme dönemi için uygun olan reçete edeceği ağrı kesici ilaçlar da alınmaktadır.

Süt Düğümlenmesi Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Memede süt birikmesi sonucu oluşan süt düğümlenmesi bazı durumlarda iltihaplanmaya da sebep olabilmektedir. Özellikle iltihaplanmanın sonucunda memede ve meme ucunda kızarıklık artıyorsa ve şişlik oluşuyorsa süt kanallarının tıkanması mastit denilen daha ağır bir duruma yol açıyor anlamına gelmektedir.

Bu nedenle süt kanallarının tıkanması daha ağır komplikasyonlara yol açmadan gerekli tedavinin yapılması şarttır. Süt tıkanması gün içerisinde memede ağrı ve acıya sebep olduğu için annelerin yaşam kalitesi düşmektedir. Bu nedenle gerekli tedavi alınarak ağrı ve acıya son verilmelidir.

Süt Düğümlenmesine Ne İyi Gelir?

Süt düğümlenmesine doktorun vermiş olduğu ağrı kesici ilaç ve önerdiği memedeki sütü boşaltma uygulamalarının yanı sıra gün içerisinde yapılacak çeşitli uygulamalar bulunmaktadır.

Bunlar aşağıdaki gibi sıralanmaktadır:

• Memedeki süt kanallarının tıkanmasının sebeplerinden biri sıkı kıyafetlerdir. Bu nedenle emzirme dönemi boyunca bol kıyafetler tercih edilmelidir.
• Süt düğümlenmesine bitkisel çözüm olarak ise meyve ve sebzeler önerilmektedir. Süt kanallarının tıkanması enfeksiyon riskini de artıracağı için bağışıklığı güçlü tutmak oldukça önemlidir. Bu nedenle meyve ve sebze ağırlıklı beslenmek ve gün içerisinde bol sıvı tüketmek gerekir.
• Gün içerisinde mutlaka yeterli miktarda dinlenilmelidir. Yorucu ve stresli bir hayat iyileşmeyi zorlaştıracağı için dinlenmek oldukça önemlidir.
• Bebeğin emzirmeden kesilmesi planlanıyorsa eğer mutlaka yavaş yavaş yapılmalıdır. Haftalar sürecek şekilde planlanmalı ve bebek sütten o şekilde kesilmelidir. Aksi takdirde anneden gelecek süt, süt kanallarında birikerek tıkanmaya sebep olmaktadır.
• Emzirme döneminde tek göğüs yerine her iki göğüsten emzirme yapılmalıdır.

Süt Düğümlenmesi Ne İyi Gelmez?

Memede süt tıkanmasının başlıca sebebi memede süt kanallarında süt birikmesidir. Bu nedenle tıkanmaya sebep olacak durumlar süt düğümlenmesine iyi gelmeyecektir. Bebeğin az miktarda emzirilmesi, sütyen ve mayo gibi kıyafetlerin çok dar giyilmesi, tek göğüsten emzirme yapmak gibi durumlar sütün birikmesine ve kanalların tıkanmasına sebep olmaktadır. Bu nedenle durumlardan kaçınılmalıdır.

Süt Düğümlenmesi için Hangi Doktora Gidilir?

Memede süt kanallarının tıkanması kadınlar için oldukça rahatsız edici ve acı vericidir. Bu nedenle eğer süt tıkanmasının belirtileri görülüyorsa ve ağrı giderek şiddetleniyorsa hemen doktora gidilmelidir. Hastanelerin Kadın Hastalıkları ve Doğum Bölümüne başvurulması gerekmektedir. Eğer ağrı ve acı çekilemez durumdaysa hastanelerin Acil Servisine başvurulmalıdır.