Tavuk Zehirlenmesi

Tavuk Zehirlenmesi Nedir?

Vücuda ağız yolu ile alınan, bayat, küflenmiş, kirlenmiş veya kirli sular ile yıkanmış besinlerden kaynaklanan zehirlenmelere besin (gıda) zehirlenmesi denilmektedir. Yani gıda zehirlenmesi bazı mikroorganizmaların ya da bakterilerin meydana getirdiği zehirli maddeler nedeni ile bozulmuş yiyecek tüketimi sonucunda meydana gelmektedir.

Yapılan araştırmalara göre, gıda zehirlenmelerinin %50-60’ının et ve tavuk ürünlerine, %25-30’unun süt ve süt ürünlerine, %5-6’sının mantarlara, % 5-15 kadarının diğer besinlere bağlı olduğu gösterilmiştir.

Gıda zehirlenmelerine sebep olan besinler yüksek ve düşük risk gruplarına ayrılmaktadır. Tavuk ve tavuk ürünleri gıda zehirlenmesine sebep olan besinler içerisinde, yüksek risk grubunda bulunur. Bu ürünlerin sebep olduğu zehirlenme genellikle hafif geçirilmekle beraber, ölümcül sonuçlarda doğurabilen yaygın bir halk sorunudur.

Tavuk zehirlenmesi gibi bütün besin zehirlenmeleri toplumun her bireyin de görülebilir. Fakat zehirlenme herkeste aynı etkiyi oluşturmaya bilir. Daha duyarlı olan bebek, çocuklar, gebeler, yaşlılar ve bağışıklık sistemi baskılanmış olanlarda daha ağır tablolar ve sonuçlar görülebilir.

Bireyin zehirlenmeye oluşturduğu yanıt duyarlılık dışında, almış olduğu bakteri veya toksine, besinin ne oranda kontamine olmuş olduğuna, tüketilen miktara ve kişinin alınan mikroorganizma türüne karşı duyarlılığına göre de değişir. Özet ile kimi bireylerde hiç bir belirti olmazken, kimi bireylerde ölümle dahi sonuçlanan ağır tablolar görülebilir.

Tavuk Zehirlenmesi Belirtileri Nelerdir?

Aynı tavuk ürününü tüketen bireylerde, aniden meydana gelen belirtiler aklımıza tavuk zehirlenmesini getirmelidir.

Bu belirtiler şu şekildedir:

• Sindirim yolunun (mide ve bağırsaklar) enfeksiyonundan dolayı oluşan kusma, karın ağrısı ve ishal.
• Zehirlenmeye sebep olan etkenin vücuda girip bağırsakları deldikten sonra dokulara yayılması sonucunda, savunma mekanizması olan vücut sıcaklığının artması. Ateşin yükselmesi.
• Zehirlenmeye sebep olan etkenin bağırsağı delmesi ve dokulara zarar vermesi sonucu kanlı ishal görülmesi.
• İshalin çok şiddetli olmasına bağlı olarak gelişen aşırı sıvı kaybı (dehidratasyon)
• Aşırı sıvı kaybı ve ateş yüksekliğine bağlı oluşan halsizlik, yorgunluk, bitkinlik, kas ağrıları, üşüme ve titreme.
• Nadiren mikroorganizmanın sinir sistemine etki etmesine bağlı, baş dönmesi, yutma güçlüğü, göz kapaklarının düşmesi, felç ve ölüm görülür.
  

Zehirlenme sonrasında belirtiler, bazı bireylerde 30 dakika ile 1 saat içerisinde, bazı bireylerde 12-48 saat içerisinde bazı bireylerde ise 1 hafta sonrasına kadar uzun süren süreçte görülebilir.

Tavuk zehirlenmesinde belirtiler ortalama 1-3 gün sürer. Ancak alınan mikroorganizma türü ile miktarına, enfeksiyonun şiddetine ve bireyin bağışıklık sisteminin durumuna göre bu süre kısalabilir ve ya uzayabilir.

Tavuk zehirlenmesi özellikle bebek, çocuk, gebe, yaşlı ve bağışıklık sistemi zayıf kişilerde ölümle sonuçlanabilir. Bu nedenle özellikle bu bireylerde bahsedilen belirtiler görülüyor ise ve ya şüpheli tavuk tüketimi söz konusu ise en kısa sürede doktora başvurulmalıdır.

Tavuk Zehirlenmesi Neden Olur?

• Tüketilen tavuk ve tavuk ürünlerinin son kullanma tarihleri geçmiş ise bu tavuklarda ve ürünlerinde bulunan Salmonella tipi bazı mikroorganizmalar zehirlenme tablosuna sebep olacaktır.
• Çiğ, az pişmiş tavuk ve ürünlerinin tüketilmesi sonucu tamamen mikroorganizmalardan arınma sağlanamadığı için zehirlenme oluşabilir.
• Çiğ ve pişmiş tavuk için aynı doğrama tahtası ve materyallerin kullanılması tavuk zehirlenmesine neden olabilmektedir.
• Kirli maddeler ile temas etmiş ve ya kirli suya maruz kalmış tavuk ürünleri ve tavuk etinin tüketimi zehirlenmeye neden olabilir.
• Piştikten sonra hemen tüketilmeyip kalmış olan tavuğun daha sonra tüketilmesi zehirlenmeye neden olabilir.

Salmonella tipi mikroorganizmaların neden olduğu tavuk zehirlenmesi riskini arttıran bazı risk faktörleri mevcuttur.

Bu faktörler ise şu şekildedir:

• Zehirlenmeye maruz kalmış aile bireyleri
• Yurtlar ve bakım evleri gibi gruplar halinde yaşam sürdürülen yerler.
• Başkaları tarafından yapılan yiyeceklerin tüketimi.
• Düşük hijyen standartları.

Tavuk Zehirlenmesi Teşhisi

Bir kaç kişide aynı tavuk ürünlerini tüketmeleri sonucu oluşan aynı tarzda ishal, kusma, bulantı ve karın ağrısı gibi bulgular tavuk zehirlenmesi teşhisini koymayı kolaylaştırır.

Bireylerden şüphe durumunda alınan dışkı ve kusmuk örnekleri mikroskop altında incelenir. Zehirlenmeye neden olan mikroorganizmalar taranır ve bulunan mikroorganizmalar teşhisin konulmasını sağlar.

Bunun dışında zehirlenme enfeksiyona neden olup olmamış mı öğrenmek için kan testleri ve idrar tetkikleri istenilebilmektedir.

Tavuk Zehirlenmesi Tedavisi

Salmonella tipi gıda zehirlenmesi olan tavuk zehirlenmesinin temel tedavisi ishal sonucunda oluşan sıvı kaybını engellemek ve kaybedilen sıvıyı tekrar yerine koymaktır.

Gıda zehirlenmelerinin çoğunda olduğu gibi tavuk zehirlenmesi de doktora gitmeden de kendiliğinden geçebilmektedir. Fakat dışkıda kan ve renk değişimi mevcut ise ya da zehirlenen bireyler gebe ,çocuk, bebek, yaşlı, bağışıklığı baskılanmış kişiler ise vakit kaybetmeden doktora gidilmelidir.

Zehirlenme ağır bir enfeksiyon tablosu ile seyreder ise, antibiyotik tedavileri de uygulanır.

Ayrıca zehirlenmeyi önleme ve korunma yolları da tedavinin bir parçasıdır. Bu bağlamda ürünlerin son kullanma tarihlerine dikkat edilmeli, gereken hijyenler sağlanmalı, yeteri miktarda ve yeterli sıcaklıkta pişirilme işlemi uygulanmalı ve şüpheli her tüketimden kaçınılmalıdır.

Tavuk Zehirlenmesi Tedavi Edilmezse

Tavuk zehirlenmesi doktora başvurmadan geçebileceği gibi çok ağır sonuçlarda meydana getirebilir.

Belirtiler ve şüphelenilen durumlar mevcut ise hemen doktora başvurulmalı ve gereken tedaviler titizlikle uygulanmalıdır. Aksi takdirde zehirlenme sonucu oluşan ishale bağlı sıvı kaybı sonucu ölüm veya zehirlenmenin merkezi sinir sistemine etkileri sonucu felç kalma gibi çok ağır sonuçlar meydana gelebilir.

Tavuk Zehirlenmesine Ne İyi Gelir?

• Zehirlenmesine sonra kusmayı kesecek her şeyden kaçınılmalıdır.
• İshalin oluşturduğu sıvı kaybını yerine koymak için su tüketilmelidir.
• Elektrolit içeren sıvılar (maden suyu, doğal soda) tüketilebilir.
• Midenin dinlenebilmesi için yiyecek tüketiminden kaçınılmalıdır.
• Reçete edilmemiş hiçbir ilaç kullanılmamalıdır.
  

Tavuk Zehirlenmesine Ne İyi Gelmez?

• Reçete edilmemiş ishal ilaçlarının kullanılması.
• Kusmanın engellenmesi
• Zehirlenme sonrasında mideyi dinlendirmeden tekrar yiyecek tüketilmeye çalışılması.
• Belirtilere rağmen doktora müracaat etmemek.
• Tekrardan kirli ve şüpheli ürünleri tüketmek.
  

Tavuk Zehirlenmesi İlaçları

Tavuk zehirlenmesi tedavisinin spesifik bir ilacı yoktur.

Esas olan sıvı tedavisi ve gereklilik halinde zehirlenmeye sebep olan mikroorganizmalara yönelik antibiyotik tedavisi uygulanır.

Uygulanan antibiyotik genellikle zehirlenmeye neden olan patojen mikroorganizmanın üremesine ve çoğalmasına etki ederek mikroorganizmayı ortadan kaldırmayı hedefler.

Antibiyotik tedavisinin dozları yaşa, cinse alınan mikroorganizma miktarına ve hastanın klinik durumuna göre değişiklik gösterebilir.

Gebelerde Tavuk Zehirlenmesi

Tavuk zehirlenmesi kendiliğinden geçebileceği gibi ölümle dahi sonuçlanacak olumsuzluklara sebep olabilir.

Gebeler ve bebeklerinin sağlıkları açısından ve bebeğin doğum öncesi ve doğum sonrası herhangi bir problemi olmaması için zehirlenme şüphesi durumunda hemen gebeden sorumlu doktoru ve enfeksiyon uzmanına başvurulmalıdır.

Her bireyde olduğu gibi gebe bireylerde de zehirlenmenin teşhisi ve tedavisi aynı şekilde uygulanır.

Bebeklerde ve Çocuklarda Tavuk Zehirlenmesi

Çocuklar ve bebeklerde bağışıklık sistemi henüz yeteri kadar güçlü olmadığı için zehirlenme olayları daha şiddetli görülebilmektedir.

Eğer çocuğunuz veya bebeğinizin şüpheli tavuk tüketimi söz konusu olmuş ise ve belirtiler mevcut ise hemen pediatri doktoru ve enfeksiyon doktoruna başvurunuz.

Bebek ve çocuklarda zehirlenme teşhisi ve tedavisi yetişkin bireyler gibi yapılmaktadır.

Tavuk Zehirlenmesi için Hangi Doktora Gidilir?

Özellikle şüpheli tavuk ve tavuk ürünü tüketimi varsa ve yukarıda belirttiğimiz, ishal, karın ağrısı, bulantı, kusma gibi temel ve en önemli belirtiler mevcut ise vakit kaybetmeden hemen doktora başvurulmalıdır.

Özellikle bebek, çocuk yaşlı, gebe ve bağışıklık sistemi baskılanmış bireylerde ölümle dahi sonuçlana bilecek olumsuzlukları olduğundan en yakın hastanenin Enfeksiyon Hastalıkları doktorlarına zaman kaybetmeden gidilmelidir.