Bebeklerde Gece Terörü

Bebeklerde Gece Terörü Nedir?

Gece terörü hastalığı, genellikle 1,5 yaşından sonra bebeklerde ve çocuklarda görülse de her yaşta ortaya çıkabilen bir uyku bozukluğudur. Bu uyku bozukluğu, uykuya daldıktan 1-2 saat sonra, uykunun Non-Rem (derin uyku) evresinde meydana gelirken, engellenemeyen anormal davranış ve hareketlere sebep olur.

Normal bir uyku düzeni, REM (Rapid Eye Movement) ve Non-Rem (NREM) uyku periyotlarından oluşur. NRem evresinde, beyin aktiviteleri, kalp atışı ve nefes alıp verme çok düzenliyken, REM evresinde bu vücut fonksiyonları oldukça değişkenlik gösterir. Bu evrede gözler çok hızlı hareket eder ve aynı zamanda hatırlanabilir rüya görülen evredir.

Bebeklerde gece terörü, bebekler NRem evresinde tam uyanık olmadıklarından dolayı, şaşkın, ağlama, bağırma, terleme veya ittirme gibi reflekslerde bulunurlar. Bu uyku bozukluğu genelde 2-3 dakika arasında sürerken en fazla yarım saate kadar uzayabilir.

Bebeklerde Gece Terörü Belirtileri Nelerdir?

Gece terörü atağı belirtileri, kişinin karakter yapısına göre değişirken aynı zamanda görülen her atak birbirine benzer şekilde meydana gelir. Bu atakların şiddetine göre görülen belirtiler çok kısa sürse de, kişi atağın etkisinden kurtulamadığı takdirde dakikalarca sürer. Bu süre sonunda çocuk sakinleşerek yeniden uykuya dalar ancak uyandığında hiçbir şey hatırlamaz.

Uyku terörü esnasında beden aktif olurken bilinç yerinde olmadığından hasta uyanıkmış gibi görünür, fakat aslında çok derin bir uyku halindedir. Bununla birlikte bebeklerde görülen gece terörünün belirtileri bebekten bebeğe değişebilir.

Bu belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

• Kâbus görme,
• İstemsiz el veya kol hareketleri,
• Kıyafetleri çıkarma çabası,
• Sayıklama,
• Çığlık atma,
• Uyurgezerlik,
• Ciltte kızarıklık,
• Boş boş bakma,
• Ateş ve terleme,
• İnleme ve iç çekme,
• Göz bebeklerinde büyüme,
• Kas kasılmaları,
• Diş gıcırdatma veya çene sıkma,
• Yatak ıslatma,
• Hızlı nefes alıp verme,
• Kalp atışının hızlanması,
• Saldırganlık,

Bebeklerde Gece Terörü Nedenleri Nelerdir?

3 yaşından küçük bebeklerin günlük olarak yaklaşık 13-14 saat arasında uykuya ihtiyaçları olduğundan, bu uyku süresinin yetersiz olduğu takdirde gece terörü yaşama olasılığı daha yüksektir. Çünkü bu uyku bozukluğunun tam olarak altta yatan kesin nedeni bilinmese de gece terörüne neden olan en önemli faktörlerden biri uyku eksikliği olarak görülürken farklı birçok faktör de uyku bu bozukluğuna neden olabilir.

Bebeklerde uyku terörüne sebep olan faktörler şu şekildedir:

• Genetik,
• Uyku düzensizlikleri,
• Uyku sorunları,
• Yaşamsal zorluklar,
• Migren,
• Epilepsi,
• Dengesiz beslenme,
• Bulaşıcı bir hastalık,
• Farklı bir yerde uyuma,
• Kreşe başlamak,
• Uzun süreli stres,
• Yorgunluk, 
• Günlük yaşamda değişikler,
• Travma,
• Huzursuz bacak sendromu, 
• Ses ve gürültü,
• Ameliyat öncesi anestezi verilmesi,
• Obstrüktif uyku apnesi gibi solunum bozuklukları,
• Yüksek ateş, 
• Antibiyotik, uyarıcı veya antidepresan gibi bazı ilaçlar,
• Psikolojik problemler

Bebeklerde Gece Terörü Teşhisi

Gece terörü travma, depresyon, kaygı, stres veya diğer akıl sağlığı sorunlarının bir işareti olabileceğinden dolayı bir uzman desteği almak altta yatan sorunların erken tanı ve teşhisine yardımcı olur. 

Örneğin epilepsi ile gece terörü hastalığının arasında bir bağlantı söz konusudur, çünkü epilepsi olan bebeklerin gece terörü yaşama olasılıkları daha yüksektir. Bu nedenle epilepsi hastalığının ve gece terörüne neden olan faktörlerin ayırt edilebilmesi için tanı ve teşhis çok önemlidir.

Bu hastalığın teşhisi için ilk olarak, bireyin sağlık geçmişiyle birlikte, ailede gece terörü, uyurgezerlik veya farklı uyku problemlerinin olup olmadığı hakkında bilgi değerlendirmesi yapılır. Değerlendirme yapılırken, diğer olası akıl sağlığı bozukluklarının gece terörünü neden olup olmadığı da değerlendirilir. Bununla birlikte bebeklerde ve çocuklarda gece terörünün teşhisi için yapılan değerlendirmeler ve uygulanan fiziksel testler şu şekilde sıralanabilir:

• Evde stresli bir ortamın olup olmadığı,
• Uyku ilacı gibi herhangi bir ilacın alınıp alınmadığı,
• Uyarıcı madde kullanılıp kullanılmadığı,
• Uyku esnasında solunum problemleri yaşanıp yaşanmadığı,
• Daha önce ruh sağlığıyla ilgili bir problem yaşanıp yaşanmadığı ve bununla ilgili destek alınıp alınmadığı,
• Uyku bozukluğuna neden olan epilepsi hastalığı olduğu takdirde, epileptik aktivasyonların değerlendirilmesi için elektroensefalografinin (EEG),
• Uyku apnesi rahatsızlığından kaynaklanıyorsa, polisomnografi yani uyku apnesi testi,

Tüm bu test ve değerlendirmeler yanında ayrıca teşhis aşamasında farklı bir akıl sağlığı veya fiziksel rahatsızlığından şüpheleniliyorsa, CT ve MRI taraması gibi ek testler yapılabilir.

Bebeklerde Gece Terörü Tedavisi

Gece terörünün doğru bir şekilde tedavi edilebilmesi için, bu uyku problemine neden olan durum veya hastalığın doğru teşhisi oldukça önemlidir. Bu sayede doğru bir teşhisle uyku bozukluğuna neden olan olası hastalıkların erken tedavisi için gereken adımlar atılabilir. Fakat nadir görülen gece terörü belirtilerinin tedavisi için herhangi bir tıbbi yardım gerekli olmasa da uzun süreli bir hastalık söz konusu olduğunda altta yatan hastalığın tedavi edilmesi gerekir.  

Uyku terörü ataklarını tetikleyen faktörler, tedavi edildiği takdirde hastalığın tamamen ortadan kalkmasını sağlar. Bununla birlikte obstrüktif uyku apnesi, tıbbi veya zihinsel sağlık durumu gibi farklı bir uyku bozukluğuyla ilişkili olduğu takdirde hastalığa yönelik tedavi programı uygulanmalıdır.

Bu hastalık anksiyete veya stres gibi durumlardan kaynaklanıyorsa ilk olarak ilaç kullanımı yerine psikoterapi yöntemi ile tedavi edilmesi gerekir. Ayrıca hipnoz, gevşeme terapisi, biofeedback ve bilişsel davranışçı terapileri gibi terapiler uyku sorunlarının çözülmesine yardımcı olabilir.

Psikolojik desteğin yanında uyku terörü bazı hastalıklardan kaynaklanıyorsa altta yatan hastalığın tedavisine yönelik yapılması gereken bir diğer yöntem de ilaç tedavisidir. Fakat ilaç tedavisi özellikle bebeklerde ve çocuklarda nadir olarak kullanılsa da, gerekli görüldüğü takdirde belirli antidepresan veya sakinleştirici ilaçların kullanılması etkili olabilir.

Bebeklerde Gece Terörü Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Bebeklerde ve çocuklarda gece terörü atakları esnasında, camdan düşme, merdivenden yuvarlanma, yataktan düşme, takılarak düşme veya koşarak duvara çarpma gibi fiziksel olaylar daha fazla görülür. Dolayısıyla gece terörü tedavi edilmediği takdirde ciddi fiziksel yaralanmalara neden olabilir.

Çocuklar gün içinde de korku ve kabuslar yaşamaya devam ettikleri takdirde kişilik problemlerine neden olurken toplumdan kendilerini soyutlayabilirler. Ayrıca tedavi edilmediği takdirde farklı uyku bozukluklarına neden olurken, bebeklerin ve çocukların gün içinde aşırı uyuklamalarına da neden olur. Buda bebeklerin fiziksel ve zihinsel gelişimlerini olumsuz etkilerken, özellikle okul çağındaki çocukların, derslerine adapte olamama, öğrenme güçlüğü yaşama ve dikkat kayıplarına yol açarak okul hayatlarında başarısız olmalarına neden olur.

Bununla birlikte gece terörüne neden olan hastalıklardan biri de obstrüktif uyku apnesi olduğundan dolayı, bu durumundan tedavisi çok önemlidir. Çünkü bu hastalık uykuda solunum durmasına neden olarak fiziksel ve zihinsel problemlere neden olur. Örneğin, düzensiz kalp atışına, kalp büyümesine, yüksek tansiyona depresyona veya aşırı kilo alımına neden olur. Ayrıca inme veya kalp krizi riskini arttırarak uyku esnasında ölüme sebep olabilir.

Bebeklerde Gece Terörüne Ne İyi Gelir?

Bebekler gece terörü yaşadığı an istem dışı yapılan hareket ve sesleri aile içinde paniğe ve korkuya neden olur. Ancak böyle bir durumla karşı karşıya kalındığı takdirde ebeveynlerin sakin ve soğukkanlı davranarak çocuklarına şefkatle sarılmalı ve sakinleştirmeye çalışılmalıdır. Bu şekilde davranarak yarı uykulu ve bilinci yerinde olmayan hastanın bilinçsizce yaptığı hareketlerden dolayı kendisine fiziksel olarak zarar vermesi önlenebilir. 

Bununla birlikte ebeveynlerin alacağı bazı tedbirlerle bu uyku bozukluğunun önüne geçilebilmesi mümkündür.

Gece terörü hastalığında alınması gereken tedbirler şu şekilde sıralanabilir:

• Gece terörü esnasında çocuklar kesinlikle uyandırılmamalıdır,
• Atak sırasında olası bir fiziksel yaralanmanın önüne geçilmesi için önlem alınmalıdır, örneğin çocuğun odasında bulunan oyuncak vs kaldırılmalıdır,
• Uyku öncesi aşırı hareketli oyunlar oynaması engellenmelidir,
• Uyku düzenine dikkat edilmelidir ve bunun için düzenli bir uyku programı oluşturulmalıdır,
• Uyku öncesi ılık banyo yaptırılmalıdır,
• Evde sakin bir aile ortamı oluşturulmalıdır, 
• Uyku alanının hijyen olması sağlanmalıdır,
• Oda havalandırılmalı ve çok sıcak olmamalıdır,
• Çocukların yanında yüksek sesle konuşma, tartışma veya kavga edilmemelidir,
• Uyku alanında loş bir aydınlatma sağlanmalıdır,
• Atak saatleri belirli olduğu takdirde 15 dakika öncesi çocuk uyandırılabilir, 
•  Atak sonrasında çocuğun uykusu tam açıldıktan sonra 5 dakika kadar oyaladıktan sonra tekrar yatılmalıdır,
• Uykudan önce ılık süt veya papatya, rezene çayı gibi bitki çayları verilmelidir,
• Beslenme düzenine dikkat edilmelidir,
• Daha büyük çocuklar için, hafif düzeyde sportif veya sosyal faaliyetlere yönlendirilmelidir,
• Uykuya dalmayı engelleyen ve uykunun bölünmesine neden olan elektronik cihazlar kullanımı azaltılmalı ve odasında tutulmamalıdır.

Ayrıca uyku öncesi ebeveynler, çocuklarına sarılarak sakinleştirirlerse, çocukların daha kolay uykuya dalmalarını sağlayabilirler.

Bebeklerde Gece Terörüne Ne İyi Gelmez?

Bebeklerin ve çocukların düzensiz yani kalitesiz uyku uyumaları gece terörü yaşama olasılıklarını artıran bir faktördür. Bunun yanında uyku programlarının bozulması veya farklı bir ortamda uyumaları nedenleriyle uyku kaliteleri bozulabilir. Ayrıca stres, bu hastalığın ataklarını tetikleyen faktörler arasında yer aldığından, çocukların böyle bir ortamda bulunması bu hastalığı yaşama olasılığını arttırır. Dolayısıyla bebek ve çocukların stresli ortamlardan uzak tutulması gerekir.

Özellikle çocuklar, ebeveynlerinin kavga etme, yüksek sesli tartışma veya birbirlerine şiddet uygulama gibi durumlara şahit olduklarında, bu durum uyku bozukluğunu tetikleyebilir. Bunun yanında çocuk atak anında uyandırıldığı takdirde, atak sürelerinin uzamasına neden olurken istemsiz hareketlere neden olacağı için kesinlikle çocuğun uyandırılmaması gerekir.

Bebeklerde Gece Terörü için Hangi Doktora Gidilir?

Gece terörü hastalığında, çocuklarda görülen belirtiler genellikle 10 yaşında kendiliğinden geçtiğinden dolayı tehlikeli bir hastalık olarak görülmez. Fakat çocukta görülen atakların 30 dakikadan fazla sürmesi ve haftada 2’den fazla gerçekleşmesi durumunda çocuk doktoruna veya çocuk psikiyatrisine götürmekte fayda vardır. Ayrıca çocukta kas krampları, ağızdan salya akması veya altına kaçırma  gibi durumlar söz konusu ise bebeklerde gece terörü tedavisi için çocuk hastalıkları veya psikiyatri bölümünden yardım alınmalıdır.