Bebeklerde Halsizlik
Kusmayla uyku hali birçok hastalığa işaret edebileceği gibi anne sütü alan bebeklerde, fazla emzirmeden kaynaklı halsizlik yaşanabilir. Tedavide ilaç, vitamin takviyesi ve diyet uygulanabilir.
Bebeklerde Halsizlik Nedir?
Bebekler normal zamanlarında aktif, hareketli ve tepkilere açık olurlar. Bebeklerde halsizlik uyku hali ise çoğu zaman farklı hastalıkların habercisi olabilir. Kendine has yöntemlerle problemleri yansıttıkları için bebeklerde oluşan değişimler takip edilmeli ve bu konuda dikkatli adımlar atılmalıdır. Normalde huzursuzluk problemi yaşamayan bebekte halsizlik ve uyku hali izlenmeye başladıysa, annenin bebeği gözlem altında tutulması önerilir.
Çoğu zaman bebeklerde kusma ve halsizlik birlikte görülmektedir. Kusmayla uyku hali birçok hastalığa işaret edebileceği gibi anne sütü alan bebeklerde, fazla emzirmeden kaynaklı yaşanabilir. Özellikle de fışkırarak kusan bebek, genellikle fazla beslendiği için bu tepkiyi verir. Ağız kenarından taşma şeklinde izlenen kusma ise zararsız kabul edilmektedir ve yine fazla beslenmeden kaynaklı olduğuna işaret eder.
Halsizlikle birlikte 2-3 gün süren durumlar tehlikeli değildir fakat şiddetlenmesi, bebeğin tepkilerinin azalması ve benzeri durumlarda mutlaka doktor kontrolü gereklidir. Bebeklerde ateş ve halsizlik birlikte görülebilir. İlk olarak diş çıkarma dönemi olup olmadığı incelenmelidir. Çünkü diş çıkarmaya çalışan bebekte ateş, ishal, ağrı, halsizlik ve uyku hali gibi belirtiler meydana gelir.
Burada dikkat edilecek nokta; belirtilerin ne kadar sürdüğüdür. Ateşle birlikte bebeğin bilincinde kapanma veya ışığa tepki vermeme durumları söz konusuysa ciddi hastalıklara işaret edebilmektedir. Bebeğin ateşi düşerken de halsizlik bir müddet daha devam eder. Ateş vücuttan atılırken, bebekte soğuk terleme ve uyku hali izlenir, kısa sürede de eski haline döner.
Bebeklerde Halsizlik Uyku Hali Belirtileri Nelerdir?
Bebeklerin bazısı daha sakin mizaçlıdır. Karakter özelliklerinden bağımsız olarak her zaman hareketli ve tepki vermeye açık olurlar. Bu nedenle sakin olsa dahi ani gelişen bebeklerde uyku hali halsizlik çok rahat bir şekilde ayırt edilebilir. Direkt olarak halsizliği başlamayan bebekte birtakım ön belirtiler izlenir.
Bebeklerde halsizlik belirtileri şu şekildedir;
- Çabuk yorulma
- Hareketsizlik
- Keyifsizlik
- Tepkilerde azalma
- Huzursuzluk
- Ağlama
Belirtiler halsizlik ve uyku hali yaşayan bebeklerin gösterdiği ortam semptomlarıdır. Aynı zamanda halsizliğin ana kaynağının belirlenmesinde ve uyku haline sebebiyet veren birçok hastalığın da değerlendirilmesinde önemlidir.
Bebeklerde Halsizlik Nedenleri Nelerdir?
Bebeklerde halsizlik kendiliğinden geçebilirken, sıklıkla da bazı hastalıkların belirtisi olarak kabul edilmektedir.
Bebeklerde halsizlik nedenleri şu şekilde sıralanabilir;
- Bağırsak parazitleri: Vücuda farklı yollarla giren parazitler, bağışıklık sistemine bağlı olarak bebeklerde tepkiye neden olur. Ağız, deri ve kan yoluyla kolaylıkla insan vücuduna ulaşır. Bebeklerde halsizliğin en büyük sebeplerinden biridir. Halsizliğe eşlik eden salya akması, ani karın ağrıları, iştahsızlık, ağız kokusu ve makatta kaşıntı bağırsak parazitlerinin işaretidir. Bazı durumlarda diğer belirtiler olmaz ve yalnızca bebekte hafif uyku hali izlenir. Parazitlerin akciğerlere yerleştiği durumda ise şiddetli öksürük semptomu halsizlikle birlikte ayırt edici olabilmektedir. İnsanlardan, hayvanlardan ve iyi yıkanmamış sebze meyvelerden vücuda alınabilir.
- Kansızlık: Kansızlık, bebeklerde halsizliğe neden olan sebeplerin başında gelmektedir. Kansızlığa çoğu zaman demir eksikliği neden olur ve bebekte halsizlik yaşanır. Kan hücrelerinde yaşanan azalma oksijende de azalmaya neden olduğu için enerji kaybı meydana gelir. Böylece bebekte halsizlik görülür. Dikkat dağınıklığı ve soluk cilt, halsizlik belirtilerine eşlik eden diğer durumlardır.
- Diş çıkarma: Bebekler diş çıkarırken zorlanırlar. Bu zorlanma çoğu zaman halsizlik şeklinde izlenir. Aynı zamanda salya akmasıyla başlayan süreç ateş, ishal ve birçok rahatsızlıkla birlikte birkaç gün sürer. Zamanla halsizlik ortadan kalkarak, bebek tekrar hareketli haline döner.
- Geniz eti ve uyku apnesi: Geniz eti büyük olan bebeklerde farklı sorunlar ortaya çıkabilmektedir. Ağzı açık uyumak veya kesik kısa nefes kesilmeleri (uyku apnesi) verimsiz bir uykuya neden olur. Bu nedenle bebekte gün içerisinde halsizlik görülür ve rahat uyuyamadığı için hep bir uyku hali mevcuttur. Aynı zamanda geniz eti burnun arka tarafını kapattığı için horlamaya da sebebiyet verir.
- Lösemi: Nadir de olsa bebeklerde halsizlik lösemi belirtisi olabilmektedir. Lösemi beyaz kan hücrelerinde meydana gelen bir kanser çeşididir ve kemik iliği kanseri olarak da bilinir. Çoğu zaman genetik faktörlerden dolayı yaşanır. Halsizlik, kansızlık, soluk cilt ve morarma gibi durumlar lösemi belirtileri arasındadır.
- Üst Solunum Yolu Hastalıkları: Bebeklerde üst solunum yollarına meydana gelen hastalıkların ilk belirtisi halsizliktir. Grip ve soğuk algınlığı bebekte halsizliğe ve uyku haline neden olur. Çoğu zaman anneler bebeğin hasta olacağını bu şekilde anlar. Ardından gelişen burun akıntısı, öksürük, ateş ve ağrı gibi belirtiler üst solunum yolu hastalıklarına işaret etmektedir.
- Yaşam tarzı: Bazı bebeklerde hiçbir hastalığa rastlanmaz ve tamamen yaşam tarzına bağlı olarak halsizlik izlenebilir. Uyku saati ve yemek saati gibi bebeğin hayatını kolaylaştıran saatlerin uygun olmaması, bebeğin dinlenememesine veya doymamasına neden olabilmektedir. Böyle durumlarda hiçbir testte olumsuz bir durum çıkmaz ve anneden yaşam tarzı, bebeğin beslenme programı ve uyku saati öğrenilir.
Bebeklerde Halsizlik Teşhisi
Bebeklerde halsizlik birbirinden farklı nedenlerle yaşanmaktadır. Sebep olan hastalığın belirlenebilmesi için ise öncelikle hastanın tıbbi öyküsü alınır ve fiziki muayene yapılır. Ardından gerekli görülürse kan testi, idrar tahlili ve gaita testi istenir. Kan sayımı sonrasında nadir olarak periferik yayma testine başvurulabilmektedir.
- Tıbbi öykü: Bebekte meydana gelen şikayetlerin ne zaman başladığı, halsizliğin ne boyutta olduğu ve diğer belirtiler tıbbi öykü alınarak öğrenilir. Teşhis konulma aşamasında bu nedenle önemli bir aşamadır.
- Fiziki muayene: Fiziki muayenede genellikle kulak, burun ve boğaz incelenerek bebeğin halsizliğinin nedeni anlamaya çalışılır. Ayrıca ateş ölçümü ve akciğerlerin dinlenmesi gibi durumlar da fiziki muayene içerisinde yer alır.
- Kan testi: Kan değerlerinin incelenebilmesi için bebekten damar yoluyla kan alınmasıdır. Kan değerleri kan sayımında incelenebilir. Demir ve demir bağlama, beyaz kan hücrelerinin durumu ve kansızlık, enfeksiyon ve birçok durum kan testinde ortaya çıkar. Bazı hastalıklarda ise kan testi rutin olarak istenmektedir. 2-3 aylık periyotlarla kan sayımı yapılır ve kan değerleri takip edilir.
- İdrar tahlili: İdrar tahlilinde hastalıkların çoğu ayırt edilebilir. İdrarın rengi, enfeksiyon çıkıp çıkmaması, eritrosit ve lökosit değeri bu açıdan önemlidir. İdrar tahlili, halsizliğe neden olan hastalığın teşhisinde başvurulan ek testlerden biridir.
- Gaita testi: Bebeğin dışkısının alınarak laboratuvar tarafından incelenmesidir. Bağırsak parazitlerinin teşhisinde önemlidir. Ayrıca dışkıda kan veya dışkının rengi, şekli gibi durumlar bazı hastalıkların teşhisinde önemli rol oynamaktadır.
- Periferik yayma testi: Yine kan üzerinden patolojiye iletilen testlerden biridir. Lösemi ve aneminin teşhisinde tercih edilir. Halsizliğe neden olan hastalıkların incelenmesinde diğer belirtiler ele alınarak uygulanır. Kan sayımındaki lökosit değerlerinin doğrulanması amacıyla kullanılmaktadır. Kan hastalıklarında iyileşme sürecinde de bu test yoluyla takip yapılır. Periferik yayma testinde lösemiye işaret eden değerlere rastlanırsa, halsizliğe neden olan hastalığın lösemi olduğunun kanıtlanması için kemik iliği alınarak laboratuvara gönderilebilir. Nadir görülse de ciddi bir hastalık olduğundan dolayı kesin teşhis kemik iliğinin incelenmesi, teşhis yöntemlerinde son aşama olarak görülür.
Bebeklerde Halsizlik Tedavisi
Bebeklerde halsizlik tedavisine başlanabilmesi için öncelikle hangi hastalığın veya durumun halsizliğe neden olduğu belirlenir ve buna uygun tedavi yöntemi başlatılır. Tedavi yöntemleri arasında ilk olarak ilaç tedavisi uygulanmaktadır. Vitamin takviyesi ve diyet ise diğer başvurulan yöntemler arasında yer alır.
- İlaç tedavisi: Halsizlik, hastalıklardan kaynaklı yaşanıyorsa uygun ilaçlarla hastalık tedavi edilir. Örneğin; bağırsak parazitlerinin vücuttan atılması için uygun olan ilaçlar doktor tarafından kullandırılır. Parazitler insandan insana geçebildiğinden dolayı bazı durumlarda tüm aile bireylerine ilaç kullandırılır. Aneminin halsizliğe sebebiyet vermesi durumunda ise kan değerlerini yükseltecek ilaçlara başvurulur. Demir eksikliği anemisi için demir ilaçları kullanılır. Lösemi gibi ciddi hastalıkların ise ilaç tedavileri daha farklıdır, ek olarak kemoterapiye gerek görülebilir.
- Vitamin takviyesi: Kan değerlerindeki değişimler, vitaminlerin azalması bebekte halsizliğe yol açar. Böyle durumlarda vitamin takviyeleri ile dışarıdan bebeğin bünyesi ve bağışıklık sistemi güçlendirilir.
- Diyet: Demir eksikliği ve benzeri hastalıkların tedavisinde uygun bir beslenme programı belirlenir. Ek gıdaya geçen bebeklerde uygulanan diyet listesine uyulursa, kısa sürede şikayetler ortadan kalkar.
Bebeklerde Halsizlik Tedavi Edilmezse
Bebeklerde halsizlik tedavi edilmezse, halsizliğe neden olan hastalıkların da ilerlemesi önlenmemiş olur. Halsizliğin başlıca sebepleri arasında olan bağırsak parazitleri vücuttan atılmazsa, bebekte gelişim geriliği yaşanabilir. Ayrıca bir müddet sonra rahatladığı düşünülen bebek tedavi olmadığı için aynı durumun yineleme ihtimali oldukça fazladır.
Parazitlerin vücudun farklı noktalarına konuşlanması halinde ise yalnızca bağırsak değil, akciğerler ve hatta beyin bile tehdit altındadır. Halsizlik, lösemi gibi ciddi kan hastalıklarının da belirtisi olarak görülür. Tedavi edilmezse kanser hücreleri kötü bir senaryo oluşturabilir. Bu nedenle halsizliğin tedavisi önemlidir ve uzman hekim tarafından kontroller sağlanarak, tedavi yöntemine uyulmalıdır.
Bebeklerde Halsizliğe Ne İyi Gelir?
Bebekler halsizliğin giderilmesinde bitkisel çözümler, beslenme şekli ve yaşam tarzı değişikliği uygulanabilmektedir. Doktor kontrolünde ciddi rahatsızlıklar belirlenmediyse, bebeğin bol su içmesi önemlidir. Aynı zamanda sağlıklı beslenmeye de dikkat edilmesi gerekir. Düzenli bir yemek saati olursa, bebeğin ne ölçüde yediği ve doyup doymadığı daha kolay anlaşılır.
Halsizlik giderici olduğu bilinen gıdalar; pirinç, elma, muz, havuç ve yeşil sebzelerdir. Özellikle uygulanan bir diyet programı varsa ek olarak o besinlerin yanında tercih edilebilir. Bağırsak parazitlerinden korunmak için ise hijyen kuralları oldukça önemlidir. Bebekte görülen halsizlik parazit kaynaklıysa, aile bireylerinin de el yıkama ve diğer hijyen kurallarına dikkat etmesi gerekir.
Üst solunum yolu hastalıklarının önlenmesi ve halsizliğin giderilmesinde etkili olan C vitamini, mutlaka rutin olarak alınmalıdır. Sebze ve meyvelerde bol bulunan C vitamini ile kaybedilen enerji geri kazandırılırken, bebeğin bağışıklık sistemi de desteklenir.
Bebeklerde Halsizliğe Ne İyi Gelmez?
Bebeklerde yaşanan halsizlik dikkate alınmalıdır. Sürekli uyumasına izin vermek bu aşamada yanlış bir yaklaşım olur. Aksine gözlem altında tutulması, ışığa tepki verip vermediği ve diğer belirtiler tespit edilmelidir. Parazit problemi olan bebeklerin odasını karanlık bırakmamak gerekir.
Makattan yumurtaların bırakıldığı durumlarda bebeğin odasında aile bireylerine de parazit bulaşabilir. Parazit yumurtaları günışığına dayanamaz. Bu nedenle bebeğin rahat uyuması için perdelerin kapalı olması yanlış bir tutumdur.
Bebeklerde Halsizlik ve Uyku Hali için Hangi Doktora Gidilir?
Bebeklerde halsizlik yaşanması durumunda çocuk hastalıkları bölümünde, çocuk hastalıkları uzmanı ile görüşme sağlanmalıdır.
Her halsizlik tehlikeli bir duruma işaret etmez. Halsizliğe eşlik eden durumlar arasında; ışığa tepki vermeme, yüksek ateş ve birkaç günden uzun süren diğer semptomlar varsa mutlaka en yakın sağlık kuruluşundan destek alınmalıdır.