Epikantus

Epikantus Nedir?

Göz kapağının iç tarafındaki cilt kıvrımlarının fazlalığı veya gözün “kantus” adı verilen iç bölgesini örten yarım hilal şekildeki deri katlantısına “epikantus” adı verilmektedir. Göz çevresindeki kaslarda var olan aşırı güç veya yüz kemiklerinde oluşabilecek herhangi bir eksikliğin birer sonucu olarak epikantus karşımıza çıkabilmektedir.  

Bazı durumlarda sadece doğuştan yüz yapısı ile ilgili problemler sonucunda karşımıza çıkan epikantus, genellikle tek bir şekilde deri fazlalığı olarak kendini göstermektedir. Epikantus, gözün iç köşelerini örterek; gözü olması gereken boyuttan daha küçük bir şekilde gösterebilmektedir. Asya ırkı mensubu her 2 bireyden 1’ inde görülen epikantus, Türkiye ve Avrupa ülkelerinde ise her 10 kişiden en fazla 1’ inde görülmektedir. 

Epikantus 4 farklı tipte incelenebilmektedir. Bu tipler “Epikantus Tarsalis, Epikantus İnversus, Epikantus Palpebralis, Epikantus Supersiliatsi” olarak incelenebilmektedir. Epikantus Tarsalis alt tipinde ilgili katlantı üst göz kapağı çevresinde daha belirgin bir şekilde kendini göstermektedir. Epikantus İnversus adı verilen bir diğer alt tipte ise ilgili katlantı daha sıklıkla alt göz kapağı çevresinde kendini göstermektedir. Epikantus Palpebralis adı verilen bir diğer alt tipte ise ilgili katlantı alt ve üst göz kapağını eşit oranda etkilemektedir. Epikantus Suprasiliatsi adı verilen alt tipte ise ilgili katlantı göz yaşı kesesine veya diğer adıyla lakrimal keseye doğru ilerlemektedir. 

Epikantus Belirtileri Nelerdir?

Epikantus genellikle kozmetik birtakım belirtiler ile kendini gösterirken, bazı durumlarda ise görme ile ilgili de birtakım problemlere yol açabilmektedir. Epikantusun tespit edilebilmesi için ebeveynlerin çocukları konusunda dikkatli olmaları gerekmektedir. Aksi takdirde görme problemlerine yol açmayan epikantus durumlarında, tanı atlanabilmektedir.

• Bu bireylerde epikantal kıvrımın olması gerekenden fazla olması sonucunda kozmetik açıdan daha farklı bir görünüm oluşabilmektedir.
• Epikantuslu bebekler bazı durumlarda şaşı gözlere sahip iken, bazı durumlarda ise şaşı bir görünüme sahip olmalarına rağmen gözlerinde herhangi bir şaşılık mevcut değildir.
• Epikantus bazı çocuklarda içe doğru bakışta kısıtlılığa neden olabilmektedir.
• Bazı çocuklarda epikantus ile ilişkili pitoz durumu görülebilmektedir. Pitoz adı verilen klinik durum göz kapaklarının sarkması anlamına gelmektedir.

Epikantus Nedenleri Nelerdir?

Epikantus durumu çeşitli klinik hastalıkların veya klinik durumların bir sonucu olarak karşımıza çıkabilmektedir. Genel olarak göreceli bir şekilde var olan deri eksikliğinin bir sonucu olarak karşımıza çıkan epikantus durumu, tek başına veya diğer anormallikler ile ilişkili olarak da karşımıza çıkabilmektedir.

• Telekantus adı verilen durumun sonucunda epikantus gelişebilmektedir. Telekantus her iki gözün iç kısımları ve üst göz kapağı ve alt göz kapağı arasındaki mesafenin artmasına verilen klinik isimdir. Çocuklarda her iki göz bebeği arasındaki mesafe ölçülür. Çocukların her iki göz bebeği arasındaki mesafe, bebeklerin her iki kantusu arasındaki mesafeden ortalama olarak iki kat daha az ise bu durum telekantus lehine değerlendirilmektedir. Yani telekantuslu bebeklerde, göz bebekleri arasındaki mesafede herhangi bir değişiklik olmadan, her iki kantus arasındaki mesafe armış olarak görülmektedir. 
• Göz kapaklarının pitozu sonucunda da epikantus ortaya çıkabilmektedir. Göz kapağının pitozu veya bir diğer adıyla göz kapağının düşüklüğü durumu kalıtımsal bir sürecin sonucunda da oluşabileceği gibi, yaşlanma, travma maruziyeti veya sinir felci gibi durumların sonucunda da meydana gelebilmektedir.
• Epikantus durumu bazı durumlarda doğuştan var olan hastalıkların bir sonucu olarak da karşımıza çıkabilmektedir. Bu duruma örnek olarak “Down Sendromlu” bebeklerde veya erişkinlerde de epikantus durumu görülebilmektedir.
• Travma sonrasında “iç bölgede kalan cilt kıvrımlarının deriden ayrılması” adı verilen “medial kantus avülsiyonu” durumunda da epikantus görülebilmektedir.
• Tüm bu durumlara ek olarak, Epikantus Asyalı bireylerde normal bir durum olarak da karşımıza çıkabilmektedir.
• Epikantus, BPES Sendromunun bir parçası olarak karşımıza çıkabilmektedir. BPES Sendromu, Blefarofimoz – Pitozis - Epikantus İnversus adı verilen sendromun kısaltılmış halidir.

BPES sendromunun karakteristik olarak 4 ana belirtisi bulunmaktadır. BPES sendromunun ilk belirtisi olarak “blefarofimoz” durumu karşımıza çıkmaktadır. Blefarofimoz tanım olarak göz açıklığının daralması anlamına gelmektedir. Bu sendromda görülen ikinci ana belirti ise “pitozdur”. Pitoz tanım olarak düşük göz kapağı anlamına gelmektedir. BPES sendromunda görülen üçüncü belirtiye “epikantus inversus” adı verilmektedir. Epikantus inversus iç alt göz kapağının dikey veya yukarıya doğru kıvrılması anlamına gelmektedir. BPES Sendromunun dördüncü ana belirtisi olarak “telekantus” durumu görülmektedir. Telekantus tanım olarak her iki göz arasındaki mesafenin artması anlamına gelmektedir.  

Epikantus Teşhisi

Epikantusun teşhisi için herhangi bir görüntüleme yöntemine ihtiyaç duyulmamaktadır. Epikantus adı verilen durum ilgili göz doktorunun klinik bir şekilde tanı koymasıyla sonuçlanan bir göz kapağı hastalığıdır. Epikantus, Down Sendromunun bir parçası olarak da görülebileceği için, şüphe duyulduğu takdirde genetik test yapılabilmektedir. Fakat epikantus klinik durumunun teşhisi için herhangi bir teste ihtiyaç duyulmamaktadır.

Epikantus Tedavisi

Normal şartlar altında, burun köprüsü ve orta yüz yapısı yaş ilerledikçe geliştiği için epikantus kendiliğinden düzelebilmektedir. Nadir bir şekilde kendiliğinden düzelmeyen epikantus durumunda ameliyat gerekebilmektedir. Fakat epikantus için genellikle bir ameliyata gereksinim duyulmamaktadır. Cerrahiye yanıt oranları oldukça yüksek olan Epikantus klinik durumunda birbirinden farklı cerrahi prosedürler uygulanabilmektedir. Kendiliğinden geçmediği takdirde cerrahiye başvurulan bu hastalıkta medikal tedavinin yeri ne yazık ki bulunmamaktadır.

Epikantus Tedavi Edilmezse

Epikantus hastalığında genellikle ek bir tedavi yöntemine ihtiyaç duyulmamaktadır. Yaşın ilerlemesiyle beraber yüz hatları ve burun yapısı da değişmektedir. Değişen yüz hatları ve burun yapısı sayesinde, epikantus kendiliğinden gerilemektedir. Özellikle Asya Irkına mensup olan çocuklarda kendiliğinden gerileyen epikantus, nadir olsa da tedaviye ihtiyaç duymaktadır. Tedavi gerektiren durumda, ilgili tedavi verilmemesinin bir sonucu olarak gözün iç bölgesindeki kıvrımlı bölge deri altında kötü bir şekilde dağılabilmektedir. Bu duruma ek olarak tedavi edilmemiş bazı olgularda görme ekseni ile ilgili birtakım problemler ortaya çıkabilmektedir. Bu durumlara ek olarak, tedavi edilmemiş epikantus durumlarında göze kirpik dönmesi olarak da bilinen “trikiyazis” durumu meydana gelebilmektedir. Normal şartlarda göze doğru açılanmaması gereken kirpiklerin tedavi edilmemiş epikantustan dolayı göze doğru açılanması durumunda bebeğin yaşı fark etmeksizin cerrahiye alınma durumunu gerektirmektedir.  

Epikantusa Ne İyi Gelir?

Epikantus doğuştan olabileceği gibi sonradan travma sonucunda da oluşabilmektedir. Dolayısıyla çocukların fiziksel bir travma ile sonuçlanabilecek aktivitelerden uzak durmaları gerekmektedir. Bu konuda ebeveynlere oldukça önemli bir iş düşmektedir.  

Epikantus aynı zamanda birtakım doğumsal anormalilerin bir sonucu olarak da görülebileceği için, doğumsal anormalilerin önlenmesi açısından da ebeveynlerin oldukça dikkatli olmaları gerekmektedir. Bu duruma örnek olarak Down Sendromu gösterilebilmektedir. Down Sendromunun en önemli nedenlerinden bir tanesi akraba evliliğidir. Akraba evliliğinden uzak durmak bu tür hastalıkların gelişimini önlemek adına alınacak en doğru karar olacaktır.

Epikantusa Ne İyi Gelmez?

Epikantus travma sonucunda da gelişebilen bir hastalık olarak karşımıza çıkmaktadır. Dolayısıyla ebeveynlerin çocuklara güvenli bir alan sağlamaması durumunda, oluşabilecek travmaların bir sonucu olarak epikantus karşımıza çıkabilmektedir. 

Bu duruma ek olarak bazı metabolik veya kalıtımsal hastalıkların bir parçası olarak karşımıza çıkan epikantusun önlenmesi adına herhangi bir aktivitede bulunulmaması durumunda da epikantus gelişme ihtimali daha da artacaktır. Bu yüzden doğum öncesinde ikili ve üçlü taramaların dikkatli bir şekilde takip edilmesi ve doktorların önerilerine uyulması gerekmektedir.

Epikantus Ameliyatı

Epikantus hastalığı genellikle bir tedaviye gereksinim duymaz iken, nadir de olsa bazı durumlarda cerrahi bir şekilde tedaviye ihtiyaç duymaktadır. Epikantus cerrahisinde ilgili bölgeye küçük kesiler atılmaktadır. Atılan bu küçük kesiler ile, daha öncesinden hazırlanan küçük parçaların yeri değiştirilmektedir. Bu sayede ilgili bölgedeki deri katlantısı düzelirken, gözün iç açısı da düzelmektedir. 

Her epikantus durumunda cerrahiye başvurulmamaktadır. Hastalığın kendiliğinden gerilemesine izin verilmesi amacıyla çocuklar genellikle 5 yaşına kadar bekletilmektedir. 5 yaşından önce herhangi bir onarım için bir girişime girilmesi doğru bir yaklaşım olmayacaktır. Bazı durumlarda ise ergenlik dönemine kadar beklemek bu hastalar için doğru bir yaklaşım olacaktır. Ergenlik sonrasında ciddi bir düzelme sağlanamayan olgularda lokal veya genel anestezi altında cerrahiye ihtiyaç duyulabilmektedlir. Bu hastalığın tedavisinde çeşitli cerrahi prosedürler kullanılabilmektedir. Spaeth’ in ters “v” operasyonu, Roveda’ nın prosedürü, Verwey’ in “Y – V” operasyonu, Mustarde çift Z – Plasti ve Pang’ ın göz kapağı kıvrım prosedürü ilgili prosedürlere örnek olarak gösterilebilmektedir. 

Spaeth’ in Ters “V” operasyonu lokal anestezi veya genel anestezi altında gerçekleşen basit ve bir o kadar da etkili bir yöntem olarak literatürde yerini almaktadır. Hafif derecede epikantusu olan çocuklarda Sapeth’ in Ters V operasyonu yöntemi kullanılabilmektedir. Orta derecede epikantusu olan çocuklarda Spaeth’ in Ters V operasyonu genellikle tercih edilmemektedir. Orta derecede epikantusu olan bireylerde Spaeth operasyonu yerine “Verwey’ in Y – V Operasyonu” uygulanabilmektedir. Orta derecede epikantusu olan bireylerde uygulanan Verwey Prosedürüne cerrahi yanıtlar çok daha iyidir. 

Roveda’ nın Prosedürü olarak bilinen cerrahi yöntemde ise “beş flep” tekniği kullanılmaktadır. Roveda’ nın Prosedürü adı verilen cerrahi yöntem ile geniş bir epikantal kıvrıma sahip olan çocuklarda uygulanmakta olan bir yöntemdir. Roveda’ nın Prosedürü adı verilen bu yöntem sayesinde mükemmele yakın bir sonuç sağlanabilmektedir.

Mustarde Çift Z – Plasti olarak bilinen bir diğer yöntem ise en az derecede tatmin edici teknik olarak karşımıza çıkmaktadır. Dolayısıyla bu prosedür daha karmaşık olan epikantus vakalarında kullanılabilen bir yöntem olarak literatürde yerini almaktadır. 

Pang’ ın Göz Kapağı Kıvrım Prosedürü, bu hastalığın tedavisinde kullanılan bir diğer önemli cerrahi yöntem olarak karşımıza çıkmaktadır. Pang’ ın Göz Kapağı Kıvrım Prosedüründe kapaklarda tam kalınlıkta lifli yollar oluşturulması hedeflenmektedir. Bu amaçla göz kapağının kırılması sağlanmaktadır. Pang’ ın Göz Kapağı Kıvrım Prosedürü cerrahi yönteminin uygulanmasının sonucunda göz kapağının üst bölgesi ile cilt arasında bir yapışıklık sağlanmaktadır. Pang’ ın Göz Kapağı Kıvrım Prosedürü genellikle göz kapak düşüklüğü cerrahisi sonrasında ciltte oluşan kırışıklığı düzeltmek amacıyla uygulanmaktadır.  

Epikantus için Hangi Doktora Gidilir?

Çocuğunuzda göz küresinin iç kısmında ek bir katlantı fark ettiyseniz, çocuğunuzun görmesinde birtakım problemler varsa, çocuğunuzun göz kapağında düşüklük görüyorsanız veya çocuğunuzun şaşı bir görünüme sahip olduğunu düşünüyorsanız Göz Hastalıkları Uzmanına muayene olmanız gerekmektedir.