Hamilelikte Bel Ağrısı

Hamilelikte Bel Ağrısı Nedir?

Bel ağrıları hamilelikte sıklıkla karşılaşılan problemlerden biridir. Genellikle gebeliğin son aylarında ortaya çıkan ve artan bel ağrısı tek başına bile zor olan bu süreci olduğundan daha fazla zorlaştırabilmektedir.

Hamilelikte ortaya çıkan bu ağrılar çoğunlukla leğen kemiği çevresi ya da bel çevresinde bulunan kasların ve eklemlerin gerilmesi ya da gevşemesiyle alakalıdır. Bu ağrılar birlikte de görülebilmektedir. Hamilelik sürecinde meydana gelen bel ağrıları hormonal, damarsal, biyomekanik ve diğer sebeplerden oluşabilmektedir. 

Hamilelikte Bel Ağrısı Belirtileri Nelerdir?

Belde ağrı, anne adaylarının gebelik boyunca sıklıkla karşı karşıya kaldıkları bir problemdir. Kadınların 4’te 3’ü hamilelikleri süresince bel ağrısı sorunu çekmektedir. Doğumdan sonra genelde ağrıların büyük bir kısmı yok olmaktadır. Gebelik süresince bel ağrılarına sebebiyet veren birbirinden değişik etkenler bulunmaktadır. 

Gebelikte meydana gelen bel ağrılarının belirtileri aşağıdaki gibidir: 

• Bel çevresinde sızlama ve batma hissi
• Bacaklar ve ayaklarda şişkinlik ve ağrı
• Kaslarda güçsüzlük
• Hareket etmede kısıtlanma
• Hızlıca yorulma hissi
• Denge kurmada güçlük 
• Oturma ya da yürüme sırasında zorlanma

Hamilelikte Bel Ağrısının Nedenleri Nelerdir?

Anne adaylarının gebelikleri sırasında karşılaştıkları bel ağrısı çeşitli etkenlere bağlı olarak gelişebilmektedir. Gebelikte karşılaşılan bel ağrıları çoğunlukla hamileliğin ortalarında yani ortalama 4. ay ile 6. ay arasında kendini göstermeye başlar. Çünkü bel fıtığına sebep olan temel faktörler bu sürelerde daha yoğun olmaya başlar.  

Gebelikte bel ağrısı nedenlerinden bazıları şu şekildedir:

• Rahmin ağırlığının artması ve buna bağlı olarak vücuttaki ağırlık merkezinin farklılaşarak vücudun öne doğru biçim alması
• Kiloda artış
• Hamilelik kaynaklı olarak meydana gelen postür bozukluğu
• Hormonal değişimlerden kaynaklı olarak bel eklemlerinde gevşemeler meydana gelmesi

Belde ağrılara yol açan faktörler hamileliğin ilerleyen süreçlerinde artış gösterdiğinden hamileliğin son aylarında bel ağrılarının şiddetinde artış gözlenir. Yine de bazen hamileliğin ilk zamanlarında hafif de olsa bel ağrısı görülebilmektedir. Erken gebelikte bel ağrısı şiddeti çok yüksekse bu ağrıların nedeni hamilelikten başka (bel fıtığı vb.) olabilmektedir. Bu sebeple bu ağrılar için değerlendirmeler bu ihtimal gözetilerek yapılmalıdır.

Hamilelikte Bel Ağrısı Teşhisi

Hamilelikte bel ağrısı normal seyrindeyse özel bir teşhis gerektiren bir problem değildir. Ancak şiddetli ve dayanılmaz bir ağrı söz konusuysa farklı rahatsızlıkların veya erken doğumun habercisi olabileceğinden ağrının tanımlanması için bazı yöntemler uygulanabilmektedir. 

• Fizik Muayene: Hekim ağrının hamilelik kaynaklı standart bir ağrı olup olmadığını anlayabilmek adına anne adayının fiziksel muayenesini gerçekleştirir. Anne adayında hamilelik öncesinde de herhangi bir bel ağrısı şikayeti olup olmadığı, ağrının şiddeti, süresi, hangi zaman dilimlerinde daha şiddetli olduğu ya da eşlik eden farklı bir semptom olup olmadığı öğrenilir. Anne adayının kas gücü ve reflekslerini sınamak amacıyla nörolojik muayene de yapılabilmektedir.
• Görüntüleme Yöntemleri: Fizik muayeneden sonra hekim standart bel ağrısından farklı bir sorun olduğunu düşünüyorsa bunu anlayabilmek için röntgen, MR (Manyetik Rezonans) gibi görüntüleme yöntemlerinden yararlanılır. Anne adayında bel fıtığı gibi bir sorun olduğu düşünülüyorsa BT, CT gibi yüksek çözünürlüğe sahip tanılama yöntemleri ya da EMG (Elektromyogram) ile fıtık var olup olmadığı, varsa nerede olduğu ve hangi sinirleri etkilediği tespit edilebilmektedir. 

Gebelikte Bel Ağrısı Tedavisi

Teşhis sonucunda bel ağrısının yalnızca hamilelik kaynaklı değil farklı sebeplerden kaynaklı olduğu anlaşılırsa daha farklı ve komplike tedavi yöntemleri uygulanabilmektedir. Ancak bel ağrısı yalnızca hamilelik kaynaklı olduğunda hafifletmeye yönelik bazı yöntemler uygulanabilmektedir.

• Yaşam Tarzında Değişiklik: Hamilelik kaynaklı bel ağrılarını tamamen engellemek mümkün olmayabilmektedir. Ancak anne adayının günlük yaşantısında bazı önlemler alarak ve bazı davranışlarını değiştirerek ağrılarını hafifletmesi mümkün olabilmektedir. Bunlardan bazıları aşağıdaki gibidir:  

1. Fazla kilo alımı gerçekleşmesini engellemek için önlemler almak.
2. Bel ve sırt kaslarını güçlendirmek ve esnetmek için basit egzersizler yapmak.
3. Ağırlık kaldırmaktan kaçınmak, yerden bir şey alınacağı durumlarda belden eğilmek yerine dizlerden çömelmek.
4. Doğru duruş ve postür alışkanlığı edinmek.
5. Uygun ve sağlıklı ayakkabı kullanmak, topuklu ya da fazla düz ayakkabılardan kaçınmak. 
6. Otururken beli yastıkla desteklemek.
7. Uzun süreler sabit kalmamak, otururken ya da yatarken sık sık pozisyon değiştirmek.
8. Sırt üstü yatmak yerine karnı yastıkla destekleyerek yan yatmak. 

• İlaç Tedavisi: Hamilelik döneminde özellikle ağrı için ilaç kullanımı çok önerilmemektedir. Ancak ağrıların çok şiddetlendiği ve dayanılamayacak seviyeye geldiği durumlarda doktor kontrolüyle, doktorun önerdiği uygun ağrı kesiciler kullanılabilmektedir. Ayrıca yine doktor kontrolünde D vitamini ve kalsiyum desteği kullanımı da bel ağrılarına iyi gelebilmektedir.
• Tamamlayıcı Tıp Tedavi Yöntemleri: Ağrıları hafifletmek için ağrıyan kasları rahatlatmak amacıyla fizyoterapistler tarafından yapılan medikal masaj uygulamalarından faydalanılabilmektedir. Aynı şekilde yine fizyoterapistler tarafından uygulanan özel noktalara ince ve steril akupunktur iğneleri batırılması yöntemi ile bel ağrıları hafifletilebilmektedir.    

Bel Ağrısı Tedavi Edilmezse Ne Gibi Komplikasyonlara Yol Açar?

Hamilelik kaynaklı bel ağrılarının tedavi edilmediği durumlarda herhangi bir komplikasyona yol açtığı belirtilmemiştir. Ancak şiddetli ağrıları hafifletmek için herhangi bir önlem alınmaması anne adayının hamileliği süresince günlük yaşantısında ekstra zorluk çekmesine yol açabilmektedir. Hamilelik kaynaklı bel ağrıları genellikle doğum sonrasında azalmaktadır ve doğumdan sonra zamanla yok olmaktadır. Ancak söz konusu ağrıların hamilelik kaynaklı olmadığı durumlarda ilerleyen süreçte daha büyük sorunlara sebep olabildiği bilinmektedir.

Hamilelikte Bel Ağrısına Ne İyi Gelir?

Hamilelikte bel ağrısına iyi geldiği bilinen birkaç yöntem bulunmaktadır:

• Sıcak ve Soğuk Uygulama: Sıcak ve soğuk uygulama, bel ağrısını hafifletmek için oldukça etkili bir yöntemdir. Bir buz torbasının bir havluya sarılarak belde ağrı hissedilen noktaya uygulanması ani ve şiddetli bel ağrısını dağıtabilmektedir. Uygulama yapılırken fazla soğuğun cilde zarar vermesini engellemek için buz, bir havluya veya beze sarıldıktan sonra uygulanmalıdır. Önerilen uygulama yöntemi tek seferde en fazla 20 dakika uygulanmasıdır. Şiddetli ağrının ortaya çıkışını takip eden ilk 48 saatlik sürede soğuk, sonrasındaysa sıcak uygulama yapılması en doğru uygulama yöntemidir. Soğukta olduğu gibi sıcağın da cilde zarar vermesini önlemek amacıyla sıcaklığa dikkat edilmelidir.
• Egzersiz: Bel ağrısı kişinin hareket kabiliyetini oldukça kısıtlamaktadır. Ancak kısa yürüyüşler, yoga, yüzme ya da basit spor aktiviteleri bu ağrıları hafifletmek için etkili olabilmektedir. Egzersiz, gerilmiş kasların gevşemesine yardımcı olmaktadır ve doğal ağrı kesici olarak endorfin salgılanmasını sağlar. 
•  Germe Hareketleri: Bazı germe hareketleri belde ve sırtta hissedilen ağrıların dağılmasına destek olabilmektedir. Doktorun önerisiyle belirlenecek bu hareketleri anne adayının kendini iyi hissettiği ve zorlanma yaşamadığı sürece 30 saniye süreyle yapması önerilmektedir. 

Hamilelikte Bel Ağrısı için Hangi Doktora Gidilir?

Hamilelik sırasında karşılaşılan ve hamileliğin ilerleyen zamanlarında anne adayları için dayanılmaz bir hal alabilen bel ağrıları için genellikle Ortopedi ve Travmatoloji Bölümüne başvurulmaktadır. Hamileliğin ilk dönemlerinde kendini hafifçe göstermeye başlayan bel ağrıları, hamileliğin sonlarına doğru dayanılmaz bir hal alabilmektedir. Anne adayının sağlığı ve huzuru açısından ağrılar bu denli ilerleyip dayanılmaz bir hal alacak kadar ilerlemeden önce önüne geçebilmek için yapılabilecekleri danışmak amacıyla bir hekime başvurmak faydalı olacaktır. 

Söz konusu ağrıların çok ileri düzeyde seyrettiği durumlarda ise ağrıların kaynağının gebelik mi yoksa başka bir durum mu olduğunu anlamak için de bir hekime danışmak gerekmektedir.