Hamilelikte Kansızlık

Hamilelikte Kansızlık Nedir?

Hamilelik döneminde görülen kansızlık, bir diğer ismi ile anemi problemi; ciddi sağlık problemlerine yol açabilecek nitelikte bir sağlık sorunudur. Kansızlık; kandaki hemoglobin seviyesinin olması gereken değerinin altında olmasıdır. Hemoglobin; tıp literatüründe eritrosit olarak da adlandırılan alyuvarlarda bulunan, kana kırmızı olan rengini veren ve oksijen taşınmasını sağlayan bir tür proteindir.

Kan; alyuvar ve akyuvar gibi şekilli unsurlar ile plazmadan meydana gelmektedir. Eritrositlerin kandaki plazmaya göre hesaplanan oranına ise hematokrit ismi verilmektedir. Bu oran kadınlarda genellikle %35 ila %45 arasında seyretmektedir. Gebelik sürecinde ise kan hacmi %50 oranın üzerindedir. Bu artışın büyük yoğunluğu plazma üzerinde görülmektedir, çünkü eritrositlerin yapısı plazma kadar hızlı çoğalmaya müsait değildir.

Buna bağlı olarak da eritrosit yoğunluğu, hamilelikten önceki haline ulaşır. Hamilelik sürecinin ilerlemesi ve anne karnındaki bebeğin de büyümesi ile birlikte eritrosit yapımı artar ve bu esnada da demir kullanılır. Anne adayı yeterli miktarda demir alımı gerçekleştirmiyorsa ortaya kansızlık yani anemi durumu çıkar. Fizyolojik bir anemidir ve oksijen taşıma kapasitesi üzerinde olumsuz bir etkisi yoktur.

Hamilelikte kansızlık değerleri; WHO kısaltması ile de tabir edilen Dünya Sağlık Örgütü tarafından kana rengini vermekle yükümlü olan hemoglobin isimli maddenin seviyesinin 11 gr/dL altında olmayacak şekilde kabul edilmektedir. Buna ek olarak ise hamileliğin 6. ayını takiben 10,5 gr/dL sınır değer olarak ele alınmaktadır.

Hamilelikte Kansızlık Belirtileri Nelerdir?

Gebelik sürecinde anemi – kansızlık problemi kolay kolay fark edilen nitelikte bir durum değildir. Genellikle yavaş yavaş gelişme gösterip ilerlediği için vücudun bu duruma karşı bağışıklık ya da tolerans geliştirme durumu söz konusu olabilir.

Fakat hamilelikte kansızlık belirtilerini aşağıdaki gibi sıralamak mümkündür:

• Sürekli olarak halsizlik durumu ve baygınlık hali
• Çabuk yorulma hali (merdiven çıkma, yürüme esnasında)
• Cildin soluk görünmesi
• Kalp çarpıntısı varlığı
• Baş ağrısı ve baş dönmesi problemi
• Tırnakların yapısında görülen çizgilenme ve diplerde solukluk durumuna ek olarak çabuk kırılma
• Konsantrasyon bozuklukları ve odaklanma problemleri
• Kulaklarda çınlama
• Anksiyete olarak da bilinen asabiyet bozuklukları
• Hafızada zayıflama problemleri

Hamilelikte Kansızlık Nedenleri Nelerdir?

Hamilelik döneminde kansızlık probleminin; diğer hastalıklarda olduğu gibi kişiden kişiye değişiklik gösteren sebepleri bulunmaktadır.

Bu nedenleri;

• Hayvansal gıdaların ve yeşil yapraklı sebzelerin az miktarda tüketilmesi ile ortaya çıkan yetersiz demir alımı durumu
• Folik asit yetersizliği durumu
• Bağırsaktan polip, hemoroid – basur gibi nedenlere bağlı olarak kan kaybı yaşanması
• Anne karnında büyümekte olan bebeğin, annenin mevcut demir kapasitesini tüketmesi
• Yaşanan bir travma ya da kaza gibi bir duruma bağlı olarak kan kaybedilmesi şeklinde ifade etmek mümkündür.

Hamilelikte Kansızlık Teşhisi

Hamilelik sürecinde kansızlık teşhisinin konması için tam kan sayımı yapılması yeterli olacaktır. Yapılan tam kan sayımının sonucunda elde edilen değerin 10 gr/dL altında olması ile net bir teşhis mümkün hale gelir. Planlanan gebeliklerden önce ya da gebeliğin erken zamanlarında tam kan sayımı yaptırılarak, elde edilen sonuçların kontrol altına alınması ve bunu takiben de hamileliğin 28. ila 30. haftaları arasında ve doğuma yakın zamanlarda bir kez daha tam kan sayımı yaptırmak oldukça doğru olacaktır. Böylelikle durum kolay bir şekilde kontrol altında tutulabilir.

Hamilelikte Kansızlık Tedavisi

Gebelik sürecinde görülen anemi yani kansızlık problemi için başlatılan tedavi sürecinin, hekimin önerdiği şekilde devam ettirilmesine ve takibinin düzenli olarak sağlanmasına mümkün mertebe dikkat edilmelidir.

Hamilelikte kansızlık tedavisi genellikle;

• Oral yol ile (ağızdan) alınan kan yapıcı nitelikteki haplar ve demir ilaçları kullanımı
• Kan şurupları kullanımı
• Enjeksiyon yöntemi ile kalçadan iğne yapılması 
• Folik asit takviyesinin dengeli bir şekilde sağlanması 
• Beslenme düzeninin sağlanması yöntemleri ile sürdürülmektedir.

Hamilelikte Kansızlık Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Gebelik döneminde yaşanan kansızlık durumu; anne adayı ve bebeğin gelişimi açısından ciddi problemlere yol açabilecek nitelikte bir durumdur. Bu nedenle, anne adaylarının kan değerlerinin takibi titizlikle yapılmalı ve elde edilen sonuçlara göre doktor kontrolünde gerekli görülen düzenlemeler mutlaka yaptırılmalıdır.

Hamilelikte kansızlık durumunun tedavi edilmemesine ve de şiddetli bir şekilde seyretmesine bağlı olarak;

• Erken doğum
• Doğum kilosu düşük bebek
• Bebeğin gelişiminin geri kalması durumu
• Doğum esnasında yüksek kan kaybı riski
• Meydana gelebilecek enfeksiyonlara karşı dirençsiz kalma 
• Annenin ölümü 
• Bebeğin anne karnında ölümü 
• Doğuştan anemili bebek 
• Doğum sonrasında depresyon gelişmesi gibi durumlar görülebilir. 

Hamilelikte Kansızlığa Ne İyi Gelir?

Hamilelikte görülen kansızlık problemine iyi gelen besinler ile ilgili bilgilendirme aşağıdaki gibidir:

• Ispanak, brokoli ve brüksel lahanası gibi yiyeceklerin sürekli olarak fakat dozunda tüketilmesi (doğal folik asit takviyesi niteliğindedir),
• Sigara içiliyorsa gebelik döneminde sigaranın bırakılması (B12 vitamini eksikliğini tetiklemektedir),
• Karides, hindi eti, kırmızı et, mercimek, kuru fasulye, pekmez gibi kan yapıcı nitelikte yiyeceklerin tüketilmesi,
• Demir emilimini artırmak amacı ile greyfurt, portakal suyu ve biber tüketiminin, eğer mümkünse yemeklerle birlikte ya da hemen sonrasında yapılması,
• Soya, çay ya da kahve gibi şeylerin az miktarda tüketilmesi.

Hamilelikte Kansızlık Problemine Ne İyi Gelmez?

Hamilelikte kansızlık probleminin tetiklenmesine neden olan bazı faktörler vardır.

Bunlar;

• Süt ürünleri, çay ve kahvenin fazla tüketilmesi ve buna bağlı olarak demir emiliminin azalması,
• Daha önce geçirilmiş olan gebeliklerde doğum esnasında aşırı kanama olması,
• Demir emilimini olumsuz yönde etkileyici nitelikte ilaçların kullanılması ve mide ya da bağırsak hastalıklarının varlığı,
• Adet kanamasının uzun süreli bir şekilde geçmesi,
• Sigara ve alkol tüketiminin yapılması,
• Obezite sebebi ile gastrit cerrahi işlemi yaptırılmış olması şeklinde belirtilebilir.

Hamilelikte Kansızlık için Hangi Doktora Gidilir?

Gebelikte kansızlık problemi için öncelikle alanında uzman bir kadın hastalıkları ve sağlığı doktoru yani jinekolog ile iletişime geçilmelidir. Sonrasında ise gebelik takibini yapan doktorun gerekli görmesi durumunda dahiliye yani iç hastalıkları doktoruna sevk işleminin yapılması gereklidir.

Doktor öncelikli olarak kansızlığa sebebiyet verebilecek nitelikteki durumları ve belirtileri değerlendirip yapacağı muayenenin ardından tanılamasını yapacak ve kan tahlili ile fiziki muayenenin ortak değerlendirmesinden sonra teşhisini koyacaktır.