Horlama Ameliyatı Nedir?

Uyku esnasında nefes alışverişi gerçekleşirken, alınan havanın dar bir alandan geçmesi ve bunun sonucunda yumuşak dokuların titreşmesi sonucunda horlama oluşur. Horlamanın en ağır şekli ise tıkayıcı uyku apnesi olarak görülür. Horlama ve uyku apnesinin ortadan kaldırılması amacıyla uygulanan cerrahi prosedüre ise horlama ameliyatı denir.

Horlama Nedir? 

Uyku sırasında en sık karşılaşılan problemlerin başında gelen horlama; yumuşak damak, dil arkası, bademcikler, boğaz kasları, küçük dil, yutak veya geniz bölgelerindeki hava yolunun daralması sonucunda oluşur.

Horlama problemi, çocuk yaş grubundakilerin %12’sinde; erişkin yaş grubundakilerin ise %10’unda görülmektedir. 60 yaşın üzerindeki her 100 bireyin neredeyse 50’sinde horlama problemi ile karşılaşılmaktadır. Yaşın ilerlemesi, fazla kilo ve solunum bölgesinde yaşanan çeşitli problemler horlamada artışa sebep olur.

Horlamanın nedenleri aşağıdaki şekilde sıralanmaktadır:

• Fazla kilo
• Burun yapısı içerisinde tıkanıklığa yol açan sorunlar
• Uzun damak
• Geniz etinde büyüme
• Normalden daha büyük bademcik
• Bazı ilaç ve alkol kullanımı sonucunda kasların geçici veya kalıcı olarak zayıflaması
• Küçük dilin normalden daha büyük olması veya aşağı doğru sarkması

Horlama ameliyatı yapılmadan önce horlamaya sebep olan faktörlerin incelenmesi gereklidir. Bu nedenle uzman doktor tarafından test ve tetkikler yapılır. Geniz eti büyümesi, bademcik, damak sorunları, küçük dil büyümesi ve burun tıkanıklıkları ameliyat yöntemine başvurularak çözümlenmektedir.

Uyku Apnesi Nedir?

Uyku apnesi, uyku esnasında solunum fonksiyonlarının durması olarak tanımlanır. Horlamanın şiddetli olması ve uyku sırasında solunum fonksiyonun zaman zaman kesilmesi, uyku apnesine işaret eder. Bu durum her 100 kişiden 5’inde görülmektedir. Özellikle orta yaş grubunda yer alan kilolu erkeklerde daha sık görülmektedir. Uyku apnesi belirtileri:

• Sabah baş ağrıları
• Ağız kuruluğu ve boğaz ağrısı ile uyanma
• Solunum güçlüğü çekerek uyanma
• Uyku sırasında solunum duraklaması ve bu durumun başka kişiler tarafından gözlemlenmesi
• Horlama şiddetinde artış
• Gündüz uyuklama

Gece uykusu, sağlıklı bir yaşam için gereklidir. Uyku düzeninin horlama ve uyku apnesi gibi problemler nedeniyle kesintiye uğraması sonucunda çeşitli problemler ortaya çıkabilir. Horlama ve uyku apnesi rahatsızlıklarından etkilenen kişiler, uyku esnasında derin faz olarak adlandırılan gerçek uykuya geçme konusunda sıkıntı yaşarlar. Bu şikayetlere sahip kişilerin çok az bir kısmı derin uykudan yararlanmaktadır.

Uyku apnesinin tıkayıcı boyuta ulaşmasının ardından hastanın yaşamını tehlikeye atacak durumlar yaşanmaktadır. Bu apneler gece uykusu esnasında saatte 100-200 defa olacak seviyeye ulaşabilir. Solunumun durduğu her an kanın oksijen seviyesi düşer ve buna bağlı olarak kalbe daha fazla yük biner. İlerleyen süreçte kalp ritmi bozuklukları, kalp büyümesi, yüksek tansiyon gibi durumlar görülebilirken uykuda ani ölümlerin görüldüğü durumlarda yaşanabilir.

Çocuk yaşta görülen uyku apnesi sorunu ise gelişme geriliğine yol açmaktadır. Gelişme geriliği ise çocuğun kendi yaş grubundakilerden daha kısa ve zayıf olmasını sağladığı gibi zihinsel gelişimini de olumsuz etkilemektedir. Bunlara ek olarak ritim bozuklukları, kalp bozuklukları, geceleri yatağa işeme, hiperaktivite ve davranış bozuklukları görülmektedir.

Horlama Ameliyatı Çeşitleri

Horlama ve uyku apnesi gibi sorunlar ile sağlık kuruluşlarına başvuran hastalarda detaylı test ve tetkikler yapıldıktan sonra sorunun neden kaynaklandığı bulunmaktadır. Sorunun temelinin tespit edilmesinin ardından horlama ameliyatının uygulanacağı bölgeye karar verilmektedir. Horlama için yapılan ameliyatlar aşağıdaki şekilde sıralanmaktadır:

• Geniz eti ameliyatı
• Bademcik ameliyatı
• Burun orta kemiği eğriliği ameliyatı
• Burun eti küçültme ameliyatı
• Dil kökünün çıkarılması ameliyatı
• Pillar damak implantı: Düşük damak olarak bilinen durumun tedavisinde uygulanan ameliyattır. İşlem sırasında damağa yerleştirilen aparatlar sayesinde düşük damak ortadan kaldırılır ve damağın hareketleri azaltılır. Pillar damak implantı uygulaması sonrasındaki 6-8 hafta içerisinde etki görülme başlanır. Hasta kısa süre içerisinde normal hayatına geri dönebilir, iyileşme süreci hızlıdır.
• UPPP ameliyatı (uvulo-palato-faringo-plasti): Horlama sorunun ortadan kaldırılması için sıkça başvurulan ameliyat yöntemidir. Ameliyat genel anestezi altında gerçekleştirilirken tıpta uvula olarak bilinen küçük dil küçültülür, yumuşak damağın bir bölümü çıkarılır ve bademciklerin vücut dışarısına alınması sağlanır. Uppp ameliyatı aynı zamanda lazer ile de uygulanmaktadır. Ameliyat sonrasında kanamanın az olması ve hastaların kısa sürede normal yaşantılarına dönebilmesi, önemli avantajlar olarak sayılmaktadır.
• Somnoplasti: Küçük dilin olması gereken boyutundan daha büyük olması durumlarında radyofrekans yöntemi kullanılarak küçültülmesidir.
• Trakeotomi: Bu yöntem ile soluk borusu üzerine bir delik açılarak horlamayı önleyici hamleler yapılır.
• Dil altı kaslarının asılması: Dilin geriye doğru kaçması sonucunda solunum kesilebilir ve bu durum horlamaya neden olabilir. Bu ameliyat ile dil altında yer alan kaslar çene altında bulunan kemiğe asılır. Solunumun kesilmesi engellenir.
• Maksillomandibuler ilerletme ameliyatı: Çene bölgesinde yer alan kemiklerin bulunduğu noktadan öne doğru alınması ameliyatıdır. Çenenin iç kısmında bulunan yumuşak dokular öne doğru çekilir ve hava yolunun genişletilmesi sağlanır. 

Horlama ve uyku apnesi, solunum fonksiyonunda görev alan organların bir veya birkaçında yaşanan sorunlardan kaynaklı olarak gelişebilir. Rahatsızlığa sebep olan organların tespit edilmesinin ardından yukarıdaki ameliyat tekniklerine başvurulur.

Horlama Ameliyatı Nasıl Yapılır?

• Horlama ameliyatı öncesinde hastaların ağrı veya acı duymaması için genel anestezi uygulanır. Genel anestezi ile uyutulan hastalar için ameliyat konforludur.
• Ameliyat sırasında horlamaya neden olan organ üzerinde işlemler yapılır. 
• Olması gereken konumdan daha büyük olan küçük dil kısaltılır.
• Yumuşak damağın gerilmesi sağlanır.
• Bademcikler kesilerek vücut dışarısına çıkarılır.
• İşlemler tamamlandıktan sonra kesi bölgesi dikiş ve diğer aparatlar ile kapatılır.
• Horlama ameliyatı yaklaşık olarak 1 saat sürmektedir.

Horlama Ameliyatı Sonrası 

Horlama ameliyatı olanlar ameliyat sonrasında aşağıdaki durumlar ile karşılaşmaktadır:

• Genel anestezi etkisinden çıkan hastanın bir gece boyunca hastanede gözetim altında kalması gereklidir.
• Horlama ameliyatı sonrası tat alma bozukluğu, yutma güçlüğü, geniz akıntısı, gıdaların genze kaçması gibi durumlar görülebilir ancak bu durumların kısa süre içerisinde geçmesi beklenir.
• Horlama ameliyatı sonrası ağrı, ilk bir hafta boyunca görülür. Bu ağrının giderek azalması beklenir. Ağrının uzun süre şiddetli şekilde devam etmesi durumunda uzman doktorlardan destek alınmalıdır.
• Ağızda sürekli olarak kuruluk ve gıdaların boğazda takılıyor hissi yaratması bir süre devam edebilir.
• Üçüncü haftadan itibaren horlama ameliyatının etkisi görülür. Horlama ve uyku apnesinde azalmalar görülür. Bu üç haftalık periyot içerisinde horlamanın kötüleşmesi görülebilir ancak normal karşılanmalıdır.

Horlama Ameliyatı Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler

Horlama ameliyatı sonrası iyileşme sürecinin konforlu geçmesi için uzman doktor tarafından gerekli öneri ve uyarılar yapılmaktadır. Horlama ameliyatı sonrası dikkat edilmesi gerekenler:

• Horlama ameliyatı sonrası beslenme için ilk birkaç gün yumuşak ve sulu gıdalar tercih edilmelidir.
• İlk birkaç gün, boğazda tahrişe neden olabilecek asitli, acı, baharatlı ve sıcak gıdalar tüketilmemelidir.
• Horlama ameliyatı sonrası sigara ve alkol tüketimine bir hafta boyunca ara verilmelidir.
• Uzman doktor tarafından reçete edilen ilaçların düzenli ve uygun dozlar şeklinde alınması gereklidir.
• Ameliyat sonrasındaki ilk bir hafta boyunca baş kısmı yüksekte tutulmalıdır. Uyku esnasında birden fazla yastık kullanılabilir.
• Aşırı kanama, yutmada aşırı güçlük ve solunum güçlüğü gibi kontrol edilemeyen komplikasyonlar ile karşılaşıldığında zaman kaybetmeden sağlık kuruluşlarına başvurulmalıdır.
• Fazla kilolu olan hastalarda horlama problemi daha çok görülmektedir. Bu nedenle, hastaların ameliyat sonrasında sağlıklı bir yaşamı tercih etmeleri ve düzenli olarak spor yapmaları önerilmektedir. 
• Sakinleştirici ve uyku ilaçları, uyku apnesinin oluşma ihtimalini artırmaktadır. Bu nedenle, dikkatli kullanılmalıdır ve gerekirse uzman doktora bilgi verilerek diğer tedavi yöntemlerine başvurulmalıdır.
• Aşırı yorgunluk yaratacak aktivitelerden kaçınılmalıdır ve düzenli bir uyku oluşturulmalıdır.
• Uyumadan yaklaşık 3-4 saat önce ağır yemekleri tüketmekten kaçınılmalıdır.
• Uyku esnasında yana yatarak uyumaya özen gösterilmelidir ve bu konuda alışkanlık kazanılmalıdır.

Yukarıda sıralanan maddelere önem gösterildiği takdirde iyileşme süresi kısalmakta ve bu süre konforlu bir şekilde tamamlanmaktadır. Gereken önemin gösterilmediği durumlarda ise komplikasyonlar gelişebilir ve ek tedavilere ihtiyaç duyulabilir.