Kolektomi Nedir?

Kolonun yani kalın bağırsağın cerrahi operasyonla tamamen ya da kısmen alınması işlemidir. Sindirim sisteminin bir parçası olan kolonda meydana gelen hastalıkların önlenmesi ve ilerlemesini durdurmak amacıyla yapılır. Kolektomi işlemi ile bağırsaklar alındığı için atıkların vücuttan atılmasını sağlamak amacıyla farklı cerrahi işlemlerin de beraberinde yapılmasını gerektirir.

Kolektomi Çeşitleri 

1. Total Kolektomi: Kalın bağırsağın tamamının alınması işlemidir. 
2. Subtotal (Parsiyel-Kısmi) Kolektomi: Kolonun bir bölümünün alınması işlemidir.
3. Hemikolektomi: Kolonun sağ ya da sol bölümünün alınması için yapılan ameliyattır.
4. Proktokolektomi: Rektum ile kolonun aynı ameliyat ile alınmasıdır. 

Total Kolektomi Nedir?

Total kolektomi ameliyatı, kolon kanseri teşhisi koyulan ancak ilaçla tedaviden sonuç alınamayan hastalara uygulanmaktadır. Karın bölgesinin açılarak bütün kalın bağırsağın alınması ile yapılan total kolektomi ameliyatında, kalan sindirim sistemi organlarının yeniden kaynaşması için birbirine bağlanmaları sağlanır. Dışkının atılması için torba bağlanmasına gerek duyulur.

Subtotal Kolektomi Nedir?

Subtotal kolektomi ameliyatlarında bağırsağın sadece sorunlu bölümü alınır. Bu nedenle karın bölgesinin tamamen kesilerek açılmasına gerek yoktur. Küçük kesikler açılarak hem kamera ile izleme hem de sorunlu parçaların alınması sağlanır.

Kolektomi Yapılan Durumlar

Bağırsak Tıkanması

Dışkının atılamamasına yol açan bağırsak tıkanması, acil tedavi gerektiren bir sorundur. Karın bölgesinde gerilme ve şişkinlik, gaz sorunu, doluluk hissi, ishal ya da kabızlık gibi problemlerin yaşanmasına neden olan bağırsak tıkanıklığı için Kolektomi yapılması uygun görülür. Tıkanma sonucunda ilk 48 saat boyunca herhangi bir şey yenmez ve içilmez. Karın bölgesinden delik açılarak bağırsaklar farklı bir bölmeye alınır. Kolektomi ameliyatının yanı sıra metal stent takma ve bağırsaklardan parça alınarak da tedavi edilmektedir.

Bağırsak Perforasyonu (Delinmesi)

Kan sulandırıcı ilaçların yüksek dozda kullanılması, safra kesesi iltihabı, mide ülseri, apandisit, dışkının mideye kaçması gibi durumlar sonucunda bağırsakta delik açılabilir. Şiddetli karın ağrısı, kusma, dışkıdan kan gelmesi, nefes darlığı gibi sorunlara yol açan bağırsak delinmesi endoskopi, biyopsi, baryum sülfat testi, Karın CT taramasının yapılması ile tespit edilir. Bağırsak delinmesi durumunda sıvı kaybı önlenerek kolektomi ameliyatı yapılır.

Kontrol Edilemeyen Kanamalar

Kolondaki divertikül adı verilen ceplerin hasar görmesi sonucunda kontrolsüz bir şekilde dışkıdan kan gelmesi durumunda kolektomi yapılır. Kolonun hasarlı kısmının alınması için gerekli olan bu ameliyat ile kanama hızlı bir şekilde durdurularak ölümcül sonuçların yaşanmasının önüne geçilir.

Crohn Hastalığı

Ağızdan anüse kadar tüm sindirim sistemini etkileyen Crohn hastalığı, en fazla rastlanan inflamatuar bağırsak hastalığıdır. Karın ağrısı, ishal ve şişlik gibi belirtiler vererek kendini gösteren bu hastalık yemek borusu, mide, ince ve kalın bağırsakların tamamını olumsuz etkiler. Genetik faktörlerin yanı sıra alkol ve sigara tüketiminin fazla olması, antibiyotik ve doğum kontrol haplarının aşırı kullanılması sonucu ortaya çıkar. İlaç tedavisinin etkili olmaması halinde Kolektomi ve ostomi ameliyatlarından uygun olanının yapılması ile tedavi edilir.

Kolon Kanseri

Erken evrede teşhis edilen kolon kanserlerinde bağırsağın sadece bir bölümü alınırken ileri evredeki kişilerin bağırsaklarının tamamının alınması gerekli olabilir. Kolon ve rektumda bulunan poliplerin yol açtığı kolon kanserinin başlıca belirtileri arasında demir eksikliği, ishal, kilo kaybı ve dışkıdan kan gelmesi yer alır. Ülseratif kolit ve Crohn hastalığının tetiklediği kolon kanserinin tedavisinde kolektomi ameliyatına ihtiyaç duyulur.

Ülseratif Kolit

Kalın bağırsaktaki ülseratif kolit ve açık yaraların yol açtığı bu hastalık kanlı dışkıya neden olur. Otoimmün (bağışıklık sistemini sağlayan faydalı bakterilerin ayırt edilememesi durumu) sonucu hastanın bağışıklık sistemi zayıflar. Öncelikle anti-inflamatuar ilaçlar kullanılarak tedaviye başlanır. İlaçların yetersiz kalması halinde biyolojik terapi ve kolektomi ameliyatı yapılır.

Genetik Faktörler

Yapılan testler sonucunda genetik faktörlerin de dikkate alınması ile, ileride bağırsak kanseri yaşama riski bulunan kişilere tedbir amaçlı kolektomi ameliyatı yapılır. Kanserli hücre oluşmadan bağırsağın alınması kanser oluşumunu önler.

Kolektomi Ameliyatı Öncesi Hazırlık 

• Röntgen, EKG ve kan tahlili yapılarak hastanın durumu hakkında önceden bilgi edinilir.
• Küçük esnek ve ışıklı bir kamera ile kolonun içine bakılarak nasıl bir tedavi yapılacağı kararlaştırılır.
• Kan sulandırıcı gibi bazı ilaçların ameliyattan 1 hafta öncesi bırakılması gereklidir.
• Ameliyattan 24 saat öncesi yeme içme kesilir. Neler yenebileceği konusunda doktorunuz size bilgi verecektir.
• Ameliyat öncesi bağırsak temizleyen solüsyon ya da lavman yapılmalıdır. 
• Gerektiği durumlarda kolondaki bakterileri önlemek için doktor kontrolünde antibiyotik kullanılabilir. 
• Antibakteriyel bir sabun kullanarak duş almak, ameliyat esnasında oluşabilecek enfeksiyon riskini önler.
• Ameliyat sonrası 3-4 gün hastane tedavisi gerekli olacağı için hastanın kıyafet ve diğer ihtiyaçlarının hazırlanması gereklidir.

Kolektomi Ameliyatı Nasıl Yapılır?

• Kolektomi ameliyatı öncesi hastanın solunum ve kan basıncı izlenir, damar yolu ile antibiyotik verilir. 
• Ameliyat masasına yatırılan hastaya genel anestezi yapılarak uyutma işlemi gerçekleştirilir.
• Açık kolektomi yapılacak ise karın bölgesi kesilerek bağırsak alınır.
• Minimal İnvaziv (Laparoskopik) kolektomi yapılacak ise karın bölgesinde küçük kesiler açılarak bağırsak kamera ile izlenir. Kolon, bu küçük kesikten dışarı çıkarılır.
• Kolon alındıktan ya da onarımı yapıldıktan sonra kalan bölümler birbirine bağlanır. 
• Geçici ya da kalıcı olarak yapılan bir diğer uygulama ise vücuda torba yapıştırılmasıdır. Bu torbalar, dışkının atılması sağlamaktadır. 
• Bağırsakların yeniden eski işlevine geri getirilmesinde ince bağırsağın anüse bağlanması yöntemi de uygulanabilir. 
• Kesi açılan bölgeye dikiş yapılarak kapatılır.

Kolektomi Komplikasyonları

• Akciğer ve bacaklarda derin kan pıhtılarının oluşması
• Dışkıda aşırı kanama görülmesi
• Ameliyat esnasında ve sonrasında karın bölgesinin enfeksiyon kapma riskinin bulunması
• Kolonun alınması sonucunda sindirim sisteminin kalan kısımları birleştirilir. Zaman içinde bu birleşim yerlerindeki dikişlerin açılarak kanaması riskinin olması
• Kolon alınırken mesane ve ince bağırsağa zarar verilerek yaralanması
• İç kanama
• Fıtık
• Anesteziye karşı reaksiyonların yaşanması

Kolektomi Sonrası Yaşanabilecek Riskler 

• Yüksek ateş
• Şiddetli ağrı
• Nefes darlığı
• Kızarıklık
• Kesilen bölgenin şişmesi
• Kesilen bölgede kanamanın olması

Bu gibi tehlikeli durumların yaşanması halinde acil müdahale gerektiği için hemen doktorunuzla iletişime geçmelisiniz.

Kolektomi Ameliyatı Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Yaklaşık 1 hafta hastanede kalarak tedavinin izlenmesi sağlanır.
• Hasta katı yiyecekleri tüketemeyeceği için damar yolu ile sıvı beslenme sağlanır. 
• Zaman içinde bağırsaklar iyileşip eski fonksiyonuna dönünceye kadar aşamalı olarak sıvı ve katı besin tüketimine başlanır. 
• Stoma adı verilen torba vücut dışına yapıştırılmışsa bu torbanın değiştirilmesi ve bakımı hijyen açısından oldukça önemlidir. 
• Kolektomi sonrası ağrı hafif şiddette seyredebilir. Bu ağrı beklenen bir durumdur. Ağrının kontrol edilemeyecek seviyeye ulaşması durumda sağlık kuruluşu ile iletişime geçilmelidir.