Akciğerde Kitle

Akciğerde Kitle Nedir?

Akciğerde kitle; akciğerlerde gelişen iyi huylu ya da kötü huylu yapıları tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Akciğerler; vücutta temiz kanın dolaşımını sağlayan en önemli organlardandır.

Vücuttaki kirli kan toplar damarlar yoluyla kalbe gelir. Kalbe gelen bu kan pulmoner arter denen damarla akciğere gönderilir. Akciğerler de dışarıdan aldığı oksijeni bu kana vererek kanı temizler. Ardından temiz kanı pulmoner ven denen damarlarla kalbe gönderir. Kalp de bu temiz kanı tüm vücuda yayar.

Kanın oksijenlenip temizlenmesinde çok önemli görevi olan akciğerlerdeki hücrelerden gelişen herhangi bir çoğalma akciğerde kitle olarak adlandırılır. Bu kitleler iyi huylu ya da kötü huylu olabilmektedir. Kitlelerin iyi huylu ya da kötü huylu olması hastada uygulanacak tedavi açısından önemlidir.

Akciğerde Kitle Tipleri Nelerdir?

Akciğerde gelişen kitle tipleri; kitledeki hücrelerin tipine ve bu hücrelerin davranışlarına göre ikiye ayrılır. Bunlar;

• İyi Huylu Kitleler: İyi huylu kitleler akciğerdeki hücrelerin az miktarda farklılaşması ile oluşan kitlelerdir. Bu kitleler çoğunlukla kapsüllüdür (dıştan saran zarları vardır), damarlara invazyon(yayılım) göstermez.
• Kötü Huylu Kitleler: Kötü huylu kitleler akciğerde bulunan hücrelerin anormal derecede farklılaşması ya da belli bir organda bulunan kanserli hücrelerin akciğere metastaz(yayılım) yapması sonucu gelişir. Bu kitleler çoğunlukla kapsülsüzdür, hızlı büyüme eğilimindedir, damar duvarına invazyonu sıktır. Bu durum hastanın yaşam kalitesini ve kalan yaşam süresini oldukça düşürür.

 Akciğerde Kitle Belirtileri Nelerdir?

Akciğerde kitle belirtileri kitlenin akciğerlere uyguladığı etkiye bağlı olarak değişiklik gösterir. Boyutları küçük olan, bu yüzden de akciğere çok fazla etki edemeyen kitleler genellikle semptomsuzdur. Tanısı tesadüfen konulur. Ancak büyük yapılı ve metastatik (yayılım yapan) kitleler akciğerlerin fonksiyonlarını etkilediği için pek çok semptoma yol açabilir. Bu semptomlar;

• Öksürük: Öksürük; akciğer hastalıklarının çoğunda karşılaşılan bir semptomdur. Akciğerde kitle bulunduğunda öksürük; kitlenin akciğerlere havayı ileten hava yollarına baskı uygulaması sonucu oluşur.
• Kanlı Balgam: Kanlı balgam da öksürük gibi akciğer hastalıklarının çoğunda rastlanılan ve hastayı rahatsız eden bir semptomdur. Akciğer kitlesinde kanlı balgam; kitlenin akciğer damarlarına yayılım göstermesinden dolayıdır. Ancak bazı durumlarda; özellikle kişi çok şiddetli öksürdüğünde; solunum yollarında bulunan küçük damarlar da kanayıp kanlı balgam oluşumuna neden olabilir.
• Göğüs Ağrısı: Akciğerde kitle varlığında; kitle bu bölgede bulunan damar ve sinir yapılarına, bazen kalbe de baskı uygulayarak göğüs ağrısı oluşumuna yol açabilir.
• Nefes Darlığı: Akciğer kitleleri bazı durumlarda hastalarda nefes darlığına yol açabilir. Bu durum genellikle hasta uzanır pozisyonda iken olur. Buna bağlı olarak hasta uyumak istemez, gün içinde uykusuzluk yaşar.
• Sırt Ağrısı: Akciğer kitlelerinin bazıları sırt ağrısına yol açabilecek düzeyde yansıyan ağrıya neden olabilir.Bu bölge genellikle 2 kürek kemiğinin arasıdır.
• Kilo Kaybı: Akciğer kitlesine sahip ve çoğunlukla malign(kötü huylu) kitleye sahip bireylerde kilo kaybı görülebilir. Bunun nedeni kitlenin bazı hormonlar salgılaması ve bu hormonların kas ve yağ dokularını eritmesinden dolayıdır.
• İştahsızlık: Akciğer kitlesine sahip hastaların bazılarında iştahsızlık görülebilir. Bu durum da yine kötü huylu kitleye sahip hastalarda görülür.
• Bulantı ve Kusma: Bazı akciğer kitleleri hastalarda bulantı ve kusma semptomlarına yol açabilir.

Akciğerde Kitle Nedenleri Nelerdir?

Akciğerdeki hücrelerin yapısını değiştirecek veya hücrelerin çoğalmasını sağlayacak her etken akciğerde kitle oluşumuna yol açabilir. Hastalarda akciğer kitlesine en sık yol açan etkenler;

• Sigara ve Diğer Tütün Ürünleri: Sigara ve tütün mamüllerinin akciğer kanseri ve diğer kanserler için risk oluşturduğu toplum tarafından çok iyi bilinmektedir. Bu tütün ürünleri akciğerdeki hücre yapısının bozulmasına, hücrelerin çoğalmasına ve yayılım göstermesine neden olur.
• Alkol: Alkolün akciğere etkisi sigara kadar net olmasa da akciğerinde kitle bulunan hastaların ortak özelliklerinden biri de alkol kullanımıdır. Uzun süreli alkol kullanımı akciğerde ve diğer organlarda hastalık oluşumuna yol açabilir.
• Asbest Maruziyeti: Asbest ısıya ve aşınmaya dayanıklı kanserojen bir maddedir. Bu maddeye uzun süreli solunum yoluyla maruz kalmak; akciğerde kitle gelişimine yol açabilir.
• Maden İşçiliği: Maden işçilerinin yoğun kömür tozu ve diğer küçük parçacıklar tozlara maruz kalması maden işçiliğinin akciğerde kitle gelişiminde risk faktörü olmasına neden olur.
• Radyasyon: Radyasyon pek çok hastalıkta olduğu gibi akciğerde kitle gelişiminde de rol alır. Radyasyon kaynağından yayılan ışınlar; akciğer hücrelerinde bozulmalara, kontrolsüz çoğalmalara neden olur.
• İşlenmiş Gıdalar: İşlenmiş gıdalar pek çok kitlesel ve kanser hastalıklarında rol oynayan besinlerdir.
• Başka Bir Organda Kanser Bulunması: Başka bir organda kanseri bulunan kişilerde bu organdaki kanser komşuluk yoluyla (yanındaki dokuya temas sonucu), kan yoluyla veya lenf sıvısı yoluyla bulaşabilir. Akciğerler vücuttaki kirli kanın temizlendiği; bu yüzden de çok kanlanan bir organ olduğu için kan yoluyla yayılan kanserler akciğerde kitle oluşumuna yol açabilir.
• Ailede Akciğer Kanseri Öyküsü: Ailesinde akciğer kanseri öyküsü bulunan kişilerde akciğer kanseri görülme sıklığı artmıştır.
• Erkek Cinsiyet: Toza maruz kalınan mesleklerde erkeklerin kadınlara göre daha fazla rol oynaması ve erkeklerin kadınlara göre daha fazla sigara tüketmesi erkek cinsiyeti akciğerde kitle gelişimi açısından risk oluşturmasına neden olur.
• Ağır Pnömoni(Zatürre) Atakları: Uzun süreli ve sık tekrarlayan pnömoni(zatürre) atakları hastalarda akciğerdeki hücrelerin değişime uğramasına ve kitle oluşturmasına neden olabilir.
• Hava Kirliliği: Hava kirliliğinin yoğun olduğu il ve ülkelerde akciğer kitlesi ile daha fazla karşılaşılmaktadır. 

Akciğerde Kitle Teşhisi

Akciğerinde kitle bulunan hastalar; belli başlı bazı semptomlarla hekime başvurur. Hekim gerekli muayene ve görüntüleme yöntemlerini uygulayıp hastalığa tanı koyar. Akciğer kitlesinin teşhis yöntemleri şunlardır;

• Anamnez: Anamnez; hastanın hastalığı hakkında yaşadığı şikayetleri dile getirmesi durumudur. Akciğerinde kitle bulunan Hastalar genellikle şiddetli öksürük, kanlı balgam, göğüs ağrısı, sırt ağrısı ve nefes darlığı gibi semptomlardan şikayet ederler. Hekim hastanın şikayetlerini dinler. Bu şikayetlerin ne zamandır var olduğunu sorgular. Hastanın sigara veya tütün ürünü kullanım durumunu sorgular. Hastada herhangi bir organ kanseri bulunup bulunmadığını sorar, ardından fizik muayeneye geçer.
• Fizik Muayene: Fizik muayenede; hekim hastanın sırtını stetoskop yardımıyla dinler. Bu durumda hasta nefes alıp verdiğinde kitlenin solunum yollarına yaptığı baskıya bağlı olarak normal olan solunum sesleri değişebilir. Bu durum hastalık açısından ayırt edicidir.
• Elektrokardiyografi(EKG):Elektrokardiyografi kalbin elektriksel aktivitesine bakarak kalpte bulunan rahatsızlıkları tespit eden bir yöntemdir. Özellikle göğüs ağrısı ile hekime başvuran hastalarda ilk uygulanan yöntem olan elektrokardiyografi; kalp krizi açısından oldukça iyi bir teşhis yöntemidir. Akciğer kitlesine sahip hastalarda ise EKG genellikle normal çıkar.
• Direkt Grafi: Direkt grafi; X ışınlarının görüntü yarattığı bir yöntemdir. Akciğer hastalığına sahip ve öksürük, kanlı balgam gibi şikayetleri bulunan hastalarda akciğerleri görüntülemek için istenen tetkiklerin başında gelir. Akciğerde kitle olması durumunda direkt grafide bu kitlenin duvarları görülebilir. Bu durum hekime akciğerde kitle hastalıkları açısından fikir verir.
• Bilgisayarlı Tomografi (BT): Bilgisayarlı tomografi direkt grafiye benzer şekilde X ışınları ile çalışır, ancak görüntü kalitesi direkt grafiye göre çok çok daha iyidir.Direkt grafide tespit edilemeyen kitleler bilgisayarlı tomografide tespit edilebilir.
• Bronkoskopi: Bronkoskopi işlemi; ucunda kamera bulunan bir boru yardımıyla akciğerlerin görüntülenmesini sağlayan bir görüntüleme yöntemidir. Bu yöntem; hastada bulunan kitlenin duvar yapısını, boyutlarını görmeyi sağlar. İstenirse bu bölgeden teşhis amaçlı Biyopsi yapılıp kitledeki hücre tipleri teşhis edilebilir.

Akciğerde Kitle Tedavisi

Akciğerde kitle görülmesi durumunda tedavi hastada kitlenin yarattığı semptomlara, kitlenin tipine ve hastanın genel durumuna göre planlanır. Akciğerde kitle iyi huylu ise, hastada herhangi bir semptoma yol açmıyorsa; bu durumda hastaya Takip önerilir. Hastalar belli aralıklarla hekime başvurup kitlenin boyutunun ilerleyip ilerlemediğini öğrenir. 

Eğer kitle hastada ciddi semptomlara yol açıyorsa; bu durumda Cerrahi Girişim ile hastadaki kitle çıkarılır. Bazı durumlarda hastada herhangi bit semptom olmasa bile; hasta kitleyle yaşamak istemez, bu durumda da bazen cerrahi girişime başvurulur.

Akciğerde Kitle Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Akciğerde kitle; iyi huyluysa, hastada semptoma yol açmıyorsa çoğunlukla hastalar tesadüfen tanı alırlar. Böyle hastalar tedavi edilmezse bile; gayet rahat bir şekilde yaşamlarına devam ederler.

Ancak büyük yapılı, kötü huylu akciğer kitlelerinin tedavi edilmesi, mümkünse cerrahi olarak çıkarılması şarttır. Bu kitleler tedavi edilmediğinde akciğere, kalbe, önemli damar ve sinir yapılarına yayılım göstererek hastanın yaşam süresini kısaltır.

Başka organda kanseri bulunan ve bu kanserin akciğerde kitle oluşumuna neden olduğu hastalıklar tedavi edilmezse; hastanın yaşam süresi oldukça kısalır. Ayrıca hastalık akciğer dışındaki diğer organlara da yayılım gösterebilir.

Akciğerinde kitle bulunan ve buna bağlı semptom yaşayan hatalar tedavi edilmezse; sürekli öksürük, kanlı balgam, sırt ve göğüs ağrısı gibi semptomlar yaşarlar.

Akciğerde Kitleye Ne İyi Gelir? Ne İyi Gelmez?

Akciğerde kitle varlığında; bu kitlenin tanı almasını ve tedavi edilmesini sağlamak yapılabilecek en birincil yöntemdir. Bunun dışında akciğerde kitle oluşumundan kaçınmak isteyen kişilerde şu uygulamalar yapılabilir:

• Hastalar sigara ve diğer tütün ürünlerini kullanmayı bırakmalıdır. Sigara ve tütün ürünleri; akciğer kanseri ve akciğer hastalıklarına yol açtığı kesin olarak bilinen risk faktörleridir.
• Hastalar alkol miktarını olabildiğince azaltmalıdır. Alkol diğer organlarda kanser gelişimine ve bu kanserin akciğere yayılmasına neden olabilir.
• Kişiler toza maruz kalacağı meslekleri tercih etmemelidir. Bu meslekleri seçen kişiler ise koruyucu ekipmanlara; özellikle maske kullanımına özen göstermelidir.
• Kişiler radyasyon kaynaklarından olabildiğince uzak kalmalıdır. Radyasyon ile uğraşan meslek dallarındaki kişiler koruyucu ekipman kullanmalı ve kişisel dozimetre taşımalıdır.
• Başka organda kanseri bulunan ve bu kanserin akciğere yayılmasını istemeyen kişiler; düzenli kontrollerini yaptırmalıdır.
• Hava kirliliği bölgesinde yaşayan kişiler bu bölgelerden olabildiğince uzaklaşmalıdır.
• Kişi akciğer hastalıklarından ve diğer hastalıklardan korunmak için işlenmiş ve paketli gıdalardan uzak durmalıdır.
• Ailesinde akciğer kanseri öyküsü bulunan kişiler yıllık kontrollerini yaptırmalı ve erken tanı almalıdır.

Akciğerde Kitle Ameliyatı 

Akciğerde kitle varlığında; kitlenin malign (kötü huylu) olduğu düşünülüyorsa, kitle çok büyük olup solunum yollarına baskı uyguluyorsa, kitle küçük ve iyi huylu olsa bile hasta çıkarılmasını istiyorsa; bu durumda cerrahi girişim uygulanır.

Cerrahi girişim kitlenin hastada bulunduğu akciğer lokalizasyonuna göre uygulanır. Akciğerin kenarlarında bulunan kitlelerde interkostal (kaburgalar arası) cerrahi girişim uygulanıp kitle çıkarılır. Eğer kitle çok büyükse ve akciğerin orta kısımlarındaysa; bu durumda hastaya sternotomi (göğüs kafesinin tümüyle açıldığı cerrahi girişim yöntemi) uygulanıp kitle çıkarılır.

Kitle çıkarımı sonrası hasta birkaç gün hastanede yatar. Herhangi bir komplikasyon görülmediği durumda hasta taburcu edilir.

Gebelikte Akciğerde Kitle

Gebelik dönemi hormonal değişimlere bağlı olarak pek çok hastalığın sıklığının artıp azalabileceği bir dönemdir. Akciğerde kitle varlığı gebelik döneminde nadiren görülür. Bu kişilerde kitle çoğunlukla gebelik öncesi dönemde vardır, ancak gebeliğe kadar semptom göstermemiştir.

Gebelik döneminde akciğerde kitle varlığında görülen semptomlar tıpkı diğer yetişkinlerdeki gibi öksürük, nefes darlığı, kanlı balgam gibi semptomlardır. Ancak bu semptomlar gebeliğin getirdiği zorluklarla birleşince anne adayını sıkıntıya sokar.

Gebelikte akciğer kitlesinin tedavisi gebeliğin yaşına, annedeki semptomlara ve kitlenin türüne bağlı olarak değişim gösterir. Ancak genellikle tedavi doğumdan sonra yapılır.

Bebek ve Çocuklarda Akciğerde Kitle

Bebek ve çocuklarda akciğer kitlesi oldukça nadir rastlanılan hastalıklardandır. Bu kitleler çoğunlukla anne karnında akciğerin geliştiği dönemde oluşur, ancak doğduktan sonra semptom gösterir.

Bebek ve çocuklarda akciğer kitlesinin semptomları yetişkinlerdekine benzer şekilde; öksürük, nefes darlığı, sırt ve göğüs ağrısı, kanlı balgam gibi semptomlardır. Ancak bazı durumlarda kitle hiçbir semptoma yol açmayıp tesadüfen de tanı alabilir.

Bebek ve çocuklarda akciğerde kitle varlığında bu hastalıkla ilgilenen bölüm Çocuk Hastalıkları ve Sağlığı bölümüdür. Ancak hastaya cerrahi girişim yapılması düşünülüyorsa; bu durumda hasta Çocuk Cerrahisi bölümüne sevk edilir.

Akciğerde Kitle Varlığında Hangi Doktora Gidilmeli?

Akciğer hastalıkları ile esas olarak ilgilenen; hastalığa tanı koyan ve tedavi uygulayan bölüm Göğüs Hastalıkları bölümüdür. Ancak hastalar çoğunlukla geceleri artan nefes darlığı, göğüs ağrısı, kanlı balgam şikayetleri ile acil servise başvurabilir. Acil hekimi hastayı muayene eder, gerekli tahlil ve tetkikleri uygular. Akciğer kitlesinden şüphelendiği hastaları Göğüs Hastalıkları bölümüne sevk eder.

Göğüs hastalıkları bölümü hastadaki kitlenin çok büyük olduğunu veya cerrahi tedavi gerektiren bir durum olduğunu belirtirse; bu durumda hasta Göğüs Cerrahisi bölümüne sevk edilir.

Hastalar nefes darlığı, kanlı balgam, göğüs ağrısı, öksürük, sırt ağrısı gibi semptomlar yaşıyorsa; vakit kaybetmeden hekime başvurmalıdır.