Bronşit

Bronşit Nedir?

Bronşit, akciğerlere hava taşıyan ana hava yolları olan bronşiyal tüplerin iltihaplanmasıdır. Sıklıkla balgam ve öksürüğe neden olur. Ana hava yolları, nefes borusunun (trakea) bittiği yerden iki dala ayrılarak akciğerlere kadar devam eder. Bu dallara bronş denir. Bronşlar da akciğerlere girdikten sonra bronşiyol adı verilen daha küçük hava yollarını oluştururlar.

Vücut enfeksiyonla savaşmaya çalıştığında, bronş hücrelerinin şişmesine ve hava yolunun daralmasına neden olur. Bronşların daralması ile öksürük ortaya çıkar. Bu bazen kuru bir öksürüktür, ancak sıklıkla mukuslu (balgamlı) öksürük oluşur. Ana hava yollarının duvarları, tahrişe neden olabilecek toz ve diğer parçacıkları yakalamak için mukus üretir. Bir enfeksiyon hava yollarını tahriş ettiğinde ve iltihaplandırdığında, normalden daha fazla mukus üretmelerine neden olur. Vücut bu ekstra mukusu öksürük yoluyla balgam olarak atmaya çalışır. Enflamasyon nedeniyle daralan bronşlarda daha az hava hareket eder. Bu da hırıltıya, göğüste sıkışmaya ve nefes darlığına neden olabilir.

Bronşit, akut bronşit ve kronik bronşit olarak ikiye ayrılır.

Akut Bronşit

Öksürüğe ve mukusa neden olan hava yollarının iltihaplanmasıdır. Enfeksiyon genellikle burun veya boğazda başlar ve bronşlara gider. Akut bronşit genellikle 3-10 gün sürerken, bazı olgularda en geç 3 haftaya kadar sürebilir. Bununla birlikte, öksürük ve mukus üretimi enfeksiyon temizlendikten sonra birkaç hafta daha sürebilir.

Genellikle bir virüs, bakteri veya tütün dumanı, toz veya hava kirliliği gibi akciğerleri tahriş eden şeylerin solunması nedeniyle oluşur. Her yaştan insanı etkileyebilir, ancak çoğunlukla 5 yaşın altındaki çocuklarda görülür. Kış aylarında daha sık görülür ve sıklıkla soğuk algınlığı, boğaz ağrısı veya gripten sonra ortaya çıkar.

Akut bronşit geçicidir ve genellikle kalıcı solunum zorluklarına neden olmaz. Zayıf bağışıklık sistemi veya diğer önemli sağlık sorunları olan kişilerin pnömoni veya solunum yetmezliği gibi ciddi problemler geliştirmesi mümkündür. Genel olarak, akut bronşitten büyük problemler geliştiren kişiler; yaşlılar, küçük çocuklar, kanser veya diyabet dahil olmak üzere diğer önemli sağlık sorunları olan, grip, zatürre ve boğmaca için aşılanmamış insanlardır.

Kronik Bronşit

Üst üste en az 2 yıl ve yılın 3 ayı süren günlük üretken bir öksürükle karakterize bir hastalıktır. Kronik bronşit, amfizem ile birlikte KOAH’a (kronik obstrüktif akciğer hastalığı) neden olan akciğer hastalıklarından biridir. Kronik bronşit, uzun süre devam eden ve mevcut belirtilerde iniş ve çıkışlara sahip olan bir durumdur. Belirtiler zamanla iyileşebilir veya kötüleşebilir ve belirtileri kontrol etmeye yardımcı olacak tedaviler vardır. Kronik bronşit prevalansının tütün kullanımı, mesleki maruziyet ve sosyoekonomik durum ve artan yaşla ilişkili olduğu düşünülmektedir.

Kronik bronşitli bireyler, kronik durumlarının üstünde akut bronşit geçirebilirler. Belirtiler bu durumda daha uzun sürebilir. Kronik bronşitte, hava yolu hücreleri sürekli iltihaplı kalır. Bu, hücrelerin şişmesine ve daha fazla mukus üretmesine neden olur, bu da nefes almayı zorlaştırabilir. Çoğunlukla 40 yaşın üzerindeki yetişkinleri etkiler.

Bronşit varsa sigarayı bırakmak önemlidir. Kronik bronşit tedavi edilemez, ancak kişiden kişiye mevcut olan belirtiler değişir. Hastalığın belirtilerini yönetmeye yardımcı olabilecek tedaviler vardır.

Bronşit Belirtileri

• Akut bronşitin belirtileri: Baskın semptom olarak öksürük; berrak, sarı-gri veya yeşilimsi zaman zaman kanla değişebilen balgam üretimi, hırıltılı solunum veya nefes darlığı, göğüs ağrısı, düşük ateş, boğaz ağrısı, baş ağrısı, burun akıntısı veya burun tıkanıklığı gibi en az 1 tane diğer solunum yolu belirtileri olabilir. Belirtilerin genellikle 3 haftadan kısa sürdüğü belirtilirken, diğer çalışmalar akut bronşitli hastaların yaklaşık dörtte birinde öksürüğün 30 günden fazla sürebileceğini göstermiştir. Sonuç olarak, akut bronşit hastalarında 1 aydan uzun süren öksürük hala mevcut olabilir. Öksürük genellikle geceleri veya egzersizle daha kötüdür. Sürekli öksürük, göğüs ve mide kaslarının ağrımasına da neden olabilir.
• Kronik bronşitin belirtileri: Kronik bronşitli insanlar genellikle nefes darlığı yaşamadan önce uzun yıllar öksürür ve balgam çıkarırlar. Her insanın semptomları farklı olabilir. Ateş kronik bronşitte nadirdir ve mevcut olduğunda ilişkili grip veya zatürreyi düşündürür. Nadiren hastalar sürekli güçlü öksürüğün neden olduğu göğüs ağrısı veya karın kas ağrısından şikayet edebilirler. Hava yolunda iltihaplanma olduğunda, ilişkili bir hırıltı olabilir.

Bronşit Nedenleri

Virüsler sağlıklı yetişkinlerde akut bronşit vakalarının %85-95'ine neden olur. En yaygın virüsler rinovirüs, adenovirüs, influenza A ve B ve parainfluenza virüsüdür. Bakteri, altta yatan sağlık sorunları olan kişilerde bronşite neden olabilir. Akut bronşit; viral hastalıklar ve atipik bakteriyel enfeksiyonlarla ilişkili olduğundan, bu enfeksiyonlara maruz kalmak hastalık için en büyük risktir. Kış aylarında ve solunum yolu enfeksiyonu olan kişilerle yakın temaslara maruz kalan hastalar riskli gruptadır.

Çoğu durumda bronşite, soğuk algınlığına veya gribe neden olan aynı virüslerdir. Virüs, biri öksürdüğünde veya hapşırdığında burun ve ağızdan çıkan milyonlarca küçük damlacıkta bulunur. Bu damlacıklar tipik olarak yaklaşık 1 metre yayılır. Bir süre havada asılı kalırlar, daha sonra virüsün 24 saate kadar yaşayabileceği yüzeylere inerler. İnsanlar genellikle virüsü bulaşmış olan nesnelerden elleriyle alıp, ellerini burunlarına veya ağızlarına yakın tutarak enfekte olurlar. Virüs, havadaki damlacıklar içinde asılı kalırsa nefes alırken enfekte olmak da mümkündür.

Kronik bronşitin bilinen birçok nedeni vardır; ancak çoğunlukla sigaradan kaynaklansa da sigara içmeyenlerde de ortaya çıkabilir. Sigara dumanı ve sigaradaki kimyasallar bronşiti daha da kötüleştirir; kronik bronşit ve KOAH gelişme riskini artırır. Daha yaşlı, pasif olarak sigara dumanına maruz kalan, ailede akciğer hastalığı öyküsü olan, çocukluk çağında solunum yolu hastalığı öyküsü olan kişilerin de kronik bronşit olma riski daha yüksektir. Bununla birlikte, altta yatan bronşiyal iltihaplanma nedeniyle, sigara içenlerin şiddetli atak geçirme olasılıkları daha yüksektir. Duman, endüstriyel kirleticiler ve toksik kimyasallar gibi solunum yollarında tahriş edici maddelerin çoğu kronik bronşite neden olabilir.

Bakteriyel ve viral enfeksiyonlar genellikle akut bronşite neden olsalar da, enfeksiyonlara tekrar tekrar maruz kalmak kronik bronşite neden olabilir. Etken olan baskın virüsler influenza tip A ve B'dir ve baskın bakteriyel ajanlar staphylococcus, streptococcus ve mycoplasma pneumoniae’dir. Astım, kistik fibroz veya bronşektazi gibi diğer solunum yolu hastalıklarıyla ilişkili bir geçmişe sahip olan kişiler, kronik bronşite daha yatkındır. Kronik gastroözofageal reflü (GERD) de iyi belgelenmiş ancak daha az sıklıkla kronik bronşite neden olan bir durumdur.

Bronşit Teşhisi

Akut bronşit teşhisi esasen kliniktir. Akut bronşit şüphesi olan hastalarda birincil tanısal amaç; astım, KOAH alevlenmesi, kalp yetmezliği veya pnömoni gibi daha ciddi öksürük nedenlerini ortadan kaldırmaktadır. Akut bronşit ile en fazla örtüşen teşhisler üst solunum yolu enfeksiyonları ve pnömonidir.

Kronik bronşit ve astımın aksine; akut bronşitte iltihaplanma geçici ve genellikle enfeksiyon temizlendikten kısa bir süre sonra tamamen düzelir. Laboratuvar testleri genellikle akut bronşitin değerlendirilmesinde endike değildir. Bazı solunum patojenleri için hızlı testler yapılmasına rağmen, tipik ayaktan bakım hastalarında genellikle gerekli değildir. Şüphe yüksek olduğunda influenza ve boğmaca testi düşünülebilir ve tedavi hastalığın seyrini etkiler.

Kronik bronşit teşhisinde ise; en kritik faktör, alt solunum yolunun diğer olası hastalıklarını dışlamak için tipik bir öyküdür. Üst üste en az 2 yıl ve yılın en az 3 ayı süren günlük üretken bir öksürük öyküsü tanıya yaklaşmada çok önemlidir. İnhale edilen tahriş edici maddelere veya kimyasallara maruz kalmaya ilişkin bilgiler ve sigara içme alışkanlıklarına ilişkin tüm ayrıntılar dahil olmak üzere hastadan eksiksiz bir geçmişin ortaya çıkarılması çok önemlidir.

İlk tanıda genellikle belirtiler bildirildikten sonra ayrıntılı bir fizik muayene gerçekleştirilir. Doktor ayrıca kalp atışlarını dinlemek için bir stetoskop kullanacaktır, tıbbi geçmiş ve belirtiler hakkında detaylı sorular soracaktır. Doktor ayrıca enfeksiyon belirtileri aramak için bir kan testi, akciğerlerin ve bronşların normal görünüp görünmediğini anlamak için göğüs röntgeni isteyebilir.

Solunum Fonksiyon Testleri

Bu testler hastanın akciğer kapasitelerini ve solunum yeteneğini ölçmeye yardımcı olur. Testler genellikle özel makinelerle yapılır.

Spirometri: Bu test, akciğerlerin ne kadar iyi çalıştığını görmek için bir spirometre cihazı kullanır.

Aşağıdaki nedenlerden herhangi biri veya tümü için kullanılabilir:

• Havanın ne kadar iyi akciğerlere girdiğini ve hareket ettirdiğini öğrenmek,
• Akciğer hastalığını izlemeye devam etmek,
• Tedavinin ne kadar işe yaradığını görmek,
• Akciğer hastalığının ne kadar ciddi olduğunu bulmak,
• Akciğer hastalığının restriktif mi, yoksa obstrüktif mi olduğunu bulmak. Restriktif, akciğerlere daha az hava gireceği; obstrüktif, akciğerlerden daha az hava çıkacağı anlamına gelir.

Peak flow monitörü: Bu test kişinin akciğerlerinden hava üfleyebileceği en yüksek hızı ölçer. Akciğerlerin büyük hava yollarındaki iltihap ve mukus, hava yollarını daraltır. Bu, akciğerlerden çıkan hava hızını yavaşlatır. Bu hız, peak flow monitörü ile ölçülebilir. Bu ölçüm, hastalığın ne kadar iyi kontrol edildiğini söylemede çok önemlidir.

Arteriyel kan gazı:Bu test kandaki oksijen ve karbondioksit miktarını kontrol etmek için kullanılır. Ayrıca kanın pH’ını da ölçer.

Balgam kültürü: Bakteriyel bir enfeksiyondan şüphelenildiğinde balgam kültürü istenir.

Nabız oksimetresi (puls oksimetre): Bir oksimetre, kandaki oksijen miktarını ölçen küçük bir makinedir. Bu ölçümü almak için, küçük bir sensör bir parmağa bantlanır veya klipslenir. Sensör ağrısızdır.

Göğüs röntgeni (akciğer grafisi): X ışınlarıyla akciğerler dahil olmak üzere iç dokuların, kemiklerin ve organların görüntülenmesidir. Akut bronşit semptomları olan hastalarda görüntüleme öncelikle pnömoniyi dışlamak için kullanılır.

Bilgisayarlı tomografi (toraks BT, CT tarama): Vücudun görüntülerini oluşturmak için X-ışınları ve bilgisayar teknolojisinin bir kombinasyonunu kullanır. BT taraması; kemikler, kaslar, yağ ve organlar dahil olmak üzere vücudun herhangi bir bölümünün ayrıntılı görüntülerini gösterir. BT taramaları röntgenlerden daha ayrıntılıdır.

Bronşit Tedavisi

Çoğu durumda, akut bronşit tedaviye ihtiyaç duymadan birkaç hafta içinde kendi kendine geriler. Bu arada, hasta çok fazla sıvı almalı ve iyice dinlenmelidir. Bazen balgam sökücü ilaçlar ve ibuprofen, salisilik asit (yetişkinler için) veya asetaminofen gibi steroid olmayan bir anti-enflamatuar ilaç (NSAID) akut bronşiti yönetmeye yardımcı olabilir.

Hırıltı varsa solunum yollarını açmak için inhaler ilaca ihtiyaç olabilir. Bakteriyel bir enfeksiyon varlığında antibiyotik reçete edilir, enfeksiyon kaynağı viralse antibiyotik kullanılmaz. Akut bronşitin tekrarlamasını önlemek, azaltmak için mevsimsel grip aşısı olmak, sigarayı bırakmak ve sigara içilen, havası kirli olan ortamdan kaçınmak gerekmektedir.

Kronik bronşit için tamamen iyileştirici bir tedavi olmamasına rağmen, daha iyi nefes almaya ve belirtileri kontrol etmeye yardımcı olacak ek tedaviler vardır. Bazı yaşam tarzı değişiklikleri belirtileri hafifletmeye yardımcı olabilir. Örneğin; sağlıklı beslenme, düzenli hafif egzersiz, sigara ve dumanlı ortamlardan kaçınmak gibi. Belirtileri hafifletmek için birkaç ilaç tedavisi veya bazı durumlarda daha iyi nefes almaya yardımcı olması için oksijen tedavisi vardır.

Bronkodilatörler ve steroidler olarak adlandırılan ilaçlar hava yollarını açıp, bir inhaler veya tablet olarak reçete edilebilir. Mukolitik ilaçlar balgam söktürücü olarak da adlandırılır, hava yollarındaki mukusu incelterek öksürmeyi, nefes almayı kolaylaştırır.

Bronşit Tedavi Edilmezse

Akut bronşit tedavi edilmezse, enfeksiyon hava yollarından akciğerlere geçebilir. Bu da zatürreye (pnömoni) yol açabilir. Kronik bronşit ise belirtilerle ilerleyen bir hastalıktır. Belirtiler tedavi edilmezse ve özellikle akciğerlerdeki alveollerin (hava keselerinin) inflamasyonuna bağlı olarak gelişen amfizem de eklenirse KOAH (kronik obstrüktif akciğer hastalığı) gelişir.

Bronşite Ne İyi Gelir?

Akut bronşit varsa;

• İyice dinlenmek,
• Bol bol sıvı almak (bu dehidrasyonu önlemeye yardımcı olur, akciğerlerdeki mukusu inceltir ve öksürmeyi kolaylaştırır),
• Baş ağrıları, ateş ve diğer ağrılar parasetamol veya ibuprofen ile tedavi edilebilir. Astım varsa ibuprofen önerilmez.
• Öksürük ilaçlarına dikkat edilmelidir. Reçetesiz satılan öksürük ilacı satın almak yerine alternatif olarak, boğaz ağrısını yatıştırmaya ve öksürüğü hafifletmeye yardımcı olabilecek basit bir bal ve limon karışımı rahatlatıcıdır.
• Virüslere ve bakterilere maruz kalmayı azaltmak için elleri sık sık yıkamak gerekmektedir.
• Sigarayı bırakma ve alerjenlerden ve kirleticilerden kaçınma gibi yaşam tarzı değişiklikleri, nüks ve komplikasyonların önlenmesinde önemli bir rol oynar.
• Grip ve pnömoni aşısı özellikle 65 yaşından büyük yetişkinler, iki yaşından küçük çocuklar (altı aydan büyük), hamile kadınlar, huzur evlerinde ve uzun süreli bakım tesislerinde yaşayanlar dahil olmak üzere önerilmektedir.

Kronik bronşit varlığında;

• Düzenli egzersiz yapmak, solunuma yardımcı kasları güçlendirir. Haftada en az 3 kez egzersiz yapılmalıdır. Yavaş ve kısa süreli egzersiz yaparak başlanıp, ardından her gün egzersiz süresi ve hızı yavaşça arttırılabilir. Kişiye uygun bir egzersiz planı oluşturmak için bir uzmandan yardım almak daha güvenli olacaktır.
• Pulmoner rehabilitasyon, kronik bronşit tedavisinin önemli bir parçasıdır; eğitim, yaşam tarzı değişikliği ve düzenli fiziksel aktiviteden oluşan bir rehabilitasyon sürecidir. Pulmoner rehabilitasyon sıklıkla bir solunum terapisti (akciğer tedavilerini bilen bir sağlık çalışanı) tarafından verilir.
• Kronik bronşit, akciğer enfeksiyonu riskini artırır, bu nedenle her yıl grip aşısı yaptırılmalıdır.

Bronşite Ne İyi Gelmez?

Sigara içmek kronik bronşitin en yaygın nedenidir. Ayrıca sigara içmeyenler de, pasif olarak sigara dumanına maruz kalıyorlarsa kronik bronşit için risk altındadırlar. Zamanla, tütün dumanı bronşlarda kalıcı hasara neden olarak iltihaplanmalarına neden olabilir. Bu nedenle sigara bırakmak en önemli noktadır.

Bronşit İlaçları

Akut bronşit; en yaygın olarak viral enfeksiyonlarla ilişkili olduğundan, tedavi stratejileri hastalık düzelene kadar belirtileri en aza indirmeye yöneliktir. Tedavi olmaksızın genellikle 1 ila 3 hafta içinde düzelen bir hastalıktır.

Önemli hırıltılı solunum, artmış aktivite ile ilişkili öksürük veya gece öksürüğü varsa kısa etkili bir beta-agonist başlanabilir.

Antitusifler, şiddetli öksürüğün akut tedavisi için etkili tedaviler olabilir. Genellikle guaifenesin (balgam söktürücü) veya antihistaminikler gibi diğer ajanlarla birleştirilirler.

Antibiyotikler rutin olarak bronşit için reçete edilmez, çünkü normalde bir virüs neden olur. Antibiyotiklerin virüsler üzerinde hiçbir etkisi yoktur ve gereksiz kullanımları, zamanla bakterileri, antibiyotik tedavisine daha dirençli hale getirebilir. Doktor, yalnızca pnömoni gibi komplikasyon geliştirme riski yüksekse antibiyotik reçete edecektir. İnfluenza enfeksiyonu olan hastalarda, oseltamivir veya zanamivir başlanır.

Analjezik ve antipiretik ajanlar; ilişkili halsizlik, kas ağrısı ve ateşi tedavi etmek için kullanılabilir. Enflamasyona yardımcı olmak için prednizon veya diğer steroidler, altta yatan kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) veya astımı olan hastalarda yararlıdır. Tipik olarak steroid kısa süreli, atak tedavisinde endikedir.

Kronik bronşit tedavisinin birincil amacı belirtileri hafifletmek, komplikasyonu önlemek, akciğer fonksiyonunu iyileştirmek ve hastalığın ilerlemesini yavaşlatmaktır. Tedavinin hedefleri, mukusun aşırı üretimini azaltmayı, iltihabı kontrol etmeyi ve öksürüğü azaltmayı amaçlamaktadır. Bunlar, farmakolojik ve aynı zamanda farmakolojik olmayan müdahalelerle elde edilir.

• Bronkodilatörler: Kısa ve uzun etkili β-Adrenerjik reseptör agonistleri hava yolunu genişletip, balgamı hafifleterek nefes almayı kolaylaştırır.
• Glukokortikoidler (steroidler): İnflamasyon ve mukus üretimini azaltır. İnhale kortikosteroidler alevlenmeyi azaltır ve yaşam kalitesini artırır. Ancak, uzun süreli kullanım osteoporoz, diyabet ve hipertansiyon gibi yan etkilere neden olabileceğinden tıbbi gözetim altında ve kısa süre kullanılır.
• Antibiyotik tedavisi: Kronik bronşit tedavisinde endike değildir, ancak makrolid tedavisinin anti-enflamatuar özelliğe sahip olduğu gösterilmiştir ve bu nedenle kronik bronşit tedavisinde rol oynayabilir.
• Fosfodiesteraz-4 inhibitörleri: İnflamasyonu azaltır ve hava yolu düz kaslarının gevşemesine yardımcı olarak nefes alımını kolaylaştırır.

Tedavi için belirtilen ilaç türevleri sadece bilgilendirme amaçlıdır. Doktor tavsiyesi olmadan hiçbir ilaç kullanılmamalıdır.

Bronşit Ameliyatı

Akut bronşit geçici olduğu için ameliyata gerek yoktur.

Kronik bronşitli bazı hastalar için belirtileri hafifleten tedaviler yetersiz olduğunda ve hasta, doktor tarafından ameliyata uygun görüldüğünde; hasarlı akciğer dokusunun çıkarıldığı akciğer hacmini azaltma ameliyatı önerilebilir.

Hamilelikte Bronşit

Bakteri veya virüsler, çok zararlı olmayan ve anneden fetüse herhangi bir mikrop geçmeyen akut bronşite neden olur. Fazla sıvı (kafeinsiz) alımı, istirahat ile tedavi edilebilir ve neredeyse hiç ilaç gerektirmez.

Kronik bronşit birkaç aydan yıllara kadar sürebilir. Mukus genellikle renksizdir ve içinde kan görebilirsiniz. Enfeksiyon tekrarlanır, bu da akciğerlere zarar verebilir ve birçok büyük komplikasyona neden olabilir.

Sigara dumanı, kimyasallar ve toz partikülleri bronşite yol açabilir. Hamilelik sırasında duman solumak, sigara içmek mevcut iltihabı şiddetlendirebilir ve kronik bronşit ile sonuçlanabilir. Ayrıca çocukta konjenital etkilere ve alt solunum yolu hastalıklarına neden olacaktır. Gebe kadınlarda bronşit belirtileri diğerlerinden biraz daha fazla olabilir.

Teşhis, hamile kadının klinik belirtilerine dayanarak dikkatli bir fizik muayenesini içerir. Nadir ve ciddi vakalarda, bronşitin boyutunu kontrol etmek için bir göğüs röntgeni çekilir. Bununla birlikte, fetusun radyasyon risklerini önlemek için çoğunlukla X-ray’den kaçınılır. Doğru tedaviyi belirlemek, antibiyotiklere duyarlılığı kontrol etmek için balgam gram boyası yapılır. Herhangi bir alerji için de test yapılabilir.

Bronşit nedeniyle ciddi komplikasyonlar gelişmesi olası olmasa da, dikkat edilmesi gereken birkaç risk vardır.

Bu riskler şu şekildedir:

• Solunum zorluğu, bronş duvarlarının iltihabı nedeniyle, akciğerler daha az miktarda oksijen alabilir ve bu da fetüsün ihtiyaç duyduğu optimal oksijen seviyesini engelleyebilir.
• Bebeğin büyümesine müdahale eden (teratojen) ilaçlar, bazı antibiyotikler ve ilaçlar bebeğin gelişimine müdahale edebilir. Bu nedenle, doktorlar genellikle alternatif ilaçlar ve istirahat önermektedir. Sadece diğer tüm yöntemler başarısız olduğunda, ilaçlar uygulanmaktadır.
• Zatürre (pnömoni), hafif ateş bronşitin bir belirtisidir. Bazen bu sıcaklık artabilir ve bebeği riske sokan pnömoni gelişebilir.

Hamilelikte Bronşit Tedavisi

Belirtiler ilk fark edildiğinde, zamanında tedavi bronşitin anne ve bebeği daha fazla etkilemesini önlemeye yardımcı olabilir. Hamile kadınlar için tedaviler de bulundukları üç aylık döneme (trimester) bağlı değişebilir.

Bakteriyel enfeksiyona bağlı bronşit, antibiyotik ile tedavi edilir. Bununla birlikte, birçoğunun fetüse zararlı olduğu düşünüldüğü için antibiyotik seçimine dikkat etmek önemlidir. Hamilelik sırasında güvenli olan antibiyotiklerin bazıları amoksisilin, eritromisin, klindamisin, penisilin, ampisilin ve nitrofurantoindir.

Sülfametoksazol, tetrasiklin ve trimetoprim gibi antibiyotikler bebeğe zarar verebilir. Ayrıca, sülfametoksazol ve trimetoprimin bebekte doğum kusurlarından sorumlu olduğu bilinmektedir.

Bununla birlikte, bronşit bir virüsten kaynaklanıyorsa, virüslere karşı etkisiz oldukları için antibiyotiklere ihtiyaç olmayacaktır. Bu tür bir enfeksiyon kendi kendine iyileşir. Tedavi ayrıca bronkodilatörler, öksürük balgam söktürücüler ve antienflamatuar ilaçlar gibi belirtilere yönelik tedavileri içerebilir.

Hamilelerin önlem için yapabilecekleri şu şekildedir:

• Bulaşıcı hastalıkları önlemek için soğuk algınlığı veya grip olan herkesin yanında bir maske kullanın.
• Viral enfeksiyon riskini azaltmak için ellerinizi sık sık yıkayın. Alerjenlerden ve duman, kimyasal vb. gibi tahriş edici maddelerden uzak durun. Bağışıklığınızı uygun uyku, egzersiz, diyet ve yaşam tarzı ile destekleyin.
• Bronşit, hamilelik sırasında birçok kadında yaygın görülen bir durumdur. Bronşit belirtilerinin birkaç gün içinde azalmaması durumunda, doktorunuza danışmanız gerekecektir.

Çocuklarda Bronşit

Çocuklarda, akut bronşitin en yaygın nedeni bir virüstür. Hastalık; burun, ağız veya boğazda (üst solunum yolu) soğuk algınlığı veya başka bir viral enfeksiyondan sonra gelişebilir. Bu tür hastalıklar, hasta olan bir kişiyle doğrudan temasla kolayca yayılabilir.

Akut bronşit gelişme riski daha yüksek olan çocuklar; kronik sinüziti, alerjisi, astımı, büyümüş bademcikleri veya lenf nodları olan çocuklar veya pasif olarak sigara dumanına maruz kalan çocuklardır.

Bir çocukta akut bronşit belirtileri; kuru veya balgamlı öksürük, kusma veya öğürme, burun akıntısı (genellikle öksürük başlamadan önce), göğüs tıkanıklığı veya ağrısı, genel vücut kırgınlığı veya iyi hissetmeme, titreme, hafif ateş, hırıltı, boğaz ağrısı olabilir. Bu belirtiler genellikle 7 ila 14 gün sürer. Ancak öksürük 30 günden uzun sürebilir. Bu belirtiler diğer sağlık sorunlarına da benzeyebilir. Çocuğun belirtileri kötüleşirse, yeni belirtiler ortaya çıkarsa bir doktora gidilmesi gerekmektedir.

Çocuk doktoru genellikle akut bronşiti sağlık öyküsü (anamnez) ve fizik muayene ile teşhis edebilir. Bazı durumlarda, çocuğun pnömoni veya astım gibi diğer sağlık sorunlarını dışlamak için ek testlere ihtiyacı olabilir. Bu testler şunları içerebilir: göğüs röntgeni, nabız oksimetrisi, balgam ve burun akıntısı örnekleri. Bu testler enfeksiyonun viral mi barteriyel mi olduğunu bulabilir.

Çocuklarda Bronşit Tedavisi

Çocuğun belirtilerine, yaşına ve genel sağlığına bağlı olacaktır. Hemen hemen tüm vakalarda mecbur kalmadıkça, akut bronşit tedavisinde antibiyotik kullanılmamalıdır. Çünkü enfeksiyonların çoğuna virüsler neden olur. Tedavinin amacı belirtileri hafifletmeye yardımcı olmaktır.

Tedavi şunları içerebilir:

• Bol dinlenme, bol sıvı alımı
• Ateş ve hafif ağrı tedavisinde asetaminofen veya ibuprofen
• 4 yaşın üzerindeki çocuklar için öksürük ilacı yalnızca çocuk doktoru tarafından önerildiğinde kullanılmalıdır. Çoğu durumda, antihistaminikler de verilmemelidir, salgıları kurutabilirler. Bu öksürüğü daha da kötüleştirebilir.

Akut bronşitli çocukların çoğu sorunsuz bir şekilde iyileşir. Ancak hastalık pnömoniye yol açabilir. Akut bronşitin önlenmesine, neden olabilecek virüslerin yayılmasını durdurarak yardımcı olabilirsiniz.

Şu adımları uygulayabilirsiniz:

• Çocuğunuza öksürürken veya hapşırırken burun ve ağzını kapatmasını öğretin.
• Çocuğunuzun ellerini sık sık yıkadığından emin olun.
• Çocuğunuzun yıllık grip aşısı dahil tüm aşılarda güncel olup olmadığını kontrol ettirin.

Bebeklerde Bronşit

Bebeklerde de bronşit tedavisi enfeksiyonun nedenine bağlıdır. Bebeklerde bronşit varsa; hafif ateşi, biraz nefes darlığı ve hırıltılı solunumu olabilir. Doktor, bebeğin belirtilerine neyin sebep olduğunu belirleyecektir. Bronşit yetişkinlerde daha yaygındır, ancak bebeklerde de ortaya çıkabilir.

Akut bronşit genellikle kendi kendini sınırlar. Bakteriyel bir enfeksiyonun bronşite neden olduğu düşünülüyorsa veya öksürük geçmezse, doktor antibiyotik reçete edebilir.

Çocuğunuz çok hırıltılı solunum yapıyor ve nefes darlığı varsa, astım veya bronşiyolit olabilir. Çocuklarda şiddetli öksürük ve hırıltıya neden olmasında astım, bronşitten daha olasıdır.

Bronşit için Hangi Doktora Gidilir?

Akut bronşit vakalarının çoğu evde istirahat, steroidal olmayan anti-enflamatuar ilaçlar (NSAID'ler) ve bol miktarda sıvı ile kolayca tedavi edilebilir. Ancak 3 haftadan fazla süren öksürük, 3 gün veya daha uzun süren bir ateş, balgamda kan, hızlı nefes alma, göğüs ağrıları, uyuşukluk gibi tekrarlayan veya kötüleşen belirtilerin varlığında vakit kaybetmeden Göğüs Hastalıkları polikliniğine başvurmak gerekmektedir. Hafta sonu veya gece belirtiler şiddetlenirse Acil Servise başvurmalısınız. Gereken acil tedavi sonrasında Göğüs Hastalıkları polikliniğine gidebilirsiniz. Akciğer veya kalp rahatsızlığı olan herkes bronşit belirtileri göstermeye başlarsa direkt doktora başvurmalıdır.