Bebeklerde Nefessiz Kalma

Bebeklerde Nefessiz Kalma Nedir?

Bebekler ağlarken, uyurken veya herhangi bir zamanda nefes kesilmesi yaşayabilir. Bunun en rastlanan şekli bebeklerde katılma olarak karşımıza çıkar. Ağlama krizindeki bebek katılarak birkaç saniye nefessiz kalabilir. Bebeğin nefessiz kalması anlık olarak yaşanabileceği gibi kronik şekilde de izlenebilir. Uyurken özellikle rahat nefes alamaması ve uyku pozisyonu, bebeklerde nefessiz kalma durumuna işaret edebilmektedir. Bu açıdan takip edilmesi önemlidir.

Bebeklerde katılma nöbeti yaklaşık olarak 5 yaşına kadar devam edebilmektedir. Ağlarken nefessiz kalan bebeğin nefesini tutması, genel olarak ağrı yaşadığında veya korktuğunda yaptığı bir eylemdir. Katılma nöbetinde sesi çıkmaz ve morarmaya başlar. Ardından bayılma veya kasılma izlenebilir. 2 çeşit katılma nöbeti vardır. Bunlar; Siyanotik (morarma) katılma, solukluk görülen katılmadır.

• Siyanotik katılma: Bebek nefes kesilmesi durumunun en sık rastlandığı durum siyanotik katılmadır. Ağlama krizi görülen bebeklerin yaklaşık %90’ında morarma görülür. Sebebi çevresel faktörler olabileceği gibi bazı solunum yolu hastalıkları da olabilmektedir. Katılma sonrasında beyin hasarı, kalp veya hayati değerlerinde anormallik izlenmez. 
• Solukluk görülen katılma: Bebeğin ağlarken nefesini tuttuğu sırada morarma yerine ten renginde solgunluk yaşamasına denmektedir. Morarmaya oranla daha nadir görülür ve bebeklerin neredeyse %10’u bu şekilde katılma geçirir. 

Bebeklerde Nefessiz Kalma Belirtileri Nelerdir?

Bebeklerde nefes kesilmesi birçok belirti verebilir. Genel olarak fiziki belirtiler fark edilir ve ebeveynler telaşa düşebilir. Çoğu zaman belirtiler farklı hastalıklara işaret edebildiği için solunum durmasının nasıl olduğuna dikkat edilmesi gerekir.

Bebeklerde nefessiz kalma belirtileri şu şekildedir;

• Dudak morarması
• Ten renginde farklılık
• Öksürük
• Horlama
• Hırıltı
• Yatış pozisyonu 
• İdrarda azalma
• Huzursuzluk
• İnleme
• Anne sütü emen bebeklerde emme sırasında rahat nefes alamama hissi
• Halsizlik
• Hızlı nefes alıp verme
• Göğüs kafesinde çekilme

Bebeklerde Nefessiz Kalma Nedenleri Nelerdir?

Bebeklerde ani nefes kesilmesi farklı hastalıkları işaret edebilirken bazen de yalnızca korku ve endişeden kaynaklanmaktadır. Bebeğin nefessiz kalmasına neden olan durumlar incelenerek, hayati tehlikeye yol açıp açmadığı belirlenir. Bu nedenle solunum sıkıntıları oldukça önemlidir.

Bebeklerde nefessiz kalma nedenleri şu şekilde sıralanır;

• Ağlama nöbeti: Bebeklerde ağlarken nefes kesilmesi sık rastlanan bir durumdur. Ağlarken nefesini tutan bebek nefessiz kalarak farklı reaksiyonlar gösterir. Bebeklerde morarma nefessiz kalma işaretidir ve bebek ağlamadığı halde böyle bir durum izleniyorsa vakit kaybetmeden en yakın sağlık kuruluşuyla görüşülmelidir. 
• Laringomalazi: Solunum yolunun tam olarak gelişmemesidir. Gırtlağın bir bölümü tam olarak gelişmediği için bebek nefessiz kalabilir. Morarma veya nefes almada zorluk fark edildiğinde mutlaka laringomalazi şüphesi değerlendirilir. Kendiliğinden geçebilse de bazı bebeklerin hayatını kaybetmesine neden olmaktadır. 
• Burun deliğinin kapalı olması: Doğuştan burun deliği kapalı olarak bebekte nefessiz kalma görülür. Bazen her iki burun deliğinde kapanma izlenebilmektedir. Nadir olarak rastlansa da ülkemizde 1 yılda 20 bebekte görülmektedir. 
• Nefes borusu darlığı: Nefes borusu dar şekilde doğan bebeklerde nefessiz kalma durumu görülebilmektedir. Doğduktan son8ra ilk kontrolde fark edilebilir ve hemen ameliyat ile durum düzeltilebilmektedir. Bazı durumlarda ise hayati olarak bebeği etkilemediği için gelişimi izlenir. 
• Uyku apnesi: Yetişkinlerde olduğu gibi bebeklerde de uyku apnesine oldukça sık rastlanmaktadır. Bebeklerde uykuda nefes kesilmesi sebeplerinin başında uyku apnesi gelir. Uyku sırasında solunumu duran bebek birkaç saniye nefessiz kalır. Bebeklerde meydana gelen uyku apnesi zamanla geçebilmektedir. 
• Alerji: Bebeklerde nefessiz kalma görülmesi üzerine alerji incelemesi yapılmaktadır. Alerjilerin çoğu üst solunum yolunu etkilediği için tıkanmalar yaşanmaktadır. Mevsimsel, çevresel veya kalıtsal olabildiği için dikkate alınmalıdır. 
• Astım: Geceleri yaşanan nefessiz kalma durumu bazen astıma işaret etmektedir. Her yaşta görülen bir hastalık olduğu için diğer belirtilerle birlikte ele alınır. Hırıltı, öksürük, ağlarken tıkanma gibi durumlar fark edildiğinde, bebeğin astım olup olmadığı araştırılır. 
• Akciğer anormallikleri: Doğuştan akciğerlerde meydana gelen anormallikler, bebeklerde nefes kesilmesine ve hatta solunum durmasına neden olabilmektedir. Bu açıdan doğumdan sonraki ilk muayene yenidoğanlarda teşhis konması için önem arz eder.
• Geniz eti: Geniz eti büyümüş olan bebeklerde kısa süreliğine nefessiz kalma durumu yaşanabilmektedir. Uyurken ortaya çıkabilen bu duruma hırıltı, nefes alırken ıslık sesi ve burun tıkanıklığı eşlik eder. 
• Demir eksikliği: Bebek ağlarken nefes kesilmesi çoğu zaman katılma nöbetinde gerçekleşir ve sebebi demir eksikliği olabilmektedir. Demir, vücut içerisinde oksijen taşıyan yapıların içerisinde olduğu için demir eksikliği yaşandığında oksijen iletimi yavaşlar ve bebeklerde nefessiz kalmaya neden olur.

Bebeklerde Nefessiz Kalma Teşhisi

Bebeklerin nefessiz kalmasına neden olan durumlar farklı olduğu için tanı sürecinde uygulanan yöntemlerde de farklılık izlenebilir. Tıbbi öykü ve fiziki muayene, bebeğin neden nefessiz kaldığı hakkında doktorun fikir edinmesini sağlar. Ardından gerekli görülmesi halinde kan testi, beyin elektrosu (EEG), ciğer röntgeni ve alerji testi istenir.

• Tıbbi öykü: Bebekte nefessiz kalma durumunun ne sıklıkla yaşandığı, fiziki olarak verdiği tepkiler ve ten rengi gibi sorulara yanıt alınarak tanı koymaya çalışılır. Tıbbi öykünün detaylı bir şekilde verilmesi teşhis konması için önemlidir. 
• Fiziki muayene: Fiziki muayene aşamasında doktor bebeğin kulak, burun ve boğazını inceler. Aynı zamanda geniz eti ve bademciklerini kontrol ederek solunum durmasının kaynağı hakkında bilgi edinir. Ateş ölçümü yapılır ve ciğer dinlemesi yapılır. 
• Beyin elektrosu (EEG): EEG, bebeğin elektrik dalgalarının incelenmesini sağlar. Bebeğin nefessiz kalmasının nörolojik bulgulara dayanıp dayanmadığı rahatlıkla incelenir. 
• Ciğer röntgeni: Görüntüleme sistemi olan röntgen ile solunum yolu hastalıkları ve akciğerlerdeki anormallikler fark edilir. Teşhis konulması için tercih edilen yöntemler arasındadır. 
• Alerji testi: Bebeklerde nefessiz kalmaya alerjinin neden olduğu düşünülürse, uzman hekim tarafından alerji testi istenir. Bebeğin alerji kaynaklı nefessiz kaldığı anlaşılırsa uygun tedavi şekli belirlenir. 
• Kan testi: Bebeğin damar yolundan alınan kanın incelenmesi ile solunum kesilmesinin sebepleri öğrenilebilir. Demir eksikliği ya da kansızlık bebeğin nefessiz kalmasına neden oluyorsa kan testiyle ortaya çıkabilir. 

Bebeklerde Nefessiz Kalma Tedavisi

Bebeklerde nefessiz kalma şikayetinin birçok sebebi olabildiği için tedavi yöntemleri de birbirinden farklı şekildedir. Bazı durumlarda bebeğin tedavi edilmesine gerek duyulmaz ve şikayetlerin kendiliğinden geçmesi beklenir. Bazı durumlarda ise uygun tedavi şekli belirlenerek vakit kaybetmeden müdahale edilir.

• Medikal tedavi: Bebeğin nefesinin kesilmesine sebep olan durumlar genellikle ilaç tedavisiyle ortadan kalkabilmektedir. Alerji, astım gibi hastalıklar solunum sıkıntısına neden oluyorsa, uygun görülen alerji ilaçları kullanılarak tedavi gerçekleşir. Demir eksikliği bebeğin oksijensiz kalmasında etkiliyse de demir ilaçları başlanarak, durumun ortadan kalkması sağlanır. 
• Cerrahi tedavi: Genellikle yenidoğanlarda yaşanan anormalliklerde cerrahi tedavi tercih edilerek sorunlar düzeltilir. Nefes kesilmesi doğuştan gelen boğaz ve ciğer yolunda gerçekleşen sıkıntılardan ise doğumdan sonraki 24 saat ameliyat yapılarak, anormallik ortadan kaldırılır. Geniz eti ve bademciklerin alınması ise özellikle uyku apnesine ve bebeğin nefessiz kalmasına engel olmaktadır. 
• Solunum cihazı: Gerekli durumlarda bebeğin solunum cihazına bağlanarak tedavi edilmesi gerekebilir. Yenidoğanlarda merkezi solunum sisteminin tam olarak gelişmemesi bu tedavi yönteminin uygulanmasına neden olmaktadır. Ayrıca astım ilaçlarının henüz etki etmediği durumlarda solunum cihazına başvurulur. 

Bebeklerde Nefessiz Kalma Tedavi Edilmezse

Bebeklerde soluk durmasına neden olan durumlar tedavi edilmezse, daha ciddi sağlık sorunları ortaya çıkabilir. Nefessiz kalma sebebinin ne olduğu bilinmediği takdirde bebeğin hayati fonksiyonları söz konusu olmaktadır. Katılma nöbeti ve epilepsi benzerlik gösterildiği için öncelikle teşhisin konulması ve uygun görülen tedavinin mutlaka uygulanması gereklidir. Hayati tehlikenin olmadığı durumlarda ise tedavi gerçekleşmezse bebeğin hayat kalitesinde düşme yaşanır.

Ağlama nöbetleri daha çok artar ve bebeğin tıkanma sıklığında artış izlenir. Akciğer anormalliklerinin tedavisi yapılmazsa ciddi sağlık sorunları meydana gelerek, bebeğin hayati fonksiyonları etkilenebilmektedir. Demir eksikliğinden kaynaklanan nefes kesilmesi yaşanıyorsa ve tedavisi gerçekleşmezse zeka geriliği, saç dökülmesi, huzursuzluk gibi problemlere neden olabilir.

Bebeklerde Nefessiz Kalmaya Ne İyi Gelir?

Bebeklerde nefessiz kalma ağlama nöbeti sırasında yaşanıyorsa, öncelikle ebeveynlerin sakinliğini koruması gerekmektedir. Ağlama sırasındaki solunum durması bir sağlık sorunundan kaynaklanmıyorsa, bebek sakinleştirilmeye çalışılmalı ve sakin tavırlar içerisinde olunmalıdır. Bebeğin tıkanması alerji ve astımdan dolayı meydana geliyorsa temiz hava alması durumun hafiflemesine yardımcı olur.

Bulunduğu odanın havalandırılması ve nevresimlerinin kimyasallarla yıkanmaması bebeğin rahat uyumasına yardımcıdır. Çok sık burun tıkanıklığıyla karşılaşıldığında bebeğin sürekli nefessiz kalması söz konusu olabilmektedir. Burun aspiratörleri ve tuzlu su bebeğin rahatlamasını sağlamaktadır.

Bebeklerde Nefessiz Kalmaya Ne İyi Gelmez?

Bebek ağlarken nefes kesilmesi olması halinde ailenin telaş yapması ve istediği bir şeyi vermesi ağlama nöbetinin kalıcı hale gelmesine neden olabilmektedir. Bebeğe yerleşen bu durum yaklaşık 5 yaşına kadar devam edebilir ve önlenemez.

Bu nedenle soğukkanlı olmak gerekmektedir. Bebek nefessiz kaldığında herhangi bir boğulma ya da nesne kaçması olmadığı halde sırtına vurmak iyi gelmemektedir. Onun yerine bebeğe temiz hava aldırılması etkili sonuç almak için yeterlidir.

Bebeklerde Nefessiz Kalma için Hangi Doktora Gidilir?

Bebeklerde nefessiz kalma durumu fark edildiğinde çocuk hastalıkları uzmanıyla görüşülmelidir. Ayrıca çocuk kardiyologları ve çocuk nörolojisi bölümü de bebeklerde solunum durması konusunda yardımcı olabilmektedir.

Bebeklerde katılma veya nefessiz kalma sırasında şuur kaybı, ateş, baygınlık, nöbet gibi durumlar söz konusuysa muhakkak doktora gidilmelidir.