Doğum Sonrası Ayak Şişmesi

Doğum Sonrası Ayak Şişmesi Nedir?

Hamilelik dönemi boyunca vücutta birçok değişim ile karşı karşıya kalan kadınlar, doğum sonrasında da vücutlarında bazı değişikliklere maruz kalmaktadır. Bu değişikliklerden biri de doğumdan sonra el ve ayak şişmeleridir. Özellikle sezaryen şekilde gerçekleşen doğumlardan sonra görülen el ayak şişmelerinin sebebi vücutta sıvı birikmesi yani ödemdir.

Kadınlar gebelik süresince hem kendi hem de bebeğin sağlığı açısından bol sıvı tüketmektedir. Ancak gebelik sebebiyle vücutta gerçekleşen metabolizma ve fizyolojik değişimler sebebiyle vücuda alınan fazla sıvılar yeterince atılamayarak vücutta birikmeye başlamaktadır.

Özellikle hamileliği son aylarında artan ödem doğumdan sonra da bir süre daha görülmektedir. Genelde normal doğum yapan kişilerde ödem az ve kısa süreli görülürken, sezaryen doğum yapan kişilerde ödem rahatsızlık verecek boyutlarda görülebilmektedir.

Doğumdan Sonra Ayak Şişmesi Nedenleri Nelerdir?

Doğumdan sonra görülen ayak şişmesinin altında çeşitli nedenler yatmaktadır. Şişliğin nedeni genellikle ödemdir ve ilerleyen süreçte kendiliğinden geçmektedir. Doğumdan sonra ayak şişmesi nedenleri:

• Gebelik döneminde kadınlarda günlük yaşantıya oranla daha fazla su tüketimi olmaktadır. Alınan fazla sıvılar ise bir süre sonra vücutta ödem riski meydana getirmektedir. 
• Gebelik döneminde de kadınlarda fizyolojik olarak kan akımı arttığı için damarlardan geçen kan hacmi de yükselmektedir. Dolayısıyla damarlarda genişlemeler meydana gelir ve hücreler arasında sıvı birikimine sebep olur. Sıvı birikimi sonucunda ise vücutta özellikle ayaklarda şişlikler oluşmaya başlamaktadır. Özellikle sezeryan doğum sonrası ayak şişmesi çok daha sık görülen bir durumdur.
• Sezeryan doğumdan sonra ayak şişmesinin görülmesinin en büyük sebebi ise ameliyattır. Bütün ameliyatlardan sonra vücutta hematom oluşumu veya ödem oluşumu görülmektedir. Sezeryan doğum da bir ameliyat olduğu için doğum sonrası ayak şişlikleri kaçınılmaz olmaktadır. 
• Ameliyat sonrasında ödem oluşumunun en büyük sebebi ise yerçekimidir. Yerçekimine bağlı oluşan ödem genel olarak ayak bileklerinde ve alt bacakta yoğunlaşmaktadır.

Doğum Sonrası Ayak Şişmesi Belirtileri Nelerdir?

Hamileliğin son üç ayında kadınların birçoğunda ödem ve şişlikler oluşmaya başlamaktadır ve normal bir durumdur. Bunun yanı sıra doğumdan sonra da fazla sıvı atılmayıp vücutta ödem olarak bir süre daha kalabilmektedir. Normal doğum yapılmış ise ödem vücutta çok uzun süre kalmamakla birlikte genel olarak birkaç gün içerisinde geçmektedir.

Sezaryen doğum sırasında ve sonrasında intravenöz verilen serumlar ile birlikte ameliyatın vermiş olduğu komplikasyonlar ödem oluşum riskini artırmaktadır.

Doğum sonrasında gerçekleşen ayak şişliklerinde belirtiler ise şu şekilde sıralanabilmektedir:

• Ayak bileklerinde şişlik,
• Alt bacaklarda şişlik,
• Ödem olduğu düşünülen bölgeye dokunulup bırakıldığında hemen eski haline gelmemesi ve çukur olarak kalması,
• İdrara daha seyrek çıkmak,
• Karında şişkinlik hissi,
• Uzuvların birbirine göre asimetrik olması.

Doğum Sonrası Ayak Şişmesi Teşhisi

Ödem ve şişlikler her hamile kadının başına gelen bir durumdur. Ancak hamilelik sonlandığında ve doğum gerçekleştiğinde ödemin devam etmesi ve uzun sürmesi çok normal karşılanan bir durum değildir. Normal doğum gerçekleşen kadınlarda doğum sonrası el ayak şişmesi genel olarak kısa süreli olmaktadır. Sezaryen doğumda ise ödemler daha uzun süreli olmakta ve yaklaşık 15-20 günü bulmaktadır.

Ödem sadece doğum ve hamilelik sebebiyle değil farklı birçok sebebe bağlı gelişebilmektedir. Bu nedenle ödemin doğumdan kaynaklanıp kaynaklanmadığının teşhis edilmesi önemlidir.

Doğum sonrasında görülen ayak şişlikleri için yapılacak olan teşhis ve tanı yöntemleri şu şekildedir:

• Fiziki muayene: Kadın hastalıkları ve doğum uzmanı tarafından fiziki muayene gerçekleşir. Ödemin daha çok bacaklarda mı yoksa ayak bileklerinde mi olup olmadığı incelenir ve hastanın beslenme düzeni ve yaşantı şekliyle alakalı hasta öyküsü dinlenir.
• Kan tahlili: Özellikle sezaryen doğum sonrası oluşan şişliklerde kan tahlili yapılması önemlidir. Şişliğin sebebinin vücuttaki bir pıhtının veya başka bir şeyden kaynaklanıp kaynaklanmadığı araştırılır. Kan sonuçlarına göre değerlendirilir.
• Röntgen: Kadın hastalıkları ve doğum uzmanının gerekli gördüğü ve şüphelendiği durumlarda akciğer röntgeni de istenilebilmektedir.

Doğum Sonrası Ayak Şişmesi Tedavisi

Sezeryan doğumdan sonra ayak şişmesi kadınların birçoğunda görülen bir durumdur. Bacaklarda ve ayak bileklerinde meydana gelen şişlikler gün içerisinde çok fazla rahatsızlık ve ağrıya sebep olabilmektedir. Bu nedenle gerekli tedavinin yapılması ve doktorun teşhis ettikten sonra uygun gördüğü ilaçlar varsa kullanılması ağrı ve şişlikleri azaltmaya yardımcı olacaktır.

Doğumdan sonra ayak şişmesi için gerekli görülen tedavi yöntemleri genel olarak şu şekildedir:

• Eğer doğum sonrası şişlikler ciddi boyutlara ulaşmış ise doktor anne sütünden bebeğe geçmeyecek olan ilaç gruplarından idrar söktürücü ilaçlar reçete edebilmektedir. Böylelikle vücuttaki fazla sıvının idrar yoluyla atılımı sağlanmaktadır.
• Sezaryen doğum bir ameliyat olduğu için kan ve damarlar ile alakalı olumsuz sorunlar oluşmaması ve şişliğe sebep olmaması açısından kan sulandırıcı iğne veya damarları güçlendiren ilaç gruplarından da reçete edilebilmektedir.
• Şişliklerin vermiş olduğu ağrıların önüne geçmek ve herhangi bir enflamasyona yol açmaması için ağrı kesici ve antienflamatuar ilaçlar önerilmektedir.
• Sezaryen doğum sırasında ve sonrasında en az 24 saat boyunca antiemboli varis çoraplarının giyilmesi de yine şişliğin önüne geçilmesi ve pıhtılaşma sorununun oluşmaması için gerekli tedavi yöntemlerinden biridir.
• Gün içerisinde ayakları yukarı kaldırmak ve yer çekimine karşı ayakları dikmek de ayak bileklerinde sıvı birikimini önleyerek şişliğin oluşmasına engel olacaktır.

Doğum Sonrası Ayak Şişmesi Tedavi Edilmezse

Doğumdan sonra geçen zamanda kadınların vücutlarında birçok değişimle karşılaştığı ve zorlandığı bir dönemdir. Doğumdan sonra ayak büyümesi ve şişmesi de lohusalık döneminde kadınlar için ekstra zorlayıcı olmaktadır. Doğum sonrası oluşan ayak şişlikleri ödemden kaynaklanmaktadır ve tedavi edilmemesi farklı komplikasyonlara sebep olabilmektedir.

Sebep olduğu komplikasyonlar hayati derecede önemli olabilmektedir. Özellikle ödeme sebep olabilecek pıhtılaşma sorunları ve kalp rahatsızlıkları gibi bir durum söz konusu ise kesinlikle doğum sonrası ayak şişliklerinin tedavisi yapılmalı ve ihmal edilmemelidir.

Doğumdan Sonra Ayak Şişmesine Ne İyi Gelir?

Kadınların doğumdan sonra yaşadıkları ayak şişlikleri için ilaç dışı uygulayabilecekleri bazı yöntemler de bulunmaktadır. Bu yöntemler arasından en çok işe yarayanı ise herkes tarafından bilinen ayakları bir minder ya da yastık yardımı ile yatar vaziyette yüksek tutmaktır. Buradaki amaç ayakları yerçekiminin tersinde tutarak kan akışını düzene sokmak ve ayak bileklerindeki şişliklerin önüne geçmektir.

Ayaklara sıcak ve soğuk kompres uygulamak da yine ödemi azaltan ve gideren yöntemlerden biridir. Ayaklara ve bacaklara peş peşe 1-2 dakika kadar sıcak ve soğuk suyun tutulması iyi gelmektedir.

Doğum Sonrası Ayak Şişmesine Ne İyi Gelmez?

Doğumdan sonra görülen ayak şişlikleri genellikle ödemden kaynaklanmaktadır. Bu nedenle vücutta ödemi artıracak durumlar ayak şişmesine iyi gelmemektedir. Özellikle doğum sonrasında tuzlu gıdalar tüketmek vücutta su tutulumunu artırarak ödemin oluşmasını hızlandırmaktadır.

Aynı şekilde çok fazla oturur pozisyonda kalmak ya da çok fazla ayakta kalmak da yine ödeme sebep olduğu için bu durumlardan kaçınılmalıdır.

Doğum Sonrası Ayak Şişmesi için Hangi Doktora Gidilir?

Doğumdan sonra oluşan ayak şişlikleri özellikle sezaryen doğum ise normal olarak görülmektedir. Ancak şişlikler çok fazla ve rahatsızlık edici boyuttaysa doktora danışmakta fayda vardır. Ayak şişlikleri doğumdan sonra 2 haftadan fazla sürüyor ise hemen doktora başvurulmalıdır.

Hastanelerin Acil Servislerine başvuru yapılabileceği gibi Kadın Hastalıkları ve Doğum Bölümü’ne de başvuru yapılabilmektedir.