Donuk Omuz

Donuk Omuz Nedir?

Donuk omuz, omuzun her yönden hareketini kısıtlayan omuz eklemini etkileyen bir hastalıktır. Bu hareket kısıtlılığı sadece hasta kendi hareket ederken değil doktor ya da herhangi birisi omuz eklemini hareket ettirmeye çalışırken de görülmektedir. Adeziv kapsülit olarak da bilinen hastalıkta omuz ekleminde ağrı ve katılık giderek kötüleşmektedir. Bu durum 5 seneye kadar sürebilir. 

Omuz eklemine 3 kemik katılır ve bu bölgeyi saran ve yapıları birlikte tutan omuz kapsülü vardır. Donuk omuz hastalığı ile bu kapsül kalınlaşıp sert bir hale gelmektedir. Böylelikle eklem hareketi kısıtlanmaktadır. Bu bölgede görülen hasara bağlı oluşan yaralar iyileşirken daha sert doku oluşmaktadır. Ayrıca eklem içerisindeki sıvının azalması da bu hastalıkta görülmektedir. Bütün bunlar birleşince omuz ekleminin hareketi çok daha zor olmaktadır. Donuk omuz 40 ila 60 yaşları civarında sık görülmektedir. Genellikle tek omuzda şikayetler görülse de iki omuzun tutulduğu hastalar da mevcuttur.  

Donuk Omuz Belirtileri Nelerdir?

Donuk omuzda görülen temel şikâyet omuzda ağrı ve katılıktır. Böylece omuz ekleminin hareketi kısıtlanır ve daha zor hale gelmektedir. Donuk omuz hastalığı olan kişilerde genellikle bir omuzda künt bir ağrı hissedilir. Ayrıca hasta ağrıyı omzun çevresindeki yumuşak dokularda, kaslarda da hissedebilmektir. Ağrı geceleri çok daha şiddetli hale gelir ve hasta uyumakta zorlanır. 

Donuk omuz evreleri üç tanedir ve her evrede hastada farklı şikayetler görülür:

• Evre 1: Bu evrede hasta omuz eklemini hareket ettirmesiyle ağrı hissetmektedir. Bazen bu ağrı çok şiddetli olabilir. Hastanın şikayetleri giderek kötüleşir ve geceleri ağrıları daha şiddetli olur. Bu evre 3 ila 9 ay arasında sürmektedir. Bu evre sırasında hastanın omuz eklem hareket kısıtlılığı da görülmektedir.
  
• Evre 2: Bu evrede omuz ağrısı şiddeti azalmaktadır. Fakat omuz katılığı giderek artmaktadır. Hasta omuz eklemini oynatmakta daha çok zorlanır ve günlük aktivitelerini yapamaz hale gelebilir. Bu evre 4 ila 12 ay arasında sürmektedir.
  
• Evre 3: Bu evrede artık hasta daha iyi hale gelmiştir. Hastanın omuz hareketleri normale dönmeye başlar. Bu evre de 6 ay ila 2 sene arasında sürebilir.
  

Donuk Omuz Nedenleri Nelerdir?

Donuk omuz hastalığının kesin sebebi belli değildir. Fakat bazıları diğerlerine göre daha çok risk altındadır. Donuk omuz kadınlarda erkeklere göre daha çok görülmekte ve 40 ila 65 yaş arasında olanlarda risk daha fazladır. Donuk omuz hastalığına yakalanma riski inme sonrası ya da meme aldırma gibi cerrahi operasyonlar sonrası artmaktadır. Bunun sebebi hastanın kollarını uzun süre oynatamamasıdır. Bunların dışında bazı müzmin hastalıklar da donuk omuz sendromu riskini artırmaktadır. Şeker hastalarının onda birinde donuk omuz görülmektedir. Kalp hastalıkları, tiroid bozuklukları ve Parkinson hastalığı da donuk omuz ile ilişkilendirilmiştir. 

Donuk Omuz Teşhisi

Donuk omuz teşhisi için doktorunuz fizik muayene etmek isteyecektir. Muayene sırasında omuz hareketleriniz ve hangi durumlarda ağrı hissettiğiniz gözlemlenir. Muayenenin aktif kısmında sizin omzunuzu hareket ettirmenizi isteyecektir. Daha sonra ise pasif hareketle kendisi muayene edecektir. Doktorunuz size omuz hareketlerini yaptırdığı sırada kendinizi rahat bırakmanız gerekmektedir. Bundan sonra iki durum arasındaki farkı not alacaktır. Bazı durumlarda daha rahat muayene edebilmek için anestezik ilaçlar uygulanır. Siz ağrı hissetmez iken doktorunuz rahat bir şekilde sizi muayene eder. 

Fizik muayene çoğu durumda donuk omuz teşhisi için yeterli olacaktır. Fakat bazı durumlarda doktorunuz görüntüleme yöntemlerini de kullanabilir. Bunlar röntgen, ultrason ve MRG gibi yöntemler olup diğer hastalıkları dışlamak için kullanılabilir.

Donuk Omuz Tedavisi

Omuz ağrısı için ağrı kesiciler ve iltihap önleyici ilaçlar kullanılmaktadır. Bu ilaçların yetersiz gelmesi durumunda daha etkili ağrı kesiciler de verilmektedir. Ayrıca tedavide o bölgedeki kasları güçlendiren ve geren egzersizler de yapılmaktadır. Her zaman egzersizlere başlamadan önce ısınma hareketleri yapmak önemlidir. Yoksa egzersiz yaparken başka sakatlıklar meydana gelebilir. 

Bu egzersizlere aşağıdaki örnekler verilebilir:

• Pendulum egzersizleri: Egzersiz yaparken bu egzersizle başlamanız önerilmektedir. Omuzlarınızı gevşetin ve hafifçe öne doğru eğilin. Etkilenmiş omzunuz boşlukta sallanırken diğer kolunuzla bir masadan destek alın. Boşluktaki kolunuzla havada küçük daireler çizin. Her yöne 10 tekrar yapın. Omzunuz güçlendikçe hafif ağırlıklar alarak aynı hareketleri tekrar edebilirsiniz.
  
• Havlu ile germe: El havlusu alarak arkamızda gergin bir şekilde yere paralel olarak tutalım. Daha sonra sağlam kolunuzla etkilenmiş kol yukarı çekilmeye çalışılarak gerilir. Günde 10 ila 20 defa bu hareketi yapınız.
  
• Dışa çevirici egzersizler: Egzersiz bandı, dirsekler 90 derece bir şekilde tepsi tutar gibi dururken 5-7 cm aralık olacak şekilde açılır ve 5 saniye boyunca tutulur. Günde 10 ila 15 tekrar yapılması tavsiye edilir.
  
• İçe çevirici egzersizler: Egzersiz bandı kapı koluna takılır ve etkilenmiş kolla yine dirsek 90 derece dururken 5-7 cm kendine doğru çekilip 5 saniye boyunca tutulur. Günde 10 ila 15 tekrar tavsiye edilir.
  

Bütün bunlara rağmen şikâyetler çok şiddetli ve azalmıyorsa başka tedavi yöntemleri denenir. Bunlar:

• Kortikosteroid enjeksiyon: Steroid içeren iğneler omuza enjekte edilerek ağrı ve iltihaplanma azaltılmaktadır.
• Hidrodilatasyon yöntemi: Doktorunuz steril suyu omuz kapsülü içine enjekte ederek kapsülün genişlemesini ve dokuların yapışmasını önler. Böylece omuz eklem hareketi daha iyi hale gelir.
• Fizik tedavi: Donuk omuz tedavisinde ilk olarak düşünülen tedavidir. Donuk omuzun farklı evrelerinde farklı sonuçlar veren bir tedavi yöntemidir. Doktorunuzun önerdiği egzersizler ve diğer fizik tedavi yöntemleriyle omuz hareketleri çok daha kolay hale gelmektedir. Donuk omuzda manuel terapi fizik tedavi yöntemlerinden biridir. Manuel terapi ile herhangi bir alet kullanmadan sadece eller kullanılarak yapılan bir tedavidir.
• Ameliyat: Donuk omuz tedavisinde cerrahi nadiren kullanılmaktadır. Eğer diğer tedaviler işe yaramazsa doktorunuz cerrahi tedavi önerebilir. Burada yöntem olarak artroskopik ameliyat kullanılmaktadır.
• Omuz manipülasyonu: Omuzdaki yapışmış dokular bu yöntemle gevşetilir. Artroskopik cerrahi kullanılmaya başlandığından beri çok az kişide tedavi seçeneği olarak kullanılmaktadır. Genel anestezi altındaki hastada omuz cerrah tarafından güç kullanılarak hareket ettirilir. Bu yöntem kemiklerde kırıklara neden olabilir.
• Alternatif tedavi: Akupunktur; yüzeyel olarak vücudun özel noktalarına batırılan küçük, ince iğnelerle tedavi amaçlanır. Bir diğer yöntem olan TENS, transkutanöz elektriksel sinir uyarımıdır. Bu yöntemle sinir yoluna elektrik akımı uygulanarak hissizleştirilip ağrı azaltılır.

Donuk Omuz Tedavi Edilmezse

Donuk omuz tedavi edilmezse ciddi sağlık sorunlarına sebep olacak bir hastalık değildir. Hatta bazı vakalarda tedavi edilmese bile hastalık kendiliğinden gerilemektedir. Fakat hastalık iyileşene kadar hasta omuz ağrısı, omuzda katılık, omuz ekleminde hareket kısıtlılığı gibi şikayetler hastanın yaşam kalitesini düşürmektedir. Bundan dolayı tedavideki amaç bu şikayetleri geçirmek veya azaltmaktır. 

Donuk Omuza Ne İyi Gelir?

Donuk omuz hastalığında ağrıyı azaltmak için yapılabilecek birkaç ipucu:

• Doktorunuzun size önerdiği egzersizleri zamanında ve eksiksiz olarak yapınız.
• Vücudunuzun duruşunu dik tutunuz.
• Omuzlarınızı hafif bir şekilde geriye doğru tutunuz.
• Omuz eklemini aktif bir şekilde kullanın. Omuzlarınızı sabit tutmak hastalığınızı daha kötü hale getirir.
• Etkilenen bölgeye sıcak ya da soğuk torbalar uygulamak iyi gelir.

Donuk Omuza Ne İyi Gelmez?

Donuk omuz hastalığında ağrıyı daha kötü hale getirmemek için yapılmaması gerekenler:

• Kendi başınıza ağır egzersizler yapmak
• Doktorunuzun önerdiği egzersizler dışında egzersizler yapmak
• Otururken öne doğru sarkmak
• Omuzları öne doğru yuvarlamak
• Başı boynun önüne getirmek

Donuk Omuz İlaçları

Ağrı kesiciler ve iltihap önleyiciler: Aspirin, ibuprofen, parasetamol, diklofenak, naproksen gibi ilaçlar omuzdaki ağrıyı ve iltihabı azaltmak için kullanılmaktadır. Kodein içeren ya da opioid türevleri ilaçlarda ağrı için kullanılmaktadır.

Kortikosteroid enjeksiyonu: Steroid içeren iğneler omuza enjekte edilerek ağrı ve iltihaplanma azaltılmaktadır.

Lütfen doktorunuzun reçete etmediği ve tavsiye etmediği ilaçları kullanmayınız.

Donuk Omuz Ameliyatı

Donuk omuz hastalığında cerrahi tedavi nadir olarak kullanılmaktadır. Genellikle diğer tedavi yöntemlerine cevap alınamayınca doktorunuz tarafından ameliyat önerilmektedir. En çok kullanılan yöntem artroskopik ameliyat yöntemidir. Bu yöntemle omuz bölgesine küçük bir kesik açılır. Bu kesikten küçük bir tüp kullanılarak eklem içine bakılır. Eklem içindeki yapışıklıklar ve yaralanmış kısımlar onarılır.

Hamilelikte Donuk Omuz

Gebelikte üretilen hormonlara bağlı olarak donuk omuz hastalığının daha iyiye gittiği görülmüştür. Fakat yapılan araştırmalar fareler üzerinde yapılmıştır. Daha çok ve sağlıklı veri için insanlar üzerinde yapılan araştırmaların artması gerekmektedir. Gebelikte yumurtalıklardan ve plasentadan salgılanan relaksin denilen hormon kasların ve bağların gevşemesinde rol oynamaktadır. Farelerdeki donuk omuz tedavisinde relaksin kullanılarak sonuç elde edilmiştir. Fakat hala insanlar için yeterli çalışma yoktur. 

Çocuklarda ve Bebeklerde Donuk Omuz

Donuk omuz hastalığı her yaşta görülebilir. Fakat en sık 40 ila 65 yaşları arasında görülmektedir. Çocuklarda ve bebeklerde nadiren görülür. Orta ve ileri yaşlarda daha çok müzmin hastalıklardan, dokuların yaşlanması ve yıpranmasından dolayı donuk omuz hastalığı görülürken çocuklarda daha çok travma, cerrahi operasyonlar gibi durumlardan dolayı görülmektedir.

Tanıda yetişkindeki gibi fizik muayene ile omuz eklemi hem aktif hem pasif olarak hareket ettirilir. Donuk omuzu diğer hastalıklardan ayırt etmek için görüntüleme yöntemleri kullanılmaktadır. Ayrıca donuk omuz hastalığında fizik muayene sırasında pasif hareket ile de omuz eklem hareketi kısıtlanması beklenmektedir. Bunun sebebi kalınlaşan ve sertleşen omuz kapsülü her durumda hareketi zorlaştıracaktır. Yine bu bulgu diğer hastalıkların dışlanması için önemlidir. Tedavide ağrı kesiciler ve iltihap önleyiciler kullanılmaktadır ve tedavide birinci öncelik olarak fizik tedavi uygulanmaktadır. Cerrahi tedaviler daha nadiren tercih edilmektedir.

Donuk Omuz için Hangi Doktora Gidilir?

Doktora başvurması gerekenler:

• Uzun süredir geçmeyen omuz ağrısı olanlar
• Omuz hareketlerinde kısıtlanma olanlar
• Geceleri uyandıran omuz ağrıları olanlar
• 40 -65 yaş arası kadınlarda omuz ağrısı
• Şeker hastalığı, parkinson gibi hastalıkları olup omuz ağrısı ve katılığı olanlar
• Cerrahi sonrası ya da inme gibi olaylardan sonra uzun süre kollarını oynatamayan hastalarda omuz ağrısı ve katılığı olanlar

Bu hastalar fizik tedavi ve rehabilitasyon bölümüne ya da ortopedi bölümüne başvurabilirler.