Genu Varum

Genu Varum Nedir?

Bacakların anatomik olarak bozuklukları olabilir. Buna genelde halk dilinde çarpık bacak olarak bilinmektedir. Çarpık bacak bir takım hastalıkların sebebi sonucunda kişide oluşabilir.

Bazen doğuştan olarak da çarpık bacak görülebilmektedir. Çarpık bacağın bazı tipleri vardır. En sık görülen tiplerinden olan genu varum ve genu valgumdur.

Genu varum bacakların bir parantez gibi durduğu çarpık bacak tipidir. Genu varum da dizler birbirinden normal pozisyonuna göre uzaklaşmıştır.

Bu hastalık bebeklerde sıklıkla görülebilmektedir. Bebekler büyüdükçe ve yürümeye başladıkça genellikle düzelmektedir.

Bazen Blount hastalığı (kemiklerden kaynaklanan genetik bir çocuk hastalığı) veya raşitizm (bir kemik hastalığı) gibi altta yatan bir hastalığın belirtisi olabilir ve dizlerde ve kalçalarda artrite (eklem iltihabına) yol açabilir.

Genu varum anne karnında rahim içerisinde olan bebeklerde oluşabilir. Yani bu hastalık bir doğum deformitesi olarak da meydana gelmektedir.

Bu tarz oluşan genu varum hastalığı genellikle kişi ergenliğini bitirdiği zamana kadar düzelme eğilimindedir.

Ancak bazı durumlarda altta yatan farklı sebepler de bulununca kişinin çarpık bacakları düzelmeyebilir. Tedavide farklı planlamalar yapılması gerekir.

Bu hastalık için bilinen kesin etkili bir önleme yolu yoktur. Genellikle öngörülemez bir hastalıktır. Her yeni doğan bebekte ve çocukta görülebilme ihtimali vardır.

Genu valgum ise bacakların konumunun X harfine benzediği çarpık bacak tipidir. Bu hastalıkta dizler birbirinden normal pozisyonlarına göre oldukça yakındır. Hatta bazı kişilerde dizler birbirine temas eder.

Genu Varum Belirtileri Nelerdir?

Genu varum hastalığına sahip olanların yürüme yeteneği şiddetli olgular dışında genellikle çok az etkilenmiş veya etkilenmemiştir.

Bebekler ve çocuklar genellikle hiçbir belirti göstermezken, yetişkinler dizlerinin dışında rahatsızlık hissedebilirler.

Bununla birlikte, tedavi edilmezse, dizlerdeki düzensiz stres ve aşınma sıklıkla artritin erken başlamasına yol açar.

Eğer kişide artrit geliştiyse buna ikincil olarak belirtiler de görülebilir. Görsel olarak, genu varumlu olanların bacakları dışa doğru eğilir.

Aşağıdaki belirtiler bir genu varum hastasında görülebilir.

Bunlar:

• Dışarıdan bakıldığında bacakların görünümünde şekilsel ve biçimsel olarak görülen asimetrik duruş. Bu durum genelde yürümede anormallikler yapmaz.
• Yetişkinlerde meydana geldiği zaman dizlerde ve bacağın alt kısımlarında meydana gelen ağrı şikayeti.
• Özellikle 18.aydan sonra yürümeye başlayan bebeklerde aile tarafından fark edilen yürüme bozukluğu ve asimetrik bacak.
• Eğer kişide artrit gelişmişse dizde şişlik ve ağrı şikayetleri
• Nadiren de olsa yaşlılarda görülen şiddetli yürüme bozuklukları ve yürüyememe şikayeti ile birlikte görülen yürürken acı çekme şikayeti.
  

Genu Varum Nedenleri Nelerdir?

Aşağıdaki bazı hastalıklar ve durumlar genu varum yani çarpık bacak oluşumuna sebebiyet verebilmektedir.

Genu varum oluşumundaki temel sebep dizde eklem halinde bulunan kemiklerin açısının normale göre artmasıdır.

Bu durum genetik olabilir. Bu açının adı metafizodiafizer açıdır. Bu artmış açının durumuna göre çarpık bacak hastalığı ve tipleri ortaya çıkar.

Aşağıda metafizodiafizer açıyı arttırıp genu varum hastalığına sebebiyet verecek hastalık ve durumlar verilmiştir.

Blount’un Hastalığı

Tibia vara olarak da adlandırılan ve çocuklarda görülen bir genetik hastalıktır. Bu hastalık bir çocukta tibia (kaval kemiği) adı verilen kemiğin üzerindeki büyümeden sorumlu bölgelerin büyümesini erkenden durmasıyla oluşan bir hastalıktır.

Bu hastalık sonucu çocuklarda çarpık bacak durumu görülebilmektedir.

Hasta çocuk yürümeye başladığı zaman bu çarpık bacak durumu daha da kötüleşir. Bu hastalık erkenden fark edilebilir ve buna göre tedavi planlanır.

Ancak bazı durumlarda erkenden fark edilmeyebilir ve durum ilerler.

Bu çarpık bacak durumu zamanla eklem sorunlarına da yol açabilir. Bu hastalık kadınlarda, Afrikalı Amerikalılarda ve obezitesi olan çocuklarda daha yaygındır.

Erken büyümeye başlayan çocuklarda daha yaygın görülür.

Raşitizm

Uzun süreli D vitamini eksikliğinden kaynaklanan bir kemik hastalığı durumdur.

Çocuklarda görülür. Bu, kemikleri yumuşatır ve zayıflatır. Bunun sonucunda bacakların şekil ve anatomik duruşunun bozulmasına yol açar.

Zamanla yumuşayıp dayanıklılığını kaybeden kemikler sonucunda da genu varum durumu görülebilir.

Paget Hastalığı

Bu metabolik hastalık, kemiklerin parçalanması ve yeniden yapımını olumsuz yönde etkiler.

Paget’in hastalığı yaşlılarda daha sık görülür ve erken tanı ve tedavi ile başarılı bir şekilde tedavi edilebilir.

Bu hastalık sonucunda genu varum hastalığı oluşabilmektedir.

Akondroplazi (En Yaygın Cücelik Biçimi)

Bu hastalıkta genu varum da görülebilmektedir. Esasen bu durum kemiklerin büyüme bozukluğundan kaynaklanır.

Aşağıdaki bazı diğer nedenlerde genu varum hastalığına sebep olabilmektedir.

• Herhangi bir sebeple kırılan bir kemik düzgün bir şekilde iyileşmez ise genu varum durumu oluşabilmektedir.
• Anormal büyüyen kemikler veya kemik displazisi adı verilen ve doğuştan kemiğin anormal bir yapıda olması durumlarında da genu varum hastalığı oluşabilmektedir.
• Kurşun zehirlenmesi kalsiyum metabolizması üzerinde negatif etki gösterdiği için bundan kemikler de etkilenmektedir. Bu sebeple genu varum hastalığı meydana gelebilir.
• Florür zehirlenmesinin de kalsiyum metabolizması üzerinde etkisi vardır. Dolayısıyla genu varum hastalığı oluşabilir.

Genu Varum Teşhisi

Genu varum teşhisi doktor tarafından anamnez adı verilen hastanın öyküsü dinlendikten sonra yapılan fizik muayene ve bazı görüntüleme yöntemleri ile koyulabilir.

Bu hastalık genellikle göz ile görüldüğü zaman ayırt edilebilecek bir hastalıktır. Ancak bazı hastalıklar ile de karışabilmektedir.

Bu sebeple doktor tarafından araştırılması gerekir.

Aşağıdaki hastalıkların ve durumların genu varumdan ayırt edilmesi gerekir.

Bu hastalıklar:

• Abartılı "fizyolojik" eğilme
  
• Travmaya bağlı oluşan durumlar
  
• Anormal bacak kemikleri
  
• Metabolik kemik hastalığı
  
• İskeletin doğuştan gelen anatomik bozukluk durumları
  
• Fiziksel olarak metafiz (kemiğin bir bölümü) yaralanması
  

Fizik Muayene

Doktor tarafından hastanın anamnezi alındıktan sonra fizik muayeneye geçilir.

Bu fizik muayenede doktor tarafından kişiye yürümesi söylenir. Yürümeyi izleyen doktor dizin alt tarafının içe kıvrılmasını görürse eğer genu varum hastalığından şüphelenmeye başlar.

Bununla birlikte ağrı varlığını da sorgular. Eğer şiddetli ağrılar varsa başka sebeplerin olabileceği de düşünülür.

Çünkü genu varumun genellikle artrit geliştiği durumlar dışında ağrısız olması beklenir.

Görüntüleme Yöntemleri

• Ayakta x-ray bacak ve diz röntgen görüntüleme: Hasta ayakta bekletilerek dizini ve bacağını içerecek şekilde x-ray ışınları kullanılarak röntgen görüntülemesi yapılır. Bu genellikle genu varum teşhisi koymada literatürleri uygulamanın en etkili yoludur. Bu röntgende genellikle metafizodiafizer açının derecesine bakılarak yapılır. Kılavuzlar metafizodiafizer açının derecesine göre:
  • Fizyolojik olan normal duruşun <8° olacağını
  • İncelenmesi gereken sınır açıların ise  8-11° olacağını
  • Hastalığın tanısını koyduracak açıların ise >11° olacağını yazmaktadır.
    
• Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG): Bu görüntüleme yöntemi de diz ve bacağı içerecek şekilde manyetik dalgaları kullanarak yapılır. Genellikle diğer hastalıkların dışlanması için istenebilir.

Genu Varum Tedavisi

Genu valgum tedavisi kişinin belirtilerine, şikayetlerine, altta yatan nedenine ve şiddetine bağlı olarak doktor tarafından planlanır.

Örneğin, raşitizm sebebiyle genu varum hastalığı meydana geldiği tespit ediliyorsa, doktor muhtemelen D vitamini seviyelerini yükseltebilmek adına D vitamini ve kalsiyum takviyeleri için ilaçlar önerecektir.

Bu örnekte olduğu gibi tedavi planı hastalığın altında yatan sebebe yönelik yapılmaktadır.

İlaç Tedavisi

Eğer kişi bu hastalığa bağlı olarak ağrı şikayetlerinde bulunuyorsa ilaç tedavisi ağrıyı azaltmaya yönelik olarak doktor tarafından hastaya reçete edilebilir.

Bu ilaç tedavileri hastalığı iyileştirmeye yönelik değildir. Kişinin ağrılarını azaltıp hayat kalitesini eski haline getirmeyi amaçlar.

• Steroid olmayan anti iltihabik ilaçlar: Ağrı kesici etkisi olan bu ilaçlar kişi ağrı çekiyorsa doktor tarafından reçete edilebilir.
• Kortikosteroidler: Ağrıyı güçlü olarak kesebilen steroidler doktor tarafından dize enjekte edilebilmektedir. Genellikle hastada genu varum hastalığının üzerine artrit geliştiyse şişlik ve ağrıyı lokal olarak azaltmak amacıyla yapılmaktadır.

Davranışsal Tedaviler

Kilo Kaybı

Obezite, kişinin dizlerine ek stres uygulayarak genu valgumu daha da kötüleştirebilir.

Fazla kilolu kişilerde doktor kilo verme ile ilgili olarak hastayı bir diyetisyen ile görüştürebilir.

Genu Varum Egzersizleri

Çarpık bacaklara sahip olan kişiler bazı etkili egzersizler aracılığıyla bu anatomik bozukluğu nispeten düzeltebilir. Kişinin dizlerini yeniden hizalamaya ve stabilize etmeye yardımcı olabilir.

Doktor veya fizyoterapist yürüyüşünüzü değerlendirebilir ve bacak, kalça veya uyluk kaslarınızı güçlendirmek için tasarlanmış özel egzersizler önerebilir.

Bu egzersizler kişilere uygun olarak seçilmektedir. Her yaş için aynı egzersizler önerilmez.

Bu egzersizleri yaparken dikkat edilecek en önemli nokta düzen ve istikrardır. Bu egzersizlerin etkili olabilmesi için uzun süre hareketler yapılmalıdır.

Genellik genu varum egzersizleri 4 başlık altında toplanır.

Bunlar:

• Köpük Rulo Egzersizi: Kişi ayaktayken bacakları arasına bir rulo şeklinde yumuşak bir köpük sıkıştırır. İki elini uyluk kemiğinin üzerine koyar. Bu iki elini düzgün bir şekilde eğilerek önce kaval kemiğine daha sonra ayaklarına kadar uzanır. Kişi eğer ayaklarına dokunamıyorsa, dokunabildiği yere kadar bu egzersizi yapabilir. Bunu her sette 15 kez yapacak şekilde günlük 3 set yapmalıdır.
• Ayak içi squat egzersizi: Bu egzersiz kişi ayaktayken dik bir şekilde olduğu pozisyonda yapılır. İki kolunu vücuduna dik bir şekilde karşıya uzatmasıyla egzersiz başlar. Daha sonra kişi iki ayağını arasında 30 santimetre ve dışa bakacak şekilde pozisyonlandırmalıdır. Sonrasında hasta kalçası yere yarım metre kalacak şekilde çömelme hareketini yapmalıdır. Bu egzersiz bir sette 15 tekrar olacak şekilde günde 3 kez yapılır. Kişi ilk başlarda yeteri kadar yapamasa da zamanla alışacaktır.
• İç Kalça Rotasyon Egzersizi: Kişi bir yoga matı üzerine uzanır. Yan bir şekilde yatarak kafasını eliyle destekler. Bu esnada bacaklarda kalçaya doğru çekilir. Daha sonrasında bacağın dize kadar olan kısmı kişinin yukarı kaldırabildiği ölçüde kaldırılır. Bu hareket bir sette 10 tekrar olacak şekilde günde 2 kez yapılır.
• Piriformis Kas Esnetme Egzersizi: Piriformis kası kalçanın derininde bulunan bir çift kastır. Bu hareketle kalçadaki kaslar esner. Dolayısıyla diz kasları da bunlara paralel olarak gevşer. Bu harekette kişi bir yoga matına tavana bakacak şekilde yaslanır. İki ayağını bacağını gelecek şekilde kendine çeker. Sonrasında bir ayağını diğer dizinin üzerine gelecek şekilde koyar ve  yaklaşık olarak 30 saniye o pozisyonda beklemeye başlar. Daha sonra aynı hareketi diğer bacağına da yapar. Bu hareketi her gün en az 2 kere yapması önerilir.
  
• Ortez Kullanımı: Ortez kişinin anatomik bacak problemlerinde kullanılan plastik ve bazı özel metallerle yapılan özel cihazlardır. Eğer kişinin bacakları genu varum sonucu olarak eşit değilse yani bir bacak diğerinden daha kısaysa eğer daha kısa taraftaki ortezin topuk kısmı sayesinde bacak uzunlukları eşitlenebilir ve kişinin yürüyüşünü düzenli hale getirebilir. Ayrıca bacak ağrısı da bu ortezler sayesinde hafifletilebilir. Genu varuma bağlı olarak bacak şekilleri 8 yaşına kadar normale dönmeyen çocuklar için, bir destek veya atel (şekil bozukluklarında kullanılan esnek veya katı malzemeler) kemik büyümesine rehberlik edebilir.
• Cerrahi: Genu varumun derecesi şiddetli olduğunda veya egzersiz ağrıyı hafifletmek ve dizinizi düzeltmek  için yeterli olmadığında, doktor ameliyat seçeneğini düşünebilir. Çocuklar için, dizlerine yerleştirilen küçük bir metal plaka (platin) gelecekteki kemik büyümesini yönlendirmeye yardımcı olabilir. Bu basit cerrahi tekniğe güdümlü büyüme cerrahisi denir. Kemik büyümesi düzeltildiğinde plaka çıkarılır. Yetişkinler hastalarda ise bir osteotomi (kemiğin bir parçasının kesilip çıkarılması) cerrahisinden yararlanabilir. Bu ameliyatta kemikleri hizada tutmak için kalıcı metal plakalar kullanır. Bu metaller bacak kemiklerinizin duruşunu ayarlayabilir ve dizlerinizi yeniden hizalayabilir. Diz protezi ameliyatı yaşlı yetişkinler için de bir seçenektir.

Genu Varum Tedavi Edilmezse

Genu varum hastalığı tedavi edilmezse aşağıdaki durumlar meydana gelebilir.

Bu durumlar:

• Eğer kişinin anormal bacak duruşu ileri seviyedeyse tedavi edilmediği zaman ileri yaşlarda yürüme bozuklukları meydana gelebilir. Bazı durumlarda kişinin yürüyüş sırasında çok ağrı hissettiği ve buna ek olarak ağırlık taşıdığı zaman daha da şiddetlendiği gösterilmiştir.
• Kişinin çarpık bacaklı olmasına ek olarak ileri zamanlarda eklem iltihabı olarak da bilinen diz artriti meydana gelebilir. Bu durum dizde şişlik ve ağrı yapar.
• Çarpık bacaklı kişilerin sportif faaliyetlerde başarılı olma ihtimali normal insanlara göre oldukça düşüktür.
• Çarpık bacaklı çocuklar ve gençlerde psikolojik problemler meydana gelebilir. Bunun sebebi estetik olmayan bir görüntüdür. Kişi kendi vücut duruşunu beğenmediği için depresyona girebilir. Bu sebeple kendine olan özgüveni sarsılabilir.
  

Genu Varum Ne İyi Gelir?

Aşağıdaki bazı yöntemler ve gıdalar genu varum hastalığına sahip kişiler için iyi olabilir. Bu yöntemleri uygulayan kişilerde nispeten de olsa bazı düzelmeler görülebilir.

• Genu varum egzersizleri bu hastalığın ameliyatsız olarak en etkili tedavilerindendir. Bu egzersizleri düzenli uygulayan kişiler gözle görülecek seviyede bacakları ve dizlerini stabilize edebilir.
• Eğer çarpık bacaklara sahip bir kişi fazla kiloluysa kişinin anatomik duruşu fazla kiloların bacağa yaptığı basınç sonucunda daha da etkilenir ve bozulur. Bu sebepten dolayı kilo vermek bu hastalarda iyi sonuçlar verebilir. Kişinin ayağına binen yük azalacağı için bacakların ve dizin duruşu bir miktar düzelebilir.
• D vitamini içeren besinler bacak gelişimine destek sağlar. D vitamini kemik gelişiminde etkisi olan bir vücut bileşenidir. Bu sebeple D vitamininden zengin olan ton balığı, somon ve tereyağı gibi süt ürünlerini tüketmek kişiler için iyi olabilir.
• Dize takılan bazı geniş ve uzun bandajlar bacakların görüntüsünün simetrisine yardımcı olabilir.

Genu Varum Ne İyi Gelmez?

Aşağıdaki bazı durumlar ve gıdalar genu varum hastalığına bağlı olarak görülen çarpık bacak durumu için kötü olabilir.

Bunlar:

• Fazla kilolar bacaklarda ve dizlerde ekstra yük ve basınç oluşturacağı için kişinin çarpık bacak durumunu kötüleştirebilir. Bununla birlikte yapılan araştırmalarda obeziteye sahip olan genu varum hastalarında artrit oluşma ihtimali normal kilolu insanlara göre daha fazladır.
• Bazı insanların ayakkabılarının altı aşırı kullanıma veya yapımı gereği oldukça ince olabilir. Ayakkabı tabanının ince olması kişinin bacaklarına ve yere  uygulanan basıncı arttırır. Bu sebeple kişinin ayaklarının şekil bozukluğu da etkilenebilir.
• Aşırı ve kontrolsüz egzersizler kişiyi olumsuz etkileyebilir. Bazı sportif faaliyetler sonucunda genu varum hastalığına sahip kişiler günler süren ağrıdan şikayetçi olabilir.
  

Genu Varum İlaçları

Steroid Olmayan Anti İltihabi İlaçlar

Genu varum hastalığına bağlı olarak diz veya bacak ağrısı çeken kişilerde ağrılar hafif ise steroid olmayan anti iltihabi ilaçlar genellikle işe yarar. Bu ilaçlar iltihap karşıtı ilaçlar olmalarının yanında ağrı reseptörlerine etki ederek kişinin ağrısını azaltmaya çalışır.

• Asetaminofen,
• Asetilsalsilik asit,
• Naproksen sodyum,
• İbuprofen

Olası yan etkiler: Bu ilaçlar kişilerde bağımlılık yapabilmektedir. Bunun yanında sindirim sistemi ve mide ile ilgili problemler meydana gelebilir.

Kortikosteroidler

Bu ilaçlar steroidler olarak bilinir. Steroidler güçlü etki gösteren iltihap karşıtı ilaçlardır. Eğer genu varuma bağlı olarak kişide artrit gelişmişse ve buna bağlı olarak şişlik ile ağrı meydana gelmişse bu ilaçların enjeksiyon şeklinde kullanılması işe yarayabilir.

Bu ilaçlar doktor tarafından bir enjektör aracılığıyla kişinin dizine veya çevresine uygulanır. Bu ilaçların etkisi güçlü olduğu için dizde bulunan diğer yapılarda problemlere yol açabilir. Bu sebeple yılda en fazla 3 veya 4 kez uygulanabilir.

• Prednizon
• Metilprednizon
• Deksametazon
• Hidrokortizon

Olası yan etkiler: Eklem yaralanmaları, tahriş, kilo alma gibi problemler.

Genu Varum Ameliyatı

Bacağa Yağ Enjeksiyonu Ameliyatı

Bu ameliyat son zamanlarda yetişkinlerde yapılan estetik düzeltmeyi içeren ameliyattır.

Şiş gibi içi delik bir tüp ile genellikle kişinin karnındaki yağ dokuları alınır ve bacağın içerisine baldır kaslarının olduğu kısma enjekte edilir.

Hasta bu ameliyat sırasında genel anestezi altındadır. Genel anestezinin olası komplikasyonları bu ameliyatta da mevcuttur.

Tibial Osteotomi

Bu cerrahi teknik nadiren de olsa uygulanabilir. Yetişkinlerde ve yaşlılarda yapılabilen bu cerrahi işlemde tibia adı verilen kaval kemiğinden ortopedist tarafından küçük kesiler ve ardından onarımlar yapılır.

Kesi yapılan bazı gerekli yerlere metal plaklar eklenebilir. Bu ameliyat genellikle ağrı vakalarda uygulanır. Hasta genel anestezi altındadır.

Diğer ameliyat yöntemlerine göre iyileşme daha uzun sürer.

Çocuklarda Platin Desteği

Büyümesini tam olarak tamamlamayan çocuklarda yapılan bu tedavi yönteminde vücutta ekstra bir probleme sebep olmayacak bir metal olan platin çocuğun büyümesine rehberlik etmesi için dize veya doktor tarafından uygun görülen yere takılır.

Genellikle büyüme tamamlandığı zaman bu platin çıkarılır.

Genu Varum için Hangi Doktora Gidilir?

Aşağıdaki belirti ve şikayetleriniz varsa bir Çocuk Hastalıkları uzmanı veya Ortopedi ve Travmatoloji uzmanı ile görüşmeniz gereklidir.

Bu belirti ve şikayetler:

• Bir aile bireyi tarafından fark edilen bacaklar asimetrik ve normalden uzak bir duruş. Bu duruş genellikle kişi tarafından fark edilecek düzeyde olmayabilir. Ancak kişinin yakınları tarafından erkenden fark edilmesi tedavi açısından avantajlı olabilir. Bu sebeple bir doktor tarafından muayene edilmesi önemlidir.
  
• Eğer genu varum hastalığına sahip kişide artrit meydana gelmişse bu kişilerde şiddetli bir diz ağrısı ve şişliği meydana gelebilir. Bu durumlar önemsenmelidir ve bir doktor tarafından değerlendirilmelidir.
  
• Eğer bir ailenin bebeği bir buçuk yaşını geçtiyse ve çarpık bacaklara sahip ise mutlaka bir doktorun görmesi gerekir.