Optik Nörit

Optik Nörit Nedir?

Görme duyusu ve görüntünün oluşması ve algılanması göz, beyin ve bu iki organa ait yapılar ile beraber arada bağlantıyı kuran dokuları içerir.

Gözdeki retina tabakasına düşerek oluşan görüntü optik sinir ile beyne taşınır ve algı/yorumu yapılır. Bu noktada önemli bir rol üstlenen optik sinirin iltihabına optik nörit denir. 

Bu durum optik nevrit ya da göz siniri iltihabı olarak da bilinir. İltihaplanma bir mikroba bağlı olabileceği gibi mikrobik bir nedene bağlı olmadan da oluşabilir.

Optik nörit ile optik nöropati sıkça karıştırılmaktadır. Optik nöropati kavramı optik sinirin birçok patolojisini (hastalık durumunu) uhdesinde barındıran bir kavram iken optik nöritde optik sinirin iltihabı söz konusudur ve başka bir patoloji kastedilmemektedir. 

Optik nöritin çok sayıda klinik tablosu ya da oluş mekanizmalarında farklılık olabilse de optik nöritin ilgili sinirin iltihabı (inflamasyonu), optik nöropatinin ise optik sinir ile ilgili geniş bir yelpazedeki sorunları ifade eden terimler olduğunun bilinmesi önemlidir.

Optik nörit her yaşta görülebilen bir rahatsızlık olmakla beraber en sık 18-45 yaş aralığında kadın hastalarda ortaya çıkar ve özellikle Multiple Skleroz (MS)’un ilk belirtilerinden olabileceği için optik nörit geçiren kişiler mutlaka detaylı testlere tabi tutulmalıdır. 

Optik Nörit Belirtileri Nelerdir?

Optik nörit genellikle akut (ani) bir şekilde oluşur. Belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilse de en sık görülenleri şunlardır:

• Genelde tek gözde oluşan ağrılı görme azalması
• Renklerin parlaklığında azalma
• Görüş mesafesi ve kalitesinin düşmesi
• Göz hareketleri esnasında ağrı
  

Optik nörit genelde tek gözü tuttuğu için hastaların sorun yaşadıkları gözdeki değişiklikleri fark etmeleri (ağrı duyusu hariç) zor olabilir. Sağlam göz kapatılarak diğer göz ile görüş sağlandığı zaman şikayetler belirgin olacaktır ancak bazı hastalar bunun farkına varamayabilirler.

Optik nörit genelde ani başlayan bir tablo olmakla beraber bazen MS gibi hastalıklara, ki bu hastalık gibi hastalıklar uzun soluklu hastalıklardır, eşlik ettiklerinde uzun süre devam eden bir tablo olarak da oluşabilirler. Bu durumda hastanın yıllar içinde görmesindeki kalite azalmasını farketmesi ilk belirtilerden olur. 

Hastaların sık yakındıkları bir başka durum da ışık hassasiyeti (fotofobi) ve renklerin parlaklığında bozulmadır. Bu şikayetin ani olarak ortaya çıkmış olması optik nörit lehine güçlü bir işarettir.

Görüş mesafesinin azalışı da sık yakınılan bir husustur. Hastalar ani gelişmesi durumunda bunu fark eder ve doktora başvururlar ancak uzun vadede gelişmesi durumunda optik nörit ihtimali genelde atlanır ve ilk etapta miyopi gibi kırma kusurları düşünülür.

Hastanın göz hareketleri ile ağrı hissetmesi de bir başka sık ve genelde hasta tarafından başvuru konusu edilen bir şikayettir. Optik nörit lehine değerlendirilir.

Optik Nörit Nedenleri Nelerdir?

Optik nörit çoğu zaman sebebi bilinmeyen şekilde ortaya çıkmış olabilir. Bu durumda muayene ve tetkikler ile optik nörit tanısı konmuş ancak sebep ortaya konmamıştır. 

Optik nörit tedavisinde sebebin ne olduğunun çok önemli olmaması ve aynı zamanda tablonun uzun uzadıya araştırma yapmaya izin vermeyecek kadar acil olması nedeniyle derinlemesine araştırma yapılmaz. Tablolar sebebi bilinmeyen optik nörit olarak değerlendirilir.

Sebebi ortaya konabilen bazı optik nörit tabloları şunlardır:

• İskemik optik nöropati
• Optik sinir toksikasyonu (zehirlenme)
• MS hastalığına bağlı optik nörit
  

İskemik optik nörit tablosuna neden olan şey optik sinirin kanlanmasındaki bozukluktur. Genelde tansiyon ve şeker hastalarında rastlanır ve siniri besleyen damarda kan akımı azalması söz konusudur. 

Optik sinir toksikasyonu ise optik sinirin kendisine direkt zararlı maddelerin vücuda alınması nedeniyle oluşan iltihap durumudur. Burada örnek olarak verilebilecek maddeler kolonya ve kaçak alkoldür. Bunlar göze zararlıdırlar ancak erken dönemde yapılacak müdahale ile tablo tedavi edilebilir. 

MS hastalığı %15 kadar hastada ilk bulgu olarak optik nörite neden olur. Bu hastalıkta optik siniri saran kılıfın kaybı vardır. Eğer hastaya MS tanısı konur ise MS’in tedavi protokolü uygulanır. 

Optik Nörit Teşhisi

Optik nörit teşhisinde ilk basamak hasta şikayetleri ve hekimin fizik muayenesidir.

Hekim hastanın şikayetlerini dinledikten sonra oftalmoskop ismi verilen bir aletle hastanın göz muayenesini yapar. Optik sinirin bir kısmı oftalmoskop muayenesi ile görülebilir. O bölgede ödem varlığı iltihap lehine olacaktır.

Hastanın görme alanının ve renkleri ayırt edebilme yeteneğinin ölçüldüğü kart testleri de tanıya yardımcı olur. Çünkü optik nörit hastasında bu yetilerin azalması beklenir. 

Bilgisayarlı tomografi ve MR’ın da optik nörit tanısında yeri olabilir. Optik sinirin seyri boyunca ödem ve iltihabı dokulara dair bulguların varlığı optik sinir tanısını destekleyicidir. Hakeza altta yatan MS veya benzeri bir hastalık var ise bu görüntüleme yöntemleri bunu da ortaya koyabilirler.

Optik Nörit Tedavisi

Optik nöritin tedavisinde en sık kullanılan yöntem tanı konur konmaz başlanan, genelde 3-4 günlük kortizon tedavisidir. Bu tedavide kortizon yüksek dozda ve damar içi uygulanmak suretiyle verilir. 

Kortizona yanıt genelde iyidir ve hastalığın sekel bırakmadan düzelme ihtimali erken ve uygun yüksek dozda başlanmış bir kortizon tedavisi ile ciddi oranda azaltılmış olur. 

Optik nörite neden olduğu hem klinik şüphe hem de diğer tetkik bulgularıyla ortaya konmuş başka bir etken varsa ona yönelik tedavi de kortizon tedavisi ile kombine edilmelidir. Bu bir bakteri ya da virüs olabilir ancak böyle bir etkenin ortaya konması genellikle zordur. 

Optik nörite bir komplikasyon olarak sebep olmuş durumların tedavisinde de ana prensip optik nörite yönelik başlanan hızlı ve yüksek doz kortizon tedavisine ek olarak ana hastalığın sonlandırılması ya da kontrol altına alınmasına yönelik müdahalelerdir. 

Örneğin bir travma ya da göz bölgesi yaralanmasına bağlı olarak oluşan optik nörit tablosunda hem sorun cerrahi olarak düzeltilmeli hem de optik nörit bir yandan tedavi edilmelidir. 

Optik nöritin hiçbir tedavi uygulanmadan izlenmesi ve gerilemesi de beklenebilir. Optik nöritin gerçekten kendi kendine 1-2 haftada sınırlandığına kliniklerde şahit olunur ancak potansiyel sekel oluşturma riskine karşı bu risk genelde alınmaz ve kortizon (steroid) tedavisi verilir.

Optik Nörit Tedavi Edilmezse

Optik nörit acil tedavi gerektiren bir göz hastalıkları acilidir. Çoğu zaman ani bir şekilde ve ağrılı olarak ortaya çıkar ve kendisini belli eder. 

Optik nöritin tedavi edilmediği durumlarda kalıcı görme kaybı ortaya çıkma ihtimali vardır. Eğer bu gerçekleşirse hastanın görme kalitesi geri dönüşsüz bir biçimde azalır, hasta cisimleri net göremez, ışıkları ise soluk görür. 

Bu hasarların kalıcı olma ihtimali ortaya çıkacağı için gerekli kortizon tedavisine derhal başlanması hasta için en iyi olandır.

Bazen tedaviye rağmen kalıcı hasarların oluşabilmesi de mümkündür.

Her halükarda riski minimumda tutmak için en uygun yaklaşım geciktirilmeden tedavinin başlanmasıdır.

Optik Nörite Ne İyi Gelir?

Optik nörit genellikle (bazen başka bir hastalığa bağlı olarak uzun vadede kendini hissettirse de) ani başlangıçlı bir tablodur. Tipik klinik bulguları hastanın hayat kalitesini düşürür, hastayı rahatsız eder ve kısa süre içerisinde bir hekime gitmesine olanak tanır.

Hasta genelde erken dönemde hekime başvursa da sürenin o ya da bu nedenle uzayacak olduğu durumda gözünü yormaktan kaçınmalıdır. Gözü bir bant ile dinlendirmek faydalı olacaktır. 

Ağrı olması nedeniyle hastalar sık sık gözlerini ovalarlar ki bu da aslında kaçınılması gereken bir durumdur hem göz sinirine hem de kornea tabakasına zarar verebilir. 

Hastaların doktor tavsiyesi olmadan iyi gelir düşüncesi ile kullanacakları damlalar da fayda getirmez, üstüne üstlük bazı durumlarda zararlı bile olabilirler. Bu nedenle reçetesiz kullanımlarından kaçınılmalıdır. 

Başka amaçlarla kullanılan bazı ilaçların muhtemel komplikasyonları arasında optik nöritin bulunduğu bilinmektedir. Özellikle tüberküloz (verem) tedavisinde kullanılan Etambutol isimli ilacın optik nörite yol açma ihtimali vardır ve bu nedenle alternatif ilaçların varlığında pek kullanılmaz. 

Kullanıldığı zaman da sık göz muayeneleri ile hasta takip edilir. Optik nöriti olan ya da bundan şüphe duyan bir hasta eğer kullanıyorsa bu tür yan etkileri olan ilaçları derhal bırakmalıdır. 

Bol su içmek ve gözü dinlendirmek, en kısa zamanda hekim başvurusu gerçekleşene dek yapılabilecek en uygun şeylerdir. 

Optik Nörit İlaçları

Optik nörit tedavisinde bel kemiği olan ilaçlar steroidler olarak da bilinen kortizonlu ilaçlardır. Bu ilaçlar genelde yüksek doz ve damardan uygulanırlar. Olası yan etkilerine karşın tedavi hastanede muntazam şartlar altında, hasta hastaneye yatırılarak yapılır. 

Optik nörit tedavisinde kullanılan bazı kortizon içeren ilaçlar:

• Deksametazon
• Betametazon
• Prednizon

Steroidlerin ciddi yan etkileri olabilmektedir. Özellikle damar içi uygulama yoluyla alındıklarında yan etkilerin daha yüksek oranda ortaya çıkması beklenir. Belli başlı yan etkileri: Kilo alımı, depresyon ve benzeri duygu durum bozuklukları, ciltte incelmedir.

Steroid (kortizon) tedavisi tamamlanıp ilaç kesileceği zaman bu adım adım doz azaltılarak yapılmalıdır. Bu çok önemlidir çünkü bir anda ilaç kesilmesi vücutta adrenal bezden steroid üretiminin baskılanmış olarak kalmasına, bu durum da hayati olabilecek ciddi sonuçlara neden olur. 

Hamilelerde Optik Nörit

Optik nöritin en sık ortaya çıktığı yaş grubu 18-40 yaş kadın hastalardır. Bu yaşlar aynı zamanda doğurganlık çağları olduğu için bu esnada görülebilecek bir optik nörit vakasına titizlikle yaklaşılmalıdır. 

Optik nörit görülme olasılığı hamilelikten etkilenmez ancak tedavide kullanılacak ilaçların (kortizon türevi ilaçlar) bebeğe yan etkileri olabileceği için bu tedavi hassasiyetle uygulanmalıdır. 

Anne ve bebeğin muhtemel ilaç yam etkilerinden korunması önemlidir ancak bu nedenle tedaviden vazgeçilmesi söz konusu olmaz. En ideal doz ayarlanmaya çalışılır. 

Bebek ve Çocuklarda Optik Nörit

Optik nörit genellikle 18 yaş üstünün hastalığı olmakla beraber her yaşta görülebilen bir hastalıktır. 

Bebek ve çocuklarda görülmesi daha nadiren beklense de görülmesi halinde aynı yetişkinlik çağında olduğu gibi kalıcı hasar bırakma ihtimali vardır ve tedavi derhal verilmelidir. 

Aynı zamanda bu yaşta görülen optik nörit vakalarında altta yatan ya da eşlik eden başka nörolojik hastalıklar da araştırılmalıdır. 

Optik Nörit için Hangi Doktora Gidilmeli? 

Optik nörit düşündüren ağrılı görme azalması, renklerin parlaklığında azalma, görüntü kalitesinde düşüş gibi durumların varlığında hiç vakit kaybedilmeden bir Göz Hastalıkları hekimine başvurulmalıdır.

Tablonun ani gelişen ve acil bir tablo olduğu da göz önüne alınarak şüphe oluştuğu anda derhal hekim başvurusu yapılması gerekmektedir. 

Gece saatlerinde polikliniklerin açık olmadığı bir anda ortaya çıkması durumunda en yakın Acil Servise başvurulması faydalı olacaktır. Gerek duymaları halinde Acil servis hekimleri bir Göz hekimine danışacak ya da hastayı icapçı Göz hekimine sevk edeceklerdir. 

Optik nörit acil tedavi ve hekim başvurusu gerektiren bir durumdur.