Steatore

Steatore Nedir?

Steatore, dışkıda olması gerekenden daha fazla yağ bulunması durumudur. Halk arasında yağlı dışkı olarak da bilinmektedir. Steatore sonucu dışkıdaki yağ, dışkının yüzmesine, parlak bir görüntüye sahip olmasına ve kötü kokmasına neden olabilmektedir. Dışkıdaki bulunan fazla yağ, sindirim sisteminin ememediği ve dışarı atılan yağdır. Geçici olarak steatore, diyet değişiklikleri veya bağırsaktaki enfeksiyonlarından kaynaklanabilir. Kalıcı steatore ise genelde safra yolları, pankreas veya bazı kronik bağırsak hastalıklarından kaynaklanabilmektedir.

Yağların sindirimi ve emilimi, karaciğer tarafından üretilen safra, pankreas tarafından üretilen lipaz adı verilen yağ parçalayan enzim ve bağırsak fonksiyonlarına bağlıdır. Safra ile ilgili sorunlar genellikle safra yollarının tıkanmasından kaynaklanır ve soluk renkli dışkılama ile sarılık görülebilir. Pankreas lipazlarının yokluğu veya eksikliği daha nadir olarak görülür. Ülseratif kolit, crohn hastalığı ve çölyak hastalığı gibi bağırsak hastalıkları da steatoreye neden olabilmektedir. 

Genellikle steatore, diyet veya enfeksiyonla ilgili kısa süreli bir sorundur. Ancak birkaç haftadan fazla sürerse, daha şiddetli hale gelirse veya başka semptomlar eşlik ederse, daha ciddi bir durumdan kaynaklanıyor olabilir. Steatoreye ek olarak kanlı dışkılama, irinli dışkılama, şiddetli karın ağrısı, yüksek ateş gibi belirtilerin görülmesi kesinlikle bir hekime başvurmayı gerektirir. 

Steatore Belirtileri Nelerdir?

Steatore, altta yatan hastalığa ve buna neden olan bozukluğa göre farklı semptomlar gösterebilmektedir. Steatoreye neden olan bozukluk ayrıca sindirim sistemi dışında vücudun diğer kısımlarıyla ilgili belirtilere de yol açabilir. Steatore ile birlikte ortaya çıkabilecek sindirim sistemi ile ilgili semptomlar şu şekilde sıralanabilir:

a-) Karın ağrısı veya kramp

b-) Karın şişkinliği

c-) Anormal derecede kötü kokulu dışkı

d-) Kanlı dışkıya bağlı katran rengi dışkılama

e-) İshal

f-) Gaz

g-) Bulantı veya kusma

h-) Soluk renkli dışkı

Steatore ile birlikte diğer vücut bölümleriyle ilgili belirtiler de ortaya çıkabilmektedir. Bu belirtiler de şu şekilde sıralanabilir:

a-) Öksürük

b-) Koyu idrar

c-) Sık enfeksiyon geçirme

d-) Ciltte kaşıntı

e-) Açıklanamayan kilo kaybı

f-) Deri ve gözde sararma

Bazı durumlarda steatore ile ilişkili olarak ciddi bir soruna işaret eden ek semptomlar görülebilmektedir. Bu tür semptomların varlığında vakit kaybetmeden bir hastaneye başvurmak gerekir. Bu belirtiler şu şekilde sıralanabilir:

a-) Kanlı dışkı 

b-) Bilin bulanıklılığı 

c-) Bayılma

d-) Uyuşukluk, güçsüzlük 

e-) Göğüs ağrısı, göğüs sıkışması veya kalp çarpıntıs

f-) Nefes almada zorluk

g-) Yüksek ateş 

h-) İdrar çıkaramama

ı-) Karın bölgesinde sertlik

i-) Ani başlangıçlı şiddetli, keskin karın ağrısı 

Etiket: Karın ağrısı, ishal, şişkinlik, halsizlik

Steatore Nedenleri Nelerdir?

Geçici, kısa süreli oluşan steatore, diyet değişiklikleri veya akut yani kısa süreli görülen bağırsak enfeksiyonlarından kaynaklanabilmektedir. Kalıcı ya da uzun süreli görülen steatore ise safra yolları, pankreas veya bağırsakları etkileyen hastalıklardan kaynaklanabilmektedir. Steatore ile ilişkili olabilecek ve bağırsak sistemi ile alakalı nedenler şu şekilde sıralanabilir: 

a-) Sindirim sistemin bakteriyel, parazitik veya virüs kaynaklı enfeksiyonları

b-) Bariatrik (kilo verme) cerrahileri

c-) Buğday ve bazı diğer tahılların tüketilmesiyle bağırsakta glutene karşı oluşan hassasiyet ve hasar durumu olan çölyak hastalığı

d-) Belirli yiyeceklerin tüketildikten sonra sindiriminde problem oluşması durumu olan gıda intoleransı 

e-) Crohn hastalığı ve ülseratif kolit gibi inflamatuar bağırsak hastalıkları

f-) Kısa bağırsak sendromu 

Yağların sindiriminde karaciğerde üretilerek, safra kesesinde depolanan safranın da etkisi olduğu için, safra yollarındaki problemler de steatoreye neden olabilmektedir. Safra ile ilişkili steatore nedenleri şu şekilde sıralanabilir: 

a-) Doğumsal olarak safra kanallarının gelişmemesi durumu olan biliyer atrezi 

b-) Safrayı karaciğerden safra kesesine ve daha sonra safra kesesinden bağırsaklara taşıyan safra yollarındaki darlıklar 

c-) Safra yolları veya safra kesesi kanseri olan kolanjiyokarsinom

d-) Safra taşları

Pankreasa bağlı yağlı dışkılama görülebilmektedir. Pankreas kaynaklı steatore nedenleri de şu şekilde sıralanabilir: 

a-) Doğumsal olarak yağların sindiriminde görev olan pankreatik lipaz enziminin üretiminde anormallikler 

b-) Akciğer ve pankreas fonksiyonlarını başlıca bozan bir hastalık olan kistik fibrozis

c-) Pankreas kanseri

d-) Pankreas iltihabı (Pankreatit)

Steatore Teşhisi

Steatore yani yağlı dışkılama durumunda teşhis için hekim öncelikle hastadan ayrıntılı bir tıbbi öykü alır. Yağlı dışkılamanın ne kadar süre var olduğunu ve ek hastalıkları öncelikli olarak sorgular. Daha sonra gerekiyorsa fizik muayene de yapılabilir. Steatore tanısında ihtiyaç duyulması halinde kesin tanı için kullanılan testler genel olarak kalitatif ve kantitatif testler olarak ayrılabilir.

Kalitatif testler yani niteliksel testlerde, dışkı örneğindeki yağ globüllerinin sayısı mikroskop altında ölçülür. Normalde dışkıda mikroskop altında nötr yağ globülü sayısı 50'den az, yağ asidi globülü sayısı ise 100'den az olmalıdır.

Kantitatif yani niceliksel testlerde, hasta dışkısını 2-4 gün gibi bir sürede biriktirir. Daha sonra biriktirilen tüm dışkı örnekleri alınarak dışkıdaki toplam yağ miktarı ölçülür. Yetişkinler için normal sonuçlar 24 saatlik süre için 2 ila 7 gramdır. Dışkıdaki yağ miktarı da toplam dışkı miktarının % 20'sinden fazla olmamalıdır. Bebek ve çocuklar için ise 24 saatlik dışkıdaki yağ miktarı 1 gramdan az olmalıdır. Biberonla beslenen bebeklerde ise, yağ miktarı dışkı örneğinin yüzde 30 ila 50'sini geçmemelidir. Anne sütüyle beslenen bebekler için normal değerler ise % 10 ila 40 arasında değişiklik gösterir.

Yağ emilim bozukluğundan şüphelenildiği durumda yapılabilecek bir diğer test D-Ksiloz absorpsiyon testidir. D-Ksiloz bir çeşit şekerdir. Bu şeker hastanın kanında ve idrarında ölçülür. Daha sonra sonuçlara göre steatore hakkında fikir sahibi olunabilir. Steatore teşhisinin yanı sıra, altta yatan durumu tespit etmek için de bazı testler uygulanabilir. Örneğin, çölyak hastalığından şüphelenildiği durumlarda kişiye daha farklı testler uygulanabilir ve buğday gibi maddelere karşı olan tepkisi ölçülür. Aynı şeyler laktoz intoleransı ve diğer olası nedenler için de geçerlidir. 

Steatore Tedavisi

Steatore tedavisi, semptomların nedenine ve ciddiyetine bağlı olarak değişiklik gösterir. Hafif steatoreler genellikle büyük bir tedaviye gerek duymadan, destekleyici tedavilerle evde dinlenerek düzelmektedir. Özellikle bu dönemlerde belirli diyet değişiklikleri uygulamak sorunu kontrol altına almakta oldukça etkilidir. Ancak altta yatan belli bir hastalık varlığında bunun teşhisi ve tedavisi gerekir. Steatore tedavisi sırasında evde uygulanabilecek yöntemler şu şekilde sıralanabilir:

a-) Kaybedilen su miktarını geri kazanmak adına uygun miktarda su tüketmek 

b-) Diyetteki lif alımını azaltmak

c-) Diyetteki yağ alımını azaltmak

d-) Sigarayı bırakmak 

e-) Alkol kullanımını sınırlandırmak

f-) Potasyum oksalat içeren maddelerin alımını sınırlamak

g-) A, D, E ve K vitaminleri gibi yağda çözünen vitaminlerin takviyesini almak 

h-) B-12 vitamini, folik asit, demir, magnezyum ve kalsiyumun alımlarını bir miktar arttırmak

Şiddetli veya kronik yani uzun süreli steatore vakalarında ise evde yapılan basit tedavi yöntemleri işe yaramaz. Çünkü altta yatan tedavi edilmesi gereken bir durum söz konusudur. Bu tip durumlarda steatore tedavisi için nedene bağlı olarak hekimin kullanılabileceği ilaçlardan bazıları şu şekilde sıralanabilir:  

a-) Sıvı kaybından dolayı oluşan elektrolit kaybını ve sıvı kaybını takviye etmek adına damar yolundan uygulanan sıvı takviyeleri 

b-) İshal önleyici ilaçlar

c-) Pankreas enzim replasman tedavisi 

d-) Proton pompası inhibitörleri 

Steatore Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Hafif steatore vakaları genellikle basit diyet değişikliklerinden kaynaklandığı için tedavi edilmese bile diyetteki basit değişikliklerle kendiliğinden düzelecek ve bir problem yaratmayacaktır. Ancak şiddetli ve uzun süreli olan steatorelerde tedavinin yapılmaması ciddi problemlere yol açabilmektedir. Altta yatan neden teşhis edildikten sonra hastanın, hekimin söylediği tedavilere uyması oldukça önem taşımaktadır. Steatore tedavi edilmediğinde oluşabilecek komplikasyonlar şu şekilde sıralanabilir:

a-) Anemi (düşük kırmızı kan hücresi sayısı)

b-) Sık görülen ciddi veya fırsatçı enfeksiyonlar

c-) Çocuklarda büyüme sorunları

d-) Bağırsak tıkanması ve bağırsak duvarının yırtılması

e-) Kusma, ishal veya yeme isteğinin azalması nedeniyle yetersiz beslenme

f-) Enfeksiyonun yayılması 

Steatore için Hangi Doktora Gidilir?

Steatore yani yağlı dışkılama için gidilmesi gereken bölüm gastroenterolojidir. Bu bölüme gidilemediği durumda dahiliye bölümüne de başvurulabilir. Hekim hastayı uygun yere yönlendirecektir. Hafif steatore vakalarında basit diyet değişiklikleriyle durum kontrol altına alınabilir ve yoğum bir tedavi gerektirmez. Şiddetli ve uzun süreli steatore ise tıbbi müdahale gerektirir. Steatorenin uzun sürmesi durumunda tedavi gerektiren altta yatan tıbbi durumların bir işareti olarak varsayılır. Kişide yağlı dışkılama dışında yüksek ateş, kanlı dışkılama, şiddetli karın ağrısı gibi durumların olması da hekime başvurmayı gerektirir.