Anti TPO

Anti TPO Nedir?

Anti TPO, vücutta oluşan hastalıklardan dolayı yükselen bir antikor türüdür. Hastalık oluştuğunda, bağışıklık sistemi tiroid bezini yabancı olarak algılar ve bu yüzden sağlıklı hücrelere saldırır. Dolayısıyla tiroid bezini engeller ve böylelikle daha az salgılanmasına neden olur. Bu durumda vücut, tiroid bezini yok etmek için yüksek oranda anti TPO ve anti TG antikorları üretirken, bu antikorlar vücudun savunma sisteminin sağlıklı tiroid yapısına karşı oluşturulur. Üretilen antikorlar tiroid bezine bağlanarak tiroid hücrelerini harap etmeye başlar.

Ayrıca tiroid bezinde çok fazla iltihap hücresi biriktiğinden dolayı tiroid hücrelerinin hasarına ve tiroid hormonun azalmasına neden olur. Sonuç olarak tiroid bezi küçülerek yeterli oranda hormon üretimi sağlayamadığı için hormon yetmezliği meydana gelir. Haşimato hastalığının ilk evrelerinde guatr hastalığı ve kanda anti TPO yüksekliği oluşurken, t3, t4 TSH hormonları normal seyreder. Fakat hastalık ilerlediğinde tiroid hormonu yetersizliğinden dolayı tiroid yetmezliğine dönüşür. 

Anti TPO Normal Değerleri Kaç Olmalı?

Hashimoto tiroidi hastalığından şüphe duyulduğunda, TSH, T3, T4 ve anti TPO değerlerine bakılır. Hastaların yaklaşık %80’inde tanı konulduktan sonra T4, T3 ve TSH düzeyleri normal belirlense de tiroid hormonların üretimi azalmaya başlamış demektir. Dolayısıyla hastaların %95’inde anti TPO antikorlar artarken %60’ında anti tiroglobulin antikorları yüksek çıkar. Belirlenen anti TPO normal değerleri yani standart referans aralığı <35 IU/ml’dir. 

Tiroid bezinde oluşan hastalıkların tanı ve teşhisi için yapılan kan anti TPO testi sonuçlarında 35’in üstünde çıkan değerler pozitif yani yükseklik olarak kabul edilir. Bu olması durumunda bağışıklık sistemi bozukluğundan dolayı tiroid bezinde otoimmün hastalıkların oluştuğunu gösterir. 35’in altında çıkan değerler negatif sonuç olarak değerlendirilirken bazı hastalıkların oluşmasına neden olabilir.

Anti TPO Nasıl Ölçülür?

Tiroid ve diğer hastalıkların tanı ve teşhisi için biyopsi, görüntüleme testlerinin yapılması yanında kandan tiroid antikorları olan anti-tiroglobulin ve anti tiroid peroksidaz antikorları da ölçülür. Anti TPO testi hipotiroidizm, tiroid bozuklukları ve guatr problemlerinin tanı ve teşhisinden kullanılır.

Anti TPO, kan değerlerinden belirlenirken test öncesinde aç kalınması önerilmez çünkü aç kalmak çok düşük seviyeler gibi yanlış test sonuçlarına neden olabilir. Kişinin klinik bulgularına göre uzman tarafından aç olarak test yapılmasını gerektiren durumların varlığı da söz konusu olabilir. Kan numunesi verilmeden önce biyotin (B7 veya H vitamini) kaynaklı besinlerin en az 72 saat öncesi tüketilmemesi önerilebilir.

Hipotiroidiye neden olan hashimoto, aynı zamanda genetik bir hastalıktır ve kadınlarda çok fazla görüldüğünden anne- kız hastalığı olarak da bilinir. Antikor yüksekliğinde, hipertiroidi veya hipotiroidi oluştuğunu gösterebilir.

Hamilelikte Anti TPO Değerleri Nasıl Olmalı?

Doğurganlık döneminde kadınlarda anti TPO antikorunun yüksek olması düşük, kısırlık veya erken doğum riskinde artışa işaret eden bir belirti olarak kabul edilir. Erken gebelikte antikorlar, gebe kadınların %10’unda yüksek olur. Anti TPO yüksekliği ve gebelik dönemlerinde yapılan testlerde tiroid fonksiyonları normal olsa da daha sonraki aylarda tiroid hormonlarının azalmasına bağlı hipotiroidi olma riski de bulunmaktadır.

Hipotiroidi hastalığına sahip olan kadınlar; hamileliğin erken dönemlerinde normal tiroid fonksiyonuna sahip olsalar dahi tiroid ilacına başlamaları gerekebilir. Çünkü bu durumda düşük ve erken doğum riskini azaltılabilir. Fakat anti TPO yüksek olup hamile kalanlar ilerleyen günlerde tiroid hormon düzeyleri normal olsa da fazla kilolu bebek, fetal kayıp oluşumuna neden olabilir.

Bebeklikte Anti TPO Değerleri Nasıl Olmalı?

Tiroid hastalıkları 4 yaş altı çocuklarda çok nadir görülse de her yaşta ortaya çıkabilir ve genetik olduğu için anneden bebeğine geçme olasılığı yüksektir. Anne karnındaki bebeklerin beyin gelişimi göbek kordonundan gelen tiroid hormonu tarafından gerçekleşir. Şayet annede tiroid yetmezliği varsa bundan dolayı bebeğe daha az hormon geleceği için bebeğin beyin gelişimi etkilenerek problemlere yol açar.

Tiroid hastalıkları bağışıklık sistemi ile ilgili olduğundan, bağışıklık sisteminden kaynaklı farklı hastalıklarla birlikte olması olasıdır. Bebeklerde anti TPO yüksekliğine bağlı olarak hipotiroidi hastalığı riski altındadır. Bebeklerde hastalığın en önemli belirtisi gelişme ve büyüme geriliğidir. Fakat bebeklerde beyin gelişimi olumsuz etkilendiğinde, geç kalınan tedavilerde özellikle zeka geriliğinin düzelmesi imkansızdır. 

Anti TPO Düşüklüğü Nedenleri ve Hastalıklar Nelerdir?

Anti TPO düşüklüğü olması durumunda otoimmün tiroid hastalığı olma olasılığı düşer. Fakat antikor seviyelerinin düşük olması, bazı tiroid bezi iltihaplanmaları veya otoimmün olmayan guatr gibi hastalıkların belirtisi olabilir. Anti TPO düşüklüğüne neden olan hastalıklar ve faktörler şu şekildir:

• Şeker hastalığı,
• Otoimmün olmayan guatr,
• Yaşlanma,
• Bağışıklık sistemi hastalığı,
• İltihaplı romatizma,
• Kronik ürtiker,
• Dev hücreli tiroidit,
• Tiroid bezi iltihaplanmaları,
• Hipotiroidi (tiroid bezinin az çalışması),
• Hipertiroidizm (aşırı aktif tiroid)
• B12 eksikliğinden kaynaklanan anemi,

Anti TPO Düşüklüğü Belirtileri

Anti TPO otoimmün olmayan tiroid hastalığı veya bağışıklık sistemi hastalıklarından kaynaklandığı için belirtiler hastalığın türüne göre değişir. Tiroid hormonlarının az üretilmesinden dolayı gelişen belirtiler şu şekilde sıralanabilir:

• Açıklanamayan kilo alımı,
• Yorgunluk, halsizlik ve sürekli yatma isteği,
• Kabızlık ve şişkinlik, 
• Ses kısıklığı,
•  Cinsel fonksiyon bozukluğu veya cinsel isteksizlik,
• Kas ve eklemlerde ağrı,
• Ödem oluşması,
• Depresyon ve psikolojik değişimler,
• Terlemede azalma,
• Cilt kuruluğu ve saçlarda dökülme,
• Üşüme ve soğuğa dayanamama,
• Hafıza sorunları ve unutkanlık

Anti TPO Düşüklüğü Tedavisi

Anti TPO düşüklüğüne neden olan hastalık belirlendikten sonra tedavisi o yönde yapılmalıdır. Örneğin romatoid artrit  otoimmün romatizmal bir hastalıktır. Bu hastalığın ilerlemesini durdurmak, belirtilerini hafifletmek ve hayati komplikasyonlarını önlemek için iltihap giderici ilaçlar kullanılır. Ayrıca bağışıklık sisteminin baskılanması için steroid içeren ilaçlar da kullanılabilir.

Anti TPO Neden Yükselir ve Hastalıkları Nelerdir?

Anti TPO antikor yüksekliği, hashimoto hastaların %90-95 pozitif çıkarken graves hastalarında %50 – 80 oranında pozitif çıkar. Bu antikorun testi tiroidit hastalıklarının tanı ve takibi için daha belirleyicidir. Ayrıca çok yüksek anti TPO yüksekliği kanser ve tiroid bezi lenfoması olma ihtimalini arttırabilir. Bu hastalıklar dışında anti TPO yüksekliğine neden olan hastalıklar ve nedenler şu şekildedir:

• Tiroid kanseri ve tiroid lenfoması,
• Eklemlerde iltihaplanma ve iltihaplı romatizma,
• Lupus (kelebek hastalığı),
• Gebelik zehirlenmesi,
• Rahimde bebek ölümü,
• Zehirli olmayan guatr,
• Sjögren hastalığı (ağız ve göz kuruluğuna neden olan hastalık)
• Tiroid hastalıkları,
• Haşimato hastalığı,
• Graves hastalığı,
• B12 vitamin eksikliğinden kaynaklanan anemi,
• Myastenia gravis (sinir ve kas hastalığı),
• Prematüre doğum,
• Tüp bebek çalışmalarında başarısızlık,
• Tip 1 diyabet,
• Damar hastalıkları,
• Bağışıklık sistemi hastalıkları,
• Yaşlılık,
• Hamilelik,
• Genetik faktörler

Anti TPO Yüksekliği Belirtileri 

Anti TPO yüksekliği ilk olarak tiroid hormonlarının yetersiz veya aşırı üretildiğinde meydana gelir. Yani seviyelerin yüksek çıktığı kişilerde tiroid hormonları hem yüksek hem de düşük olabilir. Antikorun yükselmesine sebep olan tiroid bezinde oluşan ve bağışıklık sistemini etkileyen hastalıklara göre belirtiler değişkenlik gösterir. Anti TPO yüksekliği belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

• Adet düzensizlikleri,
• Sinirlilik,
• Sıcağa dayanamama ve aşırı terleme,
• Yorgunluk, halsizlik ve yorgun uyanma,
• Açıklanamayan kilo kaybı,
• İshal veya sık tuvalete çıkma,
• Cinsel fonksiyon bozuklukları,
• Guatr (tiroid bezinde büyüme),
• İştahta artma,
• Aşırı hareketli olma,
• Dikkat ve konsantre bozukluğu,
• Depresyon ve duygu durumunda değişiklikler,
• Ellerde titreme,
• Cilt problemleri,
• Bacaklarda şişme,
• Kas problemleri,
• Çarpıntı ve nefes darlığı,
• Kısırlık,
• Gözlerde büyüme veya öne doğru çıkması,
• Çocuklarda gelişme ve büyüme geriliği

Anti TPO Yüksekliği Tedavisi 

Anti TPO yüksekliği, tek başına hastalık olmadığından direkt müdahale edilmesi gerektirmemektedir. Bu nedenle diğer otoimmün veya otoimmün tiroid hastalıklarının teşhisinden sonra hastalığa yönelik tedavi uygulanmalıdır. Anti TPO yüksekliği tedavisi tiroid bezi yetmezliğinde, çoğunlukla tiroid hormon ilacı tedavileri uygulanır. Ayrıca hem guatrı hem de hashimoto hastalığı olması durumundan tiroid ilacı tedavisi faydalıdır ve aynı zamanda bu ilaç guatrları da küçültür.

Hap formunda sentetik tiroid hormon ilacı bir nevi tiroid bezini taklit eder. Ancak bu ilaçlar bağışıklık sisteminin vücuda saldırmasını engel olamadıkları için hayat boyu sürekli kullanılması gerekebilir. Ayrıca uzman önermediği sürece asla bırakılmamalı ve artırılıp veya azaltılmamalıdır.

Anti TPO Yüksekliğine Ne İyi Gelir?

Hormon tedavi sürecinde kullanılan tiroid ilaçlarla birlikte düzenli egzersiz yapılmalıdır. Ayrıca diğer hastalıklarda olduğu gibi tiroid hastalıklarında ve anti TPO yüksekliğinde beslenmeye dikkat edildiğinde tedavi başarısını arttırır.

Özellikle beslenmede protein dengesine dikkat edilerek çeşitlilik sağlanmalıdır. Fakat tiroid hormonlarının çalışmasını engelleyen besinler de olduğundan brokoli, lahana, turp veya hardal gibi besinleri ölçülü tüketmekte fayda vardır. Ayrıca anti TPO yüksekliği bitkisel tedavi ile tek başına kontrol edilemeyeceği için, hastalar muhakkak uzman tarafından tedavi ve kontrol edilmelidir.

Anti TPO Yüksekliği Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Anti TPO ve diğer antikorların yüksekliğine bağlı olarak tiroid yetmezliği tedavi edilmediği sürece daha fazla ilerleyerek belirti ve şikayetlerin çoğalmasına neden olabilir. Tedavi edilmeyen tiroid bezi hastalıkların sonucunda ortaya çıkan ciddi belirtiler şu şekildedir:

• Kısırlık, 
• Düşük, 
• Doğuştan kusurlu bebek doğurma, 
• Yüksek kolesterol, 
• Guatr, 
• Kalp problemleri, 
• Ruh sağlığı sorunları, 
• Miksödem (mental durumda azalma),
• İltihap ve enfeksiyon anında tiroid krizi,
• Şok,
• Ölüm,
• Tiroid kanseri