Bağırsak Ağrısı

Bağırsak Ağrısı Nedir?

Bağırsak ağrısı, bağırsaklarda meydana gelen bazı alerji ve infilamatuar ya da iltihabi durumlar sonucunda hastalarda karın ya da bel bölgesinde görünen rahatsız edici ağrılardır.

İnsan vücudundaki bağırsak yapısı mide ile anüs adı verilen dışa açılım kapısı arasında bulunmaktadır. Bağırsaklarda özellikle de ince bağırsakta asıl sindirim ve emilim işlemi yapılırken, kalan sıvıların emilimi ve sindirilmiş yiyeceklerin son posa haline gelmesi kalın bağırsakta gerçekleşmektedir. Mide organından sonraki sindirim sistemi organı on iki parmak bağırsağıdır ve on iki parmak bağırsağı ince bağırsak olarak devam eder. İnce bağırsak organı ise belli bir seviyeden sonra kalın bağırsak organına dönüşerek anüs ile vücut dışına açılır. İnsan sindirim sisteminin bu şekilde farklı yapılar içermesi her bölümde farklı bir işlemin gerçekleşmesini ve görev dağılımının olmasını sağlamaktadır.

Tükettiğimiz bir katı ya da sıvı besin on ki parmak bağırsağında sindirim enzimleri yardımıyla sindirilirken ince bağırsakta bu gıdalar karıştırılarak iyice bulamaç haline getirilir. Ardından da emilim sağlanır. Vücut için gerekli olmayan maddeler ya da emilemeyen maddeler kalın bağırsakta son şeklini aldıktan sonra tıp dilinde gaita olarak adlandırılan dışkıyı oluşturmaktadır. Eğer bağırsakların herhangi bir bölgesinde meydana gelen alerjik reaksiyon ya da iltihabi durum sonucunda özellikle yemekten sonra bağırsak ağrısının gözlenmesi hekimleri alarm durumuna geçirmelidir. Çünkü meydana gelen bu durum bağırsak yapılarının işlevlerini tam yerine getirmesine engel olarak aksatmakta ve hastalarda ağrıya ek olarak başka semptomlar geliştirerek hastanın yaşam kalitesini azaltmaktadır. 

Bağırsak Ağrısıyla Eşlik Eden Belirtiler Nelerdir?

Bağırsak ağrısı olan hastalarda gözlenen birçok sebebi olabilmektedir. Bu birçok sebebin hangisinin var olduğuna göre ise bağırsak ağrısına eşlik eden belirtiler değişmekte ya da bir arada gözlenebilmektedir. Bazı durumlarda ise bağırsak ağrısına eşlik eden hiçbir semptomla hasta karşı karşıya kalamayabilmektedir. Tüm bu nedenlere bağlı olarak bağırsak ağrısına en sık eşlik eden belirtiler şöyle sıralanabilir;   

• Hazımsızlık: Bağırsak ağrısı gözlenen hastalarda gözlenebilen semptomlardan biri hazımsızlıktır. Hazımsızlık yaşanmasının muhtemel nedeni bağırsakta meydana gelen duruma bağlı olarak besinlerin sindirilememesi ya da yanlış bir beslenme şeklinin olması, hormonlardaki değişiklikler ve altta yatan birçok başka sebeple kaynaklabilimektedir. Hastalar sürekli tekrarlayan bağırsak ağrısı ve hazımsızlık durumlarının varlığında mutlaka bir doktora başvurmalıdır.
• Bulantı ve Kusma: Bağırsakta meydana gelen ağrıya sebebiyet verebilecek duruma bağlı olarak hastalarda ağız yoluyla alınan gıda maddeleri mideden öteye geçememektedir. Bunun sonucunda tüketilen besinler midede kalır ve midede sürekli bir doluluk hali mevcuttur. Bu durum hastalarda bulantıya ve kusmaya neden olabilmektedir.
• Mide ve Karın Ağrısı: İnce bağırsak ağrısı yaşayan hastalarda gözlenen en sık diğer bulgulardan biri de karın ağrısıdır. Bağırsaklarda meydana gelen bazı alerji ve infilamatuar ya da iltihabi durumlar sonucunda hastalarda karın bölgesinde görünen rahatsız edici mide ve bağırsak ağrısının sebebi iltihabi durumun bağırsak duvarındaki sinir hücrelerini uyarması ve ağrı duyusunu oluşturmasıdır.
• Karında Şişlik: Bağırsağın belli bir bölümünde ağrı olması o bölgedeki infilamasyondan kaynaklamaktadır. İnflamasyon sonucu ortaya çıkan komplikasyonlar neticesinde ilgili bağırsak bölgesinde sıvı ve gaz toplanması meydana gelir. Meydana gelen bu durum sonucunda biriken sıvı ya da gaz hasta tarafından dışarıdan da fark edilecek şekilde karında şişlik oluşturmaktadır.
• İshal ya da Kabızlık: Bağırsak ağrılarında sıklıkla belli dönemlerde ishal ya da kabızlık halleri gözlenebilir. İshal sıklıkla bağırsak ağrılarının erken döneminde hasta tarafından fark edilen bir bulgudur. Bağırsak hareketlerinde gerçekleşen artma sonucu hastalar ishalle karşılabilir. Kabızlık ise kalın bağırsak ağrısının geç döneminde ortaya çıkabilen bir semptomdur. İshal sonucu bağırsaktan sindirim artıkları atılınca bağırsaklar boşalmaktadır. Zamanla hastanın bağırsakta ağrı sonucu besin tüketimi azalmaktadır ve bunun sonucunda kabızlık ortaya çıkar.
• Ateş: Bağırsak ağrısının temelinde bir inflamasyon olduğu için vücudun verebileceği en sık belirtilerden bir de ateştir. Enfeksiyon durumlarında hastalarda sıklıkla ateş artmaktadır.
• Açıklanamayan Kilo Kaybı: Hastalarda ortaya çıkan bir diğer bulgu da açıklanamayan kilo kaybıdır. Bağırsaklarda gelişen durumlar neticesinde emilim azaldığı için hastalarda açıklanamayan kilo kaybı bağırsak ağrısı ile birlikte sık gözlenebilir.
• Dışkılama Güçlüğü ve Ağrılı Dışkılama: Hastalarda sol tarafta bağırsak ağrısı sonucu dışkılama güçlüğü ve ağrılı dışkılama semptomları gözlenebilir.
• Bağırsakların Yeterince Boşalamaması Hissi: Bağırsaklarda meydana gelen durumlar sonucu bağırsak ağrısı ve gaz; kabızlık, dışkılamada güçlük ve ağrılı dışkılama ile birlikte sıklıkla bağırsakların yeterince boşalmaması hissi de eşlik edebilir.

Bağırsak Ağrısı Nedenleri (Risk Faktörleri) Nelerdir?

Bağırsaklar hem sindirim sistemindeki görevi hem de besinlerin geçiş bölgesi olması sebebiyle insanlar için çok önemli bir organdır. Bu organda meydana gelen iltihabi durumlar çok ciddi semptomlara neden olmakta ve hastaların yaşam kalitesini çok büyük ölçüde etkilemektedir. Bağırsak ağrısına neden olabilecek nedenler şöyle sıralanabilir;

• Bağırsakta meydana gelen iltihaplanma bağırsak ağrısının en önemli sebeplerindendir. Her insan birbirinden farklıdır ve bu sebeple bazı insanların bağırsaklarında normal olması gerekenden daha fazla bağışıklık sistemi hücresi bulunmaktadır. Aşırı bağışıklık sistemine neden olan çölyak gibi hastalıklar bağırsaklarda iltihaplanmaya sebebiyet vererek bağırsaklarda ağrı oluşturmakta ve ishale sebebiyet oluşturmaktadır.
• Bağırsaklarda meydana gelen ağır enfeksiyonlar sonucunda da bağırsak ağrısı ortaya çıkabilmektedir. Bağırsakta bulunan yararlı bakterilerin flora dengesinin bozulması ya da gerçekleşen bakteri ve virüs enfeksiyonu sonucu bağırsak ağrısı ortaya çıkmaktadır.
• Bağırsaktaki sinir sistemi anomalileri sonucu meydana gelen sinir sistemi değişiklikleri neticesinde karında gaz, sıvı ya da dışkıya bağlı olarak meydana gelen gerilmeler sonucunda bağırsaklarda normalden daha büyük bir rahatsızlık hissedilebilir ve bu durum bağırsak ağrısına neden olabilir. Beyin ve bağırsak arasında zayıf bir şekilde gerçekleşen iletişim sonucunda sindirim sürecinde aksamalar yaşanmakta ve bu duruma aşır tepki olarak ağrı, ishal ya da kabızlık gibi semptomlar bir arada gözlenmektedir.
• Bağırsak duvarı kas tabakası ile kaplıdır. Yiyecekler bağırsaktan geçerken oluşan yönlendirme hareketleri bu kasların kasılması sonucu oluşmaktadır. Bağırsak kaslarındaki normalden fazla anormal kasılmalar nedeniyle bağırsakta ağrı hissedilebilir ve bu durum ishale sebebiyet verirken; normalden az anormal kasılmalar nedeniyle kabızlık bağırsakta ağrıya eşlik edebilmektedir.
• Her insanın bağırsak florasında insan için iyi işler yapan ve bağırsak florasında mutlaka bulunması gereken yararlı bağırsak bakterileri de bulunmaktadır. Bazı kolon hastalıklarında bu bağırsak florası bakterilerinin azaldığı gözlenmiştir ve bu durum bağırsakta ağrı meydana gelmesine neden olabilir.
• Genetik faktörler de unutulmaması gereken bir diğer önemli sebeptir. Aile öyküsünde bağırsaklarla alakalı kanser olgusu bulunanlarda genetik geçiş sonucunda kanser gelişip bağırsak ağrısına neden olabilir.
• Sigaranın yapılan çalışmalar sonucunda büyük çoğunlukla bağırsaklarda hastalıklara yol açtığı gözlenmiştir. Bu sebeple sigara da bağırsak hastalıklarına neden olması sonucu bağırsak ağrısına neden olabilmektedir.

Bağırsak Ağrısı Teşhisi

Hastalarda bağırsak ağrısı şikayetiyle hekime başvuruda bulunulduğunda hekim öncelikle hastanın anamnezini almakta ve genel fizik muayenesini yapmaktadır. Daha sonra hastalarda ortaya çıkan bağırsak ağrısının detaylı teşhisi için laboratuvar tetiklerinden olan kan tahlili istemekte ve direkt grafi, ultrasonografi (USG), bilgisayarlı tomografi (BT) gibi görüntüleme yöntemlerine başvurmaktadır. Tüm bu yapılan teşhis yöntemlerinden sonra hekim hastaya gerekli tedaviyi uygulayacaktır.

Bağırsak Ağrısı Tedavisi

Hekimler bağırsak ağrısı şikayetleri ile gelen hastalarda ileri tanı ve tetkik yöntemlerini yapıp hastalığın nedenini bulduktan sonra genelde hastalık nedenine göre tedavi vermektedir. Bazı hastalıklarda tedavi semptomları gidermeye yönelik medikal tedavi yani ilaç tedavisinden oluşurken bazı durumlarda ise kanser olgularına rastlanmışsa hekim hastalarda cerrahi tedavi, kemoterapi, radyoterapi gibi yöntemlerle hastalığın tedavisini yapmaktadır.

Bunların dışında hekimler hastalara yediklerine, içtiklerine dikkat etmesine ve hangi gıdalardan uzak durması gerektiğine yönelik bir liste verebilir. 

Bağırsak Ağrısı Tedavi Edilmezse Ne Gibi Komplikasyonlara Yol Açar?

Bağırsak ağrısı şikayetleri ile hekime başvuran hastalarda öncelikli olarak yapılması gereken ağrıya neden olan hastalığın tespitidir. Çünkü bağırsak ağrısına neden olabilecek birçok hastalık bulunmakta ve bu durum eğer tespit edilip tedavi edilmezse ölümcül dahi olabilir.

Hastalarda bağırsak ağrısının sebebi iltihaplanma, ağır enfeksiyonlar, sinir sistemi anomalileri, bağırsak kaslarındaki normalden fazla anormal kasılmalar, kanser ya da bağırsak florası bakterilerinin azalması da olsa mutlaka tedavi edilmelidir. Çünkü bağırsaklar insanın yediği gıdaların emildiği yani insan yaşamı için gerekli olan maddelerin vücuda alınıp kana verildiği bir organdır ve bu organda oluşan hastalık tedavi edilmezse bu durum çok hayatla bağdaşmaz.

Bağırsak Ağrısına Ne İyi Gelir? Ne İyi Gelmez?

Hastalarda gözlenen bağırsak ağrısına iyi gelebilecek durum diyetin düzenlenmesi ve bazı aktivitelerden uzak durmaktır. Hastalar meyve, sebze, bol lifli yiyecekler ve kepekli tahıl tüketmesi durumunda kabızlıkları azalabilir ve bu durum hastalara iyi gelecektir. Ayrıca hazımsızlık gibi sorunlarla karşılaşmamak için yemekleri azar azar ve sık sık yemek, düzenli egzersiz yapmak hastalara iyi gelebilecek durumlardandır. Ancak sigara gibi kötü alışkanlıkların sürdürülmesi ve diyetin düzenlenmemesi hastalara iyi gelmez hatta bağırsak ağrılarını artırabilir.

Bağırsak Ağrısı Ameliyatı

Bağırsak ağrıları bazı durumlarda kalın bağırsak ağrısı sebebiyle görülebilmektedir. Kalın bağırsaktaki ağrılar bazı durumunda kolon kanseri sebebiyle oluşması durumunda şiddetli bağırsak ağrıları ortaya çıkmaktadır. İleri evrede gözlemlenen kalın bağırsak kanserlerinde hekimler cerrahi tedaviye başvururlar. Hekim hastada bulunan tümörü çevresinden de bir miktar sağlam dokuyla birlikte ve lenf düğümlerini çıkarır. Ameliyat yapıldıktan sonra kanserin tekrarlamaması için koruyucu kemoterapi uygulamaktadır.

Gebelikte Bağırsak Ağrısı

Gebelik döneminde bebekle beraber büyüyen anne adayının rahimi bağırsakların yukarı doğru yönlenmesine ve sıkışmasına neden olabilmektedir. Bu durumda sürekli temas halinde bulunan bağırsaklarda en ufak bir hasar gelişimi ya da bağırsak kaslarının anormal kasılması sonucu bağırsak ağrısı yaşanabilir. Ayrıca bazen kadınlarda adet döneminde bağırsak ağrısı gözlenebilmektedir. Bu durumda anne adayında karın ağrısı, karında şişlik, bulantı, kusma gibi semptomlar görülebilir.

Hamilelikte bağırsak ağrısının tedavisi tıpkı diğer yetişkinlerdeki gibi yapılmakla birlikte sıklıkla kemoterapi ya da radyoterapi gibi durumların gebelik sonrası hatta loğusalık sonrası yapılması planlanır. Bu işleme yanıt olmazsa cerrahi tedavi planlanabilir. Cerrahi tedavi planlaması anne adayının genel durumuna ve gebeliğin yaşına göre yapılır.

Bebek ve Çocuklarda Bağırsak Ağrısı

Bebek ve çocuklarda bağırsak yapışması nadiren rastlanılan bir durumdur ancak rastlanıldığında da ciddi komplikasyonlara neden olabilmektedir. Bazı insanların bağırsakları bazı proteinleri yabancı zararlı bir şeymiş gibi algılayıp aşırı tepki göstermektedir. Bu durumda hekime başvuruda bulunulduğunda hekim bebek ya da çocuğun alerjisi olduğu besin maddeleri hakkında aileyi uyaracak ve diyetini düzenleyerek tedavisini yapacaktır.

Bağırsak Ağrısında Hangi Doktora Gidilir?

Bağırsak ağrısı ile esas olarak ilgilenen ve gerekli muayeneyi yapan, tetkikleri uygulayıp tanı koyan bölüm Genel Cerrahi bölümüdür. Ancak hastalar şiddetli karın ağrısı, kabızlık, karında şişlik, bulantı ve kusma gibi nedenlerle acil servis hekimine ya da iç hastalıkları bölümü hekimine başvuruda bulunabilir. Acil hekimi ya da iç hastalıkları hekimi hastayı muayene eder ve gerekli tetkikleri ister. Hastada bağırsak ağrısının sebebinin ciddi bir duruma şüphe oluşması durumunda hastayı genel cerrahi bölümüne sevk eder.

Hastalar hazımsızlık, bulantı ve kusma, mide ve karın ağrısı, karında şişlik, ishal ya da kabızlık, ateş, açıklanamayan kilo kaybı, dışkılama güçlüğü, ağrılı dışkılama, bağırsakların yeterince boşalamaması hissi gibi semptomlar yaşadığında derhal hekime başvurmalıdır.