Bel Düzleşmesi

Bel Düzleşmesi Nedir?

Sağlıklı bir duruşa sahip olmak ve rahat hareket edebilmek için omurga sağlığı oldukça önemlidir. Omurga, kafa tabanından başlayıp kuyruk sokumuna kadar ilerleyen ve 33 tane ‘omur’ adı verilen kemiklerin alt alta sıralanması ile oluşan bir kemik yapısıdır. 

Omurganın mekanik açıdan üç temel görevi vardır: 

1. Dayanıklı yapısı ile yükü aktarmak,
2. Gövdeye üç boyutta hareketlilik sağlamak,
3. Omurilik başta olmak üzere diğer hayati organları korumak.

Omur kemiklerinin arasında ‘disk’ adı verilen kıkırdaklar bulunur. Bu sayede kemikler hem birbirine tam temas halinde olmaz, esnek bir yapı kazanır hem de açılanmalar yaparak sağlıklı bir şekilde hareket sağlamış olur. 

Sağlıklı bir omurgada doğru duruşu ve hareketleri sağlamak için 3 tane kıvrım bulunur. Bu kıvrımlar basıncı kırmak, dengeyi sağlamak ve olabilecek darbelere karşı dayanıklılık sağlamak ve düzgün bir duruşa sahip olunması için oldukça önemlidir. Bu kıvrımlardan biri boyun bölgesinde içe doğru doğal bir kavistir, bu kavis lordoz olarak adlandırılır. Biri sırt bölgesinde dışa doğru doğal bir kavistir, bu kavis ise kifoz olarak adlandırılır. Bel bölgesindeki kavis de yine boyun bölgesindeki gibi içe doğru olacak şekildedir ve lordoz adını alır. Beldeki bu doğal eğrilikte, çeşitli sebeplerden dolayı azalma meydana gelmesine veya eğriliğin kaybolmasına Bel Düzleşmesi, Latince ismi ile Hipolordoz denir.

Bel Düzleşmesi Belirtileri Nelerdir?

Bel düzleşmesi günlük hayatı zorlaştıran bir rahatsızlıktır. Bazı belirtiler olduğu zaman bel düzleşmesinden şüphelenmek gerekir. 

Bu belirtiler;

• Bel kısmında ağrıların oluşması. (Ağrıların geçmesi için kişi sürekli dinlenmeye ihtiyaç duyar.)
• Özellikle bacağın arka kısmı olmak üzere bacağa vuran ağrılar.
• Ağrının eşlik ettiği çeşitli bölgelerde kramplar meydana gelebilir.
• Duruş bozukluğu, normal yani dik bir pozisyonda durmada zorluk yaşamak.
• Baş ve boyun kısmı normalden daha öne doğru gelecek şekilde yürüyüşe sahip olmak.
• Uzun süre ayakta duramamak veya uzun süre sert bir zeminde oturamamak.
• Yaygın olarak kaslarda şiddetli ağrı ve aşırı yorgun hissetmek, şeklinde sayılabilir.

Bu belirtiler, bel düzleşmesinin şiddetine ve ek bir kas, kemik rahatsızlığının olup olmamasına bağlı hafif ya da şiddetli olabilir.

Bel Düzleşmesi Nedenleri Nelerdir?

Bel düzleşmesini meydana getirebilecek birçok sebep olabilir. 

Bu sebepler;

• Doğumsal kaynaklı bir omurga anormalliği olabilir.
• Herhangi bir kaza ya da darbe sonrası omurga yapısında bozulma meydana gelmesi,
• Omurga veya çevresinde yapılan bir ameliyat sonrası bir bozukluk meydana gelmesi,
• Hareketsiz bir yaşam tarzına sahip olmak,
• Masa başı bir meslekte çalışmak,
• Oturulan yerde uzun süre ve yanlış pozisyonda oturmak,
• Fazla kilolu bir birey olmak,
• Uzun boylu kişilerde ise fazla zayıf olmak bele boydan dolayı orantısız yük binmesi ve belin taşıyamamasından kaynaklı,
• Herhangi bir kemik hastalığı (yapısal, mineral veya vitamin eksikliğinden kaynaklı) durumunda kemiğin gücünü kaybetmesi gibi nedenlerden dolayı belde düzleşme meydana gelebilmektedir.

Bel Düzleşmesi Teşhisi

Hasta ile iletişim kurularak hastadan alınan anamnezde yani hikayede bel düzleşmesi ile uyumlu belirtilerin olması ile birlikte;

• Doktor tarafından yapılan fizik muayenede; kas iskelet sistemi, nörolojik ve yürüme değerlendirme muayenelerinde hastada bel düzleşmesini düşündürecek bulguların fark edilmesi,
• Bel bölgesine çekilen Direkt Grafi (röntgen)’de düzleşme ile uyumlu görüntü elde etmek,
• Teşhise götüren en iyi yardımcı görüntüleme yöntemi Manyetik Rezonans (MR) veya Bilgisayarlı Tomografi (BT)’dır. Omurlar arasından belli hatlar çekilir ve belirli açı hesaplamaları yapılır. Bu hesaplamalar sonucu, bel düzleşmesi ile uyumlu açılanmada bir artış tespit edilmesi durumunda kesin tanı konur.

Bel Düzleşmesi Tedavisi

Bel düzleşmesinin tedavisinde temel prensip hasta eğitimi, istirahat ve çeşitli egzersiz uygulamalarıdır. 

Bunlar dışında fizik tedavi yöntemleri olarak;

• Elektroterapi uygulamaları: Elektrik akımının kullanıldığı bir tedavi yöntemidir.
• Manuel terapi: Konusunda uzman hekimler tarafından uygulanmalı.
• Traksiyon: Çekme işlemi olarak bilinir, bel omurları çevresinde yer alan kas ve yumuşak dokunun uzatılmasıdır.
• Postür (duruş) eğitimi,
• Günlük aktiviteleri yeniden yapılandırma gibi tedaviler kullanılır.

Bel düzleşmesi için korse kullanımının faydası görülmemiş ve ameliyat tedavisi uygulanılmamaktadır. Tedavinin en önemli kısmını egzersiz oluşturmaktadır. Hastanın ağrılarında iyileşme meydana gelse bile belirli aralıklarla egzersizlere devam edilmelidir.

Bel Düzleşmesi Egzersizleri:

1. Yumuşak bir zemin üzerinde diz çökülür. Sağ bacak öne getirilir ve sağ ayak yere düz bir şekilde yerleştirilir. Sol diz, yumuşak zemin ile temas halinde kalır ve 90 derecelik bir açı ile bükülür. Ardından sağ ayak yavaşça 3-5 cm ileri kaydırılır. Sağ kalça kasları sıkılır ve sağ kalça ileri doğru kaydırılır. Bu pozisyonda 10 saniye boyunca durulur. Bu egzersiz, her iki bacakta 10’ar defa tekrar edilmeli.
2. Kedi deve olarak bilinen egzersiz, en popüler egzersizler arasında yer alır. Eller ve dizler zemine yerleştirerek pozisyon alınır. Nefes alırken karın bölgesi zemine yaklaştırılır ve baş yukarı doğru kaldırılarak tavana bakılır. Nefes verilirken eller ile zemine baskı uygulanılarak omurga yukarı itilir. 3 tur uygulanacak şekilde 10’ar kez tekrarlanmalıdır.
3. Yüz üstü uzanılır, dirsekler ve ayak parmak uçları zemine temas halinde olacak şekilde pozisyon alınır. Gövde, ön kol ve ayak parmakları üzerinde kaldırıl ve kasılır. 10 saniye boyunca bu pozisyonda beklenilmeli, egzersiz 2-3 tur uygulanmalıdır. Sonra 10 saniye süren egzersiz, 15-20-30 saniye süreye çıkarılır.
4. Özellikle uzun süre masa başında oturulduğu durumlarda bel esnetme egzersizi uygulanmalıdır. Ayakta dik durularak her iki el kalçalara yerleştirilir. Eller ile kalça ileri doğru hafifçe itilirken omurga geriye uzatılır. Uzattıktan sonra boyun geriye doğru uzatılır ve tavana bakmaya çalışılır. Bu egzersiz de 10 tekrar ile 2-3 tur uygulanılır.
5. Bel düzleşmesi arka bacak gerginliğine de neden olur. Bu bölgedeki ağrıları gidermek amacıyla yere oturulur ve her iki bacak düz olacak şekilde uzatılır. Bacaklar bükülmeden, her iki el ayak bileği hizasında zemine yerleştirilir. Eller sabit olacak şekilde öne doğru eğilip yavaşça karın üst bacaklara değdirilmeye çalışılır. Eğilebildiği noktaya kadar eğilmeli ve son noktada 8-10 saniye beklenilmeli. 5-10 defa tekrar edildikten sonra diğer bacağa geçilir ve 3 tur uygulanır.

Egzersizler dışında ağrıların şiddetli olduğu dönemlerde ağrı kesici ve kas gevşetici ilaçlar kullanılabilir.

Bel Düzleşmesi Tedavi Edilmezse

Bel düzleşmesi tedavi edilmediği durumlarda ciddi ağrılar ve kasılmalar eşliğinde birlikte hayat kalitesini oldukça düşürebilen bir rahatsızlıktır. Bel düzleşmesi duruş bozukluğuna sebebiyet verdiğinden dolayı hastada boyun düzleşmesi, bel ve boyun fıtıkları gibi kas iskelet sistemi hastalıklarına yatkınlık artar. Bu tür kas ve iskelet sistemi rahatsızlıkları eşlik edebilmektedir.

Bel Düzleşmesine Ne İyi Gelir?

Bazı uygulamalar bel düzleşme şiddetini azaltmakta ve bel ağrılarını azaltmaktadır. 

Bu uygulamalar;

• 30-45 dakikalık günlük yürüyüşler,
• Sıcak su torbası ile bel bölgesine sıcak uygulama,
• Masa başında 30 dakika hareketsiz kalındığı durumda ara verip bel esnetme egzersizleri yapmak,
• Yumuşak zemin üzerine oturmak,
• Uyurken; sırt üstü uzanılırken diz arkasına çok yüksek olmayacak şekilde yastık yerleştirmek ve yan uzanılırken iki diz arasına yastık yerleştirmek iyi gelebilmekte ve ağrıların daha hızlı azalmasına yardımcı olabilmektedir.
• Bel bölgesine nane yağı uygulamak, kedi otunun yağını veya çayı, papatya çayı, epsom tuzları ile banyo yapmak, papatya çayı, arnika yağı gibi alternatif uygulamalar kas gevşetici etkileri ile rahatlama sağlayabilir.

Bel Düzleşmesine Ne İyi Gelmez?

Günlük alışkanlıklardan yanlış uygulamalar beldeki düzleşme şiddetini arttırabilir. 

Bunlar arasında;

• Uzun süre masa başında veya sert bir zeminde hareketsiz durmak,
• Uzun süre ayakta durmak,
• Baş ve boyun öne doğru eğik olacak şekilde yanlış duruşa sahip olmak,
• Yeterli düzeyde istirahat edememek,
• Ağır işlerde çalışmak,
• Yüz üstü uyumak,
• Kötü beslenmek gibi durumlar sayılabilir.

Bel Düzleşmesi İlaçları

Bel düzleşmesinde temel tedavi ilaç tedavisi değildir. İlaçlar, destek tedavisi olarak ağrıları azaltmak ve kasları gevşetmek için kullanılabilir. Bu ilaçlar ağrı kesiciler ve kas gevşetici tabletler veya merhemlerdir. 

• Analjezikler
• Steroid olmayan antiinflamatuvar ilaçlar
• Miyorelaksanlar (kas gevşeticiler)

Hamilelikte Bel Düzleşmesi

Hamilelik dönemi, kemik ve kas ağrılarının daha sık yaşandığı bir süreçtir. Hem kalsiyum gibi mineral ve vitaminlere daha çok ihtiyaç duyulduğu için hem de bebeğin ve annenin ağırlığındaki artış kemik ve kas ağrılarının artmasına sebep olur. O yüzden hamilelikte olan bel düzleşmesi diğer gruptakilere göre daha şiddetli geçer. 

Ayrıca doğum sırasında bebeğin, annenin pelvis (kalça) bölgesinden geçebilmesi için belli bir genişlemenin ve açılanmanın olması gerekmektedir. Eğer bel düzleşmesi sebebiyle doğumu zorlaştıracak düzeyde bel bölgesinde yapısal bir bozukluk meydana geldi ise normal doğum yapılamaz ve sezaryene başvurulur.

Bel Düzleşmesi için Hangi Doktora Gidilir?

Kişide günlük hayatını etkileyecek ve kişiyi rahatsız edecek düzeyde bel, bacak ve kas ağrıları oluyor ise ve bu ağrılar soğuk algınlığı gibi hastalıklardan kaynaklanan kas ve eklem ağrıları değil ise hayat kalitesini sağlamak için bir an önce doktora başvurmak gerekir. 

Bu belirtiler yaşandığı durumlarda başvurulacak bölümler Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon bölümüdür. Bel ağrısı şikayeti ameliyat gerektirecek (fıtık vs.) rahatsızlıklardan dolayı kaynaklanıyorsa Fiziksel Tıp Uzman Doktoru, Ortopedi bölümüne yönlendirecektir. Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Uzmanının gerekli gördüğü durumlarda tedavi, uzman doktor kontrolünde olmak şartı ile Fizyoterapist beraberliğinde de sürdürülebilir.