Kas İskelet Sistemi Hastalıkları

Kas İskelet Sistemi Hastalıkları Nedir?

Kas iskelet sistemi hastalıkları, kas ve iskelet sisteminde oluşabilecek birçok hastalığı içinde barındırmaktadır. Kas ve iskelet sisteminde gözlenen hastalıkların gelişme sürecinde fiziksel ve biyomekanik durumlar, bireysel faktörler, psikososyal faktörler ve organizasyonel durumlar gibi birçok farklı faktör yer almaktadır.

Kas ve iskelet sistemi gelişiminde yer alan bu faktörler hastalığın gelişiminde yalnız başına görev alabileceği gibi farklı kombinlerle de etki mekanizmasında kendine yer bulabilmektedir. Hastalarda ortaya çıkabilen kas ve iskelet sistemi hastalıkları ile girişilen mücadelede tedavilerin etkin olması ve hastaların sağlıklı bir yaşam sürmesi için topyekûn bir yönetim anlayışı ve yaklaşımı gerekmektedir.

Kas ve iskelet sistemi hastalıklarında hastaların kas kuvvetlerinde azalmayla süregelen, eklem yapılarında bozulma ve yürümede aksaklık gözlenen, aktivitelerde azalma ve kronik (uzun zamandır varlığını devam ettiren) ağrı gibi sebeplerin tekrar eden düşme durumlarını ortaya çıkardığı hekimler tarafından ifade edilmektedir. Eğer kas ve iskelet sistemi problemleri iki ya da daha çok olan yetişkin bireylerde bu hastalıklara bağlı olarak düşme sıklıkları artmasının yanında gelişen düşmelere bağlı yaralanma riskleri de artmaktadır.

Kas ve iskelet sisteminde ortaya çıkan hastalık halleri birçok hastada engellik durumlarına neden olabildiği için oldukça önemli bir konudur ve rahatsızlıklar rastlanan hasta gruplarında hekimler hastaların yaşam kalitelerini arttırarak hastaların yaşam alanlarına ciddi şekilde dokunulabilmektedir. Ayrıca hastalarda rastlanılan kas ve iskelet sistemi hastalıklarının birçoğu sosyoekonomik yükü büyük boyutlarda olabilen hastalık tipleridir. Bu sebeple kas ve iskelet sistemi rahatsızlığı bulunan hasta gruplarında hekimlerin erken tanı koyması ve uygulayacağı erken tedavi ile daha iyi standartlarda bir yaşam sürdürülmesi kuvvetle muhtemeldir.

Kas İskelet Sistemi Hastalıkları Tipleri Nelerdir?

İnsanlarda bulunan hareket sistemi temelde bireyin vücut yapısına şekil vermenin yanında vücudun hareket etmesini sağlayan çok önemli bir sistemdir. Hareket sistemi temelde pasif eleman olarak kemik ve eklemler yapılarını içerirken ayrıca bu iki yapının hareketine yardımcı olan ve aktif eleman olan kasları da içermektedir. İnsanlarda ortaya çıkan kas iskelet sistemi hastalıkları bu kompanentlerin bazısının ya da hepsinin aksaması sonucunda meydana gelmektedir. Buna göre kas iskelet sistemi hastalıkları şu şekilde sıralanabilir ;

• Romatoid Artrit: Romatoid artrit hastalığının etyolojisi bilinmemekle birlikte bu hastalık birçok eklemi eş zamanlı olarak tutabilen yıkıcı ve multisistemik (birden çok sistemi etkileyen) organ tutulumu ile kendini gösteren bir hastalıktır. Romatoid artrit hastalığı gözlenen hastalarda bu hastalık kronik seyirli (uzun zamandır var olan ) ve otoimmün enflamatuar bir durum olarak göze çarpmaktadır. 
• Ailevi Akdeniz Ateşi (AAA): Ailevi Akdeniz ateşi hastalığı oldukça sık görülen bir kas iskelet sistemi hastalığıdır. Ailevi Akdeniz ateşi hastalığı Doğu Akdeniz bölgesi ülkelerinde oldukça sık karşılaşılmasının yanında ırk ayrımı yapıldığında Türk, Yahudi, Ermeni ve araplar arasında oldukça sık gözlenmektedir. Bu hastalıkta kas iskelet sistemi semptomları yanında karın ağrısı, göğüs ağrısı ve ateş atakları gibi semptomlar da seyretmektedir.
• Osteoartrit (OA): Osteoartirt hastalığı öncelikle eklem kıkırdakları olmak üzere ligam yapıları ve alt taraftaki kemiği de etkileyen, dokuların normal yapısına hasar verip bozan bir eklem hastalığı olarak tanımlanabilmektedir.  Ortaya çıkan bozulmalar sonucunda eklem hareketlerinde kısıtlanma ve ağrılar da oluşabildiği için bir nevi organ yetmezliği olarak da tanımlanması mümkündür.
• Behçet Hastalığı: Behçet hastalığında hastalarda tekrarlayan oral ülser, genital ülser ve üveit kombinasyonları görülmektedir. Türk dermatoloji uzmanı Hulusi Behçet tarafından tanımlanan Behçet hastalığı daha çok alt ekstremite (bacaklar, ayaklar) büyük eklemlerini tutan bir kas iskelet sistemi hastalığıdır.
• Ankilozan Spondilit: Ankilozan spondilit hastalığında temelde hasta profillerinde enflamatuar tipte gözlenen bel ağrısı bulunmaktadır. Hastalarda genellikle 20 – 30 yaş aralığında başlayan ve erkek bireylerde kadın bireylere oranla daha sık bir şekilde gözlenen bir hastalıktır. Ankilozan spondilit iskelet sistemini etkilemesi yanında eklemleri, gözü, bağırsakları ve son olarak deriyi de etkileyebilmektedir.
• Bel Ağrıları: Bel ağrıları toplumca oldukça fazla görülen, hastaların yaşam standartlarının düşmesine neden olup yaşam kalitesini düşüren birçok olumsuz etkiye sahip bir hastalık halidir. Bel ağrıları hastalarda tanı ve tedavi ücretleri nedeniyle doğrudan bir ekonomik kayıp sağlarken; bel ağrısı nedeniyle hastalarda gözlenen iş gücü kaybı nedeniyle de dolaylı olarak ekonomik kayıplara sebebiyet vermektedir. Bel ağrılarının kronikleşmesi (uzun zamandır varlığını devam ettirmesi ) sonucunda ortaya çıkan sakatlıklar toplumun iş gücü kaybında oldukça önemli faktörlerden biridir.

Kas İskelet Sistemi Hastalıkları Belirtileri Nelerdir?

Kas iskelet sistemi hastalıkları hastalarda doğum ve ölüm arasındaki yaşam sürecinin her anında ortaya çıkabilen ve oldukça sık gözlenen hastalıklardır. Ortaya çıkan bu hastalıklar yaşın ilerlemesi ile bazı yaş gruplarında daha sık olarak hekimlerin karşısına çıkabilmektedir. Yaşlanmanın olması ile birlikte vücutta ortaya çıkan sistemik değişimler kas iskelet sistemi hastalıklarının belirtileri üzerinde daha dikkatli yoğunlaşmayı ve tedavisinde de dikkatli olmayı gerektirmektedir. Buna göre kas iskelet sistemi hastalıkları belirtileri şu şekilde sıralanabilir;

• Eklemlerde iltihaplanma meydana gelmesi
• Ateş, tekrarlayan ateş olması
• Kas ağrısı
• Halsizlik
• Eklem ağrısı ve tutukluk
• Hareketsizlikle artan ağrı
• El ve ayak eklemlerinde ağrı
• El ve ayak eklemlerinde tutukluk
• Bel ağrısı
• Göğüs ağrısı
• Testis torbasında şişme ve hassasiyet gözlenmesi
• Vücudun her iki bölgesinde simetrik eklemlerde ağrı
• Eklemlerde sertlik
• Saç dökülmesi
• Güneş ışığına gelişen duyarlılık
• Ellerin soğukta beyazlaşması ve morlaşması
• Kas ağrıları
• Genital bölge yaralanmaları
• Ağız içinde görülen ülserler
• Ciltte gözlenen döküntü
• Fiziksel aktivite ve hareketle azalan ağrı
• Gözde yanma ve kızarıklık
• Gözlerde iltihaplanma ( üveit )
• Geceleri ani ortaya çıkan eklem ağrısı atakları
• Osteoporoz: Kas iskelet sistemi hastalıkları ve kas iskelet sistemi hastalıklarının tedavi yöntemleri hastalarda osteoporoz adı verilen ve halk arasında kemik erimesi olarak bilinen kemik mineral yoğunluğundaki bozulma sonucunda kemik kırılmasınının kolaylaştığı bir durumdur.
• Nodüller: Kas iskelet sistemi hastalıklarında özellikle basıya maruziyeti bulunan dirsek gibi bölgelerinde gelişen nodül yapıları gözlenebilmektedir. Ortaya çıkan bu nodül yapıları basıya maruz kalan yerler dışında çeşitli organ yapılarında da ortaya çıkabilmektedir.
• Kuru Göz ve Ağız: Kas iskelet sistemi hastalıklarında eklem tutulumu olduğunda gözlerde ve ağızda nem kaybı sonucu kuru göz ve ağız semptomları ile karşılaşabilmekte bu durum hekimlerin tanısında oldukça önemli yol gösterici bir bulgudur.
• Enfeksiyon Gelişimi: Kas iskelet sistemi hastalıklarının tedavisinde kullanılan tedavi yöntemleri hastalarda bağışıklık sisteminin sekteye uğramasına bunun sonucunda da enfeksiyona yatkınlığa neden olabilmektedir.
• Karpal Tünel Sendromu: Kas iskelet sistemi hastalıklarının el bileği bölgesinde gözlenmesi sonucu gelişen enfektif durumlar bu alanda yer alan sinir yapılarını etkileyebilmektedir. El bileğinde yer alan sinir yapılarının etkilenmesi sonucu gözlenebilecek karpal tünel sendromu kas iskelet sistemi hastalıklarına eşlik edecek bir bulgu olarak ortaya çıkabilmektedir.
• Kalp ve Akciğer Hastalıklarının Gelişimi: Kas iskelet sistemi hastalıklarının gelişimi sonucunda multisistemik belirtiler ortaya çıkabilmektedir. Kas iskelet sistemi hastalıklarının damarları etkilemesi sonucunda hastalarda kalp ve akciğer hastalıklarının gelişimi gözlenebilmekte ve kas iskelet sistemi hastalıklarına nefes darlığı gibi semptomlar eşlik edebilmektedir.

Kas İskelet Sistemi Hastalıkları Başlıca Nedenleri (Risk Faktörleri) Nelerdir?

Kas ve iskelet sisteminde ortaya çıkan hastalık halleri birçok hastada engellik durumlarına neden olabildiği için oldukça önemli bir konudur ve rahatsızlıklar rastlanan hasta gruplarında hekimler hastaların yaşam kalitelerini arttırarak hastaların yaşam alanlarına ciddi şekilde dokunulabilmektedir. Hekimleri hastalığın tanı ve tedavisini yapabilmesi için öncelikle hastalığa neden olabilecek faktörleri bulması gerekmektedir. Kas iskelet sistemi hastalıkları risk faktörleri şu şekilde sıralanabilmektedir ;

• Genetik Yatkınlık: Kas iskelet sistemi hastalıkları gelişiminde genetik yatkınlık oldukça önemlidir. Kas iskelet sistemi hastalıkları gelişiminde bazı genlerin ve kromozomların hastalığın oluşumunda direk etken olduğu yapılan çalışmalar neticesinde tespit edilmişitir.
• Çevresel Faktörler: Kas iskelet sistemi hastalıkları gelişiminde çevresel faktörler oldukça önemlidir. Kas iskelet sistemi hastalıkları gelişiminde hastaların kas ve iskelet sisteminin maruz kaldığı dış faktörler kas iskelet sistemi hastalıklarının ortaya çıkmasına neden olabilmektedir.
• Bağışıklığın Bozulması: Kas iskelet sistemi hastalıkları gelişiminde bağışıklığın sağlam olması hastalıkların gelişiminin engellenmesi adına oldukça önemlidir. Kas iskelet sistemi hastalıkları bağışıklığın bozulması hastaların enfeksiyona maruziyeti artacağından dolayı bağışıklığın bozulması sonucunda daha kolay gelişebilmektedir.
• Enfeksiyon Gelişimi: Kas iskelet sistemi hastalıkları gelişiminde bakteriyal ya da viral enfeksiyon varlığı oldukça önemlidir. Hastalarda rastlanabilecek bakteriyal ya da viral enfeksiyon varlığı kas iskelet sistemi hastalıklarının gelişimini kolaylaştırmaktadır.
• Yaş: Kas iskelet sistemi hastalıkları gelişiminde yaş oldukça önemlidir. Kas iskelet sistemi hastalıkları gelişiminde hastaların yaşı arttıkça kas iskelet sistemi hastalıklarının görülme yüzdesinin artması yanında bazı yaş aralıklarında bazı hastalıkların ortaya çıkışının daha sık olduğu tespit edilmiştir.
• Cinsiyet ve Hormonlar: Kas iskelet sistemi hastalıkları gelişiminde cinsiyet ve hormon seviyeleri oldukça önemlidir. Kas iskelet sistemi hastalıkları gelişiminde hormon düzeylerindeki farklılık sebebiyle bazı hastalıklar kadın cinsiyette fazla miktarda gözlemlenirken bazı hastalıklar ise erkek cinsiyette gözlenebilmektedir. Ayrıca kadın ve erkek hastalarda belli yaşa kadar aynı oranda görülme yüzdesi seyreden hastalıklar da mevcuttur.
• Irk: Kas iskelet sistemi hastalıkları gelişiminde ırk oldukça önemlidir. Kas iskelet sistemi hastalıkları gelişiminde hastaların hangi ırka mensup olduğu bazı hastalıkların bazı ırklarda daha sık görülmesi nedeniyle tanı ve tedavi açısından önem arz etmektedir.
• Gelişimsel Anomaliler: Kas iskelet sistemi hastalıkları gelişiminde gelişimsel anomalilerin ortaya çıkıp çıkmaması oldukça önemlidir. Kas iskelet sistemi hastalıkları gelişiminde anne karnında rastlanılan gelişimsel anomalilerin varlığı hastalarda kas ve iskelet sistemi problemlerine neden olarak kas iskelet sistemi hastalıklarına neden olabilmektedir.
• Meslek: Kas iskelet sistemi hastalıkları gelişiminde hastaların hangi mesleği yaptığı oldukça önemlidir. Kas iskelet sistemi hastalıkları gelişiminde hastaların geçimini sağlamak adına yaptığı meslek neticesinde mesleki kas iskelet sistemi hastalıkları ortaya çıkabilmektedir.
• Sportif Aktiviteler: Kas iskelet sistemi hastalıkları gelişiminde sportif aktiviteler oldukça önemlidir. Kas iskelet sistemi hastalıkları gelişiminde hastaların günlük uyguladığı sportif aktiviteler hastalıkların oluşmasını önleyebileceği gibi aşırı ve uygunsuz egzersiz yapımı bazı durumlarda direk kas iskelet sistemi hastalıklarına da neden olabilmektedir.
• Travma ve Kas Güçsüzlüğü: Kas iskelet sistemi hastalıkları gelişiminde travma ve kas güçsüzlüğü oldukça önemlidir. Kas iskelet sistemi hastalıkları gelişiminde hastaların travmalara maruz kalması ve kaslarında oluşan güçsüzlük hastaların kas iskelet sistemi hastalıklarına tutulum oranını arttırmaktadır.
• Yüksek Kemik Dansisitesi: Kas iskelet sistemi hastalıkları gelişiminde kemik dansisitesi oldukça önemlidir. Kas iskelet sistemi hastalıkları gelişiminde yüksek kemik danissitesi sonucunda hastaların keniklerinde kırıklar daha kolay oluşabilmekte ve kas iskelet sistemi hastalıklarına neden olabilmektedir.
• Antropometrik Faktörler: Kas iskelet sistemi hastalıkları gelişiminde antropometrik faktörler oldukça önemlidir. Kas iskelet sistemi hastalıkları gelişiminde hastaların obez olup olmaması, boy uzunluğu gibi antropometrik faktörler kas iskelet sistemi hastalıklarının oluşumunu direk olarak etkilemektedir.
• Sigara Kullanımı: Sigara kullanımı birçok hastalıkta olduğu gibi kas iskelet sistemi hastalıklarının da ortaya çıkmasında nedenler arasında sayılabilmektedir. Yapılan çalışmalar sigara içimi ile bel ağrısı sıklığında bir alaka olduğunu ortaya koymuştur.
• Hamilelik Süreci: Kas iskelet sistemi hastalıklarının ortaya çıkışında hamilelik sürecinin de varlığı etkili olabilmektedir. Hamilelik sürecinde artan hormonal değişimler ve gebeliğin getirdiği kilo artışı bel ağrılarında artışta olduğu gibi çeşitli kas iskelet sistemi hastalıklarına neden olabilmektedir.

Kas İskelet Sistemi Hastalıkları Teşhisi

Fizik tedavi ve rehabilitasyon bölümü hekimi kişilerde ortaya çıkan kas iskelet sistemi hastalıkları teşhis ve tedavisini gerçekleştirmektedir. Hekim teşhis amacıyla şu yöntemlere başvuruda bulunabilmektedir ;

• Anamnez: Anamnez hastanın şikayetlerini dile getirmesi durumudur. Hasta hekime başvuruda bulunduğunda hekim hastanın tekrarlayan ateş olması, kas ağrısı, halsizlik, eklem ağrısı ve tutukluk, hareketsizlikle artan ağrı, bel ağrısı, göğüs ağrısı, kas ağrıları, ağız içinde görülen ülserler, Ciltte gözlenen döküntü, fiziksel aktivite ve hareketle azalan ağrı gibi semptomları olup olmadığını dinleyip not ederek teşhis yöntemlerin ilk basamağını gerçekleştirmektedir. Ayrıca hekim hastanın aile öyküsünü, akraba evliliği mevcudiyetini ve ailede devamlı hastalık olup olamadığı gibi durumları da anamneze eklenir. Ardından hekim fizik muayeneye geçer.
• Fizik Muayene: Fizik muayenede hastanın ateşi, solunum sayısı, nabzı, tansiyonu, kanındaki oksijen saturasyonu (doygunluğu) değerleri not edilir. Ardından hekim hastanın boyu ve kilosu da ölçülerek not edilir. Bunun dışında hekim hastanın ;
• Genel duruma bakar ve ekstremite (el – ayak) muayenesi ile şişlik ve hassasiyet durumunu inceler,
• Herhangi bir cilt döküntüsü ya da başka cilt bulgusu olup olmadığını, ödemini
• Detaylı baş – boyun muayenesini yapar,
• Batın (karın) muayenesi ile karaciğer ve dalakta büyüme var mı bakar, 
• Lenf düğümlerinde herhangi bir büyüme olup olmadığını inceler,
• Akciğer seslerini ve solunumu dinler,
• Kalp seslerini dinledikten sonra laboratuvar tetkiklerine geçer.
• Laboratuvar Tetkikleri: Laboratuvar tetkiklerinde ise hastadan kan, idrar, kemik iliği kültürleri alınır ve beyin – omurilik sıvısı incelemesi yapılır. Laboratuvarda hastanın kan hücresi değerleri, protein ve kan şekeri seviyesinin yanı sıra, böbrek fonksiyon göstergeleri, mineral düzeyleri, enfeksiyon varlığına dair antikor mevcudiyeti ya da yokluğu değerlendirilir. Yapılan diğer kültür testleri ile hastalık sebebi belirlenmeye çabalanır.
• Radyolojik Görüntüleme: Radyolojik görüntüleme yöntemlerinde hekimler hastalarda gözlenen hastalık durumunun tanı ve tedavisinin yapılabilmesi için radyasyon, yüksek frekanslı ses dalgaları, ya da manyetik alan kullan çeşitli görüntüleme aletlerini kullanarak hastalığı tespit etmeye çalışmaktadır. Hekim radyolojik görüntülemede ;
• Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR): Bu yöntem, manyetik alan kullanarak görüntünün oluşturulduğu bir görüntüleme yöntemidir. Fizik muayene ve Laboratuvar sonuçlarıyla tam anlaşılamayan durumlarda veya ek bir hastalık varlığını mevcudiyetini saptamak ve ayırıcı tanı yapmak için kullanılabilir. 
• Bilgisayarlı Tomografi (BT): Kas iskelet sistemi hastalıklarının teşhisinde başvuruda bulunabilen diğer bir görüntüleme cihazı bilgisayarlı tomografidir. Hekim fizik muayene ve Laboratuvar sonuçlarıyla tam anlaşılamayan durumlarda veya ek bir hastalık varlığını mevcudiyetini saptamak ve ayırıcı tanı yapmak için kullanılabilir.
• Biyopsi: Yapılan diğer tanı tetkikleri sonucunda kas iskelet sistemi hastalıklarına sebep olan asıl sebep teşhis edilemediyse hekimler şüpheye düşüp buralardan biyopsi isteyebilirler. Biyopsi aracılığı ile alınan küçük doku örnekleri değerlendirilerek nodülün ya da organ dokusunun kötü ya da iyi huylu olup olmadığı araştırılır.  Bu yüzden biyopsi kas iskelet sistemi hastalıklarında sık kullanılan tanı yöntemlerinden biridir.

Kas İskelet Sistemi Hastalıkları ve Tedavi Yolları 

Kas iskelet sistemi hastalıklarının tedavi edilebilmesi için öncelikle hastaların Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon ya da Ortopedi bölümlerine muayene olarak hastalıklarının ne olduğuna dair teşhis yöntemlerinin gerçekleştirilmesi ve hastalığa tanı konması gerekmektedir.

Hekimler hastalara hastalığı ile ilgili eğitim verme, eklem koruma yöntemleri, kilo kontrolü, egzersiz, yardımcı cihazlar, fizik tedavi egzersizleri, akupunktur ve kaplıca gibi ilaçsız tedavi seçeneklerini uygulayabilmektedir. Ayrıca hekimler hastalık tipine göre medikal tedavi ve cerrahi tedavilere başvuruda bulunabilir.

Kas İskelet Sistemi Hastalıkları Tedavi Edilmezse Ne Gibi Komplikasyonlara Yol Açar?

Kas iskelet sistemi hastalıklarına sahip hastalarda hastalığın mutlaka tanısı konulmalı ve gereken tedavisi verilmelidir. Hastalarda çok şiddetli ve rahatsız edici semptomlar bulunabilmektedir. Eğer hastalara gerekli tedavi yöntemleri uygulanmaz ise hastaların semptomları şiddetlenmekte ve yaşam kalitesi düşmektedir.

Kas İskelet Sistemi Hastalıkları Ameliyatı

Kas iskelet sistemi hastalıkları oldukça çeşitli hastalıklardır. Hekimler bu hastaların tedavisinde cerrahi tedavilere başvuruda bulunabilir. Kas iskelet sistemi hastalıkları cerrahi tedavisinde hastalara eklem koruyucu girişimler, artroplasti (eklem yüzeylerini yeniden modelleme), artrodez (eklem kemikleşmesinin yapay olarak indüklenmesi) gibi tedavi yöntemleri uygulanmaktadır. Uygulanan bu cerrahi yöntemlerle hastaların hayat kalitesinin arttırılması amaçlanmaktadır.

Kas İskelet Sistemi Hastalıklarında Hangi Doktora Gidilir?

Kas iskelet sistemi hastalıkları ile asıl olarak ilgilenen, hastalığın teşhisini koyan ve hastalara gerekli tedavi seçeneklerini öneren bölüm Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon ya da Ortopedi bölümüdür. Ayrıca hastalar çeşitli semptomlar nedeniyle dahiliye, beyin sinir cerrahisi, nöroloji ve göz gibi farklı bölümlere de başvuruda bulunabilmektedir.

Hastalarda tekrarlayan ateş olması, kas ağrısı , halsizlik, eklem ağrısı ve tutukluk, hareketsizlikle artan ağrı, bel ağrısı, göğüs ağrısı, Testis torbasında şişme ve hassasiyet gözlenmesi, simetrik eklemlerde ağrı, Saç dökülmesi, Ellerin soğukta beyazlaşması ve morlaşması, genital bölge yaralanmaları, kas ağrıları, ağız içinde görülen ülserler, Ciltte gözlenen döküntü, fiziksel aktivite ve hareketle azalan ağrı, gözde yanma ve kızarıklık ve gözlerde iltihaplanma ( üveit ) gibi çeşitli semptomlar varlığında bir hekime başvurmasında yarar vardır.