Boyun Düzleşmesi

Boyun Düzleşmesi Nedir?

Boyun düzleşmesi tıp dilinde servikal lordoz kaybı (boyun omur kıvrıntısı kaybı) olarak bilinen ve son yıllarda çok sık karşılaşılan, yaşam kalitesini önemli ölçüde azaltan bir sağlık problemidir. Omurgalı canlılarda sırt bölgesinde bulunan 33 omurun kendine özgü kıvrıntıları vardır. Boyunda ve beldeki kıvrıntılara lordoz (oyuntu) denirken sırt ve kalçadaki kıvrıntılar kifoz (çıkıntı) olarak adlandırılır. Bu açılanmalar vücudun dengesinde ve postüründe (duruş) çok önemli bir yere sahiptir.

Servikal (boyun) bölgedeki 7 omur “C” şekline benzer bir ark (açılanma) yapar. Boyundaki bu oyuntu başın dengede durmasını, travma durumunda ani yanıt vermesini, daha esnek hareket alanına sahip olmasını sağlayan ciddi bir yapısal özelliktir

Boyun düzleşmesinde ise bu kıvrımın kaybı gelişir ve boyundaki yapısal açılanma düzleşmeye başlar. Açının 20 dereceden az olması da rahatsızlık olarak ifade edilecek boyutlara gelmesi demektir.

Rahatsızlığın daha ilerlemiş hallerinde bu düzleşme ters yönde hareket edip servikal kifoz (boyun omur tümsekleşmesi) oluşturabilecek seviyeye gelebilir.

Boyun Düzleşmesi Belirtileri

Vücutta anatomik olarak omurgalar arasında bulunan ve omurgaların esnekliğinde görev alan diskler (yastıkçıklar) bulunur. Bu disklerin görevi omurgalara yük binince tıpkı bir yastık gibi şekil alarak omuriliği korumaktır.

Boyun düzleşmesinde bu diskler görevini tam yapamaz ve daha sert bir hal alır. Bu da çevre kemik, kas, ligament ve hatta sinirde hasara sebep olur. Hasar ölçüsüne göre de belirtiler oluşur. Asemptomatik (belirti vermeden) olabileceği gibi hafif belirtiler veya ciddi belirtiler de gösterebilir.

Görülebilecek belirtiler şu şekildedir:

• Boyun ağrısı: Özellikle enseden omuza, kürek kemiklerine kadar yayılan bir ağrı.
• Baş ağrısı: Daha çok boyun ağrısı ile seyreder ve yaşam kalitesini etkiler. Boyun düzleşmesine bağlı olan baş ağrısını tanımak için diğer baş ağrısı yapan sebeplerin ekarte edilmiş olması gerekir.
• Kas ağrısı: Boyun çevresindeki kasların gerilmesine bağlı oluşan ağrı.
• Aktivite kısıtlılığı: Bozulmuş postural yapı bazı hareketlerin zorlanarak yapılmasına sebep olur. Özellikle baş-boyun hareketleri bu hareket kısıtlılığından etkilenir ve o bölgede katılaşma görülebilir.
• Sırt ağrısı: 33 omur birbiriyle bağlantılı olduğundan boyundaki bozulma diğer omurlara da iletilebilir. Bu daha ileri aşamalarda kendini sırta, bele vuran ağrı olarak gösterir.
• Sinir sıkışması: Omurların bu yapısal bozulmalarını kas ve sinirlere etkisi olabilir. Omurların sinirlere basısı çok ciddi etkiler doğurur. Kola giden sinirlere bası yaparsa üst ekstremitelerde uyuşma, karıncalanma hissi, ağrı ve hissizlik yapabilirken omuriliğe yapılan basılar alt ekstremitelerde bunları yapabilir, daha ileri aşamalarda organ fonksiyon bozukluklarına gidebilir.

Tüm bunlara ek olarak boyun fıtıkları da oluşabilir.

Boyun Düzleşmesi Nedenleri Nelerdir?

Boyunda bu tür bir bozulmaya sebep olan pek çok sebep vardır. Çağımızda gittikçe artan bir yoğunluğa sahip olma sebebi hiç kuşkusuz duruş bozukluları ve hareket kısıtlıklarıdır. Bunun yanına pek çok konjenital (doğuştan gelen) sebep de vardır. Boyun düzleşme nedenlerine bakacak olursak, bunlar :

• Dejeneratif (zedeleyici) disk hastalığı: Omurları ve çevresel yapılarını koruyan disklerde bozukluğa bağlı olarak düzleşme görülebilir. Bu dejenerasyonda yaşla birlikte diskler doğal olarak bulundurduğu sıvıyı kaybeder ve bir bozulma sürecine girer. Aslında bu durum yaşlılığın doğal bir sonucu olsa da genç yaşlarda bu dejenerasyonun başlaması bir patolojik (hastalıksal) durum oluşturuyor. Bu dejenerasyonun boyun omurlarında görülmesiyle de boyun düzleşmesi mekanizması işliyor.
• Konjenital yani doğuştan disk patolojileri ile doğmuş olmak
• Travmaya bağlı; araç kazalarının, spor kazalarının sonucu olarak omurların zarar görmesiyle oluşabilir
• Tümör ve enfeksiyonlara bağlı; boyun bölgesinde şişlik oluşturacak lezyonlar bası semptomları verebilir. Omurda ve çevre kaslarda dejenerasyonlara neden olabilir.
• Postür bozukluğu: Tüm sebepler içerisinde en yaygın olan ve en geri döndürülebilir olan durum budur. Vücudun kendi doğal duruşunu bozacak herhangi bir sebeple aylar/yıllar içinde omurga, disk ve kas patolojileri ortaya çıkar. Bu sebepler; mesleki hayatın getirdiği sabit durma ihtiyacı, uzun süre bilgisayar başında durmak, cep telefonu kullanırken boynun aşırı fleksiyona (bükme) hareketine maruz kalması 
• Çevresel koşullar: Uygun olmayan yatak ve yastık seçimi
• Obezite: Hareketsizliğe neden olması ve eklem hareketlerine kısıtlılık getirmesi nedeniyle sebep olabilir.
• Spinal cerrahilere bağlı; iatrojenik yani ameliyata bağlı oluşabilecek bir komplikasyon olarak da karşımıza çıkabilir.

Ayrıca kemik erimesi, bel kayması, cücelik, kemik tümörleri de boyun düzleşmesine neden olabilecek risk faktörlerindendir.

Boyun Düzleşmesi Teşhisi

Boyun düzleşmesi teşhisinde hastanın şikayetleri, fizik muayene ve görüntüleme bulguları yol göstericidir. Boyun ağrısı, omza yayılan kas ağrısı, boyun kaslarında tutulma ve sertlik tarifleyen hastadan alınacak etkin bir anamnez (hastalık hikayesi) ile hekim, boyun düzleşmesi şüphesi duyabilir. Hasta eğer akut (ani) ağrı ile başvurmuşsa, doktor hastadan ağrı yerini belirlemesini isteyebilir. Hastanın ağrı şiddetini tariflemesi ve ağrı süresini belirtmesi de hekime yol gösterici olabilir.

İstenebilecek laboratuvar bulguları genel olarak diğer boyunsal rahatsızlıkları ayırmaya yönelik olur.

Bu bulgular şu şekildedir:

• Tam kan sayımı: Özellikle sistemik hastalıkları dışlamak için kullanılabilir. Enfeksiyon gibi durumlarda artış gösteren kan değerlerine (WBC, nötrofil, lenfosit) bakılıp bölgesel enfeksiyon ihtimali dışlanabilir.
• Biyokimya: Biyokimyasal olarak kemik yıkımını gösteren değerlere bakmak osteoporoz v.b kemik patolojileri dışlayabilir.

Görüntülemede kullanılacak yöntemler şunlardır:

• Lateral servikal grafi (röntgen): Boynu yan taraftan incelemeye olanak sağlayan bu görüntüleme yöntemi ile boyundaki düzleşme gösterilebilir.
• Servikal bilgisayarlı tomografi (BT) ve MR: Bu görüntüleme yöntemleri ile özellikle enfeksiyon, tümör gibi durumlar dışlanır ve düzleşme tam anlamıyla görülebilir.

Boyun Düzleşmesi Tedavisi

Dönemin yaygın rahatsızlıklarından biri olan boyun düzleşmesinin esas tedavisi kişinin yakınmaları ile ve rahatsızlığın ölçüsü ile değişir.

En etkili metotların başında boyun düzleşmesi egzersizleri ve yaşam tarzı değişikliği gelir. Fizyoterapistin önerdiği boyun hareketlerini uygun biçimde ve düzenli olarak uygulamak yaşam standartlarını oldukça arttırır. Ayrıca düzenli egzersiz yapmak vücut postürünün (duruşunun) düzeltilmesinde oldukça faydalıdır. Pilatesin disklerdeki sertlik ve bozulmalarında faydalı olduğu bilinmektedir. Yüzme de kaslarda gevşeme sağlayacağından önerilir.

Hekiminizin tavsiyeleri doğrultusunda ve hekime başvurarak ağrı döneminde ağrı kesici kullanımı veya kas gevşetici ilaçların kullanımı ağrıyı ve yakınmaları hafifletir.

Soğuk uygulama veya sıcak uygulama etkili tedavilerdendir. Bu uygulamalar için hastanın doktora danışıp sıcak mı yoksa soğuk mu uygulaması gerektiğini öğrenmelidir. Sıcak uygulama için; boyun bölgesine sıcak su torbası bırakmak veya ısıtılmış bir bez ile boyun etrafının sarılması yeterli olabilir. Bunların etkinliği için en az 15- 20 dakika ve aralıksız uygulanmalıdır. Hekiminiz soğuk uygulamayı önerdiyse bu uygulama soğuk su torbaları, buz torbaları ile yapılabilir. Her iki işlemde de cilde direkt uygulamaktan kaçınmalıdır.

Bir diğer tedavi yöntemi olarak tıbbi boyunluklar kullanılabilir. Bunun için hekime danışıp ne kadar süre ile ve nasıl takılacağını öğrenmek gerekir. Boyunluk kullanmak boyna uygun olan duruşunu vermeyi ve o şekliyle sabit kalmasını sağlar.

Ayrıca, boyun düzleşmesi için yastık ve yatak seçimi de çok önemlidir. Özellikle ortopedik yastıklar kullanılmalıdır. Uygun yastık yoksa uyurken boynun altına rulo yapılmış bir bezin veya havlunun konulması da faydalı olacaktır. Yatış şekli de boyun düzleşmesinde ve ağrılarında etkilidir. Sırtüstü veya yüzüstü uyumaktansa yan yatarak veya cenin pozisyonunda uyumak ağrıları ve düzleşme riskini azaltacaktır.

Boyna günlük belli bir süre uygulanacak masajın da boyun kaslarını yumuşatıp ağrıyı hafifletmesinde etkisi vardır.

Akupunkturun bölgesel ağrılarda tedavi edici etkisi bilinmektedir ve uygulanabilir.

Tüm bu yöntemler ile düzleşme önlenebilir ve oluşmuş düzleşmeler tedavi edilebilir. Bunları uygulamış ve yaşam koşullarını ileri derecede etkileyen şikayetlere sahip hastalarda ameliyat düşünülebilir.

Boyun Düzleşmesi Tedavi Edilmezse

Tedavi geciktirilirse disk bulunduğu konumdan kasa, sinire bası yapabilecek hale gelir ve bu basıya göre komplikasyonlar oluşur. Kas basısı kaslarda sertlik yapar ve kas işlev göremez, kas ağrıları oluşur.

Sinire baskı yaparsa özellikle de spinal sinire baskı yaparsa çok ciddi komplikasyonlar oluşur.

Bu komplikasyon şu şekildedir:

• Bacakta uyuşma
• Ağrı
• Güçsüzlük
• Hareket kısıtlılığı
• Mesane kontrol kaybı
• Etkilenen sinirin uyardığı bölgede çok çeşitli patolojiler

Boyun Düzleşmesine Ne İyi Gelir?

Tedavi yöntemleri ile birlikte çevresel koşulların düzeltilmesi iyi olabilir. Özellikle bilgisayar ve telefona daha az maruziyet veya maruz kalınacaksa da uygun pozisyonda kullanılmalıdır. Bilgisayarla çalışırken aralıklı olarak kalkıp boyun ve diğer vücut bölgelerini çalıştırmak iyi gelecektir telefonu da eğilerek değil de daha çok göz hizası veya daha yukarısında kullanmak etkilidir. Yüzme kasların gevşemesini sağlayarak boyun düzleşmesine iyi gelebilir. En etkili olan şey ise boyun düzleşmesi egzersizleri yapmaktır.

Boyun Düzleşmesine Ne İyi Gelmez?

Tüm bunların aksine vücudu hareketsiz bırakmak ve uygun olmayan oturuşlar düzleşmeyi daha kötü hale getirecektir veya boyun ağrısına sebep olacaktır. Ayrıca uygun olmayan yatak ve yastık da boyun düzleşmesine iyi gelmez.

Boyun Düzleşmesi İlaçları

Boyun düzleşmesi tedavisinde ilaçlar kullanışlı değildir. Daha çok egzersiz ve yaşam tarzı değişiklileri etkilidir. Fakat boyun ağrısı olan dönemlerde analjezik veya nonsteroid antienflamatuar ilaçlar( NSAİİ) gibi ağrı kesiciler ve kas gevşetici ilaçlar kullanılabilir.

Tedavi için belirtilen ilaç türevleri sadece bilgilendirme amaçlıdır. Doktor tavsiyesi olmadan hiçbir ilaç kullanılmamalıdır.

Boyun Düzleşmesi Ameliyatı

Boyun düzleşmesinin esas tedavisini fizyoterapi oluşturur. Fakat bu boyun eğrilik değişimi sonucunda omurilik hasarı oluşmuşsa veya yaşam kalitesi ciddi anlamda etkilenmişse veya baskıya uğrayan sinir kesimi ekstremitelerde, vücudun farklı organ ve bölgelerinde hasar oluşturuyorsa (bacakta uyuşma, ağrı, hissizlik, güçsüzlük, hareket kısıtlılığı, mesane fonksiyon bozukluğu gibi) cerrahi işlem düşünülebilir.

• Servikal laminektomi: Baskı oluşturan kemik kısmının veya yumuşak dokuların (kas, ligament, fasya) servikal omurilik bölümü üzerinden kaldırılmasıdır. Servikal stenoz varsa uygulanabilir. Ameliyat 1-3 saat sürer ve ortalama 1 ile 3 gün arası yatış süresinden sonra hasta taburcu edilir
• Servikal füzyon: İki omuru birbirine kaynaştırma işlemine denir.

Hamilelikte Boyun Düzleşmesi

Gebelik sürecinde anne adaylarının aylar ilerledikçe en sık yaşadıkları sorun omurga bölgesi ağrılarıdır. Sebebi, karın bölgesine binen yükün vücut dengesinde bozukluk yapmasıdır. Bu dönemde bu sebeple kemik ağrıları ve duruş bozuklukları yoğun olarak izlenir. Bu da ilerleyen süreçler için kronik (yerleşmiş) ağrılara sebep olur. Özellikle bu süreçte hekim tavsiyesi ile uygun egzersizler yapmak iyi olacaktır.

Bebeklerde Boyun Düzleşmesi

Özellikle doğum esnasındaki travmalara bağlı olarak bebeklik döneminde boyundaki kıvrıntının anormalleşmeleri görülebilir. Bunun dışında doğuştan kas ve kemik hastalıklarına bağlı olarak da oluşabilir.

Çocuklarda Boyun Düzleşmesi

Doğuştan veya doğum esnasındaki travmalara bağlı olabilir. Ayrıca bilgisayar, tablet kullanımı ve erken yaşta telefon ile tanışmaları da çocukları tehdit edici diğer etkenlerdendir. Çocukluktan itibaren oluşan düzleşmelerin ilerde daha karmaşık oldukları bilinmelidir.

Boyun Düzleşmesi için Hangi Doktora Gidilir?

Boyun düzleşmesi ile esas ilgilenen bölüm Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon poliklinikleri olmakla birlikte Ortopedi ve Travmatoloji polikliniğine de gidilebilir.

Hastalar bu durumu genellikle başlangıç döneminde belirtisiz geçirdikleri için tedavi ve düzleşmenin teşhisi de aksamaktadır. Birkaç aydır aralıklı olarak meydana gelen boyun ağrısı varsa geciktirmeden hastaneye başvurulması gerekmektedir.