Doğum Sonrası Ağrı

Doğum Sonrası Ağrı Nedir?

Hamilelik döneminde bebeğin büyümesi ile birlikte rahim ve karında şekil değişimi yaşanırken, aynı zaman da bu süreçteki hormonlar vücudun tamamında farklı değişimlere yol açar. Hamilelikteki bu fizyolojik ve anatomik değişimler, doğum sonrasındaki ilk 4-6 haftalık lohusalık sürecinde gerileyerek hamilelik öncesi durumuna geri döner. Bu süre zarfında, hangi yöntemle doğum yapılmış olursa olsun hem doğumun zorlu süreci hem de bebeğin rahimden ayrılması nedeniyle, vücutta birtakım doğum sonrası ağrılar görülebilir.

Genel olarak doğumdan sonra ortaya çıkan kas, eklem, baş, makat veya perine ağrısı gibi durumlar normal kabul edildiğinden dolayı, bir zaman sonra kendiliğinden geçer. Fakat geçmeyen şiddetli ağrı söz konusu ise mutlaka uzmana bildirilmelidir.

Doğum Sonrası Ağrı Belirtileri Nelerdir?

Vajina ve anüs arasında bulunan perine bölgesi, çoğu zaman normal doğum sırasında gerilir veya yırtılır. Burada oluşan yırtıklar küçük olduğunda, sadece rahatsız edici bir şişlik ve batma hissi yaşanırken, dikiş atılacak kadar büyük olduğunda ise daha fazla ağrıya yol açabilir. Bazı durumlarda bebeğin doğumunu kolaylaştırmak için bu alanda vajinal açıklığı genişleten cerrahi bir kesi olan epizyotomi yapılır. Perine bölgesindeki ağrı düzeyi, epizyotomi veya derin yırtılmayı takiben kişiden kişiye değişebilir.

Vajinal doğum sırasında bunlardan hiçbiri gerçekleşmemiş olsa dahi ağrı, kesi veya derin yırtılmanın yanı sıra vajinayı çevreleyen dokuların şişmesinden de kaynaklanır. Perine bölgesinde normal doğum sonrası ağrılarla birlikte görülen, şişme ve rahatsızlık genellikle doğumdan sonraki ikinci veya üçüncü günde zirve yapar.

Ağrıların ne kadar süreceğini tahmin etmek zordur. Yaşanan bu ağrılar bazı kadınlarda çok az düzeyde rahatsızlık verirken bazılarında ise donuk ağrılar şeklinde yaşanabilir. Hissedilen bu ağrılar genelde normaldir ve zamanla kendiliğinden azalarak geçer.

Doğum sonrası vücutta oluşan ağrı belirtileri şu şekildedir:

• Meme veya meme ucunda ağrı,
• Kas ve eklem ağrısı,
• Karın ve kasık ağrısı,
• Makat ve perianal bölgede ağrı,
• İdrar veya dışkılama esnasında ağrı,
• Emzirirken ağrı,
• Bel ve sırt ağrısı.

Doğum Sonrası Ağrı Nedenleri Nelerdir?

Doğumdan sonra karın ağrısı, rahmin normal boyutuna ve şekline geri dönmesinden kaynaklanırken, çoğu art arda ve hafif düzeyde hissedilir. Bazıları daha keskin bir şekilde seyredebilir. Emzirme esnasında ise bu ağrılar daha fazla hissedebilir bir hale gelirken, bunun nedeni emzirme esnasında salınan oksitosin hormonunun, rahmin kasılmasına (sıkılaşmasına) neden olan bir kimyasalı uyarmasıdır.

Hamileliğin ilk gününden doğum anına kadar salgılanan progesteron, östrojen ve relaksin hormonları, vücuttaki tüm kasların ve bağların gevşemesine neden olur. Dolayısıyla omurganın iç dengesinde bozulmalar oluşurken, karın kaslarının zayıflamasıyla birlikte vücut dengesi daha fazla bozulur.

Doğumdan sonra sırt ve bel ağrısı, annelerin en sık karşılaştığı sorunlar arasındadır. Hamilelik sırasında bebeğin ve vücudun tüm ağırlığını taşıyan bel ve sırt bölgesi, özellikle de doğumdan önce bel kasları zayıf olan annelerde, doğum sonrası ciddi ağrılara ve kasılmalara yol açabilir. 

Hem normal hem de sezaryen doğumdan sonra vücutta ortaya çıkan ağrı nedenleri şu şekildedir:

• Memede süt birikmesi (meme angorjmanı),
• Meme iltihabı,
• Rahim iç tabakasının iltihabı (endometrit),
• Rahim damarlarında pıhtı,
• Karın duvarı, kalça ve uyluklarda enfeksiyon oluşumu,
• Doğum sonrası vajinada yırtık oluşması veya kesi yapılması,
• Doğum sonrası bağırsak hareketlerin değişmesi ve hemoroit olması,
• Epidural anestezi,
• İdrar sorunları,
• Hamilelik hormonlarının değişmesi,
• Doğum esnasında dikiş atılması,
• Vücudun hamilelik öncesine geri dönmesi,
• Emzirme.

Doğum Sonrası Ağrı Teşhisi

Doğum sırasında vücuttaki hormonal değişimler ve bebeğin büyüyerek anne için yorucu bir süreç oluşturmasının ardından anne vücudunda ağrılar görülebilir. Doğum sonrasında vücudun normal işleyişine dönmek için hazırlanması ile bu ağrılarda artış görülebilir. Doğum sonrası ağrı teşhisi için aşağıdaki adımlar uygulanmaktadır:

• Hasta Öyküsü: Anne adayının hissettiği belirtileri, belirtilerin şiddeti ve sıklığı, son zamanlardaki yaşam tarzı hakkında bilgiler alınmalıdır. Bu sayede, ağrıların doğum veya başka bir nedenle ortaya çıkmış olabileceği üzerinde bilgiler edinilebilir. 
• Fiziki Muayene: Doğum sonrası ağrıların vücudun hangi bölgesinde gerçekleştiği hakkında bilgiler alındıktan sonra uzman doktor tarafından fiziki muayene yapılmaktadır. Fiziki muayene ile ağrılar doğrulanmakta ve varsa altındaki sebep sorgulanmaktadır.

Doğum Sonrası Ağrı Tedavisi

Doğum sonrası görülen ağrılar genelde dinlenme, masaj, sıcak veya soğuk kompleks uygulama veya hafif egzersiz gibi ev tedavileri ile geçtiğinden dolayı herhangi bir tıbbi müdahale gerek yoktur.

Şiddetli görülen ağrıların hafifletilmesi için ağrının altında yatan nedeni teşhis ederek bir tedavi planı oluşturabilir. Ağrıların tedavisi için genelde emzirme döneminde bir ağrı kesici kullanılması önerilmez. Bu nedenle emziren anneler, herhangi bir ağrı kesici ilaç almadan önce muhakkak uzmana danışmaları tavsiye edilir.

Doğum Sonrası Ağrılara Ne İyi Gelir?

Neredeyse tüm kadınlar doğum sürecinde ve sonrasında bir tür vücut ağrısı yaşar. Sırt ağrısı veya diğer vücut ağrıları ilk günlerde tamamen normaldir ve genelde fiziksel değişimden veya belirli doğum pozisyonlarından kaynaklanır.

Anne kendini iyi hissediyor olsa bile, doğum sonrası uzman kontrollerinin tamamına gidilmeli ve evde gerekli önlemler alınmalıdır. Bu şekilde, doğum esnasında ve sonrasında oluşan ağrılardan kısa sürede ve sorunsuz bir şekilde kurtulmak mümkündür.

Doğumdan sonra vücutta oluşan ağrıları yönetmek ve hafifletmek için dikkat edilmesi gereken bazı faktörler bulunur. Bu faktörler şu şekildedir:

• Hamilelik sonrası rutin kontroller aksatılmamalıdır.
• Dikiş varsa bakımı yapılmalıdır.
• Göğüsler belirli aralıklar boşaltılmalı ve bakımı yapılmalıdır.
• Kişisel hijyene dikkat edilmelidir.
• Sıvı alımına ve beslenme düzenine dikkat edilmelidir.
• Bol lifli besinler tüketilmelidir.
• Ağır kaldırılmamalıdır.
• Sağlık uzmanının önerdiği şekilde ilaç kullanılmalıdır.
• Uyku düzenine ve dinlenmeye özen gösterilmelidir.
• Ilık duş alınmalı veya oturma banyoları yapılmalıdır.
• Hafif düzeyde egzersizler yapılmalıdır.
• Ağrıyı azaltmak için soğuk kompleks uygulanabilir.

Doğum Sonrası Ağrısına Ne İyi Gelmez?

Hamilelik sürecinde vücutta oluşan ağrı, doğumdan sonra birçok yeni ağrıya dönüşebilir. Bunların çoğu ilerleyen haftalarda ve aylarda kendiliğinden geçer. Epidural ağrı, emzirme ağrısı, perine veya kesilerle ilgili ağrı olasılıklarına karşı hazırlıklı olunması, doğumdan sonraki dönemin daha rahat geçirilmesini sağlar.

Doğum sonrası ağrı birçok nedenden dolayı meydana gelse de birtakım önlemler alarak kısa sürede kendiliğinden geçebilir. Fakat doğumda perinenin çok fazla yırtılmasından dolayı atılan dikişlerin bakımının yapılmaması, yetersiz beslenme ve sıvı alımının az olması ağrının şiddetlenmesine yol açabilir.

Ağır egzersizler yapılması veya uykusuz kalınması gibi koşullar hem ağrıların şiddetini artırır hem de iyileşme süresini uzatır. Ayrıca annenin ve bebeğinin sağlığını olumsuz yönde etkileyebilir.

Doğum Sonrası Ağrı için Hangi Doktora Gidilir?

Sezaryen veya normal doğumdan sonra oluşan çoğu ağrı, alınan birtakım önlemler sayesinde kısa sürede geçer. Ancak, bazı anneler çok şiddetli ve geçmeyen ağrı hissederken, beraberinde ciddi ve yaşamını tehdit eden sağlık sorunları da yaşayabilirler. Bu şekilde bir durum söz konusu ise doğum sonrası rutin kontroller için gidilen Kadın Hastalıkları ve Doğum uzmanına görülen semptomların belirtilmesi gerekir.