Hamilelikte Panik Atak

Hamilelikte Panik Atak Nedir?

Panik atak yaşayan hamileler için panik atak annenin önceden de yaşadığı bir sorun olabilirken hamilelik sırasında da gelişebilmektedir. Hamilelikle beraber ortaya çıkan panik atak durumunun ise spesifik bir sebebi olmamaktadır.

Hamilelik sırasında vücutta gerçekleşen ani hormon değişimleri, hamilelik sürecinin zaten stresli bir süreç olması, bebekle beraber anne adayının yaşantısında meydana gelecek olan sosyal değişimler ve evham hali (annenin bebeğe yetme konusunda endişelenmesi gibi) panik atağın tetiklenmesine neden olabilmektedir. Bu sebeple panik atak ve hamilelik isimleri sıklıkla bir arada kullanılabilmektedir.

Hamilelikte Panik Atak Belirtileri Nelerdir?

Panik atak sırasında kişiler anksiyete dışında bazı fiziksel ve zihinsel belirtiler de gösterir. Bu semptomlar ortada spesifik bir neden olmaksızın ve aniden belirebilmektedir. Panik atak, atağı yaşayan kişi için oldukça stres verici ve korkutucu olmaktadır.

Gebelikte panik atak belirtileri şu şekildedir: 

• Aniden gelen tuvalete gitme dürtüsü,
• Sıcaklama,
• Baş dönmesi,
• Baygınlık hissi,
• Boğulur gibi hissetme,
• Dehşete düşme veya ölmekten korkma,
• Vücutta titreme,
• Göğüste ağrı,
• Kalp atışında hızlanma ve çarpıntı,
• Kulak çınlaması,
• Ağızda kuruluk,
• Mide bulantısı,
• Nefes alamama,
• Parmakların karıncalanması,
• Terleme ve üşüme,
• Vücutta uyuşukluk ya da iğne batması hissi.

Yaşanan durumun panik atak olarak isimlendirilebilmesi için söz konusu belirtilerden en az dört tanesinin kişide aynı anda gözlenmesi gerekmektedir. Panik ataklar çoğunlukla 5 ile 20 dakika arasında sürmektedir. Nadir de olsa bir saate kadar uzayan vakalarla da karşılaşılmaktadır.

Atak sayısı kişiden kişiye değişmektedir. Bazı kişilerde ayda bir kez gerçekleşirken, bazılarında haftada birden fazla kez gerçekleşebilmektedir.

Hamilelikte panik atak ve çarpıntı tehlikeli bir durum değildir. Hamileyken panik atak yaşayanlar ortaya çıkan semptomlardan doğrudan zarar görmemektedir. Bu semptomların büyük çoğunluğu kolaylıkla başka sebeplerden de kaynaklanabilmektedir. Örneğin tansiyonun düşmesi kalp atışlarında hızlanmaya sebep olabilmektedir.

Hamilelikte Panik Atak Nedenleri Nelerdir?

Pek çok psikolojik rahatsızlık gibi panik atağın sebepleri de kesin olarak açıklanamamıştır. Genetik yatkınlık, travmatik geçmiş, çok stresli hayat şartları, olayların büyütülmesine eğilimli düşünce yapısı gibi sebeplerle ilintili olduğu düşünülmektedir ve daha çok bu özelliklere sahip kişilerde rastlanmaktadır.

Panik atak zamandan ve mekandan bağımsız ve ani gelişen bir durumdur. Ataklar, kişinin kendini rahat hissettiği ortamlarda ve zamanlarda da yaşanabilmektedir.

Hamilelik sırasında ise vücutta gerçekleşen ani hormon değişimleri, stresli gebelik, annenin hayatında meydana gelecek değişimler, annenin düşünce şekli ve önceden yaşanan düşük gibi travmatik olaylar panik atağı tetikleyebilmektedir. Annenin bebek doğduktan sonra yaşantısında nelerin değişeceğini sürekli düşünmesi, bebeğe yeterli düzeyde bakım sağlayıp sağlayamayacağına güvenememesi vb. düşünceler anneyi karamsarlığa sokabilmekte ve panik atağın gerçekleşmesine sebep olabilmektedir. 

Tüm bunların yanında hamileliğinden önce panik atak sorunu olan bir bireyin, gebeliğinden itibaren ataklarında artış yaşanması durumu her zaman yaşanmamaktadır. Fakat panik atağı en çok tetikleyen faktör strestir. Annenin gebelik sürecinde stres düzeyi çok yüksek olursa, aklını atak geçirdiği takdirde bebeğin zarar görüp görmeyeceğine takarsa ve doğum ile ilgili olarak felaket senaryoları kurarsa panik ataklarda artış görülebilmektedir.

Hamilelikte Panik Atak Teşhisi

Panik atağın teşhisi, belirtiler farklı rahatsızlıkları da işaret edebildiğinden detaylı ve dikkatli yapılmalıdır. Panik atağı diğer hastalıklardan ayırt ederek teşhis edebilmek için uygulanan yöntemler şu şekildedir:

• Fizik Muayene: Panik atak fiziksel birçok semptom gösteren bir durumdur. Dolayısıyla hastanın tıbbi geçmişi doktor tarafından öğrenilir ve görülen semptomlar üzerinden gereken fiziksel muayene yapılır. Özellikle eşlik eden nefes darlığı, başta dönme, vücutta uyuşukluk ve terleme gibi semptomlar tanı için önem arz etmektedir. 
• Testler: Panik atağın tanısı için direkt bir laboratuvar testi yoktur. Ancak doktorlar, karşılaşılan durumun atak mı yoksa farklı bir rahatsızlık mı olduğunu anlayabilmek için bazı testler isteyebilmektedirler. Bu testler arasında tiroid hormonu düzeyini ölçümlemek ve hormon dengesizliği varlığını görebilmek için uygulanan kan testleri bulunmaktadır. 
• Görüntüleme Yöntemleri: Panik atak teşhisinin net olabilmesi ve altta başka bir hastalık olması ihtimalini ortadan kaldırmak için EKG istenebilmektedir. Hissedilen çarpıntının başka bir kardiyak hastalıktan kaynaklanıp kaynaklanmadığı araştırılır.  

Hamilelikte Panik Atak Nasıl Tedavi Edilir?

Panik atağın tekrar ederek yaşanması panik bozukluğu doğurmaktadır. Panik bozukluk ve panik atak tedavi edilebilen bir durumdur ve tedavi ile tam olarak iyileşme sağlanabilmektedir. Tedaviyi geciktirmeden almak bu sebeple oldukça önemlidir.

Panik bozukluk tedavisi sırasında amaçlanan yaşanan panik atak sayısını azaltmaktır. Panik atak tedavisinin amacı ise görülen semptomların hafifletilmesidir.

Hamilelikte panik atak tedavisi şu şekildedir:

• Psikolojik Tedavi ve Terapi: Gebelikte panik atak tedavisinde psikolojik tedavi ve psikoterapi sıklıkla kullanılmaktadır. Psikolojik tedavi bir uzman psikolog ya da danışman terapist aracılığıyla gerçekleşen tedavi yöntemidir. Bu tedavide bilişsel davranışçı terapilerden faydalanılabilmektedir. Uzman kişi atakları hastaya açıklamakta ve atak esnasında sakinleşmeyi sağlamak için kullanılabilecek nefes tekniklerini hastaya önermektedir.
• İlaç Tedavisi: Hamilelikte panik atak tedavisinde kullanılan ilaçlar kesinlikle doktor kontrolünde olmalıdır. Doktorun gerekli gördüğü durumlarda antidepresanlar gibi reçeteli ilaçlar kullanılabilmektedir. Ancak hamilelik döneminde ilaç kullanımı çok tavsiye edilmemektedir. Antidepresanlar etkilerini 2-4 hafta arasında göstermeye başlamaktadırlar. Anne ilaçların yararsız olduğu hissine kapılsa bile ilaç kullanımına doktorun gözetiminde başladığı gibi doktorun kararı olmadan da ilacı bırakmaması gerekmektedir. 

Panik Atağa Ne İyi Gelir, Ne İyi Gelmez?

Hamilelikte panik atağa iyi geldiği bilinen bazı bitkisel ve doğal besinler bulunmaktadır. Panik ataklı hamileler için öneriler aşağıdaki gibidir:

• Bol su tüketmek ve özellikle lifli ve yeşil beslenmek, 
• İçeriğinde B vitamini bulunan kepekli buğday ekmeği, mercimek, nohut, fasulye, bezelye, barbunya gibi besinler tüketmek (B vitamini sinir sistemini güçlendirmekte ve serotonin düzeyini artırmaktadır), 
• Magnezyum içerikli pırasa ve folik asit içerikli ıspanak gibi besinler tüketmek (Magnezyum ve folik asitin sinir sistemi üzerinde yatıştırıcı etkisi olduğu ve yorgunluğa iyi geldiği bilinmektedir),
• Melisa, papatya, rezene gibi yatıştırıcı bitki çayları içmek,
• Panik atağı tetikleyici besinler tüketmemek (kafein, alkol, sigara, fazla yağlı ve baharatlı beslenme).

Güzel kokular ve bazı sakin müziklerin de huzur verici etkisi bulunmaktadır. Bunun için çoğunlukla lavanta gibi rahatlatıcı kokular kullanılmaktadır.

Panik Atak için Hangi Doktora Gidilir?

Panik atağın teşhisi genellikle alanında uzman Psikolog ve Psikiyatristler tarafından konulmaktadır. Ancak hamilelikte panik atak yaşayanlar şiddetli kalp çarpıntısı ve ölüm hissinden kaynaklı olarak çoğunlukla hastanelerin Acil birimlerine başvurmaktadırlar. Belirtilerin panik atak mı yoksa kardiyak bir durumdan mı kaynaklı olduğunu anlamaya yönelik ilk tetkikler genellikle Acil birimlerinde ya da Kardiyoloji biriminde yapılmaktadır.

Panik atak yaşandığında gerçekleşen durumun gerçekten panik atak mı yoksa farklı bir durum mu olduğunun saptanabilmesi için belirtiler hissedildiği takdirde bir hastaneye başvurulması faydalı olmaktadır.