Parmak Seğirmesi

Parmak Seğirmesi Nedir?

Seğirme, kişinin vücudundaki bir kasın veya çeşitli kasların, anlık olarak istemsizce kasılıp gevşemesi anlamına gelmekte ve tıbbi literatürde ‘fasikülasyon’ olarak adlandırılmaktadır. Seğirme, hiçbir sağlık sorunundan kaynaklanmayan anlık bir durum olabileceği gibi çeşitli sağlık sorunlarına bağlı olarak da ortaya çıkabilmektedir. El parmaklarında oluşan seğirmeler kişinin el becerilerini etkileyebilir ve diğer kaslardaki seğirmelere göre daha kolay fark edilir. Nadir oluşan seğirmelerin bir hastalığa bağlı olma ihtimali düşükken seğirmelerin sıklaşması ve kişinin hareketlerini daha fazla etkilemesi halinde seğirmenin altında yatan bir sağlık sorunu olma riski artmaktadır. 

Parmak seğirmesi sıkıntısının toplumdaki sıklığı giderek artmaktadır. Klavye, cep telefonu, tablet gibi cihazların uzun süreli kullanımı ile parmak kasları yorulabilir ve seğirmeler ortaya çıkabilir. Bu durumun ortaya çıkmaması ve parmakta tutukluk gibi sorunların eklenmemesi için teknolojik cihazların kullanım sıklık ve sürelerinde dikkatli olunmalıdır. Kas yorgunluklarına bağlı oluşan bu seğirmeler genellikle el parmaklarında görülmektedir. Genç erişkinlerde görülen parmak seğirmeleri sıklıkla parmakların kullanımına bağlıyken yaşlılarda çeşitli hastalıklara bağlı parmak seğirmeleri daha sık görülmektedir. 

Beslenme alışkanlıkları parmak seğirmeleri üzerinde etkili olabilmektedir. Kasların istemli hareketleri ve dinlenme haline geçmeleri, hücreler ve hücreler arası boşlukta meydana gelen çeşitli mineral alışverişlerine bağlıdır. Kişide mineral eksiklikleri görülmesi halinde parmak seğirmeleri meydana gelebilmektedir. Fazla kafein alımı da seğirme ile ilişkilendirilen bir durumdur. Hafif derecede parmak seğirmesi yaşayan kişi beslenme alışkanlıklarını düzelterek sorunu çözebilir. Ancak parmak seğirmelerinin çeşitli hastalıkların belirtisi olabileceği unutulmamalı ve parmak seğirmesinin sıklaşması ve/veya günlük hayatı etkilemesi halinde uzman desteğine başvurulmalıdır.    

Parmak Seğirmesi Nedenleri Nelerdir?

Parmak seğirmeleri, parmağın fiziksel olarak zorlanmasına, yorulmasına, yüksek oranda kafein kullanımına bağlı olarak oluşabilir. Yeterli miktarda su alınmaması da suda çözünen mineral ve vitaminlerin vücutta dengeli bulunamamasına sebep olabilmektedir. Bunların dışında parmak seğirmesine neden olabildiği bilinen bazı durumlar şunlardır:

Çeşitli İlaçlar

• Kortikosteroid, iltihapların çözülmesi için kullanılabilir.
• İzoniazid, veremde kullanılan bir antibiyotiktir.
• Süksinilkolin, ameliyat sırasında kasların gevşemesi ve hareket etmemesi için kullanılabilir.
• Flunarizin, vücuttaki kalsiyum dengesine etkilidir. Migren tedavisinde kullanılabilmektedir.
• Topiramat, migren ve epilepsi sorunları yaşayan kişilerce kullanılabilmektedir.
• Lityum, bipolar hastalara psikiyatri kliniklerinde reçete edilen bir ilaçtır.

Bu ilaçların kullanımı sırasında yan etki olarak parmak seğirmesi görülebilir. 

Vitamin ve Mineral Eksiklikleri

Magnezyum eksikliği kasları etkileyerek parmakta seğirme, ellerde titreme gibi istemsiz kas kasılmalarına sebep olabilmektedir. Potasyum, B vitamini ve kalsiyum eksikliklerinde de kas ve sinirlerde çeşitli rahatsızlıklar gelişebilir ve istemsiz hareketlere, parmakta seğirmelere neden olabilir. Nadir görülen bir durum olan Vitamin E eksikliğinde vücutta titremeler, konuşma ve yürüme güçlüğü görülebilir. Vitamin E eksikliğine bağlı olarak da parmak seğirmesi gelişebilmektedir.

Bening Fasikülasyon (Seğirme) Sendromu

Vücudun genelinde kas seğirmelerinin ortaya çıktığı bir bozukluktur. Sorun uzun sürer ve seğirmelerin beş yılın üzerinde sürmesi halinde kesin tanı alabilir. Sebebi net olarak bilinmemektedir. 

Primer Tremor (İnce Titreme)

İnce titremelerin en sık sebebidir. Nasıl geliştiği bilinmemektedir. Titremeler vücudun genelini değil bir bölümünü etkiler. En çok etkilenen bölge ellerdir. Titreme sık ve şiddetlidir. Kişinin yaşam beklentisini azaltmamakla birlikte kalitesini ciddi anlamda düşürebilir. 

Paratiroid Hormon Düzensizlikleri

Paratiroid hormonunun hem fazlalığı hem de eksikliği parmak seğirmesine neden olabilmektedir. Paratiroid hormonu, tiroid bezinin içine gömülü, küçük, genellikle üç veya dört adet olan paratiroid bezlerinden salgılanmaktadır. 

Tiroid bezi hastalıklarında bezin ameliyatla kişiden alınması gerekebilir. Bu durumda tiroid bezinin içine gömülü paratiroid bezleri de tiroidden uzaklaştırılamayarak ameliyat sırasında çıkartılabilir. Böylece paratiroid hormon eksiklikleri ortaya çıkar. Paratiroid hormonu vücuttaki kalsiyum dengesi üzerinde etkilidir. Paratiroidin fazlalığı veya azlığının meydana gelmesi vücuttaki kalsiyum miktarını ve dolaylı olarak potasyum ve fosfor miktarını etkiler. Bu minerallerin miktarlarındaki değişmeler kaslarda istemsiz kasılmalar oluşmasına ve parmakta seğirmeye neden olabilmektedir. 

Tourette Sendromu

Tourette Sendromu, sebebi tam olarak anlaşılamamış bir tik bozukluğudur. Tourette Sendromu’na sahip kişi, çocukluğundan itibaren kontrol edemediği tiklere sahiptir. Sözleri tekrar etme, parmak şıklatma, başı bir yöne çevirme gibi tikleri olan Tourette Sendromlularda kontrol edilemeyen kas hareketlerine bağlı olarak parmak seğirmeleri de görülebilmektedir.  

Parkinson Hastalığı

Beyinde önemli kimyasal maddelerin salgısının azalması durumunda kontrol edilemeyen kas kasılmaları görülmesi durumudur. İlk bulgusu tek elde ince titremelerdir. Primer tremor ile karıştırılabilmektedir. Titremeler ve kontrolsüz kas kasılmaları zamanla parmak seğirmelerine neden olmaktadır.

Amyotrofik Lateral Skleroz (Lou Gehrig Hastalığı)

Amyotrofik lateral skleroz, ilerleyici bir motor nöron hastalığıdır. Motor nöronlar kasları uyaran ve hareketi sağlayan sinirlerdir. Bu sinirlerin zamanla ilerleyen hasarlanmalarında kişinin hareket yeteneği giderek kısıtlanır. Hastalığın başlarında parmak seğirmesi gibi istemsiz hareketler görülebilirken zamanla hareket yeteneği neredeyse tamamen kaybolur ve kişiler yemek yeme gibi zorunlu işleri yapamayacak hale gelerek destek cihazlarına bağlı yaşamak zorunda kalır.  

Karpal Tünel Sendromu

El bileğinde yer alan ve avuç içinin baş parmak tarafındaki kasların hareketlerini kontrol eden median sinirin bilekte basıya uğraması durumudur. Bilekte yer alan yapıların iltihaplanmasıyla sıvı birikimleri oluşması veya bölgede görülen tümör ve kist oluşumları siniri sıkıştırabilir. Sinirin sıkışmasıyla el duyusunun ve hareketlerinin bozulmasına karpal tünel sendromu adı verilir. El hareketlerinin kontrolündeki azalmaya bağlı olarak sinirin hareketini sağladığı parmaklarda seğirme ortaya çıkabilmektedir. Median sinir sıkışmalarında özellikle baş parmak seğirmeleri ortaya çıkmaktadır.   

Parmak Seğirmesi Teşhisi

Parmak seğirmesinin kişide rahatsızlıklara yol açması ve nöroloji kliniklerine başvurulması halinde parmak seğirmesine sebep olabilecek çeşitli hastalıklar için teşhis yöntemleri uygulanabilmektedir. 

Kan Testleri: Kandaki mineral ve vitaminlerin düzeyinin araştırılmasıyla seğirmeye bir mineral veya vitaminin eksikliğinin sebep olduğu bulunabilir. Gerekli maddenin beslenme sorunları sebebiyle ve ılımlı düzeyde düşük olması halinde kişiye beslenme değişiklikleri önerilebilir. Maddenin metabolizma ve emiliminde sorunların olması veya maddenin kanda, olması gereken değerin çok altında bulunması halinde genellikle ağız yoluyla olmak üzere kişiye mineral ve vitamin takviyeleri verilebilir.

Manyetik Rezonans Görüntüleme: Parkinson hastalığı gibi nörolojik hastalıklarda kişinin beyninin çeşitli bölgelerinde hastalığa özgü değişiklikler oluşabilmektedir. Beynin manyetik rezonans görüntülemesinin incelenmesi ile bu durumların teşhisi mümkün olur. 

Elektromiyografi: Amyotrofik lateral skleroz gibi hastalıklarda sinirlerin zarar görmesi ve sinirsel iletimlerin bozulması ile seğirmeler gerçekleşebilmektedir. Elektromiyografi testi ile sinir iletimindeki sorunlar tespit edilebilir ve seğirmenin sebebi ortaya çıkabilir. 

Parmak Seğirmesi Tedavisi

Parmak seğirmeleri sıklıkla geçicidir. Herhangi bir ilacın kullanılmaya başlanmasını takiben ortaya çıkan parmak seğirmelerinde durum ilacı reçete eden doktora bildirilmelidir. Parmak seğirmesinin kendiliğinden düzelmemesi, sıklaşması ve günlük hayatı etkilemesi halinde nöroloji uzmanlıkları başta olmak üzere uzman desteği alınması gerekebilir. Parmak seğirmesine sebep olan pek çok geçici durum ve kronik hastalık bulunmaktadır, bu sebeple parmak seğirmesi tek başına durumun ciddiyeti hakkında fikir vermez. Parmak seğirmesinin sebebinin araştırılması sırasında yapılan testler tedavi sürecinde belirleyici olmaktadır. 

Parmak seğirmesinin ilaç kullanımını takiben görüldüğü durumlarda ilaç kesilebilir. Vitamin, mineral ve hormon düzeylerindeki dengesizlikler sebebiyle görülen parmak seğirmesi durumunda vitamin ve mineral takviyelerinin kullanımı seğirmesinin düzelmesini sağlayabilir. Paratiroid hormonunun eksiklik ve fazlalığına bağlı olarak görülen bozukluklarda endokrinoloji klinikleri tedaviyi sürdürmektedir. Paratiroid hormonu seviyesinin ciddi düzeylerde yüksek olması halinde kişinin paratiroid bezlerinden biri veya birkaçı cerrahi olarak çıkarılabilmektedir. 

Paratiroid hormonunun yeterince salınmaması durumunda kişiye kalsiyum, D vitamini ve magnezyum verilmesi vücuttaki kalsiyum düzeyinin düzeltilmesini sağlayabilir. Paratiroid bezlerinin hasarlanması veya cerrahi olarak çıkarılmasına bağlı gelişen paratiroid hormonu eksikliği durumunda kişiye hormon yerine koyma tedavisi uygulanabilir. 

Parkinson hastalığında uygulanabilen bir yöntem olan derin beyin uyarımında, kişinin beyninin çeşitli bölgelerinde üretilen ve seğirmeye sebep olan sinyaller, beyin pili olarak bilinen cihazla baskılanmaktadır. Bu sinyallerin baskılanması parmak seğirmesini engelleyebilir. Derin beyin uyarımı uzun süredir kullanılan etkin bir tekniktir ancak girişimsel olması sebebiyle sık tercih edilmemektedir.

Parmak Seğirmesi Tedavi Edilmezse

Parmak seğirmesi, tedavi gerektirmeden kendiliğinden düzelebilen bir rahatsızlıktır. Ancak parmak seğirmesi ciddi hastalıklara işaret eden bir belirti olabilir. Hastalıkların erken tanısı ilerleyişlerinin durdurulması ve yavaşlatılması açısından büyük önem taşımaktadır. Kısa sürede düzelmeyen ve hayatı etkileyen parmak seğirmeleri yaşayan kişinin uzmanla görüşmesi seğirmeye sebep olan hastalığın erken teşhis edilmesiyle kişinin yaşam kalitesini büyük ölçüde artırabilir. Paratiroid hormonunun azlığı kemiklerin daha kolay kırılmasına sebep olabilmektedir. Parmak seğirmesi sonrasında hormon eksikliğinin fark edilmesi kemiklerde hasar gerçekleşmeden tedaviye başlanmasını sağlayabilir. 

Parmak Seğirmesine Ne İyi Gelir?

Vitamin ve mineral eksiklikleri parmak seğirmesine neden olabilir. Kişinin beslenmesine dikkat etmesi, vitamin ve mineral takviyeleri kullanması, kilo vermek isteyen kişilerin diyetleri sırasında vitamin alımını kısıtlamadıklarından emin olması parmak seğirmesinin düzelmesini sağlayabilir. Parmak seğirmesi yaşayan kişilerin beslenmelerinin kalsiyumdan zengin, fosfordan fakir olması gereklidir. Süt ve lifli yeşil sebzeler kalsiyumdan zengin gıdalardır. Kişiler kahvaltılık gevrek gibi ürünler kullanmaları halinde kalsiyum ile zenginleştirilmiş ürünleri tercih edebilirler. Tam tahıllı ürünler, karbonatlı meşrubatlar, et; fosfordan zengin gıdalardır. 

İstemsiz hareketlerin kişinin hayatını ciddi derecede etkilemesi ve seğirmenin sebebinin düzeltilememesi halinde seğiren bölgeye botoks enjekte edilmesi bölgenin hareket etmesini engelleyebilir. Botoks, ciltteki kırışıkların giderilmesi için kullanılan estetik işlemde kullanılan botulinum toksininin kısa ismidir. Bu toksin kasları geçici felce uğratarak kasılmalarını engeller ve seğiren bölgeye enjekte edildiğinde kaslardaki seğirmeyi tedavi eder. Bu enjeksiyonun sonrasında seğiren kasların istemli olarak da hareket ettirilemeyeceği ve bölgede geçici felç görüleceği unutulmamalıdır. Bu yöntem son çare olarak, elin hareketleri kişinin hayat kalitesini ciddi ölçüde etkilediğinde kullanılabilmektedir. 

Parmak Seğirmesine Ne İyi Gelmez?

Parmak seğirmeleri vitamin ve mineral eksiklikleri başta olmak üzere çok farklı sebeplerden kaynaklanabilmektedir. Parmak seğirmelerinin uzun sürmesine rağmen ciddiye alınmaması hastalıkların geç tanı almasına ve tedavi imkanlarının kaçırılmasına sebep olabilir. Parmak seğirmeleri ciddiye alınmalı ve seğirmenin kısa sürede düzelmemesi halinde doktora başvurulmalıdır. Parmak seğirmesi durumunda seğirmenin sebebine göre farklı tedaviler uygulanmaktadır. Parmak seğirmesi yaşayan başka kişilere uygulanan veya önerilen tedaviler kullanılmamalı, durumu yaşayan herkes doktora muayene olmalıdır. 

Parmak seğirmeleri, kafein kullanımı ve uykusuzluk ile artabilir. Parmak seğirmesi sorunu yaşayan kişilerin kafein kullanımını sınırlandırmaları, düzenli uyumaya dikkat etmeleri ve ağır egzersizlerle kaslarını zorlamamaları gerekmektedir. Kafein yalnızca kahvede bulunmaz, çeşitli enerji içeceklerinin içerisinde de zindeliği sağlaması amacıyla kafein bulunmaktadır. Hazır gıda kullanımında gıdanın içeriğine dikkat edilmelidir. 

Parmak Seğirmesi İlaçları

Parmak seğirmesi yaşayan bir kişi, seğirmenin sebebine bağlı olarak farklı ilaç kullanımlarından fayda sağlayabilmektedir. İlaçların kişinin muayenesinin yapılmasından sonra doktor tarafından reçete edilmesi ile kullanılması gerekir. 

Vitamin ve Mineral Eksiklikleri

• B₁₂ vitamininin eksikliği durumunda kişide parmak seğirmesi ortaya çıkabilmektedir. Bu durumda vitamin takviyesi alınması seğirme sorununun çözülmesini sağlar. B₁₂ vitamininin ince bağırsaktan emilmesinde bozukluk olabilir. Bu durum pernisyöz anemi olarak bilinmektedir. Bu kişilerin vitamin eksikliklerinin giderilmesi için düzenli kas içi vitamin enjeksiyonu yaptırmaları gerekebilir.
• Magnezyum ve kalsiyum eksikliği durumlarında kişiye gerekli mineralin verilmesi parmak seğirmesinin düzelmesini sağlayabilir. Aynı kişide hem magnezyum hem de kalsiyum eksikliğinin olduğu durumlarda magnezyumun eksik olması kandaki kalsiyumun az olmasına sebep oluyor olabilir. Bu sebeple öncelik magnezyum eksikliğinin giderilmesidir. Ancak takviyelerin verilmesi sırasında doktorunuz sizin kan değerlerinize uygun olarak tedaviyi farklı şekilde ayarlayabilir.

Benign Fasikülasyon Sendromu

• Gabapentin: Sinirlerdeki elektriksel iletimi engelleyici niteliktedir. Felce sebep olmadan sinir etkinliğini ve kas kasılmasını azaltır.
• Karbamazepin: Epilepsi ilacıdır.
• Fenitoin: Epilepsi ilacıdır.

Hiperparatiroidizm

• Bifosfonat
• Yapay östrojen

      Bu maddeler paratiroid bezi ile etkileşerek paratiroidin salgılanmasını azaltabilir. 

Hipoparatiroidizm

• D vitamini
• Kalsiyum
• Yapayparatiroid 

D vitamini ve kalsiyum, paratiroid hormonunun salınımını normal seviyeye getirecek; yapay paratiroid, paratiroidin işlevini gerçekleştirecektir. Böylece kalsiyum, fosfor ve magnezyum seviyeleri düzenlenir, kas seğirmeleri azalır.

Parmak Seğirmesi için Hangi Doktora Gidilir?

Parmak seğirmesi durumu ciddi bir hastalığa işaret ediyor olabilir. Parmak seğirmesinin uzun sürmesi ve günlük hayatı etkilemesi, parmak seğirmesi görülmesi için sık telefon kullanımı ve bilgisayar kullanımı gibi risk etkenlerinin olmaması, parmak seğirmesi ile birlikte başka rahatsızlıkların ortaya çıkması durumunda uzman hekim desteği alınmalıdır. Belirtilerin bir ilacın kullanımını takiben ortaya çıktığı durumlarda ilacın prospektüsü incelenmeli ve ilacı reçete eden hekime yaşanan rahatsızlık bildirilmelidir.

Aile hekimleri parmak seğirmesinin sebebi olabilecek ilaç ve durumlar hakkında fikir verebilir ve sorunun çözülmesini sağlayabilir. Parmak seğirmesi sıklıkla nörolojik sebeplerle ilişkilidir, seğirmenin uzun sürmesi (Genellikle birkaç haftadan uzun süren parmak seğirmelerinin altında çeşitli rahatsızlıklar bulunmaktadır.) ve rahatsız edici olması halinde nöroloji kliniklerine başvurulmalıdır.