Sudeck Atrofisi

Sudeck Atrofisi (Kompleks Bölgesel Ağrı Sendromu) Nedir?

Sudeck Atrofisi kısaca kol, bacak, el ve ayakta nörolojik kas hastalığı bozuklukları sonucu hastalarda gözlemlenebilen ağrı, fonksiyon kaybı, ciltte renk değişikliği, ödem, kas atrofisi ve eklemi çevreleyen kas, tendon, eklem kapsülü ve bağların çeşitli nedenlerden ötürü elastikiyet özelliğini kaybetmesinden dolayı eklemin normal hareket açıklığını sağlayamaması ya da eklem hareket açıklığının belirli yönlerde kısıtlanması (kontraktür) ile karakterize bir durumdur. Bu hastaların radyografik görüntülerinde osteoporoza (kemik erimesi) rastlanmaktadır.

Sudeck Atrofisi hastalarda meydana gelen herhangi bir kalp rahatsızlığı, sinir zedelenmesi, yanık durumları, enfeksiyonlar neticesinde oluşan iltihaplanmalar, el ve ayakta gözlenen burkulmalar ya da majör ve minör travma durumları sonucunda ortaya çıkabilen bir rahatsızlıktır. Genelde sudeck Atrofisi hastalarda meydana gelen kırıklar sonucunda ortaya çıkar ve oldukça önemli bir komplikasyon olarak görülmektedir. Sudeck Atrofisi sıklıkla el ve ayak bileklerinde yüksek oranda karşılaştığımız ancak bununla birlikte omuz eklemi, dirsek kırıkları gibi durumlar sonrasında da bu bölümlere gelen kan akımının bozulması ve bu bölgelerin oksijenlenme ve beslenmesinin bozulması sonucu da gözlenmektedir.

Sudeck atrofisine yakalanan kişiler ortalama 40 - 60 gibi ileri yaşlarda olmakla birlikte bu hastalık daha sıklıkla vücudun üst bölümündeki uzuv bölgelerinde gözlenmektedir. Ayrıca sudeck atrofisinde erkek kadın oranı net bir şekilde ayrım göstermez yani her iki cinste de eşit oranda gözlenmektedir. Sudeck atrofisi kompleks bölgesel ağrı sendromu dışında literatürde (herhangi bir bilim dalında yazılmış olan yapıtların ya da yazıların tamamı) yazılmış farklı isimlerle de anılabilmektedir. Bu isimlendirmeler şöyle sıralanabilir;

• Posttravmatik Refleks Distrofi
• Algonörodistrofi
• Refleks Sempatetik Distrofi Sendromu
• Kompleks Bölgesel Ağrı Sendromu
• Omuz – El Sendromu
• Post Travmatik Osteoporoz
• Ağrılı Osteoporoz
• Geçici Osteoporoz

Sudeck Atrofisi Tipleri Nelerdir? 

Sudeck Atrofisi ya da başka bir deyişle kompleks bölgesel ağrı sendromunda gözlenen iki farklı tip bulunmaktadır. Bu iki tip farklı özellikler barındırmasına göre ayrılmıştır. Tüm bunlara göre sudeck Atrofisi tipleri şunlardır;

• Tip 1: Bu tip sudeck atrofisinde olayı başlatan ve zarar verici bir durumun varlığı söz konusudur. Bu başlatıcı faktörler çeşitlidir ancak en çok ağrılı yaralanmaya bağlı ya da sebepsiz olarak gözlenmektedir.

Bu tipte sinir alanı ötesine yayılabilen ve başlatıcı etkenle orantısız bir ağrı ya da allodini (normalde ağrı vermemesi beklenen durumların rahatsız edici seviyede hissedilmesi) ve hiperaljezi (ağrıya duyarlılık) gözlenebilmektedir. Ayrıca bu tip hastalarda ağrı bölgesinde ödem, deriye gelen kan akımında gelişen bozulma ve anormal sudomotor (ter bezlerine etki eden) aktivite de gözlenebilmektedir.

• Tip 2: Sudeck atrofisinin bu tipi tip 1 e benzemekle birlikte tip 1 e ek olarak sinir yaralanmaları da bu tipte gözlenebilmektedir. Tip 2 genelde zararlı bir etken vasıtasıyla başlar ve ayak bileği, el eklemi yüz ya da göz gibi sınırlı eklem alanlarını tutar. Görülen ağrı tıpkı tip 1 de gözlendiği gibi olmakla birlikte tip 2 de sinir dağılımından ilişkisiz bir orantısız ağrı durumu gözlenebilmektedir.

Sudeck Atrofisi Evreleri Nelerdir?

Sudeck atrofisi kol, bacak, el ve ayakta nörolojik kas hastalığı bozuklukları sonucu hastalarda gözlemlenebilen hareketle artan ağrı, fonksiyon kaybı, ciltte renk değişikliği, ödem, kas atrofisi ve gözlemlediği bölgede yanma ile karakterize bir durumdur. Görülen belirtilere göre üç evre içermektedir. Bu evreler şunlardır;

• 1. Evre (Akut Dönem): Sudeck atrofinin ilk başlangıç evresi olan evre travmadan sonra başlayan evredir. Ağrı genellikle vücut uzuvlarının uç kısımlarında yanıcı ya da sızlayıcı tarzda gözlemlenir. Allodini (normalde ağrı vermemesi beklenen durumların rahatsız edici seviyede hissedilmesi) ve hiperaljezi (ağrıya duyarlılık) gibi durumlar gözlenebilmekle birlikte ağrı olduğundan daha şiddetli hissedilir. Bu evrede sudeck atrofisi ciltte gerginlik, ödem, deride incelmeler ve renk değişikliği gibi belirtiler vermektedir. Hastalarda genelde ilgili bölgelerde oksijenlenme azaldığı için morarmış bir görünüm bulunmaktadır. Ayrıca ilgili bölgede terleme ve sudeck atrofisi görülen uzuvda kıllanma ya da tırnaklarda uzaman artışı vardır.
• 2. Evre (Distrofik Dönem): Sudeck atrofisinin bu evresinde de ağrıya duyarlılık devam eder ve süreklilik gösteren bir ağrı bulunmaktadır. İlgili bölgede gözlenen ödem de sertleşme ve uzuvda hareket kısıtlılığı, deri kan akımında azalma görülen diğer bulgulardır. Bu evrede artık cilt soluklaşır ve dokununca olması gerekende soğuktur.
• 3. Evre (Atrofik Evre): Sudeck Atrofisi bu evrede daha da şiddetli bir ağrıyla karşımıza çıkar ve ağrı görüldüğü uzvun uç kısımlarından daha orta kısımlarına doğru bir yayılım gösterir. Cilt iyice soğuklaşmış ve kurumuştur. İlgili uzuvda körelmeler ve şiddetli hareket kısıtlıkları başlamıştır.

Sudeck Atrofisi Belirtileri Nelerdir?

Sudeck atrofisinde hastalığın durumuna ve ilerleyişine göre belirtiler farklılık gösterebilmektedir ya da şiddeti artıp azalabilmektedir. Sudeck atrofisi belirtileri şunlardır;

• Ağrı: Sudeck atrofisinde genelde karşımıza çıkan ağrı başlatıcı etkenin beklenen şiddetinden daha fazla ve farklı alanlara yayılım gösterir biçimde gözlenmektedir. Ağrının yeri genelde tam olarak hasta tarafından net bir nokta şeklinde ifade edilemese de hasta bir bölgeyi gösterebilmektedir. Ağrının karakteri yanıcı, sızlayıcı tarzda olabildiği gibi farklı şiddetlerde de hissedilmektedir. 
• Ödem: Sudeck atrofisinin bir diğer bulgusu olan ödem genellikle uzuvların uç kısımlarında ve arka taraflarında görülür.  
• Kızarıklık: Sudeck atrofisinde gözlenen deri kan akımındaki değişiklikler ve bozulmalar sonucu cilt rengi kırmızı renk alabilmektedir.
• Morluk: Sudeck atrofisinde gözlenen deri kan akımındaki değişiklikler ve bozulmalar sonucu cildin oksijenlenmesi bozulmaktadır ve bunun neticesinde cilt rengi soluk ya da mor renkler alabilmektedir.
• Soğuk Cilt: Sudeck atrofisinde gözlenen deri kan akımındaki değişiklikler ve bozulmalar sonucu cilt sıcaklığı ayarlanamamakta ve hastalığın görüldüğü ilgili alandaki cilt dokunuca soğuk hissedilmektedir.
• Eklem Kontraktürü: Sudeck atrofisinde eklemi çevreleyen kas, tendon, eklem kapsülü ve bağların çeşitli nedenlerden ötürü elastikiyet özelliğini kaybetmesi sebebiyle eklemin normal hareket açıklığını sağlayamaması ya da eklem hareket açıklığının belirli yönlerde kısıtlanması gözlemlenebilmektedir.
• Eklem Sertliği: Sudeck atrofisininde gözlemlenen bir diğer bulgu ise eklem sertliğidir. Eklemin hareketlerinde bir ya da birden fazla yönde gelişen kısıtlılık eklem sertliği neticesinde oluşabilmektedir.
• Kıl ve Tırnak Değişikliği: Sudeck atrofisinin henüz başlangıç evresinde kıl ve tırnaklarda değişiklikler meydana gelmektedir. Sudeck atrofisinin 1. Evresinde kıllanma artışı ve tırnaklarda sık uzama gözlenmektedir.
• Deride İncelme: sudeck atrofisinde gözlemlenen bir diğer bulgu da deride incelmeler gözlenmesidir.
• Kaslarda Atrofi: Sudeck atrofisinin ilerlemesi sonucu ilgili hastalık bölgesindeki kasların erimesi yani atrofiye olması gözlenen bir diğer bulgudur.
• Motor Hareket Kaybı: Sudeck atrofisinde tutulan bölgede görülen eklem kontraktürü, eklem sertleşmesi ve kas atrofisi neticesinde hastalarda motor hareket kaybı yani hareketleri yapmada güçlük çekme ya da yapamama gözlenebilmektedir.

Sudeck Atrofisi Nedenleri (Risk Faktörleri) Nelerdir?

Sudeck atrofisinin temelinde travmaya bağlı olarak sinir sistemi kontrolündeki mikrovasküler (küçük damar yapıları) yapılarda ortaya çıkan anormallikler bulunduğu düşünülse de kompleks bölgesel ağrı sendromunun kesin nedeni tam olarak anlaşılamamaktadır. Ancak sudeck atrofisi genellikle herhangi bir yaralanma, ameliyat geçirme, felç olma ya da kalp krizinin ardından meydana gelmektedir. Tüm bunlara göre sudeck atrofisi nedenleri şöyle sıralanabilir;

• Yaralanma ya da Travma
• Ameliyat Geçirme
• Boyunda Gözlenen Eklem Problemleri (Dejeneratif Artrit)
• Omuz Problemleri
• Kalp Hastalıkları
• Felç
• Şeker Hastalığı (Diyabet)
• Kanser
• Enfeksiyon Hastalıkları
• Beyin Hastalıkları
• Tiroit Bezi Hastalıkları
• Karpal Tünel Sendromu
• Zona Hastalığı
• Bazı İlaç Yan Etkisi 

Sudeck Atrofisi Teşhisi

Sudeck atrofisi çoğunlukla klinik tanı konulan bir hastalıktır. Bu nedenle hekim sudeck atrofisi bulgularıyla başvuran hastanın bulgularından yola çıkar. Yapılan çalışmalarda klinik tanı kriterleri belirlenmiştir ve hekim tanıda bunları kullanır. Ayrıca sudeck atrofisi tanısında birçok laboratuvar tetkiki de yapılmaktadır ancak hiçbiri direk tanı koydurucu değildir. Tüm bunların dışında radyolojik tanı yöntemleri olarak osteoporoz (kemik yumuşaması) ve yumuşak doku ödeminin izlenmesi, 3 fazlı kemik sintigrafisinde artmış aktivite gözlenmesi ve kemik dansitometrisinde deri yanıtının bakılması ile tanıya gidilebilmektedir.

Sudeck Atrofisi Tedavisi

Sudeck atrofisinde tedavi temelini ilaç tedavisi ve fizik muayene oluşturmaktadır. Bu hastalıkta amaç öncelikle inflamasyonu ve ağrıyı ortadan kaldırarak hastayı rahatlatmaktır. Bu sebepten ötürü hekim hastalara analjezik (ağrı kesici) ve antienflamatuar (iltihap önleyici) ilaçlar reçete etmektedir. Sudeck atrofisi şiddetine göre ilaç tedavisinin dozu ya da ilaçlar değişebilmektedir. Genellikle ilaç tedavisi yeterli olmaktadır.

Ancak bazı durumlarda hastalar hekime geç başvuruda bulunur ve böyle durumlarda hastalık ağırlaşmıştır ve vakit kaybetmeden hastalar fizik tedaviye alınır ve fizyoterapist tarafından sudeck atrofisi fizik tedavisi uygulanır. Hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak ve komplikasyonlardan korunmak için sudeck atrofisi egzersizleri uygulanabilmektedir.

Sudeck Atrofisi Tedavi Edilmezse Ne Gibi Komplikasyonlara Yol Açar?

Sudeck atrofisi kol, bacak, el ve ayakta nörolojik kas hastalığı bozuklukları sonucu hastalarda gözlemlenebilen hareketle artan ağrı, fonksiyon kaybı, ciltte renk değişikliği, ödem, kas atrofisi ve gözlemlediği bölgede yanma ile karakterize bir durumdur ve hastalığın kademe kademe komplikasyonlarının bulunduğu 3 evre bulunmaktadır. Bu sebeplerden ötürü eğer gerekli tedavi bir an önce uygulanmaya başlamazsa hastalar 3. Evreye daha çabuk ulaşır ve hastalarda daha da şiddetli ağrılar, uzuvlarda kas atrofileri sonucu körelmeler ve hareketleri yapmada fonksiyon kaybı gözlenebilir. Tüm bunlar hastanın hayat standartlarını kötüleştireceği ve zorlaştıracağı için bir an önce hekim kontrolünde tedaviye başlanmasında yarar vardır.

Sudeck Atrofisi Ne İyi Gelir? Ne İyi Gelmez?

Sudeck atrofisi gelişen hastalarda birçok çeşitli komplikasyon ortaya çıkabilmektedir. Sudeck atrofili hastaların %90’ında güç kaybı ve hareket sırasında koordinasyon bozukluğu gözlenebildiği için hastalık sürecini yavaşlatmak ve daha etkin tedavi uygulamak adına erken teşhis edilmesi çok önemlidir. Yani erken teşhis tüm hastalıklarda olduğu gibi sudeck atrofisine iyi gelmektedir. Bununla birlikte hastalık ne kadar geç teşhis edilir ya da hastalık dikkate alınıp tedavi etkin uygulanmazsa bu durum hastaya kötü gelecektir.

Sudeck Atrofisi Kullanılan İlaçlar

  Sudeck atrofili hastada ağrıya yol açan etken medikal tedavi ile düzeltilebilir bir durumda ise bu durumda hastaya ilaç tedavisi uygulanır.

• Ağrı Kesiciler (Analjezikler): Bu ilaçlar hastalarda gözlenen ağrı şiddetini azaltmak amacıyla kullanılabilmektedir. Bu ilaçlar içerik olarak parasetamol, ibuprofen, naproksen gibi maddeler içermektedir. Yan etkileri sonucunda bulantı, kusma, ishal, halsizlik ve kas ağrısı gibi komplikasyonlar gözlenebilmektedir.  

Gebelikte Sudeck Atrofisi

Hamilelikte de sudeck atrofisi ortaya çıkabilen bir durumdur. Hastalıkta kasların atrofiye gitmesi ve eklemlerde görülen hareket kısıtlılığına birde kilo artışı da eklenince semptomlar daha ağır hissedilebilmektedir. Gebelik döneminde büyüyen rahimle birlikte annenin karın duvarı da gerilmeye başlar ve bu durum bazı sinirlerin sıkışmasına ve hareketlerin kısıtlanmasına da neden olabilmektedir. 

Gebelik döneminde de sudeck atrofisinin tedavisi diğer yetişkinlerde olduğu gibi ağrı kesiciler ve fizik tedavi şeklinde uygulanmaktadır. 

Çocuklarda Sudeck Atrofisi

Çocuklarda da sudeck atrofisi gözlemlenebilmektedir. Çocuklar yapı itibariyle çok hareketli oldukları için travmalara daha sık maruz kalmaktadırlar ve kırıklar daha fazla gözlenmektedir. Hastalığın temel sebepleri arasında yer alan bu durumlar neticesinde çocuklarda da sudeck atrofisi bulguları gözlemlenir.

Çocuklarda da aynı yetişkinlerde olduğu gibi erken tedavi çok önemlidir. Tedavi ağrı kesiciler ve fizik tedavi üzerine kuruludur. Hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak ve komplikasyonlardan korunmak için sudeck atrofisi egzersizleri uygulanabilmektedir. 

Sudeck Atrofisinde Hangi Doktora Gidilir?

Sudeck atrofisi vücudun genelinde farklı belirtilerle ortaya çıkabildiği için birden fazla bölüme başvuruda bulunabilinmektedir. Hastalar başta Ortopedi ve Travmatoloji bölümü olmak üzere, Deri ve Zührevi Hastalıklar (Dermatoloji) bölümü, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon bölümü ve Beyin ve Sinir Cerrahisi bölümlerine bulunabilmektedir.

Hastalar yaralanma ya da travma, ameliyat geçirme, eklem problemi ve kalp problemleri yaşadıktan sonra ağrı, ödem, kızarıklık, morluk, soğuk cilt, eklem kontraktürü (eklemi çevreleyen kas, tendon, eklem kapsülü ve bağların çeşitli nedenlerden ötürü elastikiyet özelliğini kaybetmesi sebebiyle eklemin normal hareket açıklığını sağlayamaması), eklem sertliği, kıl ve tırnak değişikliği, deride incelme, kaslarda atrofi, motor hareket kaybı gibi sudeck atrofisi belirtilerinden olan uzuvlarının belli bölgelerinde bu belirtilerle karşılaşıyorlarsa bir an önce uzman bir hekime görünmelerinde yarar vardır.