Yenidoğan Bebek Hastalıkları

Yenidoğan Bebek Hastalıkları Nedir?

Doğumdan sonraki ilk 1 ay içerisinde olan bebek, yenidoğan olarak adlandırılmaktadır. Bu süre zarfında bebek dış dünyaya alışmaya çalışır. Bazen kalıtsal hastalıklarla birlikte dünyaya gelebilen bebeklerin, ilk 1 ay içerisinde takip edilmesi bu nedenle çok önemlidir. Yalnızca kalıtsal değil doğumdan sonra oluşabilecek bazı hastalıklar yenidoğanlarda oldukça sık görülmektedir.

Yenidoğan bebek hastalıkları şu şekilde sıralanır;

• Yenidoğan sarılığı: En bilinen ve en çok rastlanan yenidoğan bebek hastalıkları arasında sarılık bulunur. Prematüre doğan bebeklerin yaklaşık olarak %80’inde, yenidoğan bebeklerin %60’ında görülmektedir. Genellikle bilirubin maddesinin vücuttan atılamamasından dolayı yaşanır.
• Fıtık: Yenidoğan bebeklerde göbek fıtığı sık rastlanan hastalıklar arasında yer alır. İlk birkaç gün içerisinde fark edilebilir. Ağlarken veya öksürürken ceviz kadar bir şişlik fark edilebilir. Bebeğin karnının orta kısmındaki kaslar birleşmediği için göbek fıtığı meydana gelir. Yenidoğan bebeklerde göbek fıtığı ağrı veya acı vermez.

Kasık fıtığı da yenidoğanlarda sık yaşanan bir durumdur. Bağırsaklar, herhangi bir sorundan dolayı dışarı doğru çıkabilir ve şişlik oluşturur. Şişliğin boyutu incelenmeli ve uzman hekim kontrolü gerçekleşmelidir. Diyafram fıtığı daha nadir rastlanan bir durumdur.

• Göbek kordonunda damar eksikliği: Anne karnında tespit edilebilen bir durumdur. Genellikle göbek kordonunda olması gereken 3 damar yerine 2 damar tespit edilir ve sebepleri araştırılır. Doğumdan sonra ise düşük doğum kilosuna ve bazı anomalilere işaret edebildiği için kontrol edilmesi gerekmektedir.
• Pamukçuk: Yenidoğan bebeklerin ağzında beyazlık görülmesiyle pamukçuk fark edilir. Bir çeşit mantar hastalığı olan pamukçuk bebeğin dilinde beyazlaşma yapar.
• İmpetigo: Bir çeşit enfeksiyondur ve bağışıklığı düşük bebeklerde rastlanır. Kırmızı ve kabuklu yaralar bebeğin derisinde izlenir. Özellikle yüz bölgesinde ortaya çıkar. Bu deri enfeksiyonu bulaşıcı olduğu için dikkat edilmeli, uzman hekim yardımı alınmalıdır.
• Kolik: Kolik, yenidoğanlarda fazla görülen ve aynı zamanda sebebi net olarak bilinemeyen bir hastalıktır. Genel olarak gaz ağrısı olarak adlandırılır. Doğumdan sonra yaklaşık 6 ay boyunca bebeğin ağlama krizleri izlenir.
• Konak: İnfantil seboreik dermatit olarak anılan konak hastalığı bebeğin saç, kaş ve kulak gibi bölgelerinde pullanma şeklinde ortaya çıkar. Anne karnında bebeğin hormon yüklü olması sonucu yağ bezelerinin fazla çalışmasından kaynaklanan bir hastalıktır.
• Bacak eğriliği: Yenidoğan bebeklerde bacak eğriliği belli bir oranda normal kabul edilir. Tüm bebeklerin bacaklarında eğrilik izlenebilir. Zaman içinde kendiliğinden düzelebilse de ileriki zamanlarda parantez bacak kontrolü yapılması önemlidir.
• Yalancı kuşpalazı (krup): Çocuk anjini olarak da anılmaktadır. Ses tellerinde ya da soluk borusunda iltihaplanma yaşanır ve ciddi rahatsızlıklara neden olabilmektedir. Bebeğin ağlarken ses tonundaki farklılık dikkat çeker.
• Doğumsal hipotiroidi: Tiroid hormonunun eksikliğinden dolayı ortaya çıkar. Yenidoğanlarda ciddi yan etkiler bırakabildiği için tedavisi önemlidir.
• Konjonktivit: Alerji, bakteri veya enfeksiyondan kaynaklanır. Bebeklerde çapaklanma ve gözlerde kızarıklık fark edildiğinde konjonktivitten şüphelenilebilir. Çünkü genellikle gözlerde meydana gelir. Mikrobik kaynaklı olduğu için savunma sistemi düşük olan bebeklerde daha sık görülür.
• İsilik: Yenidoğan bebek hastalıkları arasında yer alan isilik, ciltte kırmızı leke şeklinde kendini gösterir. Ter bezlerinin tıkanması sonucunda ter atılamaz ve bu şekilde kızarıklıklar meydana gelir.
• Yenidoğan kalça çıkığı: Yenidoğan bebeklerde görülme sıklığı diğer hastalıklara oranla biraz daha az olsa da özellikle kız bebeklerde kalça çıkığına rastlanır. Tedavi yöntemleri farklıdır ve bebek rutin olarak takip edilerek durumu incelenir.

Yenidoğan Bebek Hastalıkları Belirtileri Nelerdir?

Yenidoğan bebek hastalıklarının çeşidine göre farklı belirtiler izlenir. Bu belirtiler ışığında, bebeğin durumunun ciddiyeti fark edilerek doktora götürülebilir. Hastalıklara göre bebelerde yaşanan belirtiler şu şekildedir;

Yenidoğan sarılığı belirtileri:

• Gözlerde, baş bölgesinde ve ciltte sararma.
• Uyku hali
• İdrar ve dışkı renginde farklılık
• Emme güçlüğü

Yenidoğan impetigo belirtileri:

• Döküntü
• Kırmızı, kahverengi veya sarı yaralar
• Kabuk
• Kaşıntı
• Sıvı kabarcıklar

Yenidoğan kolik belirtileri:

• 3 saatten uzun süren ağlama krizi
• Huzursuzluk
• Uykusuzluk
• Ağlarken gerilen sırt
• Kasılma
• Karında toplanan bacaklar
• Ellerin yumruk gibi sıkılması

Yenidoğan pamukçuk belirtileri:

• Ağız içerisinde beyazlık
• Huzursuzluk
• Agresiflik
• Meme reddi

Yenidoğan konjonktivit belirtileri:

• Gözlerde kaşıntı
• Gözlerde kızarıklık
• Çapaklanma
• Kirpiklerde yapışma
• Sulanma
• Gözyaşı akması

Yenidoğan doğumsal Hipotiroidi belirtileri:

• Karında şişlik
• Kabızlık
• Kaba yüz hatları
• Dilde büyüme
• Fıtık
• Uzayan sarılık

Yenidoğan Bebek Hastalıkları Nedenleri Nelerdir?

Yenidoğan bebek hastalıklarının birçok nedeni bulunabilir. Doğumsal hastalıkların yanı sıra doğumdan sonraki ilk günler de çeşitli hastalıklar görülebilir. İlk hafta içerisinde belirlenebilen hastalıklar, tedavi sürecinin de olumlu seyretmesine yol açar. Yenidoğan bebek hastalıklarının nedenleri hastalığın çeşidine göre şu şekildedir;

Yenidoğan sarılığı nedenleri:

• Kan uyuşmazlığı (anne-bebek arasındaki)
• Tiroid hormonunun eksikliği
• Enzim eksikliği
• İdrar yolu enfeksiyonları
• Kanamalar
• Yetersiz beslenme
• Genetik faktörler

Yenidoğan isilik nedenleri:

• Bebeğin çok kalın giydirilmesi
• Cildin temiz tutulmaması
• Bebeğin terli kalması
• Az bez değiştirilmesi

Yenidoğan impetigo nedenleri:

• Bağışıklık sistemi düşüklüğü
• Sıcak ve nemli yerler
• Kalabalık

Yenidoğan konjonktivit nedenleri:

• Alerji
• Bakteriler
• Virüsler
• Savunma sisteminin zayıflaması

Yenidoğan kolik nedenleri:

• Gaz sancısı
• Sindirim problemleri
• Biyolojik faktörler
• Psikolojik
• Düşük doğum ağırlığı
• Reflü
• Bebeğin anne sütü almaması

Yenidoğan pamukçuk nedenleri:

• Antibiyotik kullanılması
• Bağışıklık sisteminde zayıflık
• Alerjiler
• Stres
• Vitamin eksikliği (B12, folik asit vs.)
• Steril edilmeyen emzik ve biberon

Yenidoğan Bebek Hastalıkları Teşhisi

Yenidoğanlarda yaşanan hastalıklar, genel olarak ilk ay içerisinde tespit edilebilir. Teşhis için doktor bebeğin tıbbi öyküsünü isteyerek, fiziki muayeneye başvurur. Ardından gerekirse kan testi, idrar ve gaita tahlili, alerji testi istenebilir.

• Tıbbi öykü: Yenidoğanda meydana gelen değişikliklerin ne zamandır var olduğu, verdiği tepkiler, beslenme alışkanlığı gibi soruların cevaplandığı teşhis yöntemidir. Bu sayede uzman hekim fiziki muayene öncesinde hastalık hakkında daha rahat fikir yürütebilir.
• Fiziki muayene: Fiziki olarak bebeğin incelendiği aşamadır. Genel olarak hastalığın seyrine bağlı olarak belirti görülen bölge incelenir. Fıtık şikayetinde, kasık ya da göbekteki şişlik incelenerek boyutu belirlenir. Boğaz, kulak ve burun kontrolleri yapılır. Hastalığa bağlı olarak ateş ölçülür.
• Kan testi: Bebekten kan alınarak laboratuvara gönderilir. Kan testi sonuçlarına göre hastalığın teşhisi konabilir. Enfeksiyon, hormon eksiklikleri, bakteriler ve birçok durum kan sayımında ortaya çıkar.
• İdrar tahlili: Enfeksiyon hastalıkları için idrar tahlili etkili sonuç vermektedir. İdrar tahlilinde böbrek ve bağırsak sorunlarıyla ilgili etkili çözümler bulunur. Hastalığın teşhisinin konulmasında bu açıdan ek olarak sıklıkla talep edilen yöntemler arasındadır.
• Gaita tahlili: Bebeğin dışkısının incelenerek, belirtilerin açıklanabilmesi sağlanır. Çoğu zaman tek başına yeterli olmaz kombine olarak kan, idrar ve gaita birlikte istenir. Bağırsak problemlerinin tespit edilmesinde etkilidir. Kolik gibi hastalıkların teşhisinde altında yatan sorunun belirlenmesinde uygulanan yöntemlerdendir.
• Alerji testi: Yenidoğanlarda alerji bazı hastalıkların belirtisi, bazı hastalıkların ise direkt olarak nedenidir. Bu açıdan gerekli görüldüğü durumlarda kan yoluyla veya cilt üzerinden alerji testine başvurulur. Kızarıklıklar, döküntüler ve yaralar farklı boyutta seyrettiğinde alerji testi tercih edilir.

Yenidoğan Bebek Hastalıkları Tedavisi

Yenidoğan bebeklerde görülen hastalıkların çoğu zararsız olabilmekte ve zamanla düzelebilmektedir. Bazı hastalıkların ise tedavisi önemli ve kaçınılmazdır. Fıtık, sarılık, konak ve bacak eğriliğinin kendiliğinden geçtiği izlenmektedir.

Hastalıklar birbirinden farklıdır ve diğer hastalıklar için farklı tedavi yöntemleri izlenir. İlaç tedavisi çoğu hastalıkta başvurulan yöntemlerden biridir. Diyet, ilaç değişikliği ve fototerapi ise diğer bebek hastalıkları için tercih edilen uygulamalar arasında yer alır.

• İlaç tedavisi: Yenidoğan bebeklerde enfeksiyon kaynaklı bir hastalık görüldüğünde antibiyotik tedavisi başlatılır. Kolik gibi gaz sancısı ve bağırsak problemleriyle karşılaşıldığında gaz önleyici ilaçlara başvurulabilir. Hipotiroidi görüldüğünde bebeğe tiroid hormonu ilaç tedavisi uygulanır. Pamukçuk ve isilik rahatsızlıklarında ise krem ve damlalar etkili olmaktadır.
• Diyet: Yenidoğan hastalıklarının çoğu kendiliğinden geçse de kolik gibi hastalıklar yaklaşık 6 ay sürmektedir. Bebeğin rahatlaması ve hayat kalitesinin artması için özel diyet programları uygulanır. Bu şekilde yaşanan sindirim sistemi bozuklukları ve alerji kaynaklı hastalıklar tedavi edilebilir.
• İlaç değişikliği: Özellikle antibiyotikler bebeklerde bazı hastalıkların yaşanmasına neden olabilmektedir. Genellikle ilaç kullanan bebeklerde pamukçuk oluşumuna rastlanır. Mantar tedavisi için ilaç kullanılsa da çoğu durumda ilaca gerek kalmadan yalnızca kullanılan antibiyotik bırakılır ve tedavi süreci takip edilir.
• Fototerapi: Işık tedavisidir. Sarılığın 1-3 gün içerisinde kendiliğinden geçmediği ve şiddetlendiği durumlarda kullanılır. Bilirubin pigmentinin daha hızlı vücuttan atılmasını sağlar. Sarılığın tehdit oluşturmaya başlamadan bu şekilde tedavi edilmesi oldukça yaygındır.

Yenidoğan Bebek Hastalıkları Tedavi Edilmezse

Her hastalık çeşidinde olduğu gibi bazı hastalıkların tedavi edilmesi, yaratabileceği daha ciddi sorunların engellenmesinde önemlidir. Yenidoğan bebek hastalıkları tedavi edilmezse, ortaya daha ciddi tablolar çıkabilir. Enfeksiyon kaynaklı hastalıklar bebeklerde gelişim geriliğine, zihinsel hastalıklara sebebiyet verebilmektedir.

Bu açıdan teşhis edilen hastalıklara uygun belirlenen tedavi seçenekleri mutlaka uygulanmalıdır. Bağışıklık sisteminin düşmesi, bebeğin diğer hastalıklara da açık halde olması anlamına gelir. Doktor tarafından önerilen ilaç tedavileri hem hastalığın ortadan kalkmasına hem de bebeğin bağışıklık sisteminin artmasına yardımcı olmaktadır.

Yenidoğan Bebek Hastalıkları Nasıl Önlenir?

Yenidoğan bebek hastalıklarının önlenmesi mümkün olabilir. Doğumsal hastalıkların çoğu kendiliğinden geçebilir ya da tedavi edilebilirken, sonradan gelişen hastalıklar için önlem alınabilir. Örneğin; isilik problemi yenidoğan bebeklerde sık rastlanan hastalıklar arasındadır. Bebeğe sık banyo yaptırılması, kat kat giydirilmemesi, cildinin hava almasını sağlamak isilikle mücadele etmeyi sağlar. Ter bezlerinin tıkanmaması için terleyen bebeğin kıyafetleri değiştirilmelidir ve bez değişimi sıklığı artırılmalıdır.

Sarılığın daha çabuk ortadan kalkması ise anne sütüyle sağlanabilir. Yetersiz beslenmeyle birlikte yenidoğan sarılığının arttığı izlenir. Anne sütü vererek ve bebeğin karnının doyduğundan emin olarak sarılığın şiddetlenmesi önlenebilir. Bebekte kolik olmaması için masaj oldukça etkili bir çözümdür.

Gaz sancısından kaynaklı olduğu düşünülen kolik, bebeğin sırt bölgesine masaj yapılarak rahatlatılabilir. Bu sayede daha rahat bir uyku düzeni oluşturabilen bebeğin sakinleştiği izlenmektedir. Pamukçuk oluşmaması için ise bebeğe verilen her türlü materyal steril olmalıdır. Emzik veya biberon temizliğine önem verilmesi, meme ucunun temizlenmesi ve el hijyenine dikkat edilmesi pamukçuk oluşumunu önler.

Yenidoğan Bebek Hastalıkları için Hangi Doktora Gidilir?

Yenidoğan bebek hastalıkları için çocuk hastalıkları bölümüne gidilerek, çocuk hastalıkları uzmanıyla görüşülmelidir.

Hastalıkların çoğu kendiliğinden geçiyor olsa da bazı belirtiler önemli olmaktadır. Bebeklerde şişmiş yüz, nefes almada zorluk, vücuttaki farklı kızarıklıklar, deri döküntülerinin kötü bir hal alması gibi durumlarla karşılaşıldığında mutlaka en yakın sağlık kuruluşundan yardım alınmalıdır.