Bebeklerde Laktoz İntoleransı

Bebeklerde Laktoz İntoleransı Nedir?

Laktoz; glukoz ve galaktozdan oluşan iki moleküllü bir karbonhidrattır. Anne sütü, inek sütü, keçi sütü gibi memelilerin sütünde yer alan bir şekerdir. Laktoz genellikle vücuda süt ve süt ürünleri ile alınmaktadır. Vücuda alınan laktoz ince bağırsaklar üzerinde yer alan laktaz enzimi ile parçalanarak glukoz ve galaktoza dönüşmekte ve bu sayede ince bağırsaklardan vücuda emilmektedir. Laktoz intoleransı da laktaz enziminin yeterli miktarda salgılanmaması sonucu laktoz şekerinin parçalanmaması ve buna bağlı olarak da sindirim ile alakalı bazı sorunların ortaya çıkmasıdır.

Anne sütünde de yer alan laktoz, yenidoğan bebeklerin gün içerisindeki enerji ihtiyaçlarının karşılanmasını sağlamaktadır. Bu nedenle yenidoğan bebeklerin gelişimi ve büyümesi için laktozu parçalayabilmesi ve sindirebilmesi gerekmektedir. Dolayısıyla bebeklerde laktoz intoleransının tanısının konması ve tedavi olması oldukça önemlidir.

Bebeklerde Laktoz İntoleransı Belirtileri Nelerdir?

Bebeklerde laktoz intoleransı belirtileri vücuda alınan laktoz miktarı ile orantılı olabildiği gibi bağırsak florası da belirtilerin şiddetini etkilemektedir. Laktoz intoleransı genel olarak bebeklerde 2 yaşından itibaren görülmektedir. Belirtiler ise emzirme veya süt ürünü tüketilmesinden 30 dakika ile 2 saat arasında görülmektedir.

Bebeklerde laktoz intoleransının belirtileri şu şekilde sıralanmaktadır:

• Gaz,
• Şişlik,
• Mide bulantısı,
• Karın ağrısı ve kramp,
• İştahsızlık,
• Yeşil ve sulu ishal şeklinde dışkı,
• Pişik.

Bebeklerde laktoz intoleransı ile inek sütü alerjisi oldukça karıştırılan bir durumdur. İnek sütü alerjisi genel olarak daha ağır seyretmekte olup kilo kaybı veya kilo alamama durumları ile karşılaşılır. İnek sütü alerjisi bağışıklık sisteminin vermiş olduğu bir reaksiyon olup, laktoz intoleransı sindirim problemidir. Bu iki sorunu ayırt etmek için ise inek sütü ve süt ürünlerini bebeğin diyetinden çıkararak belirtiler gözlenmelidir. Eğer belirtiler görülmüyorsa inek sütü alerjisi vardır, ancak belirtiler devam ediyorsa laktoz intoleransı testi yapılmalıdır.

Bebeklerde Laktoz İntoleransının Nedenleri Nelerdir?

Bebeklerde laktoz intoleransı genellikle genetik olarak görülmektedir ve doğumsal laktoz intoleransı adı verilmektedir. Laktoz intoleransı laktaz enziminin yeterli salgılanmamasından kaynaklı olabileceği gibi besin ile alınan laktoz miktarına bağlı olarak da gelişebilmektedir.

Bebeklerde laktoz intoleransının en önemli sebeplerinden biri olarak da ince bağırsağın bütünlüğünü bozan durumlar gösterilebilir. Bağırsak bütünlüğünü bozan bu durumlar arasında bebeklik döneminde görülen viral kaynaklı ishallerdir. Rota virüs sebebiyle görülen ishaller bebeklikte ince bağırsak duvarının yapısını bozabilir ve dolayısıyla laktaz enziminin üretimini de azalmaktadır. Bu nedenle rota virüs aşısının bebeklere yapılması tavsiye edilmektedir.

Laktoz eğer ince bağırsaklarda yeterince parçalanmaz ise kalın bağırsağa ulaşmaktadır. Kalın bağırsağa ulaşan laktoz bağırsağa su çekilmesine sebep olmaktadır. Bağırsakta artan su miktarı ile birlikte dışkı cıvık hale gelmekte ve bağırsak hareketleri hızlanmaktadır. Kalın bağırsağa ulaşan laktoz aynı zamanda kalın bağırsaktaki bakteriler tarafından bazı gazlara dönüştürülür. Bu da gaz sancısı ve karın ağrısının oluşmasına sebep olmaktadır.

Bebeklerde Laktoz İntoleransı Teşhisi

Her 10 bebekten 7’sinde gaz sancısı, kusma ve karın ağrısı çok sık görülen şikayetlerdir. Bu nedenle bebeklerde laktoz intoleransının kesin teşhisinin konulabilmesi için bazı tetkik ve tahlillerin yapılması gerekmektedir. Bunun için kullanılan iki yöntem vardır. Bu yöntemler dışkı testi ve nefes hidrojen testidir.

• Dışkı testi: Eğer bebeklerde laktoz intoleransı olduğundan şüphe ediliyorsa dışkı incelemesi yapılarak tanı konulabilmektedir. Dışkı testinde bebeğin dışkısındaki kan ve asit seviyesi kontrol edilmektedir. Dışkı asidik ise laktoz intoleransı olduğunu anlaşılmaktadır.
• Nefes hidrojen testi: Yetişkinlerde de kullanılan nefes hidrojen testinde bebeğe belirli miktarda laktoz verildikten sonra nefesteki hidrojen seviyesine bakılır. Eğer bebeğin nefesindeki hidrojen seviyesi düşük ise laktoz sindirimi normal, yüksek ise laktoz intoleransı mevcut anlamına gelmektedir. Nefes hidrojen testi 6 aylıktan küçük olan bebeklere uygulanmadığı için bu bebeklerde dışkı testi yapılmaktadır.

Bebeklerde Laktoz İntoleransı Tedavisi

Laktoz intoleransının tedavisi için en etkili ve kolay yöntem laktoz içeren gıdaları diyet listesinden çıkarmaktır. Anne sütü alan bebeklerde laktoz intoleransı durumlarında ise laktaz enzimi tedavisi daha faydalı olmaktadır.

Bebeğin gelişimi ve büyümesi için anne sütü oldukça önemlidir. Bu nedenle anne sütü alan bebeklerde emzirme öncesinde laktaz enzimi içeren damlalar kullanılabilmektedir. Aynı zamanda anne sütü alan bebeklerde laktoz intoleransının önüne geçebilmek için anneler her emzirmede sadece bir memesinden emzirmelidir. Diğer emzirmede ikinci memeyi kullanmalıdır.

Anne sütü almayan laktoz intoleransı olan bebeklerde ise fermente mamalar veya erken laktozsuz mamalar tercih edilmelidir. Eğer bebek ek gıdaya geçmiş ise laktoz içermeyen ürünler verilmelidir. Bebeğin ek gıda beslenmesinde süt ve süt ürünleri tüketimi azaltılmalıdır. Aynı zamanda süt ve süt ürünlerinin verilen zaman aralıklarının da sık olmamasına dikkat edilmelidir. Ek gıda tüketen bebeklerde kalsiyum eksikliği olmaması için fermente bir ürün olan yoğurt ile birlikte ıspanak gibi sebzeler, balık çeşitleri ve meyveler kullanılabilmektedir.

Bebeklerde Laktoz İntoleransı Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Laktoz intoleransı olan bebeklerde ince bağırsak tarafından laktoz sindirilemediği için kalın bağırsaktaki bakteriler tarafından parçalandıktan sonra gaz sancısı olarak bebeklerde şişkinlik, huzursuzluk ve ağrıya sebep olmaktadır. Aynı zamanda kalın bağırsağa geçen laktoz bağırsağa su çekilmesine sebep olduğu için ishale neden olmaktadır. İshal bebeğin vücudundan aşırı sıvı kaybına neden olacağı için bebeğin mineral dengesi bozulmaktadır. Aşırı sıvı kaybıyla birlikte bebeklerde tansiyon düşmesi ve baş dönmesi de görülebilmektedir. Bu durumlarda bebeğin durumu çok ciddi boyutlara ulaşabilmektedir. Bu nedenle laktoz intoleransı olan bebeklerin tedavisi oldukça önemlidir.

Laktoz İntoleransı Olan Bebeklere Ne İyi Gelir?

Laktoz intoleransı olan bebeklerin, süt ve süt ürünlerinden uzak kaldıkları için D vitamini, B2 vitamini ve kalsiyum destekleri alması faydalı olacaktır. Her besin aynı miktarda laktoz içermemektedir. Laktozsuz sütler, İsviçre peyniri veya kaşar peynir de ek gıda alan bebeklerde aşırı kaçılmamak şartıyla tüketilmesi tavsiye edilmektedir.

Bebeklerde laktoz intoleransına iyi gelen bir diğer takviye ise probiyotik ve prebiyotiklerdir. İnce bağırsak florasında bulunan yararlı bakteriler sindirime yardımcı olmaktadır. Probiyotikler de içeriğinde yararlı bakterileri barındırdığı için bağırsak florasına yardımcı olur ve sindirimi düzenler. Bu nedenle bebeklerde probiyotik kullanılması laktoz intoleransı şikayetlerinin azalmasına yardımcı olacaktır.

Bebeklerde Laktoz İntoleransına Ne İyi Gelmez?

Laktoz intoleransı olan bebeklerde özellikle ek gıdaya geçmiş ise beslenmeye çok dikkat edilmelidir. Yağ oranı yüksek olan süt ve süt ürünleri kullanılmamalıdır. Aynı zamanda aşırı yağlı yiyeceklerden de kaçınılmalıdır. İçeriğinde laktoz şekeri bulunan besinler tüketilmemelidir.

Bebeklerde Laktoz İntoleransı için Hangi Doktora Gidilir?

Bebeklerde laktoz intoleransı oldukça sık görülen bir durumdur. Laktoz intoleransı belirtileri gözlenen bebeklerde şikayetler azalmıyorsa ve şiddetli belirtiler görülüyorsa doktora gidilmelidir ve gerekirse laktoz intolerans testi yapılmalıdır.

Hastanelerin Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları- Çocuk Gastroenteroloji Bölümleri bebeklerde sindirim ile ilgili sorunlar için ilgilenmektedir. Çocuk Gastroenterolog uzmanı tarafından bebekler fiziksel muayenelerini olduktan sonra gerekli görülürse laktoz intolerans testi de yapılmaktadır. Doktora ne zaman gidilmesi gerektiği ise bebeğin durumunun aciliyetine göre değişmektedir. Eğer bebek çok ağlıyorsa ve belirtiler çok şiddetli görülüyorsa hastanelerin acil servislerine de başvuru yapılabilmektedir.