Hamilelikte Ayak Mantarı

Hamilelikte Ayak Mantarı Nedir?

Hamilelik döneminde kilo alımının artmasıyla birlikte ayakların taşıdığı vücut ağırlığı da artar. Ayakların taşıdığı vücut ağırlığı nedeniyle gebelikte ayak şikayetleri artış gösterir. Hamilelikte ayak mantarı da bu dönemde görülen sorunlardandır.

Hamilelik döneminde ayaklarda sıkça görülen ödem ve şişkinlik nedeniyle ayak parmakları birbiri ile daha fazla temas etmeye başlar. Ayakların hareket etmesi halinde ayak terler ve mantar oluşur. Gebeliğin 3. ve 4. aylarından itibaren görülmeye başlayan sorunlardan biri olan ayak mantarı nemli ortamda çoğalarak hızla yayılır.

Gebelikte Ayak Mantarı Çeşitleri

Gebelikte oluşum yeri ve belirtilerine göre farklı türlerde ayak mantarları görülebilir. Bunlar;

• Makosen (Hiperkerotik): Ayak tabanı ve kenarlarında görülen makosen türündeki ayak mantarındaki en belirgin şikayet kaşıntıdır.
• İntertriginöz (Parmak arası): Enfeksiyon nedeniyle ortaya çıkan ayak parmak arası mantarı genellikle en küçük parmak arasında görülür. Parmak arasında pullanma ve kepeklenme sorunu yaşanır.
• Vezikülobüllöz (Kabarcıklı mantar): Ayak tabanında su kabarcıklarının görülmesi durumudur.

Hamilelikte Ayak Mantarı Belirtileri

Ayakkabı, çorap, terlik, banyo gibi sıcak ve nemli ortamlarda ayağın kalması halinde hızla çoğalmaya başlayan hamilelikte ayak mantarı bulaşıcı bir rahatsızlıktır.

Hastanın günlük hayatını olumsuz etkileyen ayak mantarının belirtileri şunlardır;

• Ayakta kaşıntı
• Parmak aralarında tahriş
• Ayak tabanında yara oluşumu
• Şiddetli ayak kokusu
• Ayak tabanı ya da parmaklarda kırmızı deri dökülmesi
• Deri soyulması
• Ayakta kızarıklık
• Ayakta yanma hissi
• Ayakta su toplanması
• Ayakta pullu kırmızı cilt görünümü
• Ayak tabanında kepeklenme
• Ayak terlemesi
• Yürümede zorluk

Hamilelikte Ayak Mantarı Nedenleri

Orta yaş kadınlarda ve çocuklarda sıkça görülen ayak mantarı hamilelik döneminin başlamasıyla da yaşanabilir. Gebelik döneminde ayak mantarının görülmesinin başlıca nedeni bu süreçte alınan kilolardır. Gebelik döneminde kilo alınması ayakların taşıdığı yükü arttırır. Ayak bileğinden başlayarak ayak tabanına ve parmak aralarına kadar yayılabilen ayak mantarı nemli ortamlarda hızla çoğalır.

Hamilelikte ayak mantarı nedenleri arasında;

• Normalden fazla kilo alımı
• Ayaklarda ödem oluşumu
• Uzun süre ayakta kalmak ve yürümek
• Nemli ve sıcak ortamlarda kalmak
• Yıkandıktan sonra ayakların kurulanmadan nemli bırakılması
• Önü kapalı ve dar bir ayakkabı giymek
• Gebelik şekeri
• Bağışıklık sisteminin düşmesi
• Kuaför salonlarında pedikür yaptırırken hijyenik olmayan malzemelerin kullanılması
• Herkesin kullandığı havuz, banyo, terlik ve havlunun kullanılması

Hamilelikte Ayak Mantarı Teşhisi

Ayaktaki şikayetlerin doktorun kontrol etmesi ile ayak mantarı tanısı konulur. Gebelikte ayak mantarı tanısı konulurken şu aşamalar uygulanır;

• Hasta Öyküsü: Gebelik döneminde annenin gebeliğin kaçıncı ayında olduğu, kaç kilo aldığı, gebelik döneminde annenin beslenme düzeni ve kullandığı ilaçlar hakkında doktor bilgi edinir. 
• Fizik Muayenesi: Doktor, ayak tabanındaki parmak aralarında yara ve cilt dökülmelerini inceler. Ayak yanması ve ağrısının ne şiddette olduğu göz önünde tutularak hangi ilaç tedavisinin uygulanacağına karar verir. 
• Mikroskobik İnceleme: Hastanın ayaklarındaki şikayetlerin şiddetinin fazla olması, derin ya da iltihaplı yaraların oluşması halinde ayak mantarı türünün teşhisi için mikroskopla inceleme yapılır.

Hamilelikte Ayak Mantarı Tedavisi

Gebelikte ayak mantarı tedavisi ilaçlar ile yapılır. Ancak anne ya da bebek sağlığını olumsuz etkileyecek ya da alerjik bir duruma sebep olabilecek bir ilacın kullanılmaması için teşhis yöntemlerinin en doğru şekilde yapılması önemlidir.

Hamilelikte ayak mantarı tedavi yöntemleri:

• Krem Tedavisi: Genellikle hafif derecedeki ayak mantarı yaşayan kişilerin kısa sürede kullanıp kolayca geçiren kremler kullanılır. 
• İlaç Tedavisi: Enfeksiyon riski bulanan hastalara uygulanan ilaç tedavisi ile ayak mantarının oluşumuna neden olan bakterilerin öldürülmesi amaçlanır. Kesin çözüm için ilaçların 3 ay boyunca aralıksız kullanılması önerilir.
• Tırnak Cilası Kullanımı: Ayak mantarı yaşayan hastaların tırnaklarına kadar ulaşmış bir mantar görüldüğü taktirde tırnakların batma ya da kırılmasını önlemek amacıyla tırnak cilası kullanılır. Bu ilaçların 1 yıl boyunca kullanılması gereklidir. 
• Pudra Sprey Kullanımı: Ayaklarında aşırı terleme olan hamileler için önerilir. Ayak terlemesi ayakların sürekli nemli kalmasına neden olup mantarların çoğalmasına ortam hazırlar. Bu nedenle ayaklara pudra uygulanması ya da eczanelerde satılan pratik kullanıma sahip pudra spreyler ile ayaklardaki nem önlenir.

Hamilelikte Ayak Mantarı Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Bulaşıcı bir hastalık olan ayak mantarının hamilelik döneminde tedavi edilmemesi halinde ciddi enfeksiyon sorunlarına yol açabilir. Tedavinin aksatılması ya da bilinçsiz yöntemlerin uygulanması halinde ayak tabanı, parmak araları, ayak üstü, ayak yanları ve bacaklara kadar ki olan bölümlere mantar sıçrayabilir.

Ayak tabanında ciddi bir kalınlaşma meydana gelir. Bu cilt tabakasının kalınlaşması yürüme zorluğuna sebep olur. Ayrıca ödem oluşumu şiddetli ağrılara yol açabilir. Gebelik döneminde ayak mantarı tedavi edilmezse gebelik sonrasında da bu sorun devam eder.

Ayakta derin yarık ve çatlaklar oluşarak iltihaplı yaralar halinde gelebilir. Bulaşıcı bir rahatsızlık olduğu için ailenin diğer fertlerinde de ayak mantarının görülmesine neden olur. Hem gebelik döneminde ve sonrasında hastanın günlük yaşamını zorlaştıran hem de fiziksel olarak annenin hareketlerini kısıtlayan bu durum mutlaka tedavi edilmelidir.

Hamilelikte Ayak Mantarı Ne İyi Gelir?

Hamilelik döneminde görülen ayak mantarı şikayetlerini minimum seviyeye indirme ya da ayak mantarını önlemek amacıyla gebeliğin ilk gününden itibaren ayak bakımına ve hijyenine önem verilmesi gerekir.

Gebelikte ayak mantarı sorunu yaşayanların dikkat etmesi gerekenler;

• Uzun süre ayakta kalınmamalı
• Uzun yürüyüşler yapılmamalı
• Ayaklar yıkandıktan sonra havlu ya da saç kurutma makinesi ile tam olarak kurulanmalı
• Islak zeminlere yalınayak basılmamalı
• Başkasının terliği ya da havlusu kullanılmamalı
• Başkasının kullandığı pedikür malzemeleri kullanılmamalı
• Aşırı terleyen ayaklar terin emilmesi için pamuklu çorap kullanılmalı
• Sık sık çoraplar değiştirilmeli
• Ayakkabılar temizlenmeli ve havalandırılmalı
• Önü açık ve dar olmayan ayakkabı tercih edilmeli
• Bitkisel ayak bakımı yapılmalı

Hamilelikte ayak mantarı sorununa iyi gelebilecek herkesin evinde kolayca uygulayabileceği doğal yöntemler şunlardır;

• Su dolu kabın içine elma sirkesi ekleyip ayakların bir süre bekletilmesi ayaktaki bakterilerin azalmasına yardımcı olur.
• Su ve karbonat karışımının ayaklara sürülmesi ayaklardaki yanma ve kızarıklık şikayetlerini azaltır.
• Tırnak ve parmak aralarındaki mantarlar için elma sirkesi ve pirinç unundan elde edilen hamur sürülebilir.
• Antiseptik ve anti paraziter özelliğe sahip olan kekik yağı ve zeytin yağı karışımı ayakların rahatlamasın ve ağrının dinmesine yardımcı olur.
• Anti viral etkiye sahip olan çay ağacı yağı, lavanta yağı, üzüm çekirdeği yağı, portakal yağı kullanılarak ayaktaki mantar şikayetlerinin hafiflemesi sağlanabilir. 
• Sıcak su dolu bir kabın içerisine viks eklenip ayakların üzeri örtülerek ayaklara buhar banyosu yaptırılabilir. İçeriğinde bulunan okaliptüs yapı sayesinde viks ayaklarda oluşan derin yara ve yarıkların iyileşmesini hızlandırır. 
• Eczanelerde satılan E vitamini serumları ya da kremleri hücrelerin yenilenmesi ve cildin kendi kendisini daha hızlı şekilde onarabilmesine yardımcı olur. 

Hamilelikte Ayak Mantarına Ne İyi Gelmez?

Ayak mantarının hızlı şekilde çoğalmasına neden olan durumların başında nemli ve hijyenik olmayan ortamlar gelir. Hamilelikte ayak mantarı olan kişiler ayaklarını nemli ortamlardan uzak tutmalıdır. Ayak hijyenine ve ayak bakımına önem verilmelidir.

Ayak mantarı hem bir ayaktan diğerine sıçrayıp daha geniş alanlarda görülebilir hem de bir başkasına kolayca bulaşabilir. Bu nedenle kirli, nemli, ıslak ortamlar ayak mantarına iyi gelmez. Ayrıca başkasının kullandığı eşyaların kullanılması ayakların enfeksiyon kapmasına neden olabilir.

Hamilelikte Ayak Mantarı için Hangi Doktora Gidilir?

Hamilelikte görülen ayak mantarı bir cilt hastalığı olduğu için mutlaka bir cilt hastalıkları uzmanına gidilmesi gerekir. Ayaklarda mantar, virüs, bakteri, enfeksiyon, parazit gibi mikroorganizmaların yol açabileceği tüm cilt sorunları için hastanelerin cildiye polikliniklerine başvurulmalıdır.

Özellikle gebelik döneminde normal süreçten çok daha şiddetli şekilde görülen ayak mantarı hastalığı gebeliğin ilk aylarından itibaren kontrol altında tutulmasına önem verilmelidir.

Ayrıca gebeliğin ilk aylarında bu süreçte yaşanabilecek ayak hastalıkları sorunları hakkında kadın doğum uzmanından bilgi edinilebilir. Jinekoloji uzmanı, ayak bakımının en doğru şekilde sağlanması için hastayı cilt uzmanına yönlendirir.