Hipertrofik Skar

Hipertrofik Skar Nedir?

Hipertrofik kesiklere bağlı travma, çarpmaya bağlı travma ve vurmaya bağlı travma gibi durumların sonucunda oluşan, derideki yapısal değişimdir. Hipertrofik skarda, deriden kabarık şekilde, sınırları belirgin bir yapı oluşmaktadır. Hipertrofik skarın rengi genellikle parlak kırmızı renginde veya deri ile aynı renktedir.

Hipertrofik skar ile keloid sıkça karıştırılabilmektedir. Hipertrofik skar ve keloid farklı muayene esnasında yaraya dokunarak anlaşılabilmektedir. Hipertrofik skarda, çok sert bir şekilde hissedilmeyen bir kabarıklık mevcut iken, keloidde ise muayene esnasında derinin sert bir şekilde ele gelmesi mevcuttur. Keloid de hipertrofik skar gibi, hassas bölgelerde travma sonrası oluşan sınırları daha belirgin, deriden hipertrofik skara göre daha kabarık, pembe renkli bir yaradır.

Hipertrofik skarı keloidden ayıran bir başka özellik ise, hipertrofik skarların genellikle yara bölgesinin sınırları içerisinde kalmaya meyilli olmasıdır. Keloidde ise durum tam tersidir. Keloidler yara bölgesinin dışına çıkmaya meyillidir. Hipertrofik skarlar, sağlam dokuyu çevreye doğru iterek büyüyebilmektedirler. Keloidler genellikle 20’li yaşlarda ortaya çıkmaktadır ve her iki cinsi de eşit miktarda etkilemektedir. Hipertrofik skar kendiliğinden gerileyebilme özelliğine sahip iken, keloidlerde durum ne yazık ki böyle değildir. Keloidler kendiliğinden gerilemeyeceği gibi, tekrarlama oranı da oldukça yüksektir. Tekrarlama oranı keloidlerde %50’ lerden %100’ e kadar çıkabilmektedir.

Hipertrofik skar ve keloid özetle, travmayı takiben gelişen bir durumdur. Vücut travma sonrası, deri bütünlüğünü sağlamak amacıyla birtakım düzeltmeler yapmaktadır. Hipertrofik skar ve keloidde, vücut yara iyileşmesini sağlamak amacıyla, anormal düzeyde düzeltmeler yapmaktadır. Anormal veya aşırı düzenleme durumu da vücutta istenmeyen izlerin oluşmasına neden olabilmektedir.

Hipertrofik Skar Belirtileri

Hipertrofik skar ve keloid özellikle bir travma sonrası meydana gelmektedir. Travma durumu düşme, vurma gibi olaylar olabileceği gibi dövme yapmak da bir travma olarak kabul görmektedir. Travma sonra derinin en üst tabakasında birtakım değişiklikler olmaktadır.

• Travma bölgesinde sınırları belirgin kabarıklık
• Parlak pembe veya deri renginde kabarıklık
• Yara bölgesinde kaşıntı (nadir)
• Yara bölgesinde ağrı (nadir)

Hipertrofik Skar Nedenleri

Hipertrofik skar ve keloid travmayı takiben meydana gelen, vücudun yaraya karşı aşırı tepki verdiği bir durum olarak nitelendirilmektedir. En sık nedeni travma olan hipertrofik skar hastalığında, birtakım faktörler hipertrofik skar ve keloid gelişimi için var olan riski daha da arttırmaktadır.

• Birinci derece akrabalarında hipertrofik skar ve keloid olanlarda, hipertrofik skar gelişme riski daha fazladır.
• Siyah ırk mensubu insanlarda da hipertrofik skar gelişme riski daha fazladır.
• Özellikle omuz, sırt, ense, gövdenin üstte kalan tarafı ve kulak memesi hipertrofik skar gelişimi için daha elverişlidir.
• Sürekli travmaya maruziyet de hipertrofik skar riskini arttırmaktadır.
• Tekrarlayan enfeksiyonlar, yara iyileşimini geciktirmektedir.
• Steroid gibi vücudu daha savunmasız hale getiren ilaçların kullanımında da travmayı takiben hipertrofik skar gelişme riski artmaktadır.

Hipertrofik Skar Teşhisi

Hipertrofik skar ve keloid teşhisi için genellikle ilgili hekimin muayenesi yeterli olacaktır. Dolayısıyla diğer hastalıklarda olduğu gibi, Ultrason, MR, Bilgisayarlı tomografi gibi ek istemlere gerek kalmaz. Fakat tanıdan şüphe duyulduğunda veya ayırıcı tanı olarak ek durumların düşünüldüğü durumlarda biyopsi yapılabilmektedir. Biyopsi işlemi, yaraya bir iğne yardımıyla girilip, yaranın içerisinden doku örneklerinin alındığı ve bu örneklerin ayrıntılı inceleme için patolojiye gönderildiği işlemin adıdır. Hipertrofik skar teşhisi için yapılan biyopsi incelemesinde genellikle anestezi kullanılmaz, oldukça hızlı bir sürede gerçekleşir.

Hipertrofik Skar Tedavisi

Hipertrofik skar kendiliğinden de gerileyebilen bir deri hastalığıdır. Tedavi edilirken ise birbirinden farklı yöntemler kullanılmaktadır. Yara bölgesine uygun kremler sürülebilmekte olduğu gibi yara içerisine iğne yardımıyla birtakım ilaçlar da enjekte edilebilmektedir. Yaraya buz tedavisi, radyoterapi gibi yöntemlerle de müdahale edilebilirken, son tercih olarak cerrahi işlem uygulanabilmektedir.

Yaraya Krem: Yara üzerine yüzeysel bir şekilde krem sürülerek hipertrofik skarın gerilemesi beklenmektedir. Bu kremlerin içeriği genellikle kortizondur. Aynı zamanda nemlendirici kremler de yara üzerine sürülmektedir. Yaranın gerilemesi için aynı zamanda imikimod ve E vitamin bazlı kremler de kullanılmaktadır.

Yara İçine Enjeksiyon: Yara içine iğne yardımıyla birtakım ilaçlar enjekte edilebilmektedir. Birbirinden farklı bu ilaçlar, ortalama 1 – 2 hafta boyunca yara dokusu içerisine enjekte edilmektedir. Yara içine enjeksiyon ile deriden kabarık olan hipertrofik skarın düzleşmesi beklenmektedir.

Kriyoterapi: Kriyoterapi işlemi dondurma işlemi olarak da bilinmektedir. Yara içine enjeksiyon tedavisi ile birlikte kullanılabilen bu yöntemde, sıvı halde olan azot sayesinde, yara dokusunun dondurulması amaçlanır. Bu yöntem tek başına da kullanılabilmektedir.

Radyasyon Tedavisi: Hipertrofik skar tedavisinde sıkça kullanılan bir yöntem değildir. Yüksek dozda verilen X – ışını sayesinde, yara dokusunun büyümesinin önüne geçilmesi amaçlanmaktadır. Genellikle cerrahi tedavi sonrası, hipertrofik skarın tekrarlanmasını önlemek için kullanılan bu yöntem tedaviye dirençli keloidlerde de kullanılabilmektedir. Fakat yan etkilerinden dolayı, bu yöntem ilk tercih edilen bir tedavi değildir.

Cerrahi: Cerrahi tedavi hipertrofik skar tedavisi için asla ilk tedavi yöntemi değildir. Diğer tedavi yöntemleriyle kombine edilmediği sürece, yara dokusunun çıkarılması, keloid başta olmak üzere, yara dokusunun daha da büyümesine ve yayılmasına neden olabilmektedir.

Hipertrofik skar ve keloid hastalıklarının tedavisi de uzun süreçlidir. Ortalama 3 – 12 aylık bir tedavi gerektirmektedir. Bu tedavinin süresini belirlemede kişinin beslenmesi, sağlık durumu ve tedaviye olan uyumu oldukça önemlidir. Tedaviye uyumsuz hastalarda, yara temizliğini iyi yapmayan hastalarda tedavi başarısız olabileceği gibi, iyileşme süresi 2 – 3 yıla kadar çıkabilmektedir.

Hipertrofik Skar Tedavi Edilmezse

Hipertrofik skar kendiliğinde gerileyebilen bir deri rahatsızlığıdır. Tedavi süreci ne yazık ki kısa olmayan bu hastalığın tedavi edilmemesi sonucunda tekrarlayan yaraların oluşumuna zemin hazırlanmış olur. Aynı zamanda sayıları artan hipertrofik skarlar kozmetik açıdan da sıkıntı yaratacaktır.

Hipertrofik Skara Ne İyi Gelir?

Hipertrofik skarda, yara temizliği oldukça önemlidir. Öncesinde hipertrofik skar ve keloid öyküsü olan hastaların, vücutlarında kesik gibi herhangi bir travma olması durumunda, oluşan yarayı temiz tutmaları gerekmektedir. Temiz tutulmayan yaralar enfekte olabilmektedir. Enfekte olan yaralar ise istenmeyen çeşitli sorunlara yol açabilmektedir.

• Tıbbi gerekliliği olmayan cerrahi işlemlerden olabildiğince kaçınmak gerekmektedir. Özellikle küpe, dövme gibi işlemlerden olabildiğince kaçınılmalıdır.
• Hipertrofik skarlı hastaların sivilce sıkıntısı varsa, medikal tedavi ile sivilcelerinin tedavisi gerekmektedir. Aksi takdirde sürekli travmaya maruz kalan vücutta istenmeyen sonuçlar doğabilmektedir.
• Travma sonrası oluşan yaranın temiz tutulması oldukça önemlidir. Temizlik amacıyla emici özelliği bulunmayan bir bandajın altına vazelin sürülerek yara yeri temiz tutulmaya çalışılmalıdır. Yara kapanmaya başladığında ise nemlendirmeyi devam ettirmek oldukça önemlidir.

Hipertrofik Skara Ne İyi Gelmez?

Hipertrofik skarın tedavisi tam yapılmadığında iz kalma gibi istenmeyen kozmetik görünüme sebep olabilmektedir. Ayrıca tedavi esnasında verilen ilaçlar da %100 iz bırakmama garantisi vermemektedir. Fakat ilerideki travmalarda iz kalmasını önlemek veya yara oluşmasını önlemek için bu ilaçlar fayda sağlamaktadır.

Öncesinde hipertrofik skar öyküsü bulunan hastalar, eğer bir travma sonrası yara yerini temiz tutmazlarsa, ciddi sıkıntılara neden olabilmektedir. Yaranın enfekte olması tedaviyi oldukça fazla güçleştirecektir.

Hipertrofik skara yatkın olan bireylerin ise sürekli dövme, küpe veya vücuda yabancı madde girişi sağlayarak yaptıkları herhangi bir durumda, hipertrofik skar gelişme riski oldukça fazla arttıracaktır. Bu durumda da tedavi güçleşecektir ve istenmeyen izlere neden olunacaktır.

Tedavi esnasında beslenme oldukça önemli bir yere sahiptir. Özellikle son 6 ayda, vücut ağırlığının yüzde 15 – 25’ ini kaybeden bireylerde tedavi oldukça zorlaşmaktadır. Albümin düşüklüğü de yara iyileşmesinin gecikmesine neden olmaktadır.

Magnezyum, bakır ve çinko eksikliğinin olduğu durumlarda yara iyileşmesi gecikmesine zemin hazırlanmış olunur. Aynı zamanda yara iyileşmesinin hızlanması için günlük C vitamini almak gerekmektedir. Günlük 1 gram alınan C vitamini yara iyileşmesine olumlu yönde katkı sağlayacaktır. C vitamini tüketilmeyen durumlarda yara iyileşmesi gecikecektir. Özellikle turunçgiller olarak tanımlanan portakal, mandalina gibi meyveler C vitamini deposudur.

Hastaların ek sistemik rahatsızlıkları varsa, bu hastalıkların kontrol altına alınması gerekmektedir. Örneğin diyabet hastalığı, enfeksiyona zemin hazırlayan başlıca hastalıklardan biridir. Diyabeti kontrol altına alınmamış bireylerde, enfeksiyona yatkınlık artacağı gibi, yara iyileşmesi de oldukça fazla bir şekilde gecikecektir.

Obez bireylerin de kilolarını kontrol altına almaları gerekmektedir. Diyetisyen eşliğinde dikkatli bir şekilde kilo vermeleri gerekir. Araştırmalar göstermiştir ki, obez olmak başlı başına yara iyileşmesini geciktirmektedir.

Hipertrofik Skar İlaçları

Hipertrofik skar tedavisinde kremler kullanılmaktadır. Kremlere ek olarak radyoterapi, lezyon içine enjeksiyon, soğutma ve cerrahi gibi teknikler de kullanılmaktadır. Kremlerin içeriği değişken olmakla beraber, en sık kortizonlu krem ve nemlendiriciler kullanılmaktadır.

Kortizon Kremi: Kortizonun uzun süre kullanılmasıyla istenmeyen yan etki olarak deride incelme, çizgili kasların yapısın bozulma görülebilmektedir. Aseptik kemik nekrozu gibi istenmeyen yan etkileri de bulunmaktadır.

Hipertrofik Skar Ameliyatı

Hipertrofik skar tedavisinde cerrahi işlem asla ilk tedavi yöntemi değildir. Cerrahi planlanan hastada diğer tedavi yöntemlerinin de cerrahi tedaviyle kombine edilmesi gerekmektedir. Revizyon yapılmadan veya diğer tedavi yöntemlerinin kombine edilmediği durumlarda, cerrahi olarak yaranın çıkarılması mümkün değildir. Aksi takdirde, özellikle keloid için, cerrahi girişimin yapılması istenmeyen sonuçlara yol açabilmektedir. Başlangıçtaki boyutundan daha büyük bir yapıya bürünmesine neden olabilmektedir.

Hamilelikte Hipertrofik Skar

Gebelik döneminde de görülebilen hipertrofik skar tedavisi, tıpkı erişkinlerdeki gibidir. Gebelikte cerrahi veya radyoterapi işlemi sıkça yapılan bir işlem olmamakla beraber, hekim tarafından planlanır.

Gebelik döneminde gelişten hipertrofik skarın bakımı oldukça önemlidir. Yara yerinin temiz tutulması oldukça fazla önem arz eder. Yaranın enfekte olması, istenmeyen sonuçlara yol açabilir. Özellikle gebelerin ilaç kullanımı konusunda oldukça dikkat etmeleri gerektiği için, enfeksiyon kontrolü zor olacaktır.

Çocuklarda Hipertrofik Skar

Çocuklarda hipertrofik skar ve keloid erişkinlere göre daha az görülmektedir. Tedavisi erişkinlerdeki gibidir. Yara yerinin temiz tutulması tıpkı erişkinlerde olduğu gibi oldukça önem arz eder. Çocuklar düşmeye daha meyilli olduklarından dolayı, tekrarlayan travmaya maruziyet artmaktadır. Bu yüzden daha önceden hipertrofik skar öyküsü olan çocukların ebeveynlerine önemli bir rol düşmektedir. Yaranın temizliği ve nemlendirilmesi gerekmektedir. Gerektiği durumda da dermotoloji uzmanına başvurulmalıdır.

Bebeklerde Hipertrofik Skar

Bebeklerde hipertrofik skar oldukça nadirdir. Tedavisinde ise yara yerinin temizliği ve nemlendirilmesi önem arz etmektedir. Yaraya sürülen kortizonlu kremler genellikle, yaranın gelişmesini engellemektedir. Fakat ilaç ve tedavi seçiminden önce doktorunuza başvurmadan, herhangi bir ilaç kullanmayınız.

Hipertrofik Skar için Hangi Doktora Gidilir?

Hipertrofik skar, travma sonucu gelişen, vücudun verdiği aşırı reaksiyondur. Yakın zamanda dövme yaptırdıysanız, düşme sonrası vücudunuzda yara oluştuysa ve bu yara diğer yaralardan farklı olarak deriden daha kabarıksa, uygun yara bakımına rağmen yara iyileşmiyorsa, Dermotoloji uzmanına başvurunuz.