Kafada Şişlik

Kafada Şişlik Nedir? 

 Kafa insan vücudunda omurganın üstünde yer alan ve hayati işlevleri bulunan vücut bölümüdür. Beyin ve beyni koruyan kafatası kemikleri burada bulunur. Göz ve kulak kafada yer alan önemli uzuvlardandır. Ağız, burun gibi uzuvlar ve bunların boşlukları da kafada yer alır. Kafa vücutta şişliğin görülebileceği bölgelerden biridir. Vücutta görülen şişlikler kist, lenf bezi şişmesi, iyi veya kötü huylu tümörler nedeniyle oluşur. Bu şişliklerin içi sıvıyla dolu olabilir veya katı bir forma sahip olabilir. Kafadaki şişlikler bir travmaya bağlı olarak veya travma olmadan meydana gelebilir. Bazı hastalıklar, iyi huylu ve kötü huylu tümörler kafada şişliklere yol açabilir.

Kafada şişlik oluşumuna düşme, çarpma, darbe alma gibi travmalar neden olabilir. Şişliğin yanında bölgede morarma, renk değişikliği gözlenebilir. Şişliğin ve renk değişikliğinin zaman içinde düzelmesi beklenir. Kafaya alınan travmalar hafif olabileceği gibi şiddetli de olabilir ve kişileri kötü bir şekilde etkileyebilir. Kafaya darbe alan bir kişiyi uykuya meyil, konuşma ve anlama bozukluğu, görme bozukluğu, bilinç bozukluğu, fışkırarak kusma gibi durumlar açısından takip etmek gerekir. Darbe sonrası bu durumların görüldüğü kişiler vakit kaybedilmeden bir sağlık kuruluşuna götürülmelidir.

 Kafadaki şişliklerin en sık görülen nedenlerinden biri yağ kistleridir. Yağ kistleri çoğunlukla yumuşak, hareket edebilen, yuvarlak şekilli oluşumlardır. Çoğunlukla ağrı yapmazlar ancak büyüdüklerinde toka takma gibi temaslar sonucu ağrıya neden olabilirler. Yağ kistleri bir cerrah tarafından küçük bir kesi açılarak yapılan ameliyatla başarılı bir şekilde alınabilir. Bu ameliyat kısa süren ve kişinin hastanede yatmasını gerektirmeyen küçük bir operasyondur.

Kafada Şişlik Belirtileri Nelerdir?

 Kafada şişlik oluşum nedenine göre tek başına veya beraberinde bazı belirtilerle görülebilir. Örneğin başına darbe almış bir kişide kafada şişlik ve acıma, ağrı, dokunmayla hassasiyet görülür. Bölgede renk değişikliği, morarma gözlenebilir. Bu morluğun iyileşmeyle beraber zaman içerisinde düzelme göstererek kaybolması beklenir.

Kafadaki şişliklerin sık görülen nedenlerinden biri olan yağ kistlerindeyse genellikle sadece şişlik olur. Hatta bu yüzden birçok kişi tedavi talep etmez. Bu kistler büyüdüklerinde ağrıya sebep olabilir. Yağ kisti bulunan hastalar görünüşünden memnun olmadıklarında ya da kist ağrıya sebep verecek şekilde büyüdüğünde tedaviyi düşünür.

Kafadaki şişlik iltihabi bir durumdan kaynaklandığında veya enfeksiyon kaptığında bölgede kızarıklık ve ısı artışı meydana gelebilir, kişinin ateşi yükselebilir.

Bunların haricinde saç ekimi gibi bir estetik operasyon sonrasında kafada şişlik oluşabilir. Saç ekiminde kafa şişmesi operasyon sonrasında görülebilir. Kafada şişlik ve kaşıntı operasyon sonrasında çoğu kişide görülebilen durumlardandır.

 Kafada Şişlik Nedenleri Nelerdir?

Kafada şişlik çarpma, düşme, darbe alma gibi bir travmadan dolayı veya travma olmaksızın oluşabilir. Yağ kisti kafada şişliğe neden olan sık görülen bir durumdur. Bunun haricinde bazı hastalıklar ile iyi huylu veya habis tümörler kafada şişlik oluşumuna neden olabilir.

 Kafada şişlik oluşumuna yol açan durumlardan bazıları şunlardır:

• Yağ kisti
• Darbe alma
• Düşme
• Pilar kist
• Lyme hastalığı
• İyi huylu veya kötü huylu tümörler
• Gut hastalığı
• Bazal hücreli kanser( deri kanserinin bir türü)                                                                                                                        

Kafada Şişlik Teşhisi

Kafada şişlik oluşumuna yol açan hastalığın teşhisinde hasta hikayesinin alınması, fiziksel muayene ve görüntüleme yöntemlerine başvurulur.

Hasta hikayesi: Hasta kafasındaki şişliğin ne zamandan beri yer aldığını, şişliğin yanı sıra varsa sahip olduğu zayıflama, ateş, halsizlik gibi şikayetlerini doktorla paylaşmalıdır. Şişlik bir travma sonucu oluştuysa bu travmanın nasıl ve ne zaman gerçekleştiği ve yol açtığı şikayetler hakkında doktoru bilgilendirmelidir. Ayrıca sahip olunan hastalıklar, geçirilen ameliyatlar, ailesel hastalık öyküsü, alerji, düzenli kullanılan ilaçlar, alkol ve sigara alışkanlığı gibi durumlar hakkında bilgi verilmelidir.

Fiziksel muayene: Fiziksel değerlendirme teşhis için önemli bir basamaktır. Baş ve çevresindeki yapılar fiziksel muayene ile değerlendirilir. Doktor gözlem ile kafadaki ilgili bölge ve çevresindeki şişliğin görünümü, şişliğin yer aldığı bölge ve buradaki renk değişikliği, morarma gibi durumları değerlendirir.  Elle muayene ile şişliğin yapısı hakkında bilgi edinmeye çalışır bölgede dokunmayla hassasiyet ve ağrı gibi durumların oluşup oluşmadığına bakar. 

 Doktor gerekli görmesi halinde görüntüleme yöntemlerine başvurur. 

Başvurulan görüntüleme yöntemlerinden bazıları şunlardır:

Manyetik Rezonans (MR) Görüntüleme: Yumuşak dokuların görüntülenmesinde etkilidir. Kafadaki yapılardaki anormalliklerin görüntülenmesinde faydalanılan yöntemlerdendir. Kafadaki şişliklerin görüntülenmesinde MR ile görüntülemeye başvurulabilir.

Ultrason(US) ile görüntüleme: Ultrason sık kullanılan görüntüleme yöntemlerindendir, ses dalgaları sayesinde görüntü elde eder. Kafadaki katı veya sıvıyla dolu şişliklerin tipinin teşhis edilmesinde ultrasonografi sık yararlanılan yöntemlerdendir.

Bilgisayarlı Tomografi(BT) ile Görüntüleme:  Kafadaki şişliğin boyutlarının değerlendirilmesi, kökeninin bulunması, şişliğin tipinin değerlendirilmesi için bilgisayarlı tomografi ile görüntülemeye başvurulabilir.

Kafada Şişlik Tedavisi

Kafadaki şişliğin tedavisi şişliğin yapısına ve oluşum nedenine bağlı olarak değişiklik gösterir.

Kafada görülen şişliklerin birçoğu yağ kistidir. Yağ kistlerini kişiler elleriyle hisseder, birçoğu ağrıya sebep olmaz ancak yağ kistleri büyüdükten sonra özellikle temas ile veya saça toka takılması gibi durumlar sırasında ağrı hissedilebilir. Ağrıya yol açmayan veya görünüş olarak kişiyi etkilemeyen yağ kistleri için kişiler tedavi olmak istemeyebilir. Ancak estetik açıdan rahatsız olan kişiler ve ağrısı olan kişiler tedavi talep eder. Kafadaki yağ kistlerinin tedavisi bir cerrah tarafından ameliyatla yapılmaktadır. Yağ kisti ameliyatlarının birçoğu küçük bir kesi ile ve yaklaşık beş dakikalık sürede tamamlanabilmektedir. Ameliyat sonrasında hastanın hastanede yatışına gerek duyulmaz, hasta aynı gün evine gönderilir.

Kafadaki bazı şişliklerde kızarıklık sıcaklık artışı gibi durumlar oluşur. Şişlikte enfeksiyon meydana gelmişse antibiyotik tedavisine başlanır. Doktor tarafından reçete edilen antibiyotikler kullanılmalı ve kullanım şekli doktorun ya da eczacının önerisine göre olmalıdır.

Düşme, çarpışma, darbe alma gibi travmalar sonucu oluşan şişliklerde soğuk uygulama şişliğin ve ağrının giderilmesi açısından faydalıdır. Soğuk uygulama için buz torbaları, soğuk paketler, kullanılır. Kafada oluşan şişlik için soğuk paket bir beze sarılarak şiş bölgeye gün içerisinde ara ara soğuk uygulanır. Kafaya alınan travmalar hafif olabileceği gibi ciddi etkileri de olabilir. Bu nedenle kafaya alınan darbeler dikkate alınmalıdır. Kişi gün içerisinde takip edilmelidir. Uykuya meyil, fışkırarak kusma, görme ve konuşma bozukluklarına dikkat edilmeli; bu durumlar oluşursa acilen doktora başvurulmalıdır.

Kafada Şişlik Tedavi Edilmezse

Kafadaki şişliğin pek çok nedeni bulunabilir. Şişlikler kafaya alınan darbeler, çarpma, düşme gibi travma sonucu oluşabilir. Bu travmalar hafif veya şiddetli olabilir ve kişileri değişik şekillerde etkileyebilir.

Başı bir yere hafifçe çarpma sadece başın o kısmını etkileyip orada şişliğe neden olurken başı alınan sert darbeler kafada şişlik oluşumunun yanında daha komplike sağlık problemlerine de yol açabilir. Örneğin bir trafik kazasında başını çarpıp kafasında şişlik oluşan bir kişinin gözlem altında tutulması gerekir.

Doktor kafasına darbe almış bir kişiyi muayene eder, çeşitli testler/ görüntüleme ister ve bu darbenin etkilenimlerini değerlendirir. Böylece hasta kontrol altında tutulur ve olası etkilere erken müdahale edilir. Kafa travması tedavi gerektiren ciddi bir durumdur, kafa travması tedavi edilmezse hayatı riske sokabilir. Bir travma sonucu kafasında şişlik olan kişilerde fışkırarak kusma, uykuya meyil, konuşmada- anlamada bozukluk, görme bozuklukları gibi durumlar gelişirse acilen doktora başvurulmalıdır. 

Bir travma olmaksızın oluşan şişlikler ise yağ kistlerinden veya bazı hastalıklardan kaynaklanabilir. Kafadaki şişlik için bir doktora başvurulmadığında bu hastalıkların teşhisi geciktirilmiş olur ve kişilerin tedavileri gecikir, etkilenimleri artabilir. Yağ kistleri olan kişiler yağ kistlerini tedavi ettirmediklerinde görünüşlerinden rahatsızlık duyabilir, kafadaki şişliğin büyümesiyle ağrı oluşabilir.

Kafada Şişliğe Ne İyi Gelir?

Kafadaki şişliklerin düzenli takibi ve gerektiğinde tedaviye başlanması önemlidir. Darbe sonucu oluşan şişliklerde soğuk uygulama gibi yöntemler faydalı olurken, darbe sonucu oluşmayan yağ kisti gibi problemler için tedaviye ek olarak bölgenin temiz tutulması faydalıdır.

• Kafayı bir yere çarpma gibi durumlar sonucu oluşan şişliklere soğuk uygulamak iyi gelir. Soğuk hem şişliğin kontrol altına alınmasına hem de ağrının azaltılmasına iyi gelir.
• Şişliği tedavi etmek kadar oluşumunu önlemek de önemlidir. Sporcuların spora uygun ekipmanlar kullanması başın travmalara karşı korunmasını sağlayan bir destektir.
• Kafadaki şişliği gözlemlemek, takibini yapmak önemlidir. Düzelme göstermeyen ve rahatsızlığa yol açan şişlikler için bir doktora başvurulmalıdır.
• Kafadaki şişlik düşme gibi bir durum sonrası oluşabilir. Kafaya alınan travmalar dikkat edilmesi gereken durumlardır. Uykuya meyil, bilinç bozukluğu gibi durumlarda doktora başvurulmalıdır. Doktora zamanında başvurmak olası problemlerin kontrol altına alınmasına iyi gelir.
• Yağ kistini aldıran kişilerin ameliyat sonrası bölgenin hijyenine dikkat etmesi olası enfeksiyonlara karşı koruyucudur.

Kafada Şişliğe Ne İyi Gelmez?

Kafadaki şişliği patlatmaya çalışmak gibi yanlış davranışlarla enfeksiyon, tekrar bir travmaya maruz kalma gibi durumlar ve sağlıksız alışkanlıklar kafadaki şişliğe iyi gelmez.

Kafada şişliğe iyi gelmeyen ve iyileşmeyi olumsuz etkileyen bazı durumlar şunlardır:

• Enfeksiyon: Enfeksiyon, iltihabi durumlar iyileşmeyi geciktirir. Enfeksiyon bölgede ısı artışı, sıcaklığa yol açar, kişinin ateşinde yükselme gibi durumlara neden olur. Yağ kistleri enfekte olduğunda ağrıya sebep olup kişiyi rahatsız eden bir hal alabilir.
• Şişliği almaya ya da patlatmaya çalışmak: şişliğin mikrop kapmasına, enfekte olmasına yol açabilir. Şişliğin çıkarılması sırasında yuvarlak şekilli kistin komple çıkarılması gerekir. Yağ kistinin zarı çıkarılmadığında yağ kisti bir süre sonra kendini tekrarlayabilir. Bu açıdan bir hekime danışmak ve steril bir ortamda hekimin yapacağı operasyonla yağ kistinin alınması gerekmektedir.
• Tekrarlayan travmalar: Kafayı bir yere çarpma, düşme, kafaya darbe alma gibi bir travma sonrasında kafada şişlik oluşumu görülür. Özellikle sporcular gibi yaralanmaya maruz kalabilecek kişilerde tekrarlı yaralanmalar görülebilir ve iyileşme süreci etkilenir. Hatalı/ kötü zeminde spor yapmak, spor sırasında koruyucu ekipmanların kullanılmaması yaralanma riskini arttıran durumlardandır.
• Sağlıksız alışkanlıklar: Sağlıksız bir beslenme şekli, sigara kullanımı, alkolizm gibi sağlıksız alışkanlıklar kafada şişliğe sebep olan hastalıkların iyileşme sürecini dolaylı olarak olumsuz etkiler.   

Kafada Şişlik İlaçları

Kafada şişlik için reçete edilen ilaçlar şişliğin oluşumuna ve hasta üzerindeki etkilerine, hastada neden olduğu şikayetlere göre doktor tarafından yazılır.

Hastanın kafasındaki şişlik ve ağrı şikayetleri için doktor steroid olmayan anti- inflamatuarilaçlar reçete edebilir. İbuprofen, aspirin steroid olmayan anti- inflamatuar ilaçlar arasında yer alır. Bu ilaçlar yangıyı önlemek ve ağrıyı azaltmak amaçlarıyla kullanılır.

Kafadaki şişlikte enfeksiyon oluşmuşsa antibiyotik tedavisine başlanır. Antibiyotikler bakteriyel enfeksiyonların tedavi edilmesi için doktor tarafından reçete edilir. Antibiyotik kullanırken kullanma şekli ve süresine dikkat edilmelidir. Sadece doktor tarafından reçete edilen antibiyotikler önerilen kullanım şekli ve kullanım süresine göre kullanılmalıdır.

Bilinçsiz ilaç kullanımının faydadan çok zararlı geri dönüşleri olabilir.

Kafada Şişlik Ameliyatı 

Kafada şişliğe neden olan bazı durumların tedavisi için ameliyat gerekebilir. Yağ kistleri kafadaki şişliğin yaygın görülen nedenlerinden biridir. Yağ kistlerinin birçoğu sadece şişliğe neden olur ve hastalar için çok fazla rahatsızlığa yol açmaz. Bu sebeple birçok kişi kafadaki şişlik için doktora başvurmaz. Kişiler görünüşünden memnun olmadıklarında estetik kaygılarla ya da kist büyüyüp ağrıya yol açtığında tedavi olmayı düşünür.

Yağ kistlerinin alınması ameliyatla gerçekleştirilir. Bu ameliyatta bölgesel anesteziyle ameliyat bölgesi uyuşturulur, küçük bir kesi açılır ve yağ kisti alınır. Daha sonra dikiş ile bölge kapatılır. Yağ kistinin tümden çıkarılması nüksü önler. Ameliyat sonrasında hastanın hastanede yatışına gerek duyulmaz, hasta aynı gün evine gönderilir. Ameliyat sonrası komplikasyonların görülmesi ise oldukça nadirdir.

Çocuklarda Kafada Şişlik

Kafada şişlik bebeklerde ve çocuklarda da görülebilen bir durumdur. Bebeklerde doğum sonrasında, kafada şişlik, kafada şekil bozukluğu görülebilir. Yeni doğan bebekte kafada şişlikle görülen bu şekil bozukluğuna zor doğum, doğum süresinin uzaması, doğum sırasında forseps, vakum kullanımı gibi durumlar zemin hazırlar. Doğum sırasındaki bu gibi durumlar sonucu oluşan kafadaki şişlik çoğunlukla doğum sonrasında kendiliğinden düzelme gösterir.

Bunun haricinde çocuklarda ve bebeklerde düşme sonucu kafada şişlik oluşabilir. Özellikle bebeklerde ve küçük çocuklarda sık sık düşmeler görülebilir, bir yere çarpma ile kafaya alınan darbeler kafa şişmesine neden olabilir. Çocuklarda oyun sırasında düşme, çarpışma gibi sebeplerle kafaya darbe alınabilir. 

Düşme gibi durumlar sonucunda kafada oluşan şişlikler dikkate alınmalı ve çocuk takip edilmelidir. Şişliğin ve morarma gibi renk değişikliğinin bir süre sonra düzelmesi gerekir, bölgeye bir beze sarılmış buz ile soğuk uygulamak faydalıdır.

Kafa bölgesine alınan travmalarda çocuğu bir süre uyanık tutmak, uyuduğunda aralıklarla uyandırarak değişiklikleri takip etmek gereklidir. Ayrıca çarpmanın veya düşmenin şiddetine bağlı olarak çocukta ciddi durumlar gelişebilme ihtimali de göz önünde bulundurulmalıdır. Travma sonrası dönemde fışkırarak kusma, uykuya meyil, konuşma ve görme problemlerine dikkat edilmelidir. Bu belirtilere sahip çocuklar bir sağlık kuruluşuna götürülmelidir.

Kafada Şişlik İçin Hangi Doktora Gidilmelidir?

Kafadaki şişlikler çarpma, düşme gibi bir travma sonucunda veya travma olmaksızın oluşabilir. Travma sonucu oluşan şişlikler bölgede morarma gibi renk değişikliğine ve ağrıya sebep olabilir. Renk değişikliğinin ve şişliğin ilerleyen günlerde azalıp iyileşmesi beklenir. Şişlik iyileşme göstermediyse bir doktora başvurmakta fayda vardır. Ayrıca kafaya alınan travma sonrasında fışkırarak kusma, konuşmada- anlamada bozukluk, görme bozuklukları, uykuya meyil gibi durumlara dikkat edilmeli ve acilen bir doktora başvurulmalıdır.

Travma olmadan oluşan şişliklerde de şişliğin takip edilmeli ve düzelme göstermiyorsa doktora başvurulmalıdır. Kafadaki şişlikler için beyin ve sinir cerrahisi bölümüne başvurulabilir. Yağ kisti gibi şişlikler için genel cerrahi bölümüne başvurulabilir.