Nekrotizan Fasiit

Nekrotizan fasiit, bir tür yumuşak doku enfeksiyonudur. Ciltteki dokuları, kastaki dokuları ve cilt altı dokuları tahrip eden bir enfeksiyon türüdür.

Nekrotizan fasiit etkeni en sık olarak A grubu streptokok bakterisidir. A grubu streptokok bakterisine ayrıca dokuları tahrip ettiği için et yiyen bakteri adı da verilmektedir. Nekrotizan fasiit bakterisi nedeniyle oluşan enfeksiyon, en hızlı ilerleyen türdür. Başka bir bakteri kaynaklı enfeksiyonlar ise genellikle çok hızlı ilerlemez ve A grubu streptokok enfeksiyonu kadar tehlikeli ve ciddi sonuçlar oluşturmaz. 

Bu bakteriyel cilt enfeksiyonu türü normal insanlarda nadir olarak görülür. Ancak enfeksiyon aslında ciltteki küçük bir kesiden veya yaradan bile kapılabilmektedir. Ancak bu bakteri ile enfekte olabilmek için yaranın korunmaması ve bakterinin ortamda olması gerekmektedir. Vücudunda kesi ve yara olan insanların risk altında olduğunu bilmesi ve buna göre herhangi bir ilişkili semptom geliştiğinde durumdan şüphelenmesi gerekir. Eğer nekrotizan fasiite ait belirtilerin varlığından şüphelenilirse vakit kaybetmeden bir hekime başvurulmalıdır. Çünkü enfeksiyon oldukça hızlı ilerler ve erken tedavi gerektirir.  

Nekrotizan Fasiit Belirtileri

Et yiyen bakteri olarak da bilinen A grubu streptokokun neden olduğu nekrotizan fasiitin erken belirtileri genellikle enfeksiyonun ilk 24 saati içinde ortaya çıkar. Özellikle erken dönemdeki semptomlar grip veya daha az ciddi bir cilt enfeksiyonu gibi diğer durumlara benzerlik gösterebilir. Hastalar tarafından erken belirtiler, aynı zamanda ameliyat sonrası şikayetlere benzer olarak anlatılabilmektedir. 

Bu ameliyat sonrası duruma benzeyen şikayetler şu şekilde sıralanabilir:

• Ciddi ağrı
• İltihap
• Ateş
• Mide bulantısı

Nekrotizan fasiitte görülen semptomlar genellikle aşağıdaki durumların bir kombinasyonu şeklinde görülür:

• Ciltteki küçük bir kesik, sıyrık veya başka bir cilt açıklığının etrafında gittikçe artan ağrı 
• Kesik veya sıyrık ağrısından daha şiddetli olan açıklanamayan ağrılar
• Yaranın etrafında kızarıklık ve sıcaklık artışı
• İshal, bulantı, ateş, baş dönmesi, halsizlik gibi grip benzeri semptomlar
• Susuz kalmaya bağlı dehidrasyon ve dudak, ağız içi gibi bölgelerde kuruma

Nekrotizan fasiit enfeksiyonundan sonraki 3 ila 4 gün içinde ağrılı enfeksiyon bölgesinde daha da artmış ve farklı semptomlar görülmeye başlar. Bu semptomlar şu şekilde sıralanabilir:

• Yara bölgesinde morumsu bir döküntü ile birlikte görülen bir şişlik
• Koyu, kötü kokulu sıvıyla dolu kabarcıklara dönüşen büyük, mor renkli kabarıklıklar
• Doku ölümü (kangren) meydana geldikçe renk değişikliği, soyulma ve pullanma

Genellikle enfeksiyondan sonraki 4 ila 5 gün içinde ortaya çıkan kritik düzeyde önem taşıyan semptomlar şu şekilde sıralanabilir:

• Kan basıncında şiddetli düşüş
• Şok tablosu
• Bilinçsizlik ve bilinçte bozulma

Nekrotizan Fasiit Nedenleri

Pek çok bakteri türü nekrotizan fasiite neden olabilir. En yaygın olanı, bir boğaz enfeksiyonuna da neden olabilen A grubu streptokoktur. Grup A streptokok bakterisi ayrıca bazı cilt enfeksiyonlarından ve toksik şok sendromu gibi nadir ancak ciddi durumlardan da sorumludur.

Nekrotizan fasiite neden olabilecek diğer bakteriler arasında Klebsiella, Clostridium, Escherichia coli ve Vibrio vulnificus gibi bazı bakteriler bulunur. Bakteriler vücuda bazı durumlarda girebilir. 

Bunlar şu şekilde sıralanabilir: 

• Cilt üzerindeki kesikler veya sıyrıklar
• Böcek ısırığı
• Cerrahi yaralar
• Yanıklar

Nekrotizan fasiit için en büyük risk faktörü ciltteki bütünlüğü bozan yaralanmalardır. Ancak çok nadir durumlarda, ciltte bir yaralanma olmadan da enfeksiyon görülebilmektedir. Kişi, bir taşıyıcıyla doğrudan temas yoluyla bakteriye maruz kalabilir veya bakteri vücutta zaten mevcut olabilir.

Herkes nekrotizan fasiit enfeksiyonuna yakalanabilse de, bazı insanları diğerlerinden daha fazla etkileme olasılığı vardır. Bağışıklık sistemini zayıflatan altta yatan bir sağlık durumu enfeksiyon riskini arttırır. Enfeksiyonu yaşayan kişilerin çoğunda da diyabet ve alkol kullanım bozukluğu gibi durumlar söz konusudur. Karaciğer sirozu olan kişiler de daha fazla risk altındadır.

Küçük çocuklarda bu enfeksiyon, suçiçeği hastalığının nadir görülen bir komplikasyonu olarak görülebilir. Yüz bölgesinde nekrotizan fasiit oldukça nadir görülür ancak diş sorunları veya sinüsler ve bademcikler ile ilgili sorunların bir sonucu olarak ortaya çıkabilmektedir. 

Nekrotizan Fasiit Teşhisi

Nekrotizan fasiit, vücudu hızla etkiler ve çok hızlı bir şekilde ilerler. Bu yüzden durumun erken teşhisi, hayatta kalmak ve tedavi şansı yakalamak için oldukça önemlidir. Nekrotizan fasiitte öncelikle hekim hastadan tıbbi öykü alır. Daha sonra da fizik muayene yapar. Ancak bu durumlar genellikle hastalığın erken döneminde geçerlidir. Geç dönem görülen bir nekrotizan fasiit acil bir durumdur ve hekimin şüphelenmesi durumunda, hasta hemen hastaneye yatırılır ve hastanede tetkikler, tedaviler yapılır. Ev halkı üyeleri ve nekrotizan fasiitli biriyle yakın teması olan diğer kişiler, enfeksiyon semptomları varsa, hastalık açısından test edilmelidir. 

Nekrotizan fasiit teşhisinde kullanılabilecek testler şu şekilde sıralanabilir:

• Kan testleri: A grubu streptokok enfeksiyonu da bir çeşit bakteriyel enfeksiyon olduğu için yapılan kas testlerinde yüksek düzeyde beyaz kan hücresi yani savaşçı hücre tespit edilir. 
• Doku biyopsisi: Doku biyopsisi genelde hastalığın ileri aşamalarında kullanılır. Enfekte olarak tespit edilen bölgedeki dokulardan bir kısmı teşhis amacıyla çıkarılır. Daha sonra çıkarılan kısım, soruna neden olan bakteriyi tespit etmek için laboratuvara gönderilir. Ancak, test sonuçları gelmeden, hekim hastalığı kontrol altına almak adına tedaviyi başlatır. Daha sonra etken olan bakteri tam olarak belirlendiğinde buna yönelik ek ilaçlar kullanılabilir.
• Tomografi taraması: Tomografi taraması bazı durumlarda nekrotizan fasiit teşhisinde kullanılabilmektedir. Tomografi taramaları ile hekim, vücutta fazla sıvının ve iltihap dokusunun nerede toplandığını tespit edebilir. Ayrıca tomografi ile cilt altında gaz kabarcıklarının varlığı da tespit edilebilir. Böylece tanı doğrulama konusunda da tomografi yardımcı olmuş olur. 

Nekrotizan Fasiit Tedavisi

Nekrotizan fasiit ciddi bir durumdur ve vakit kaybetmeden erken dönem tedavisinin gerçekleştirilmesi gerekir. Bunun için de çoğunlukla hastanın, hastaneye yatırılması ve burada takip edilmesi gerekir. Ayrıca tedavi seçenekleri hastalığın evresine ve durumuna göre de değişiklik gösterebilmektedir. 

Nekrotizan fasiit teşhisinde yapılan ana tedaviler şu şekilde sıralanabilir: 

• Özellikle ilerlemiş nekrotizan fasiit durumlarında enfekte dokunun ameliyat ile birlikte çıkarılması gerekir. Bu işlem durum kontrol altına alına kadar birkaç kez tekrarlanabilmektedir. Hatta bazı durumlarda ve çok fazla yayılan enfeksiyonlarda, etkilenen uzuvların kesilip çıkarılması gerekebilmektedir.
• Nekrotizan fasiit bir çeşit bakteriyel enfeksiyon olduğu için tedavisinde kesinlikle antibiyotikler kullanılır. Antibiyotik tedavisi başlangıçta genelde birkaç tür antibiyotiğin aynı anda damar yolundan verilmesi şeklinde olur. Teşhis için doku parçasının laboratuvara gönderilip etken olan bakteriler tespit edildiğinde daha spesifik antibiyotikler kullanılabilmektedir.  
• Destekleyici tedaviler: Nekrotizan fasiit ilerleyen dönemlerde kişinin genel vücut yapısını ve işlevini bozabilir. Bu durumda hastanede destekleyici tedaviler uygulanır. Bu tedaviler ile birlikte düşmüş kan basıncı arttırılmaya, vücuttaki sıvı seviyesi korunmaya ve organ işlevleri düzeltilmeye çalışılır. Ayrıca oksijen seviyelerini yükseltmek adına tedaviye katkı sağlayabileceği için hiperbarik oksijen tedavileri denenebilir. Bazı durumlarda da gerekli görülürse, vücuttaki enfeksiyonlarla savaşan immünoglobulinler hastaya verilebilir. 

Nekrotizan fasiiti olan kişilere genellikle yoğun bakım ünitesinde bakılması gerekir ve birkaç hafta hastanede kalmaları gerekebilir. Hastanedeyken, enfeksiyonun yayılma riskini azaltmak için diğer hastalardan izole edilebilirler.  

Nekrotizan Fasiit Tedavi Edilmezse

Nekrotizan fasiit, ilerleyici ve ciddi bir hastalıktır. Enfeksiyon genelde günler içinde ilerleyerek ciddi sorunlara yol açar. Hatta tedavi edilmediğinde enfeksiyon ilerleyerek ölümcül bile olabilmektedir. 

Nekrozitan fasiit tedavi edilmediğinde oluşabilecek komplikasyonlar şu şekilde sıralanabilir:

• Enfeksiyonun kana yayılması ve vücutta organ yetmezlikleri yaratabilen durum olan sepsis
• Şok
• Organ yetmezliği
• Enfeksiyonu sınırlamak için kol ve bacak gibi organların kesilme tehlikesi 
• Ciddi yara izi
• Ölüm

Nekrotizan Fasiite Ne İyi Gelir?

Nekrotizan fasiit ölümcül olabilen bir hastalıktır ve tedavisinin hastane şartlarında yapılması gerekir. Bu yüzden hastalık geliştikten sonra yapılabilecek şeyler hekim tarafından yapılmalıdır. Hasta tarafından yapılabilecek en doğru şey ise hastalığı geçirmeden önce bu durumu önlemektir. 

Nekrotizan fasiiti engellemek açısından yapılabilecek durumlar şu şekilde sıralanabilir:

• Ciltte oluşan herhangi bir açıklık veya yaralanmayı az sabun ve temiz su ile temizlemek 
• Açık yaraları temizledikten sonra temiz, kuru bandajlarla yarayı kapatmak
• Elleri sık sık sabun ve suyla yıkamak veya yıkama mümkün olmadığında alkol bazlı dezenfektanlar kullanmak
• Açık yara veya cilt enfeksiyonu yaşanan durumlarda sıcak küvetler, yüzme havuzları veya denizde vakit geçirmekten kaçınmak

Nekrotizan Fasiit için Hangi Doktora Gidilir?

Nekrozitan fasiit bir bakteri enfeksiyonu hastalığı olduğu için bu durum ile esas olarak ilgilenen bölüm enfeksiyon hastalıkları bölümüdür. Bu alanda uzman olan hekim hem hastalığın teşhisi hem de tedavisinde durumu yönetebilir. Nekrotizan fasiitin ilerleyen evrelerinde ise hastalar genelde acile başvururlar. Hastalığın acil tedavisi, acil hekimi tarafından yapılır. Daha sonra enfeksiyon hastalıkları bölümüyle iletişime geçilir. Nekrotizan fasiit, ilerleyici ve ciddi bir hastalıktır. Bu yüzden bu hastalıktan şüphelenildiği an, hastaneye başvurulmalıdır. Durumun ilerlemesi sonucunda, tedavi şansı da kaybolur ve ölüm bile görülebilir.