Nikel Alerjisi

Nikel Alerjisi Nedir? 

Nikel alerjisi ya da nikel alerjik kontakt dermatit (alerjik temas egzaması), nikel maddesi maruz kalmanın neden olduğu bir alerji şeklidir. Nikel alerjisi, nikel içeren eşya ya da ürünlere uzun süre tekrarlayan şekillerde maruz kalınması ile gelişebilir. 

Nikel, hava, su ve toprakta doğal olarak bulunan gümüş renkli bir metaldir. Genellikle diğer metaller ile karıştırılarak daha işlevsel metal haline getirilerek aşağıdaki ürünlerin yapımında kullanılır: 

• İmitasyon takı veya mücevherler

• Madeni paralar

• Anahtarlar

• Gözlük çerçeveleri

• Kapı çekme kolları

• Ruj kutusu, pudralıklar

• Kalemler

• Diş protezi ve telleri

• Paslanmaz mutfak ürünleri

• Fermuar, kemer tokaları ve çıt çıt düğmeler 

Nikel ayrıca istiridye, kakao ve çikolata, ceviz, fındık, yulaf, buğday, balık, domates ve konserve gıdalarının içinde de yüksek oranda bulunmaktadır. 

Kadınlarda nikel duyarlılığı erken yaşta kulak deldirme alışkanlığı ile başlayarak küpe, kolye gibi imitasyon takı ve mücevherler ile ilişkilidir. Erkeklerde gelişen nikel duyarlılığı bazı mesleklerde çalışan kişilerde sıklığını artırmaktadır. Özellikle, kimyasal maddelere temas eden işciler, kuaförler, madenciler ve elektronik çalışanları nikele sık sık maruz kalması nedeniyle alerjisi riski ile karşı karşıyadır.

Tedavi seçenekleri nikel alerjisinin belirtilerini sadece hafifletebilir. Bu nedenle nikel alerjisi olan kişiler ömür boyu nikel içeren ürünler ile teması sınırlandırmak zorunda kalacaklardır. 

Nikel Alerjisi Belirtileri  

Nikel alerjisi olan kişilerde nikele maruz kaldıktan 12-48 saat sonra alerjik reaksiyon (temas egzaması) başlar. Alerjik belirtiler 2-4 hafta kadar sürebilir. Kontakt dermatit belirtileri nikel ile temas eden cilt bölgesinde görünse de bazı vakalarda vücudun herhangi bir yerinde de belirtiler ortaya çıkabilir.  

Nikel alerjisi belirtileri şu şekildedir: 

• Deri döküntüsü

• Deride kaşıntı ve kızarıklık

• Deride pullanma ve soyulma

• Çok şiddetli vakalarda blister olarak bilinen kabarcıklar görülebilir

• Takı takan kişilerde terleme ile birlikte gelişen dishidrotik egzama  

Nikel içeren besinleri tüketen kişilerde aşağıdaki belirtiler gelişebilir; 

• Şiddetli kaşıntı

• Ciltte aşırı duyarlılık, kuruluk ve pullanma 

• Ciltte renk değişiklikleri

• Ciltte ısı artışı ve dokunmaya karşı aşırı hassasiyet 

• Deride içi su dolu kesecikler

• Dil ve dudaklarda uyuşma

• Tat kaybı 

• Dudaklarda soyulma

Ortopedik metal implantlar az miktarda da olsa nikel içermektedir. Nikele karşı aşırı hassasiyeti olan kişilerde nadir olarak metal implantın yerleştirildiği bölge üzerindeki kontakt dermatit (temas egzaması) meydana gelebilir. Ayrıca deri üzerinde ağrı, şişlik ve sıcaklık artışı gelişebilir. 

Bazı kişilerde nikel alerjisi solunum sistemi üzerinde olumsuz etki yaratarak şu problemlere neden olabilir; 

• Sürekli hapşırma atakları

• Astım hastası olanlarda belirtilerin kötüleşmesi

• Sinüzit 

• Burun akıntısı  

Nikel Alerjisi Nedenleri  

Nikel alerjisinin nedeni kesin olarak bilinmemektedir. Diğer alerjik hastalıklarda olduğu gibi nikel alerjisinde de bağışıklık sisteminin rolü çok büyüktür. Bazı kişilerin bağışıklık sistemi nikeli zararlı bir madde olarak algıladığında alerjik reaksiyonlar gelişmektedir. Olağan düzeninde bağışıklık sistemi sadece bakteri, virüs ya da diğer toksik maddelere karşı vücudu savunmaktadır. 

Bağışıklık sistemi, nikel maddesine (alerjen) ilk kez reaksiyon geliştirdikten sonra bu maddeye karşı her zaman duyarlı hale gelecektir. Bunun anlamı nikel ile her temas kurulduğunda bağışıklık sistemi bu maddeye karşı alerjik yanıt verecektir. Nikele maddesine karşı oluşan hassasiyet, nikele ilk kez maruz kalınmasından hemen sonra ya da uzun süre maruz kalındıktan sonra da oluşabilmektedir. 

Aşağıdaki bazı risk faktörleri nikel alerjisi ortaya çıkmasında etkili olmaktadır; 

• Kuaför ve güzellik salonlarında çalışanlar

• Hemşireler

• Özellikle madeni para ile temas eden meslek grupları 

• Metal işçileri

• Ailesinde nikel alerjisi olanlar

• Diğer metallere karşı alerji öyküsü

• Atopik dermatit

• Çölyak hastalığı

• Astım

• Sistemik lupus eritamatozus (SLS) 

Nikel Alerjisi Teşhisi  

Genel olarak kaşıntı şikayeti ile başvuran hastaların ayrıntılı hasta öyküsü alınarak hastanın günlük hayatı, çevresel koşulları, mesleği (şimdiki ve öncekiler) ve maruz kaldığı maddeler detaylandırılır. Çocuk hastalarda ebeveynlerin geçmiş hastalıkları ve çalıştığı meslekler sorgulanır. Fiziksel muayene sırasında kulak memeleri (küpe kullanımı), bilekler (saat kullanımı), boyun (kolye kullanımı) ve göbek bölgesi (kemer tokası veya metal kot dügmesi) gibi nikel ile direk temas eden yerlerde kontakt dermatit (temas egzaması) belirtileri incelenir. 

Özellikle kontakt dermatit (temas egzaması) teşhisinde yama testi (patch test) sıklıkla kullanılmaktadır. Genel olarak dikdörtgen şeklinde olan bantlar üzerinde nikel metalinede ait olan kimyasal maddeler bulunmaktadır. Kimyasal maddeleri içeren bu bantlar hastanın sırt bölgesine yapıştırılır ve 48 saat boyunca bu bölgede kalır. Hastalar bu süre zarfında çok sık terlememeye dikkat eder ve banyo yapmaz. Yama testi genellikle 48-72 saat sonra bantların kaldırılması ile değerlendirilmeye alınır. Hastada nikel içeren kimyasal madde ile temas eden yerde kızarıklık veya kuruluk gelişirse test pozitif kabul edilir.  

Nikel Alerjisi Tedavisi  

Nikel alerjisini ortadan kaldırmak mümkün olmadığı için en iyi tedavi yöntemi nikel içeren ürünlerden mümkün olduğunca uzak durmaktır. Mesleki olarak sürekli nikel ile temas halinde olan kişiler için en önemli koruyucu tedavi nikel maruziyetini en aza indirmektedir.  

Özellikle yüksek ısının olduğu iç ve dış mekanda çalışan kişilerde derinin su kaybına bağlı olarak deride nikel birikir. Biriken nikel nedeniyle alerjik reaksiyonların geliştiği bilinmektedir. Bu kişilerde yeterli önlemler alınmasına rağmen alerjik reaksiyonlar sık sık tekrarlıyor ise iş ya da meslek değişikliği yapılması gereklidir. 

Kadın ve erkelerde, imitasyon takı veya aksesuarlarda kullanılan nikele bağlı olarak gelişen alerjik reaksiyonları önlemek için Dimetilglioksim (DMG) nikel spot testi yapılmaktadır. Bu ucuz ve hızlı test ile imitasyon takı veya aksesuardaki nikel oranı tespit edilerek ilerde gelişebilecek alerjik reaksiyonlar önlenmiş olunur. 

Koruyucu tedavilere ek olarak doktorlar, alerjik reaksiyon belirtilerini hafifletmeye yardımcı olması için hastalara ilaç tedavisi verebilir. Bazı vakalarda komplikasyon şeklinde gelişen impetigo (deri enfeksiyonu) hastalığında hastaların tedavisine antibiyotik eklenebilir. 

Ayrıca topikal veya oral yolla alınan steroid (kortizon) tedavisine rağmen belirtilerinde hafifleme olmayan kişiler için kontrollü miktarlarda ultraviyole ışınlarının (UVB) kullanıldığı fototerapi tedavisi uygulanabilir. Fototerapi tedavisi, nikel alerjisine bağlı belirtiler üzerinde olumlu sonuçlar vermesi aylar sürebilir. 

Nikel Alerjisi Tedavi Edilmezse 

Nikele karşı gelişen aşırı duyarlılık belirtileri, nikelin temas ettiği deri bölgesinde temas egzaması şeklinde kendini göstermektedir. Kontrol altına alınmayan vakalarda zamanla deride şiddetli kaşıntı ve derin çatlaklar gelişirken aynı zamanda iltihaplanma (inflamasyon) riski artmaktadır.  

Genel olarak tedavi edilmeyen nikel alerjisi vakalarında şu komplikasyonlar gelişebilir: 

• Mantar veya bakteriyel enfeksiyon

• Mantar veya bakteriyel enfeksiyona bağlı olarak gelişebilecek selülit

• Açık yara ve lezyonlar

• Deri üstünde kalıcı değişiklikler veya yara izi

• Kalıcı şekilde cilt renginde değişiklik 

Nikel Alerjisine Ne İyi Gelir? 

• Paslanmaz çelikten imal edilmiş mutfak gereçlerini kullanmamak

• Nikel içeren takı, aksesuar veya mücevherden uzak durmak

• Özellikle piercing alerjisini önlemek için titanyumdan yapılan piercingler tercih etmek

• Cildin güçlü ve nemli kalması için koruyucu kremler kullanmak 

• Yeni satın alınan ürünleri derinin küçük bir bölgesinde genel kullanımdan önce test etmek

• Plastik veya kaplama (nikel içeren) ile yapılmış fermuarlı ya da düğmeli giysiler giymekten kaçınmak

• Nikel alerjisi olan kişilerin diş teli tedavisi alırken diş hekimlerini alerji hakkında uyarması önemlidir

• Yeni bir gözlük alacak kişilerin gözlük çerçevelerinin nikel içerip içermediği konusunda bilgi alması önemlidir

• Herhangi bir tıbbi işlem ya da ameliyat geçirmeden önce hasta ya da hasta yakınları ameliyata girecek sağlık çalışanlarını alerji hakkında bilgilendirmesi çok önemlidir

• Konserve yiyecek veya teneke kutu içecekleri tüketmemek

• Musluk suyu tüketimini sınırlamak (kullanım mecburi ise kullanmadan önce bir süre boşa akıtılmalı)

• Hayvansal gıdalar daha az nikel içermesi nedeniyle et, süt ve yumurta tüketmek

• Nikel ile sürekli temas halinde olunan kişilerin devamlı koruyucu ekipman kullanması 

Nikel Alerjisine Ne iyi Gelmez? 

• Sabahları özellikle aç karnına musluk suyu içmek

• Sık sık konserve yiyecek ve teneke kutu içeçek tüketmek

• Kakao, badem, kayısı, sarımsak, fındık, soya, istiridye ve hazır çay (siyah çay) gibi ürünleri fazla tüketmek

• Nikel içeren imitasyon takı, piercing ve aksesuar kullanmak

• Metal fermuarlar, askı klipsleri, saç tokaları, çıt çıt düğmeler veya gözlük çerçeveleri gibi yüksek nikel içeren ürünleri dikkatsiz bir şekilde kullanmak

• Mutfakta paslanmaz çelikten yapılmış gereçler kullanmak

• Nikel ile temas halinde olan kişilerin koruyucu ekipmanları giymemesi

• Sık sık ton balığı ya da konserve balık tüketmek

• Cildin sürekli kuru ve bakımsız kalması 

Nikel Alerjisi İlaçları 

Nikel alerjisinde ilaç tedavisi ile hastaların belirtileri hafifletilmeye ve hayat kalitesi yükseltilmeye çalışılır. Bu hedefe yönelik verilebilecek ilaçlar şu şekildedir: 

Antihistaminikler: Nikel maddesine bağlı gelişen temas egzaması tedavisinde hastalara genellikle antihistaminikler reçete edilmektedir. Hastalar ilaçları aldıktan yaklaşık 30 dakika sonra belirtilerinde rahatlama olduğunu belirtirler. Simetidin ve Difenhidramin nikel alerjisinde sıklıkla reçete edilen genel antihistaminik ilaçlardır 

Kortikosteroidler: Nikel alerjisine ait belirtileri daha şiddetli olan hastalarda steroid tedavisi uygulanmaktadır. Genellikle ilaçlar yüksek doz kısa süreli ya da düşük doz uzun süreli tedavi planı şeklinde reçete edilmektedirler. Hastalara kortikosteroid olarak Prednizon ve Deksametazon verilmektedir.  

Gebelikte Nikel Alerjisi

Gebelik döneminin alerjik hastalıklar üzerindeki etkisi kişiden bağımsız olarak değişebilir ve önceden tahmin edilemeyen sonuçlar doğurabilir. Daha önceden imitasyon takı veya aksesuarlara karşı alerjisi olmayan kişilerde gebelik sırasında alerjik reaksiyon gelişebilir.  

Özellikle hamilelik döneminde gelişen alerjik hastalıklar uzman doktor kontrolü altında takip ve tedavi edilmelidir. Bu dönemde kullanılan takı veya aksesuarların hangi metalden yapıldığı veya tüketilen gıdaların ne kadar nikel içerdiği hakkında bilgi sahibi olmak çok önemlidir. Özellikle uzman bir doktor ya da diyetisyen ile birlikte yenilmesi sakıncalı olmayan gıdalar veya yüksek nikel içeren yiyecekler hakkında bilgi alınabilir ve uygun diyet takip edilebilir. 

Çocuklarda Nikel Alerjisi 

Kot pantolondaki metal düğmenin veya fermuarın cilt üzerine teması ya da elektronik eşyanın metal tuşuna dokunulması gibi birçok şey çocuklarda nikel alerjisi gelişmesine neden olabilir. 

Nikel alerjisi, çocuklarda hayatı tehdit edecek belirtiler yaratmasa da çocukların uyku dengesini bozacak veya okuldan uzaklaşmasını sağlayacak bir dizi rahatsız edici problem ortaya çıkarabilir. Ayrıca yetişkinlik döneminde gelişen el egzaması (irritan temas egzaması) çocukluk dönemindeki nikel alerjisi ile ilişkili olduğu düşünülür. 

Nikel alerjisinin tedavisi olmasa da alerjik reaksiyonlar şu şekilde önlenebilir:

• Elektronik eşyaları nikelden yapılmayan kılıflar ile kullanmak

• Çocukların madeni para veya anahtarları ceplerinde uzun süre bırakmaması

• Metal veya metal şeritli plastik sandalye otururken şort benzeri giysiler yerine bacakları kapatan kıyafetler tercih edilebilir

• Kulak deldirme işlemlerinde nikel içermeyen cerrahi malzemeler tercih edilmeli ve imitasyon takılar kullanılmamalıdır

• Metal içeren kozmetik ürünlerini tercih etmemek

• Mutfaklarda paslanmaz çelikten yapılmış ürünler kullanmamak

• Konserve yiyecek veya teneke kutu içinde satılan içeceklerden uzak durmak

• Musluklardan akan suları direk kullanmadan önce birkaç dakika boşa akıtmak önemlidir 

Nikel Alerjisi için Hangi Doktora Gidilir?

Vücudunda sebebinden emin olamadığı kaşıntı veya kızarıklıktan (özellikle takı veya mücevher ilişkili) şikayet eden kişiler, sağlık kuruluşlarının Cildiye veya Deri ve Zührevi Hastalıkları olarak da bilinen Dermatoloji polikliniğinden randevu alarak uzman bir Dermatolog hekim tarafından muayene edilmesi gereklidir. 

Kontrol altına alınmayan kaşınma, deride çatlak ve yaralanmalara neden olabilir. Hasar alan deri bölgesi zamanla enfeksiyon kapabilir. Devamlı nikel ile temas halinde olan el derisinde enfeksiyon gelişme riski çok yüksektir. Enfeksiyon gelişen deri bölgesi iltihap sızdıran, kötü kokan ve ayrıca kabuklaşabilen karakterde olabilir. 

Ayrıca kaşıntının seyri aşağıdakiler gibi devam ederse uzman bir doktordan yardım alınması faydalıdır: 

• Kaşıntı nedeniyle uyuyamaz ya da yapılacak işlere konsantre olunmazsa

• Kaşıntı ani başlar veya ağrılı olursa

• Kaşıntı, vücutta geniş bir bölgede etkinse

• Kaşıntı, yüz ve genital bölgede etkiliyse

• Kaşıntının şiddeti birkaç gün içinde hafiflemiyorsa

• Kaşınan bölge enfekte olmuş ya da irin sızdırıyorsa