Aort Yetmezliği

Aort Yetmezliği Nedir?

Aort, kalpten çıkan en büyük damardır. Bu damar 3 kapaktan oluşur. Aort kapağı, aort damarını ve sol kalbi birbirinden ayırmak için vardır. 

Normal durumda, kan sol kalpten aort boşluğuna aktığında, kapak sıkıca kapanır.

Aort yetmezliği, aortta bulunan kapaklarının tam olarak kapanamadığı ve kalp duvarlarının gevşemesi sırasında kanın aorttan sol kalbe geri dönmesini önleyemediği, bir kalp kusuru olarak adlandırılır. 

Sürekli kan yetersizliğinin bir sonucu olarak, sol kalp bir yük yaşar, duvarları gerilir ve kalınlaşır ve vücudun organları ve dokular yetersiz kan dolaşımından acı çeker. 

Hastalığının başlangıç sırasında aort yetmezliği kendini göstermeyebilir. Ancak rezervler tükendiğinde, kalp artan bir yük yaşar ve hastanın sağlık durumu kötüleşir. Çünkü kalbin yapısındaki değişiklikler geri dönüşümsüz hale gelir ve kalp yetmezliği gelişir. 

Aort Yetmezliği Dereceleri

• I. derece aort yetmezliği: Kasılma sırasında geri kaçan kan hacmi %15'ini geçmediğinde I derece Aort yetmezliği teşhis edilir. İlk derecede, hastalığın klinik belirtileri ortaya çıkmaz.
• II. derece Aort yetmezliği: Kalbe kaçan kan hacmi %30'a ulaşır. Çoğu hastada hastalığın belirgin semptomları yoktur, ancak teşhis önlemleri sırasında sol kalbin duvarlarının kalınlaşması tespit edilebilir
• Göreceli aort yetmezliği (III. derece): Kanın %50 miktarının geri kaçmasıdır. Bu durumda, hastalar göğüs bölgesindeki ağrıdan şikayetçidir.
• Dekompansasyon (IV derece): Kanın yarısından çoğu kalbe geri döner. Bu durumda, hastalar sürekli nefes darlığı hisseder. Teşhis önlemleri akciğer ödemini, karaciğer hacminde önemli bir artışı gözlenir. Hastanın acil hastaneye yatmasını gerektirir.

Aort Yetmezliği Belirtileri Nelerdir?

Çoğu zaman, aort yetmezliği yavaş yavaş gelişir ve kalp sorunları telafi etmeye çalışır.

Uzun yıllar boyunca herhangi bir aort kapak bulguları olmayabilir ve hatta bu hastalığın olduğundan şüphelenmeyebilir.

Aort yetmezlik bulguları:

• Derinin solukluğu: Vücudun kan akışı bozukluğu için dokular oksijen eksikliğin çekerler ve bu yüzden deri soluk gözükür
• Boyundaki damarların şişmesi, gözlem sırasında şiddetli nabız: Vücuda gitmesi gereken kan kalbe geri aktığından dolayı boyun damarları şişer ve boyu damar nabzı görünür hale gelir.
  
• Yoğun kalp atışı: Vücut oksijen eksikliğin telafi etmek için kalp o kadar güçlü çalıştığından dolayı çıkan belirti
• Baş dönmesi: Bu beyin kan akışı bozulması sonucudur. Baş dönmesi, bayılma, şiddetli baş ağrıları, görme problemleri, kulaklarda vızıltı. Beyindeki kan dolaşımı bozulduğunda 3 ve 4 derece aort yetmezliği için karakteristiktirler.
• Nefes darlığı: Bu semptom hastalığının başlangıcında sadece yoğun fiziksel eforla ortaya çıkıyor. Hastalık ilerledikçe nefes darlığı istirahat halinde bile hissedilir.
• Ödem: Bacaklarda ve yüzde şişme gelişir.
• Şiddetli kalp atışı: Önce dakikada 100 vurursa, daha sonra kalp atışı yoğunlaşır. Böyle bir durumda ölümcül bir sonuç olabilir.
• Orta yoğunlukta göğüs ağrısı: Kalp krizine benzeyen göğüs ağrı gelişir. Mideye, bacaklara, sırta ve kollara yayılır.
• Karaciğer büyümesi: Aort yetmezliği sonucu gelişen kalp yetmezliklerinde karaciğerde büyüme olur.
  
• Dinlerken kalp seslerinin zayıflaması.
  

Aort Yetmezliği Nedenleri Nelerdir?

Aort kapağının hasar görmesi nedeniyle aort yetmezliği oluşur.

Hasarına yol açan nedenler şunlar olabilir:

• Kalıtsal: Aort kapağının kalıtsal kusurları bağ dokusu hastalıkları varlığında ortaya çıkabilirler. Kusurlar, yakın akrabalardan birinde benzer bir patolojinin varlığında da oluşabilir.
• Endokardit, kalbin iç katmanlarının iltihaplandığı enfeksiyöz bir hastalıktır.
• Romatizmal hastalık, en sık sebeplerinden biridir. Başta kalp olmak üzere birçok sistemi ve organı etkileyen kapsamlı bir iltihaplı hastalıktır. Aort yetmezliği olan hastaların neredeyse %80'i romatizma geçirmektedir.
• Aort diseksiyonu, aortun iç tabakasının ortasından ayrılmasıyla ile karakterize bir patolojidir. Bu sorun aterosklerozun bir komplikasyonu olarak veya kan basınçta keskin bir artışla ortaya çıkar. Aort rüptürünü ve hastanın ölümünü tehdit eden son derece tehlikeli bir durumdur.
• Sifiliz: Cinsel yolla bulaşan hastalıktır, birçok organ ve sistem etkilenebilir. Sifiliz, aort kapağının normal çalışmasına engel eden patolojik nodüller oluşturur.
• Yaralanma: Aort kapakçığı valfleri patladığında göğüste travma sonucu aort yetmezliği oluşabilir.
• Aort aterosklerozu: Ateroskleroz, aort duvarlarında büyük miktarda kolesterol biriktiğinde gelişir.
• Yaşlılık: Yıllar boyunca, aort kapağı yavaş yavaş aşınır, bu da genellikle işlevinde bozulmalara neden olur.
• Arteriyel hipertansiyon: Yüksek tansiyon aortta ve kalbin sol ventrikülünde basınç artışa neden olabilir.
• Ventriküler anevrizma: Genellikle kalp krizinden sonra ortaya çıkar. Sol kalp duvarları, aort kapağının normal çalışmasını engeller.

Hastalığın daha az yaygın olan diğer nedenleri arasında şunlar olabilir: bağ dokusu hastalıkları, romatoid artrit, ankilozan spondilit, bağışıklık sistemi hastalıkları, göğüs bölgesinde tümör oluşumu için uzun süreli radyasyon tedavisi.

Aort Yetmezliği Teşhisi

Teşhis koymak için doktor hastanın şikayetlerini, yaşam tarzını, geçmişini inceler ve ardından fizik muayene yapar.

Fizik muayene: Aort yetmezliği belirtileri tanımlamaya izin verir.  Doktor kalp seslerini dinler. Aort yetmezlik üfürümlerin tespit eder. Doktor ellerini kalp üzerine koyarak kalp boyutunun genişlemesini tanımlar. Nabız muayenesinde hızlı yükselip, çabuk kaybolan nabız alınır. Hastanın tansiyonun ölçerek aort yetmezliğine özgül değişiklikler teşhis edilebilir.

Laboratuvar yöntemler

• İdrar ve kan analizi: Genellikle aort yetmezliğinde normaldir ve bazen vücutta eşlik eden bozuklukların ve iltihap süreçlerin varlığını belirlemek mümkündür. 
• Biyokimyasal kan testi: Yükselmiş kolesterol, kanda bulunan yağ asitlerinin normalden fazla olması ve yükselmiş  kan şeker seviyesi eşlik eden hastalıkları tespit etmeye yardımcı olur.

Enstrümantal yöntemler

• Elektrokardiyografi  (EKG): Bu testte, kalpten gelen elektriksel aktivite ölçmek için cilde elektrotlar bağlanır. Elektriksel aktivite kâğıda basılan dalgalar olarak yansıtılır. Bu yöntem kalp hızı ve kalp ritminde bozukluklar gelişebilir. EKG ile kalp boyutlarının büyümesi teşhis edilebilir. 
• Ekokardiyografi(EKO): Aort çapını ve aort kapağının yapısında patolojiyi belirlemenizi sağlar.
• Transözofageal ekokardiyografi: Bu tip ekokardiyografi, aort kapakçığına daha yakından bakmaya izin verir. Yemek borusu sayesinde mideye giren ve kalbe daha yakın olan bir “tüp” yerleştirilir. Transözofageal ekokardiyografide, tüpün ucuna küçük bir cihaz bağlanır. Tüp aort kapağa yakın olduğu için daha detaylı incelemeye izin verir
• Radyografi: Kalbin yerini, şeklini ve boyutunu göstermeye yardımcı olur.
• Kalp kateterizasyonu: Kasık damar ile kalbe ince bir tüp (kateter) geçirilir. Kontrast madde kateterden enjekte edilir ve röntgen çekilir.  Bu kontrast madde ayrıntıları bir röntgende görünür hale getirir. Kalp kateterizasyon kanın aorttan sol kalbe geri akıp akmadığını gösterebilir. 

Aort Yetmezliği Tedavisi

Aort yetmezliğinin tedavisi, hastalığın semptomlarının ne kadar şiddetli olduğuna ve hasarlı kapağın kalp fonksiyonunu nasıl etkilediğine bağlıdır. 

Hafif aort yetmezliği olan kişilerin tedaviye ihtiyacı yoktur. Bununla birlikte, belirti ve semptomsuz aort yetmezliği olsa bile, düzenli olarak bir doktor gözetiminde olmalı. 

Bir doktor tarafından düzenli izleme, hastalığın ilerlemesini engellemeye yardımcı olacaktır.

Konservativ tedavi hastanın belirtilerine yöneliktir ve asıl sorun olan kapak problemi cerrahi tedavi çözer. 

Konservativ tedavide: İdrar sökücüler, ACE inhibitörleri, beta-blokerler ve kalsiyum blokerler kullanılır.

Cerrahi Tedavi

• Aort kapak değiştirme işlemi: Çoğu durumda, aort yetmezliğini düzeltmek için aort kapak değiştirilmelidir. Aort kapak çıkarır ve yerine mekanik bir kapak veya biyolojik kapak takılır. Metalden yapılmış mekanik kapaklar dayanıklıdır, ancak kan pıhtısı oluşma riski taşırlar. Mekanik bir aort kapağı yapılırsa kan pıhtılarının oluşumunu önlemek için ömür boyu antikoagülan ilaçlar alınmalı. 

Aort Yetmezliği Tedavi Edilmezse

Tedavi geç başlamışsa veya hastalık akutsa, aşağıdaki komplikasyonların gelişmesine ve ölüme yol açabilir:

• Bakteriyel endokardit: Mikroorganizmaların hasarlı kapak yapılarına maruz kalmanın bir sonucu olarak kalp kapakçıklarında iltihaplı bir sürecin oluştuğu bir hastalık
• Kalp krizi
• Akciğer ödemi
• Kalp ritmi bozuklukları 
  
• Tromboembolizm: İnme ve kalp krizi oluşumu ile dolu beyin, akciğerler, bağırsaklar ve diğer organlarda kan pıhtılarının oluşumu.

Aort Yetmezliğine Ne İyi Gelir?

Aort yetmezliğinde genel önlemler alınmalı:

• Düzenli kan basıncına bakılmalı.
• Diş hekimi düzenli olarak ziyaret edilmeli. Kalp zarlarının iltihabın önlemek için.
• Kilo, doktorun önerdiği aralıkta tutulmalı. Fazla kilolu olmak kalp için ekstra çalışmaya katkıda bulunur.
• Egzersiz. Egzersizi doktorun önerisinin bir parçası olarak yapılmalı. Aort yetmezliğinin şiddetine bağlı olarak belirli bir yoğunlukta bir program önerebilir. Yalnız egzersiz yapmak durumu düzeltmez, ancak kan basıncını düşürmeye yardımcı olabilir.
• Doktoru düzenli olarak ziyaret edilmeli.

Aort Yetmezliğine Ne İyi Gelmez?

Vücuda alınan zararlı maddeler durumu daha da kötüleştirebilir

• Alkol ve madde kullanımı
• Sigara
• Kalitesiz uyku
• Stres
• Yüksek tansiyon
• Diyabet ve kalp damar hastalıkları
• Geçirilen enfeksiyonlar -kalp kapak iltihabı (endokardit) gelişiminde bulunur

Aort Yetmezliği İlaçları

Aort yetmezliğinde yüksek tansiyon ve kalp yetmezliği varlığında aşağıdaki ilaçlar kullanılır.

B-blokörler: Beta-blokerler kalbin ritmini yavaşlatmaya, kan basıncını düşürmeye ve böylece kalbinizi adrenalin ve norepinefrin uzun süreli etkisinden korumaya yardımcı olur. Beta blokerleri kalp yetmezliğini yönetmek için önemlidir. Kalbe oksijen sağlanmasını düzenler.  

• Propranolol,
• Metoprolol,
• Atenolol
• Labetolol

Ca kanal blokörleri: Kalsiyum kanal blokerleri birçok kalp-damar hastalığın semptomlarını etkili bir şekilde ortadan kaldırır, patolojik bozuklukların şiddetini azaltmaya yardımcı olur ve bazı durumlarda prognoz üzerinde olumlu bir etkiye sahiptir.

• Nifedipin,
• Verapamil,
• Diltiazem

ACE inhibitörleri: Hipertansiyon tedavisinde en sık kullanılan ilaçlardan biridir.

• Kaptopril,
• Enalapril
• Ramipril

İdrar sökücüler: Böbrekler tarafından idrar çıkışını uyararak vücudun aşırı sıvıdan kurtulmasına yardımcı olur.

• Furosemid,
• Tiazidler,
• Asetolazamid

Bu tedavileri sadece doktor duruma ve nedene göre önerebilir.

Aort Yetmezliği Ameliyatı

Aort Kapağının Değiştirilmesi

Aort kapak değiştirme cerrahisi şimdi oldukça başarılı bir şekilde ve minimum riskle yapılır.

Operasyon süresi boyunca kalp bir kalp-akciğer makinesine bağlanır. Hastaya tam anestezi verilir. Bir kateter doğrudan kalça damara yerleştirilir ve kan akışına karşı aortaya ulaşır ve orda kapak yerleştirilir.

Bu minimal girişimsel cerrahi, eşlik eden hastalıkları olan hastalar için uygundur. Böyle bir operasyondan sonra, kalp kusuru ortadan kaldırıldığı için bir kişi hemen rahatlama hisseder. 

Dikkat edilmesi gereken nokta da bu yapay kapaklar sürekli antikoagülan ilaçları alımı gerektirir. Çünkü kapak kan pıhtılaşmasına neden olabilir.

Bu nedenle ameliyattan sonra hemen kan pıhtılaşmasına engel olan ilaçlar reçete edilir. 

Ancak biyolojik malzemelerden yapılan kapaklarda, ilaç ameliyattan sonra sadece birkaç hafta reçete edilir ve daha sonra iptal edilir.

Gebelikte Aort Yetmezliği

Çoğu durumda aort yetersizliği olan hastalar hamileliği iyi sürdürebilirler, ancak artmış kalp hızı sonucu olarak her türlü komplikasyonlar gelişebilir.

Gebelikte belirtiler yetişkin hastalara benzerdir. Yetişkin hastalara önerilen bazı medikal tedavi kullanılmaz, çünkü bebek gelişiminde bazı sorunlar yaratabilir.

Mesela ACE inhibitörler bebek suyunu azaltabilir. Eşlik eden yüksek tansiyon tedavisinde B-blokerler kullanılabilir.

Kronik kapakçık hasarından farklı olarak akut aort yetersizliği çok ciddi sorunları açabilir ve bazen hem anneye ve hem bebeğe tehlikeli durum açabilir. Örneğin aort diseksiyonu (aort katmanlarının yırtılması) acil bir cerrahi girişim gerektirir.

Gebe kadında aort yetmezliği varsa rutin muayeneler ihmal edilmeden mutlak yapılmalı.

Çocuklarda Aort Yetmezliği

Uzun bir süre, çocuklar herhangi bir belirtileri fark etmezler.

Sonrasında çocuklar nefes darlığından ve boyundaki arterlerin nabzından şikayet ederler.

Çocukluk çağında aort yetmezliğine bağ dokusu hastalıkları: Marfan ve Ehler Danlos sendromları sık neden olurlar.

Diğer nedenler ise aort diseksiyonu (aort katmanlarının yırtılması), romatizmal ateş, kollajen doku hastalıklarıdır.

Çocuklardaki belirtiler ve tedavisi erişkin aort yetmezliği gibidir.

Düzenli takipler önerilmeli ve zamanında cerrahi olarak yeni kapak yerleştirme yapılmalı.

Aort Yetmezliği için Hangi Doktora Gidilmeli?

Aort yetmezliği oldukça ciddi bir patolojidir. Böyle bir hastalığı olan bir hastanın zamanında ve kaliteli tıbbi bakıma ihtiyacı vardır. 

İlk belirtilerde, nefes darlığı, göğüs ağrısı, yorgunluk, kafada zonklama gibi şikayetler varsa hemen Kardiyoloji doktoruna başvurmalı.