Bacak Kaşıntısı

Bacak Kaşıntısı Nedir?

Bacak kaşıntısı, insanlarda huzursuzluk ve düzenli olarak uykusuzluk gibi şikayetler doğurabilen cilt sağlığı sorunudur. Bacak kaşıntısı sıklıkla tek bir bacağı etkilese de her iki bacakta birden yaşanabilir. Kaşıntı, bacak üzerinde küçük bir alanda etkili olabilirken altta yatan hastalığa bağlı olarak geniş bir alanda da etkisini sürdürebilir.

Bacaklardaki kaşıntı hissi hafif ya da dayanılmaz derece rahatsız edici olabilir. Çoğu zaman kaşıntının nedeni endişe yaratacak bir durum olmasada altta yatan hastalıklara bağlı olarak ciddiyetini koruyabilir. Örneğin, kaşıntı diyabet gibi kronik bir rahatsızlığın uyarı işareti olabilirken bazen de cilt kuruluğu gibi hafif bir nedenden kaynaklanıyor olabilir. 2 haftadan uzun süren bacak kaşıntısı şikayetinde uzman bir doktor ile görüşülmesi faydalıdır.

Bacak Kaşıntısı Belirtileri 

Bacak kaşıntısı tek başına ortaya çıkabilirken bazen de vücudun diğer bölgelerini etkileyebilen diğer belirtiler ile birlikte gelişebilir. Belirtiler altta yatan hastalığa ya da fiziksel koşula göre değişmektedir. Örneğin, bacak kaşıntısının nedeni enfeksiyon ya da inflamasyon kaynaklı ise kişilerde soğuk algınlığına benzer şikayetler olabilir. Anksiyete veya sinirlilik hali sürekli bacak kaşıntısı yaşayan kişilerde görülebilir.

Bacak kaşıntısına ek olarak cilt üzerinde gelişebilecek belirtiler şunlardır:

• Kanama 

• Kaşımaya bağlı olarak cilt üzerinde kabarma veya içi sıvı dolu döküntüler 

• Ciltte yanma ve ağrı

• Cilt dokusunda değişiklikler 

• Cildin kuruması ve çatlaması

• Ciltte soyulma ve pullanma

• Ciltte kızarıklık ve döküntüler

• Bacak derisine dokunulduğunda soğukluk hissi

• Kaşınan bacak derisinde şişlik veya kabarıklık

Altta yatan hastalıklara bağlı olarak bacak kaşıntısı şikayetine eşlik eden belirtiler şunlardır:

• İştah kaybı 

• Soğuk algınlığı benzeri belirtiler 

• Bebek ve küçük çocuklarda asabiyet

• Eklem bölgelerinde ağrı ve şişlik

• Baldır bölgesinde uyuşukluk veya yanma hissi

• Hapşırma ve burun akıntısı

• Mide bulantısı ve kusma

• Stres, anksiyete veya depresyon 

• Açıklanamayan kilo kayıpları

• Bacak bölgesindeki zayıf kan dolaşımına bağlı olarak ortaya çıkan belirtiler 

Bacak Kaşıntısı Nedenleri

Bacak kaşıntısı çeşitli hastalıkların veya fiziksel değişimlerin bir sonucu olarak ortaya çıkabilmektedir. Özellikle kaşıntının nedenini tespit etmek tedavinin ilk adımıdır. Bacak kaşıntısının en sık nedenlerini şu şekilde sıralayabiliriz: 

Cilt kuruluğu: Bacaklarda gelişen cilt kuruluğu ciddi bir problem teşkil etmemektedir. Ancak cilt kuruluğunun şiddetine bağlı olarak bacak derisi soyulabilir, çatlayabilir ve kaşınabilir. Cilt kuruluğunun nedenleri arasında hava değişikliği, aşırı su kaybı ve cilt dengesini bozan bakım ürünleri yer almaktadır. Egzama veya sedef hastalığı gibi kronik cilt hastalığı olan kişilerde cilt kuruluğu ve kaşıntı sıklıkla yaşanmaktadır.

Bacaklardaki tüyleri almak: Bacaklardaki tüyleri almak cildi daha pürüzsüz hale getirmekle kalmaz aynı zamanda bacak bölgesinde uygulanan yönteme bağlı olarak iltihaplanabilen küçük şişliklere neden olabilir. Bu şişlikler aslında kesilen tüylerin kıvrılarak tekrar cilde dönmesi ile gelişen kıl dönmesi (kıl keseciği) durumudur. Hastalarda kaşıntı, kızarıklık ve şişlik görülebilir.

Alerjiler: Alerjenlere temas etmek bacaklarında kaşıntıya neden olabilir. Örneğin, çime alerjisi olan kişiler çimlere oturduklarında alerjik reaksiyonlar başlayabilir. Bazı kişilerin bacak veya ayak bölgesine uygulanan kişisel hijyen ya da bakım ürünlerine karşı alerjisi olabilir. Çeşitli kozmetik ürünlerin kullanılmasından kısa bir süre sonra bacak bölgesinde kızarıklık ve kaşıntı meydana gelmesi mümkündür. Kullanılan ilaçlara bağlı olarak gelişen alerjik reaksiyonlar nedeniyle de hastalar kaşıntı şikayeti yaşayabilirler.

Şeker hastalığı: Bacaklarda başlayan kaşıntı, diyabetin erkenden ortaya çıkan uyarı belirtisi olabilir. Şeker hastalığı teşhisinden sonra ortaya çıkan bacak kaşıntısı, kan şekerinin kontrol altında olmadığını işaret etmektedir. Kaşıntı, diyabetik nöropatinedeniyle ortaya çıkmaktadır. Diyabetik nöropati, kan şekeri veya glukoz yüksekliğinin sinir liflerine zarar vermesi sonucunda gelişmektedir. Ayrıca şeker hastalığı, bacaklardaki kan dolaşımını etkileyerek cilt kuruluğunu tetikleyebilir. Şiddetli cilt kuruluğu bacak kaşıntısına neden olduğu bilinmektedir 

Böcek ısırması: Özellikle bacak bölgesinde gelişen basit böcek ısırıkları bu bölgede kaşıntıya sebep olmaktadır. Bu bir sivrisinek, pire veya başka bir tür böcek ısırığı olabilir. Böcek ısırması sonrasında gelişen alerjik reaksiyonlar lokal olarak hafif kaşıntı ve kızarıklık ile seyreder. Kısa bir süre içinde ısırılan bölgede kabarma farkedilebilir.

Kıl Kökü İltihabı: Sivilce, egzama, sıkı giyinmek veya tahriş edici tüy alma işlemleri folikülit riskini artırmaktadır. Kılı çevreleyen bölgede ağrı, şişlik, kızarıklık ve kaşıntı görülebilir. Bazı vakalarda kıl kökünü çevreleyen irinli bir kesecik ortaya çıkabilir.

Damarların genişlemesi: Egzersiz, kalbi güçlendirmenin, sağlıklı kilo vermenin ve hatta kronik sağlık problemlerini hafifletmenin en ideal yoludur. Ancak yeni bir egzersiz programına başlarken bacaklarda kaşıntı şikayeti yaşayabilirsiniz. İnsanlar spor yaptıkça bacaklardaki dolaşım artarken aynı zamanda kılcal damarlar genişler. Genişleyen kılcal damarlar ile kas ve sinirlere kan akımı artar ve bunun sonucunda kişilerde kaşıntı hissi oluşur. Vücudun egzersizlere alışması ile birlikte bu his zamanla kaybolur.

Huzursuz bacak sendromu: Huzursuz bacak sendromu, uyku ya da istirahat halindeyken bacakları istemsizce hareket ettirme dürtüsü şeklinde karakterize olan bir nörolojik rahatsızlıktır. İnsanlar yaşadıkları hissi sanki bacaklarının üstünde bir şeyler yürüyormuş şeklinde izah ederler. Bazı insanlarda bu hissi karıncalanma veya kaşınma olarak tarif edebilir. Özellikle bu kişiler geceleri bacak kaşıntısı yaşayabilirler. Bu hareket bozukluğunun kesin nedeni bilinmemektedir.

Ayrıca karaciğerin kendisi ya da safra kanallarını etkileyen hastalıklar nedeniyle hastalar kaşıntı şikayeti yaşarlar. Geceleri sıklığı artan kaşıntı hissi el içi, ayak tabanı ve bacak boyunca etkili olabilir.

Bacak Kaşıntısı Teşhisi

Bacak kaşıntısına neden olan faktörlerin sayıca fazla olması teşhis sırasında bazı zorluklar yaratabilmektedir. Hasta öyküsü ile bacak kaşıntısına neden olabilecek hastalıklar veya fiziksel değişiklikler hızlı bir şekilde ortaya çıkabilmektedir.

Bu minvalde hastalara yöneltilebilecek sorular şu şekildedir:

• Bacaklarda gelişen kaşıntı ne zaman başladı?

Örneğin, böcek ısırıklarına bağlı kaşıntılar birkaç gün içinde iyileşmektedir. Bu nedenle bu süreden uzun süren kaşıntı şikayetlerinin temelinde muhtemelen başka bir neden vardır.

• Kaşıntı şikayetine kızarıklık eşlik ediyor mu?

Kızarıklık ile gelişen kaşıntı belirtisine neden olan durumların biliniyor olması doktorlar için teşhis koymada çok yardımcı olmaktadır.

• Teşhis konulmuş kronik bir hastalık var mı?

Cilt bakımı şeker hastaları için önemli bir detaydır. Bu nedenle bacak kaşıntısı ile şeker hastalığı arasında güçlü bir ilişki vardır.

• Son zamanlarda aşağıdaki tetikleyici faktörler gelişti mi? 

1. Dışarıda çok vakit geçirmek
2. Son zamanlarda temizlik ürünlerinde değişiklik
3. Tüy alma işleminde jilet kullanmak
4. Kozmetik ürünlerini değiştirmek 

•  Doktorlar gerekli gördüğü durumlarda hastalarından tanı için şu tetkikleri isteyebilir:

1. Kan ve idrar tetkiki
2. Ultrasonografi, Bilgisayarlı Tomografi
3. Alerji testleri
4. Biyopsi

Bacak Kaşıntısı Tedavisi 

Bacak kaşıntısının hızlı ve kalıcı bir şekilde tedavi edilmesi altta yatan nedenin ortaya çıkması ile yakından ilgilidir. Genellikle evde uygulanan bakım ürünleri ciltte oluşan tahriş ve kaşıntı hissini yatıştırmada etkili olabilmektedir. Dermatolojik olarak test edilmiş krem, losyon veya jeller cilt kuruluğu yaşayan kişilere yardımcı olmaktadır. Cilt kuruluğunun ortdan kalkması ile kişilerin kaşıntı şikayetlerinde azalma görülmektedir.

Alınan önlemlere rağmen hafiflemeyen kaşıntı şikayeti için doktorlar hastalarına hidrokortizon veya kalamin içeren kremleri önerebilir. Bunlara ek olarak oral yolla alınan antihistaminik ilaçlar hastalara reçete edilebilir. Bu tedavilere rağmen hastaların cilt kuruluğu ve kaşıntı şikayeti devam ederse doktorlar kortizon içerikli ilaçları hastalarına vermektedir.

Follikülit hastalığına bağlı bacak kaşıntısı şikayeti yaşayan hastalara genel tedavi için antibiyotik ilaçlar reçete edilmektedir. Diyabet hastalarında gelişen kaşıntı şikayetlerinde ise kan şekerini düzenleyen ilaçların doz güncellemesi ile birlikte hastalara yaşam tarzı değişikliği önerilmektedir.

Bacak Kaşıntısı Tedavi Edilmezse 

Özellikle kaşıma eylemi, cilt yapısını bozacak şekilde etkili oluyorsa bazı komplikasyonlar gelişebilir. Gelişebilecek komplikasyonlar ise şunlardır:

• Bakteriyel deri enfeksiyonları 

• Selülit 

• Açık yaralar veya lezyonlar 

• Cilt dokusunda kalıcı değişiklikler

• Kalıcı cilt rengi değişiklikleri 

Kaşıntının nedeni şeker hastalığı ise oluşabilecek komplikasyonlar çok ciddi olabilmektedir. Bu nedenle erken tanı ve tedavi için şeker hastaların düzenli olarak şeker ölçümlerini yapması ve sağlık kontrollerini aksatmaması çok önemlidir.

Bacak Kaşıntısına Ne İyi Gelir?

• Cilt yüzeyini hem tüyleri almadan önce hem de tüyleri aldıktan sonra nemlendirmek önemlidir.

• Soğutulmuş nemli havluyu kaşınan bölge üzerinde koymak kaşıntı veya yanma hissini azaltacaktır.

• Duş alırken soğuk ya da ılık su tercih edilmelidir.

• Tırnak kesimi düzenli aralıklarla yapılmalı ve pürüzsüz şekilde kesilmelidir.

• Geniş ve pamuklu giysiler tercih edilmelidir.

• Hassas ciltler için üretilmiş sabunlar, losyonlar ve çamaşır deterjanları kullanılmalıdır.

• Günde iki kez özellikle banyo sonrasında bacak bölgesini nemlendirmek önemlidir.

• Şeker hastalarının düzenli olarak sağlık kontrollerini yaptırması.

• Aleo Vera bitkisi, cilt bölgesinde gelişen kızarıklık veya kaşıntı gibi şikayetleri hafifletmede etkili olabilmektedir.

Bacak Kaşıntısına Ne İyi Gelmez? 

• Yün ve sentetik kumaşlardan yapılmış giysiler giymek

• Dar veya sıkı giysiler tercih etmek

• Banyo veya duşta uzun sürekalmak

• Ağır kokular içeren kozmetik ürünleri kullanmak

• Gün içinde düzenli olarak cildin nemlendirilmemesi

• Tırnak bakımının aksatılması

• Reçetesiz tıbbi ürünler kullanmak

• Eski veya yıpranmış jiletler ile bacak bölgesindeki tüyleri almak

• Sıcak su ile duş almak

• Stres yönetiminde başarısız olmak

• Spor yapmadan önce ısınma egzersizleri yapmamak

Gebelerde Bacak Kaşıntısı 

Hamilelik döneminde sıklığı artan şikayetlerden birisi de kaşıntıdır. Özellikle hamileliğin 2 ve 3. aylarında progesteron hormonunun artması ile kaşıntı şikayetlerinde artış yaşanmaktadır. 

Gebeliğin kaşıntılı ürtiker plakları ve papülleri olarak da bilinen “PUPPP hastalığı” özellikle hamileliğin üçüncü döneminde etkili olmaktadır. Belirtiler arasında kaşıntılı cilt döküntüsü, kızarıklık ve kabarma etkilidir. Doğumdan sonra şikayetler yavaş yavaş kaybolur.

Ayrıca pemphigoidgestationis ya da herpesgestationis olarak bilinen cilt hastalığı da hamilelik döneminde bacak bölgesinde kaşıntıya neden olabilir. Doğumdan sonraki haftalar içerisinde şikayetlerde hafifleme yaşanmaktadır.

Bebeklerde ve Çocuklarda Bacak Kaşıntısı

Bebeklerde veya çocuklarda görülen bacak kaşıntısı şikayeti hem küçükler için hem de aileler için sıkıntılı olabilmektedir. Özellikle bebeklik döneminde gelişen bacak kaşıntılarının çoğunluğu zamanla kendiliğinden kaybolmaktadır. Çocuklarda ve bebeklerde görülen bacak kaşıntısının en sık nedenleri şunlardır:

• Egzama

• İsilik 

• Mantar enfeksiyonları

• MolluskumKontagiozum

• El, Ayak ve Ağız Hastalığı

Genellikle evde yapılan destek tedavilerine rağmen 5 gün içinde geçmeyen kaşıntı şikayetinde ebeveynlerin uzman bir doktor ile görüşmesi faydalıdır.

Bacak Kaşıntısı için Hangi Doktora Gidilmeli?

Bacak kaşıntısı, kişilerin aldığı basit önlemler ile ortadan kaybolabilsede bazı vakalarda kaşıntı şikayeti tıbbi tedavi ile atlatılmaktadır. Genel olarak bacak kaşıntısı yaşayan kişiler Dermatoloji uzmanı tarafından muayene edilmesi gereklidir. Dermatoloji uzmanı yapacağı muayene sonrasında eğer gerekli görürse hastalarını Nöroloji ya da Dahiliye bölümüne sevkini gerçekleştirebilir.

Aşağıdaki durumları yaşayan kişilerin en yakın zamanda uzman bir doktor ile görüşmesi gereklidir:

• 2 hafta boyunca evde alınan önlemlere rağmen hafiflemeyen bacak kaşıntısı şikayeti varlığında

• Gece boyunca uyku düzenini bozacak şekilde şiddetli kaşıntı varlığında

• Kaşıntı aniden gelişiyor ve uzun sürüyorsa

• Kaşıntı, bacak bölgesi dışında tüm vücudu da etkiliyorsa

• Kaşıntı şikayetine ek olarak yüksek ateş veya halsizlik eşlik ediyorsa