Bebeklerde Basur

Bebeklerde Basur Nedir?

Bebeklerde basur (hemoroid), makat çevresindeki toplardamarların birbirine dolanması ve yumaklanması sonucunda oluşan bir sağlık koşuludur. Bebeklerde nadir görülen bu durum, toplardamarların genişlemesi ve gevşemesinden dolayı kalın bağırsağın formunda değişikliğe neden olur. Anüs ve rektumun ucunda bulunan damarlar, damar yolundaki bozukluk nedeniyle kesecikler oluştururken, oluşan bu kesecikler zamanla makat bölgesinden meme şeklinde dışarı doğru sarkmaya başlar. 

Basur eksternal (dışsal) ve internal (içsel) olarak iki şekilde meydana gelirken, özellikle hastalığın ilk başlangıç aşamasında herhangi bir belirti göstermeyebilir. Dış hemoroid de sıklıkla anüste kaşıntılı bir şişlik görülürken, iç hemoroitte ise ağrısız kanamalara neden olur. Bazı durumlarda, hemoroid memeleri dışkılama esnasında makattan dışarı çıkabilir.

Bebeklerde Basur Belirtileri Nelerdir?

Bebeklerde dış basur, makatın dış çevresinde et benine benzeyen şiş ve tahriş olmuş damarlar şeklinde gözle görülürken, iç basurda ise genellikle makatın iç bölgesinde oluştuklarından dolayı gözle görülmeyebilir.

Basurun en yaygın görülen belirtilerden biri, anüsteki damarların şişmesi sonucu, oluşan memelerin yırtılmasından dolayı sızıntı şeklinde kanama olmasıdır. Bebeklerde basur memesinde yırtıklardan gelen parlak kırmızı renkte kan, dışkılarında veya bezlerinde rahatlıkla görülebilir ve ayrıca anüste meydana gelen kaşıntıda en belirgin belirtiler arasındadır. Bunun yanında bebeklerde basur oluşması durumunda, bu kendini başka belirti ve semptomlarla gösterebilir.

Bebeklerde basur hastalığında meydana gelen yaygın belirtiler şu şekilde sıralanabilir:

• Dışkıda kan veya mukus, 
• Bebek bezinde kan,
• Makat çevresinde parlak kırmızı kan,
• Makatta kızarıklık, yanma ve acı,
• Anüste etrafında, kaşıntı ve tahriş,
• Anüsün içinde veya dışında meme oluşumu,
• Gaz veya dışkılama esnasında ağlama,
• Sert ve kuru dışkı.

Bebeklerde Basur Nedenleri Nelerdir?

Bebeklerde basur rahatsızlığının oluşmasının nedenlerin başında, makat bölgesinde bulunan dokularda ve kan damarında görülen sık gerilmeler gelir. Bu rahatsızlığa neden olan diğer bir etmende, daha çok bir yaşından küçük bebeklerde yaygın görülen kabızlık sorunudur. Kabızlık, genellikle bebeklerin fizyolojik gelişimlerinin tam olarak gelişmemesinden kaynaklanır. Bebekler geliştikçe boşaltım sistemlerinin de düzene girmesiyle iyileşir. Ancak nadir durumlarda kabızlık, alt kalın bağırsakta yapısal sorunlardan kaynaklanabilirken, bu durum daha çok mama veya ek gıda alan alımlarında görülür.

Sonuç olarak kabızlık gibi nedenlerden dolayı kan damarlarına çok fazla baskı yapıldığından iltihap oluşarak birikmesine neden olur. Bunun yanında kabızlık dışında basura neden olacak başka risk faktörleri de bulunur.

Bebeklerde hemoroide neden diğer faktörler şu şekilde sıralanabilir:

• Anüs bölgesinde şişlikler,
• Kabızlık veya ishal,
• Genetik anormallikler,
• Birinci derece yakınlarda Hemoroid hastalığının olması,
• Dışkı yaparken zorlanma ve acı çekmesi,
• Emziren annenin düşük lifli beslenmesi,
• Ek gıdaya geçiş döneminde bebeğin katı gıdayla beslenmesi ve su ihtiyacının tam karşılanmaması,
• Sabun ve kokulu malzemelerin kullanılması,
• Bebeklerin mama ile beslenmesi,
• Dışkı aralıklarının uzaması,
• Karın ağrısı,
• Bazı durumlarda kusma,
• Yanlış tuvalet eğitimi,
• Makatta oluşan çatlakların tedavi edilmemesinden dolayı ilerlemesi.

Bebeklerde Basur Teşhisi

Dışkıda kan görülmesi, kolorektal kanser dahil diğer sindirim bozukluklarının bir göstergesi olabileceğinden, kapsamlı değerlendirme ve doğru teşhis çok önemlidir. Proktoloji uzmanlarının bebeklerde basurun teşhisi ve doğru tedavinin uygulanabilmesi için izlediği bazı yöntemler vardır, bu yöntemler şu şekilde sıralanabilir:

• Görselmuayene: Basur teşhisi yaparken ilk olarak, bebeğin veya çocukların beslenme alışkanlıkları, tuvalet eğitimi, herhangi bir sağlık sorunu olup olmadığı, ilaç kullanıp kullanmadığı, dışkı sıklığı, dışkılama anında yaşadığı zorluklar ve dışkı kıvamlarındaki belirgin değişikler olup olmadığı hakkında bilgiler alınır. Alınan bu bilgiler doğrultusunda, karında bir hassasiyet veya şişlik olup olmadığı kontrol edilirken, gözle görülür bir makatta kanama, tıkanma, çatlak veya şişlik olup olmadığına bakılır. Gözle görülür bir bulgu elde edilemediği takdirde bebeğe fiziki muayene yapılır.
• Fiziki muayene: Uzman, anüs içinde herhangi bir anormalliğin olup olmadığının kontrolü için, eldiven takarak parmağıyla anüs bölgesindeki alanı yavaşça palpe eder. Böylelikle herhangi bir iç hemoroid veya kanama belirtisi olup olmadığını kontrol eder. Bebeklerde ve çocuklarda basurun teşhisi için bu ilk iki yöntem genellikle yeterlidir, fakat uzmanlar bazı durumlarda anaskopi veya proktoskopi gibi teşhis yöntemlerini de uygularlar.
• Anaskopi: Bu yöntem bebekler ve çocuklar için zor olsa da anüse, plastik veya paslanmaz çelikten ışıklı bir tüp şeklinde bir cihaz yerleştirilerek iç hemoroidlerin görüntülemesi sağlanır. Anoskopi işlemi öncesinde bebeğin veya çocukların, bağırsak ve mesanesinin boş olması gerekir. Bununla birlikte, işlemden yaklaşık 5 gün önce bebekler, lif oranı düşük besinlerle beslenmeye başlanmalıdır. Ayrıca işlemden 1 gün öncesinde de mor renk içeren meyve suyu, süt ürünleri ve katı gıda tüketimi kesilmelidir.
• Proktoskopi (Rektoskopi): Proktoskopi ile muayene, hava kaynağı olan ışıklı bir tüp yardımı ile hastanın anüsünden geçirilerek rektumu tam olarak incelenir. Muayene sırasında rektum boşluğunun genişlemesi ve incelemeyi kolaylaştırmak için hava verilir. Rektum boşluğu şişirildikten sonra, cihazın bağlantısı kesilerek görsel incelemenin gerçekleşmesi için rektoskop ile bir göz merceğine bağlanır. Göz merceği aracılığıyla da bağırsakların veya anüsün görüntüleri ve durumu özel bir monitöre kaydedilir. Rektoskopi işleminden genellikle 1-2 gün önce özel bir diyet uygulanırken, işlem günü bebeğin sindirmesi kolay ve şişmesine neden olmayan besinler verilmelidir. 

Bebeklerde Basur Tedavisi

Bebeklerde basur tedavisinin ilk adımı, toplardamarlar topaklarına neden olan alttaki sorunun iyileştirilmesidir. Yani bebekte kabızlık varsa ve gaitası gereğinden fazla sertse, lifli beslenme, sıvı alımının artırımı ve ılık su oturma banyoları önerilir. Kronik durumlarda uzmanlar tarafından bebekler için pek önerilmese de gaitanın yumuşaması için, müshil veya lavman olarak dışkı yumuşatıcı ilaçlar verilebilir. Çünkü daha yumuşak kıvamda dışkı, zorlanmanın neden olduğu hemoroid üzerindeki baskıyı azaltır.

Kabızlık gibi koşullar tedavi edildikten sonra oluşan iltihaplar genellikle birkaç güç içinde geçmesi gerekir. Hastanın yaşam tarzı ve altta yatan nedene göre yapılan tedavi yöntemiyle ile birlikte, bebeklerin hemoroid kaynaklı semptomların hafifletilmesi için çeşitli kremler uygulanır. Bebekler için güvenli olarak kabul edilen, beyaz balmumu aloe vera, e vitamini veya çinko oksit gibi katkı maddeleri içeren hemoroid ilaçları, merhem, fitil veya krem şeklinde uygulanabilir.

Bebeklerde Basur Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Bebeklerde ve çocuklarda basurun ilk belirtilerine karşı çok dikkatli olunmalıdır. Çünkü hemoroidler ağrılı ve çok rahatsız edici olduğundan bebeğin günlük aktivitelerini engelleyebilir. Anne sütü alan bebekler bu durumdan her ne kadar daha az etkilense de ağrı ve ağlamalar nedeniyle daha az emmelerine, bu da yetersiz beslenmelerinden dolayı hem zihinsel hem de fiziksel gelişimleri gecikmesine yol açabilir.

Ek gıda alan bebeklerde lif oranı bakımından düşük beslenme kabızlığa ve neticede basura neden olabilir. Dolayısıyla basur tedavi edilmediğinde veya geç kalındığında, hastalık ilerleyerek şikâyetlerin artmasına neden olur. Örneğin, kanama devam etmesi durumunda daha fazla miktarda kanayarak anemiye yol açabilir.

İlk dönemlerde tedavi edilmeyen hemoroidlerde, boğulma denilen akut tromboze hemoroid ağrıları şiddetlenerek şişliklerin oluşmasına ve ilerleyen dönemlerde kronik hale gelerek cerrahi olarak müdahale edilmesini gerektirebilir.

Bebeklerde Basura Ne İyi Gelir?

Bebeklerde uzman onayı olmadan uygulanan basur ilaçları, bebeklerin ciltleri çok hassas olduğu için makat bölgesinin daha fazla tahriş olmasına, derinin incelmesine ve iltihabın artmasına neden olur. Bu yüzden basur kremlerinin miktarları ve kullanım süreleri önerilen şekilde uygulanması çok önemlidir. Dolayısıyla hiçbir şekilde uzman onayı olmadan bilinçsiz olarak kullanılmamalıdır.

Basur sorunları olan bebeklere uygulanan tıbbi tedaviler yanında evde yapılan birtakım yöntemler sayesinde daha fazla rahatlama sağlanabilir. Örneğin bebeklerde makat bölgesi temizliğine çok önem gösterilmelidir. Makat bölgesinde kullanılan sabun, şampuan veya kuru tuvalet kâğıdı gibi temizlik ürünleri makat bölgesini tahriş ederek kanamayı arttırır. Bebeklerde basur hastalığının geçmesi ve yeniden oluşmasına engel olmak için evde yapılması ve alınması gereken önlemler şu şekilde sıralanabilir:

• Kabızlık ve ishali kontrol altına alınmalıdır,
• Günlük olarak ılık su ile banyo yaptırılmalı, banyo sırasında anüs bölgesi sabun, şampuan ve lif ile yıkanmamalı ve banyo sonrası kurulanmalıdır,
• Anal bölge ılık suyla günde 3 kez 10-15 dakika arasında yıkanarak kurulanmalıdır,
• Anal bölge kuru tutulmalıdır,
• Uzmanın önerdiği hemoroid ilaçları, önerilen şekilde verilmelidir,
• Beslenme sıklığı düzenlenmeli ve sıvı alımına dikkat edilmelidir,
• Anne emzirme döneminde sıvı ve lifli gıdalar tüketmelidir,
• Bebeğin her tuvaletinden sonra anal bölgesi, düz, yumuşak, boyasız, nemli ve kokusuz bezle temizlenmelidir,
• Bebeğin çamaşırları bebek veya doğal deterjanlarla yıkanmalıdır,
• Bebek ek gıda alıyorsa, bezelye armut erik şeftali kayısı ve erik suyu gibi lif içeren besinler verilmelidir,
• Kabak, elma, havuç, muz ve pirinç gibi kabız yapan besinler verilmemelidir, 
• Gerekirse bağırsak hareketleri sırasında anüs yağlanmalıdır,
• Bebeğin sindirim sistemini aktif tutmak için bebeğin kollarını ve bacaklarını yavaşça hareket ettirilmelidir,
• Tuvalet eğitimini uygun şekilde öğretilmelidir,
• Makat bölgesi soğuk kompres uygulanabilir.

Bebeklerde Basur Ne İyi Gelmez?

Bebeklerde basur hastalığı sürecinde uygulanan tedaviler ve evde alınan birtakım önemler sayesinde geçmesi sağlanabilir. Fakat emziren annelerin baharatlı, lif oranı düşük besinler tüketmesi ve sıvı alımının yetersiz olması bebeklerini de olumsuz etkileyebilir. Ayrıca ek gıda veya katı gıdaya geçen ve sıvı içmeye başlayan bebekler de fast-food tarzı lifsiz gıdalar tüketilmesi basura iyi gelmez. Bunun yanında su içmeye başlayan bebekler, günde 100-120 ml arasında su tüketmedikleri takdirde oluşan kabızlık neticesinde basur olma riskleri artabilir.

Basura iyi gelmeyen diğer bir koşul ise bebeklerin anüsünün tam temizliğinin yapılmamasından kaynaklı bölgede oluşan bakterilerdir ve bu durum iltihap ve ağrıya neden olabilir. Makat bölgesinin kuru tuvalet kâğıdı veya bezle silinmesi basur memelerin yırtılarak kanama oluşmasını tetiklerken, bilinçsizce kullanılan krem veya ilaçlar, tahriş ve kaşıntı gibi semptomları arttırabilir.

Bebeklerde Basur Ameliyatı

Basur hastalığının tedavi sürecinde uygulanan ve alınan yöntemler sayesinde, genellikle bebeklerde herhangi bir cerrahi müdahaleye gerek duyulmaz. Eğer bu yöntemler doğru ve zamanında uygulanırsa neredeyse her zaman kendiliğinden geçer. Fakat bazı ülkelerde, bebeklerde kronikleşen iç ve dış hemoroidlerin çıkarılması veya azaltılması için cerrahi yöntemler kullanılarak tedavisi yapılır. Yetişkinlerde basur hastalığının cerrahi olarak çıkarılması için kullanılan çeşitli yöntemler vardır ve bu yöntemlerden bazıları bebekler için de kullanılmaktadır.

Bebeklerde görülen basur sorunlarında kullanılan cerrahi teknikler şu şekilde sıralanabilir:

Bant ligasyonu: Anüsteki iç basur memesin tabanına bir lastik bant yerleştirilir ve bu sayede basura giden kanın akması engellenmesi sağlanır. Kan akışı kesilen basur memesi yavaş yavaş küçülerek, birkaç gün içinde ölür ve gaitayla birlikte vücuttan dışarı atılır. Böylelikle basur tedavi edilmiş olur.

Skleroterapi: Bu cerrahi teknikte anüsteki toplardamarın çevresine ince bir iğneyle kimyasal bir çözelti enjekte edilerek, damarın kurutarak yok olması sağlanır.

Lazer tedavisi: Lazer tedavisi uygulanırken öncelikle bebeğe uygun bir anestezi yöntemi ile anestezi işlemi yapılır.  Daha sonra küçük bir kesi yapılır ve ince bir lazer sondasıyla birlikte içten, anüsün dokusuna zarar vermeden şiş olan Hemoroid memesi büzüştürülür. Böylelikle basur memesinin kan dolaşımından ayrılması sağlanır.

Bebeklerde Basur için Hangi Doktora Gidilir?

Basur ağrılı bir hastalık olduğundan,  bebekler bu rahatsızlığı yetişkinlere göre daha zorlu geçirir ve bu yüzden fazlasıyla etkilenirler. Makatta oluşan akıntı sürekli kaşıntı ve ağrıya sebep olur. Dolayısıyla makatta sürekli kaşıntı meydana geldiği için küçük bebekler kendilerini ifade edemediklerinden huzursuz olurlar, dışkılama esnasında ağrı ve acı çekerler. Daha büyük bebekler ve çocuklar ise makatlarını sürekli kaşıma ihtiyacı duyduklarından, makat bölgesindeki deri incelerek, dolayısıyla kanamaların oluşmasına neden olabilirler.

Bu nedenle bebek ve çocuklarda basur belirtilerinden bir veya birkaçı görüldüğü zaman, zaman kaybetmeden çocuk cerrahi bölümüne götürülmeleri gerekir. Böylelikle genel cerrah yani diğer adıyla proktoloji uzmanının tedaviye başlayabilmesi sağlanarak, bebeğin şikayet ve sorunlarından kurtulmaları sağlanabilir.