Hidradenitis Suppurativa

Hidradenitis Suppurativa Nedir?

Hidradenitis suppurativa; koltuk altı, kasık bölgesi, meme altı gibi derilerin birbirine sürtündüğü yerlerde görülen deri altındaki ağrılı şişliklerdir. Halk arasında buna köpek memesi denmektedir. Oluşum nedeninden ötürü kimi araştırmacılar bu hastalığa akne inversa da demektedir.

Hidradenitis suppurativa, sıklıkla ergenlik çağının başlamasından sonra görülür. Kadınlarda görülme sıklığı erkeklerdekinden 3 kat fazladır.

Hidradenitis suppurativanın nedenlerinin çevresel ve genetik olduğu düşünülmekle birlikte kıl foliküllerindeki ve ter salgı bezlerindeki tıkanma türü bozukluklardan kaynaklandığı düşünülmektedir. Kıl folikülleri; kılı, kıl kökünü, kılın kök hücrelerini ve bir dizi salgı bezini içeren deride bulunan bir yapıdır.

Obezlik ve sigara içme de hidradenitis suppurativaya olan yatkınlığı arttırmaktadır.

Dar giyinme, tıraş olma (jilet veya epilasyon) yatkınlığı arttıran başka etkenlerdendir. Sıcak ve nemli iklimlerde ve aşırı terleme durumlarında yine bu hastalığa yakalanma riski artmaktadır.

Hs hastalığı, inflamatuvar bir hastalıktır. Yani yangısal, iltihabi bir hastalıktır. Bir enfeksiyon değildir, daha doğrusu bu hastalık enfeksiyon hastalığı olarak anılmamaktadır. Ancak bu hastalıkta enfeksiyona duyarlı olunmanın sonucunda enfeksiyona yakalanma olasılığı artmış olup bu hastalığa enfeksiyonlar da eşlik edebilmektedir. Hidradenitis suppurativa bir kanser değildir.

Hidradenitis suppurativa; biçimine, sayısına ve büyüklüğüne göre çeşitli sınıflandırma ölçütlerine göre değerlendirilmektedir.

Hidradenitis suppurativada tekli veya çoklu apse oluşumları görüleceği gibi bu apseler yineleyici nitelikte de olabilir. İlerlemiş olduğu durumlarda apse oluşumları birleşip büyük bir yumru görünümüne bürünebilir.

Erken evreden ileri evreye dek değişen bir çeşitlilikte büyüklüğe sahip şişlikler görülmektedir. Küçük bir bezelye büyüklüğünden bir ceviz büyüklüğüne varan bir çeşitlilik görülmektedir. Bu şişlikler ağrılıdır.

Şişliklerden farklı olarak siyah nokta görünümünde küçük siyah çukurcuklar da görülebilmektedir.

Trakt veya traktus adı verilen deri altı yollar veya tünellerin birbirleriyle bağlanması sonucu da hidradenitis suppurativa gelişebilir. Bu tür bozukluklar sızıntı yapabilir, bazen ağrı yapabilir.

Tedavi, hastalığın düzeyine göre biçimlendirilmektedir. Tedavi sürecinde kilo kaybı, sigarayı bırakma veya dar olmayacak giysiler giyme gibi yaşam biçimini değiştirmeye yönelik uygulamalar önerilmektedir.

İlaç tedavisinde iltihabı kurutmak öncelikli hedeflerdendir. Enfeksiyon riski ve enfeksiyonun eşlik etme olasılığından dolayı tedaviye antibiyotikler de eklenebilmektedir. Hormonları düzenlemeye yönelik ilaçlar da bu tedaviye katılabilir.

Bazı durumlarda ilaç tedavisi yetersiz kalmaktadır, doktorlar bu durumda sorunu çözmek için cerrahi işlemlerle başvurmaktadırlar.

Hidradenitis Suppurativa Belirtileri Nelerdir?

Hidradenitis suppurativa, genellikle ergenlik dönemindeki bireyleri ve yetişkinleri tutmaktadır. Çok seyrek olarak ergenlik çağına girmemiş bireylerde görülebilmektedir.

Koltuk Altı, meme altı, kasık bölgesi en sık tutulan yerler olup boyun, bacakların birbirlerine sürtündüğü yerler, makat bölgesi gibi derinin birbirine sürtündüğü yerlerde de seyrek olarak görülebilmektedir.

Söz konusu yerlerde değişken büyüklükte şişkinlikler oluşabilmekle birlikte bu şişlikler genellikle ağrılıdır. Şişlikle küçük bir bezelye büyüklüğünde de olabilmekle birlikte ceviz kadar da büyük olabilmektedir.

İnflamasyondan dolayı şişlikler ağrılıdır.

Şişlikler dönemsel olarak gidip geri gelebilmektedir. Yani yineleyicidir, şişliğin olduğu yer döngüsel bir davranışla şişip iner.

Büyük şişliklerin nedeni apse oluşumudur. Bu apse oluşumları bazen dışarıya açılıp akıntıya neden olabilmektedir. Bu akıntılar irinli bir sıvı sızıntısı biçimindedir.

Siyah nokta benzeri küçük çukurcuklar da görülebilmektedir. Bu çukurcuklar kıl folikülleri çevresinde oluşmaktadır.

Bu tür lezyonların olduğu yerle yaralar da eşlik edebilir ve bu yaralar ilerleyici bir davranış sergileyebilir.

Lezyonlar başlangıçta ağrısızdır, hafifçe kızarmıştır, ilerleyen zamanlarda ağrı belirmektedir.

Şişkinlik bir veya birden çok sayıda olabilir. Söz konusu şişkinlikler büyüyüp birleşebilir, daha büyük bir şişliğin oluşmasına neden olabilir.

Bazen çizgi veya deri katlantısı görünümünde şişlikler gelişebilmektedir.

Hidradenitis Suppurativa Nedenleri Nelerdir?

Hidradenitis suppurativanın hangi nedenle olduğu tam olarak açıklanamamış olsa da günümüzün bilgi birikimine göre kıl foliküllerinin ve ter salgı bezlerinin tıkanması sonucunda oluştuğunu göstermektedir.

Tıkanıklıklar sonucu içeride sıvı birikmesi gerçekleşip bu birikim çevre dokuya bası uygulamaktadır. Çevre dokuya basının veya o bölgedeki bakterilerin neden olduğu inflamatuvar (iltihabi) yanıt, çevre dokuyu rahatsız etmektedir. Çevre dokudaki rahatsızlık ve iltihabi tepkime ağrıya neden olmaktadır.

Kadınlarda görülme sıklığı erkeklerden 3 kat fazladır. Ergenlikle birlikte görülme sıklığı artıp yetişkinlikte de görülmektedir. Bununla birlikte yaşın genç olması bu hastalığa yakalanma olasılığını arttırmaktadır.

Bütün bu olayların oluşmasını tetikleyen birtakım etkenle bağlantı kurulmuş olsa da bu hastalığın nasıl tetiklendiği tam olarak açıklanamamıştır. Bu etkenler çevresel etkenler, hormon dengesizlikleri, bakteri enfeksiyonu ve genetik altyapı olarak kabaca sayabiliriz.

Ailede hidradenitis suppurativa hastalığı öyküsünün olması ilgili bireyin buna yakalanma riskinin arttığı düşünülmektedir.

Çevresel etkenler içerisinde obezite, dar ve sıkı giyim, aşırı terleme, sıcak ve nemli iklimde yaşama, tıraş olma (jiletle tıraş veya epilasyon) ve bazı ilaçlar örnek gösterilebilir.

Obezitede ve dar ve sıkı giyimde derideki ilgili bölgelerde dışarıya açılan ter kanallarının ağzının kapanması sonucu tıkanıklığın geliştiği düşünülmektedir.

Hormonlardaki dengesizlik sonucunda da bu hastalığın tetiklendiği düşünülmektedir. Bu etkenin de hidradenitis suppurativayı nasıl tetiklediği anlaşılamamıştır.

Bu hastalık için androjen hormonlar sorumlu tutulmaktadır. Androjen hormonlar, cinsiyet özelliklerinin gelişmesinde ve belirmesinde önem bir rol oynamaktadır, her iki cinsiyette de bulunmaktadır.

Ter salgı bezleriyle androjen hormonların arasında günümüz bilgisine göre hiçbir ilişki bulunmasa da adet döngüsünden sonra ve gebelik sonrasında hidradenitis suppurativanın arttığı gözlemlenmiş ve menopozdan sonra azaldığı gözlemlenmiştir.

Bazı ilaçların da bu hastalığa olan yatkınlığı arttırdığı gözlenmiştir. Doğum kontrol hapları olan oral kontraseptiflerin ve lityumun bu hastalığa tutulma olasılığını arttırdığı gözlenmiştir.

Hidradenitis suppurativanın nedenleri arasında bağışıklık sistemi tabanlı sorunların da bulunabileceği düşünülmektedir. Bu görüşe göre bağışıklık sisteminin olması gerekenden farklı bir yanıt vermesi sonucu bu hastalık gerçekleşebilir.

Hidradenitis Suppurativa Teşhisi

Hidradenitis suppurativanın tanısı genellikle klinik bulgulara ve hastanın öyküsüne dayanılarak konulmaktadır. Gerekmesi durumunda kan tahlili ve idrar tahlili istenmektedir. Biyopsi, kültür alma gibi ek tanı yöntemlerine çok seyrek başvurulmaktadır. Yine gerekmesi durumunda ultrasonla fistül, apse, deri kalınlığı gibi durumlar incelenebilir.

Altı ay içerisinde en az ikiden çok yinelenmiş ve akıntıya neden olan ağrılı lezyonların olup olmadığı doktor tarafından sorgulanmaktadır. Ailede bu hastalığın bulunup bulunmadığı sorgulanmakla birlikte hastalığı tetikleyen başka etkenler de sorgulanmaktadır.

Bir sonraki aşamadaysa doktor; hastadaki bulguları büyüklük, sayı, konum ve özellik yönünden değerlendirmektedir.

Şişliklerin büyüklüğü ve sayısı, şişliklerin katılığı, şişliklerde apseleşme, berrak veya irinli akıntı, siyah nokta oluşumları, ağrı, kızarıklık, çizgi veya kalın bir ip görünümünde deri katlantısı gibi belirtiler değerlendirilir.

Bu gözlemlerin ardından doktorlar, çeşitli evreleme sistemleri aracılığıyla hidradenitis suppurativanın hangi düzeyde olduğunu anlamaya çalışırlar.

Hidradenitis Suppurativa Tedavisi

Tedaviye başlarken yaşam biçimini değiştirici eylemlerde bulunmak tedavi sürecinde olumlu bir etken olarak karşımıza çıkmaktadır.

Kilo verme, sigarayı bırakma, vücudu sıkan dar giysilerden kaçınma, vücuttaki kıvrım yerlerinin veya derilerin birbirine sürtündüğü yerlerin bakımı ve temizliği gibi önlemlerle hastalığın tekrarlama riskini azaltmak amaçlanmaktadır.

Sabun gibi uygun temizlik ürünleriyle ilgili bölgelerde temizlik yapılabilir. Bunun yanı sıra lezyonların olduğu yere sıcak tuzlu su uygulaması yapmak şişliklerin giderilmesi yönünden yararlıdır.

İlaç tedavisinde ise iltihabı kurutmaya yönelik bir yol izlenmekle birlikte bu hastalığı tetikleyen androjen hormonlarla mücadele etmek amacıyla antiandrojenik ilaçlar kullanılabilmektedir.

Enfeksiyon riskinden dolayı yardımcı olarak antibiyotik kullanımı da tedaviye eklenebilmektedir. Antibiyotikler ağızdan ilaç alımıyla veya krem-merhem uygulamasıyla verilmektedir.

İltihabı gidermek için başlıca kortikosteroidlere başvurulur.

Doktorun gerek görmesi durumunda bağışıklık sistemini baskılayıcı başka ilaçlara da başvurulabilir. Burada da hedef iltihap yanıtını baskılamaktır.

İltihap kurutucular veya antienflamatuvarlar, doktor tarafından uygun görülmesi durumunda damar yoluyla (intravenöz yolla) veya inflamasyonun (iltihabın) bulunduğu bölgeye enjekte edilerek (intralezyonel enjeksiyon ile) uygulanabilir.

Bağışıklık sisteminin olağan dışı yanıtını baskılamak amacıyla bağışıklık baskılayıcı (immünosüpresan) tedaviler de uygulanabilmektedir. Bunlar da lezyon içine uygulanabilmektedir.

Retinoidler de başvurulan başka bir ilaç grubudur.

İlaç tedavilerinin yetersiz olması durumunda doktorun uygun görmesi durumunda cerrahi bir işleme başvurulabilir. Burada ilgili lezyonun çıkarılması (eksizyonu) yoluna başvurulabilir, gerekmesi durumunda içi sıvı dolu tünel veya apselerdeki sıvılar boşaltılabilir (drene edilebilir, drenajı yapılabilir). Tünel yapılarını kapatmak da içinde olmak üzere cerrahi tedaviler oldukça çeşitlidir.

Kıl foliküllerinin tıkanması nedeninden dolayı ilgili bölgedeki kılları lazer ile ortadan kaldırmak yardımcı bir tedavi seçeneği olarak karşımıza çıkmaktadır.

Hidradenitis Suppurativa Tedavi Edilmezse

Hidradenitis suppurativa, ağrılı ve yangılı (iltihabi) bir hastalıktır. İlgili bölgedeki lezyonun ağrılı olması ve büyüyüp genişleme eğilimi olması gündelik yaşamdaki rahatlığın azalmasına neden olup konforu azaltmaktadır. Ağrı ve deri katlantısı hareket kısıtlılığına neden olabilir. Lezyonların sızıntı yapması rahatlık yönünden olumsuz bir etken olarak karşımıza çıkmaktadır.

Enfeksiyona olan yatkınlıktan dolayı bu hastalığa enfeksiyon katılabilir, enfeksiyon bütün vücuda yayılabilir. Bu ve bu gibi etkenler, bireyi kısıtlayıcı ve hastalığın aşırı biçimde ilerlemesi durumunda yaşamı tehlikeye atıcı etkenlerdir.

Hidradenitis Suppurativaya Ne İyi Gelir?

Vücuttaki derinin birbirine sürtündüğü alanlar ve kıvrım yerleri olan kasık, koltuk altı, meme altı, makat bölgesi, bacak arası, boyun bölgesi gibi yerlerin bakımı ve temizliğinin yapılması hastalıktan korunma yönünden olumlu bir katkıda bulunur. Sabunlu suyla temizlik yapmak bölgeyi temiz tutacaktır.

Şişliğin olduğu yere sıcak tuzlu su uygulaması şişliğin giderilmesi bakımından yararlıdır.

Kilo vermek ve sigarayı bırakmak da hastalıkla mücadelede yararlıdır.

Vücudu sıkan dar giysilerden kaçınmak ve kıvrım ve derinin sürtünme yerlerini havalandırmak yararlı bir katkı olacaktır.

Hidradenitis Suppurativaya Ne İyi Gelmez?

Hidradenitis suppurativa enfeksiyona yatkınlık olmakla birlikte deride açıklık ve yaralanmalar da görülmektedir. Bundan dolayı ilgili bölgenin temizliği son derece önemlidir. Hijyenden yoksun bırakılması durumunda ve buna ek olarak lezyonların kurcalanması durumlarında lezyonlar kötüleşebilir.

Dar ve sıkı giysiler giymek hastalığa olan yatkınlığı arttırmakla birlikte lezyonları kötüleştirebilir.

Kilo alımı ve sigara kullanımı, olumsuz etkenlerdendir.

Vücudun çok terlemesi, nemli ve sıcak havası olan bir yerde yaşamak hastalık için olumsuz olan başka etkenlerdendir. Vücudun kıvrım ve katlantı yerlerinin havalandırılması son derece önemlidir.

Hidradenitis Suppurativa İlaçları

Hidradenitis süpürativada enfeksiyonlardan korkulduğundan dolayı antibiyotiklere başvurulabilmektedir. Antibiyotikler krem olarak veya ağızdan alım yoluyla kullanılabilir.

Kullanılan bazı antibiyotikler: Klindamisin ,doksisiklin, minosiklin, rifampisin, flukloksasilin, tetrasiklin, metronidazol, dapson, trimetoprim, sülfametoksazol, florokinolonlar, ertapenem.

Kortikosteroidler iltihap kurutucu olarak kullanılmakla birlikte ağrının giderilmesinde de yararlıdır.  Kortikosteroidler, sistemik (bütün vücudu kapsayan) veya yerel olarak uygulanabilir. Lezyon içine enjeksiyon uygulaması yapılmaktadır. Bu uygulama, bir tür yerel kortikosteroid uygulamasıdır.

Bağışıklık sisteminin olağan dışı yanıtını baskılamanın hedeflenmesi durumunda başka ilaçlardan da yararlanılmaktadır. Bu tedaviye bağışıklık baskılayıcı veya immünosüpresan tedavi denmektedir.

Kullanılan immünosüpresan ilaçlar: Metotreksat, siklosporin, azatioprin.

İnflamatuvar yanıtta etkin görev alan TNF adındaki bileşiğin etkinliğini baskılamak amacıyla TNF baskılayıcısı (TNF inhibitörü) uygulamasına da gidilebilmektedir. Bu amaçla adalimumab adlı ilaç kullanılmaktadır.

TNF baskılayıcılarından ayrı TNF karşıtı olan anti-TNF ilaçları da bulunmaktadır: İnfliksimab, etanercept.

Retinoidlerden izotretinoin de bazen yararlı olabileceği gerekçesiyle kullanılabilmektedir.

Antiandrojen tedaviler de bu hastalığın iyileştirilmesinde etkin rol almaktadır.

Kullanılan bazı antiandrojenler: Spironolakton, flutamid, siproteron asetat, etinil estradiol (etinil östradiol), finasterid, dutasterid, metformin.

Tedavi süreci karmaşıktır ve istenmeyen kötü yan etkilerle karşılaşılabilir. Bundan dolayı bütün bu ilaçlar uzman bir doktorun önerisi içerisinde uygulanmalıdır.

Hidradenitis Suppurativa için Hangi Doktora Gidilir?

Hidradenitis suppurativa ile Dermatoloji (Cildiye, Cilt Hastalıkları) bölümü ilgilenmektedir. Hidradenitis suppurativadaki ağrılı şişlikler ciddi bir rahatsızlık vermekle birlikte hareket kısıtlılığına neden olabilmektedir.

Bununla kısıtlı kalmayıp enfeksiyona olan yatkınlık da artmıştır. Gündelik yaşamdaki konforu azaltmasından ve enfeksiyon riski taşımasından dolayı bir dermatoloji uzmanına başvurmak en uygun seçenek olarak görünmektedir.