Hiperplastik Polip

Hiperplastik Polip Hastalığı Nedir?

Hiperplastik bir polip, vücudunuzdaki dokulardan dışarı çıkan ekstra hücrelerin büyümesidir. Vücudunuzun hasarlı dokuyu onardığı bölgelerde, özellikle de sindirim sisteminizde meydana gelirler. Bu polipler kalın bağırsak lümeni adı verilen organın fonksiyon göstermesini sağlayan ana bölümde meydana gelir. Hiperplastik mide veya mide polipleri, midenizin içini kaplayan doku tabakası olan epitelde görülür.

Hiperplastik polipler genellikle kolonoskopi (kalın bağırsakların görüntülenmesi işlemi) sırasında bulunur. Nispeten yaygındırlar ve genellikle iyi huyludurlar, yani kanserli değildirler.

Bu rahatsızlıkta görülen her polip bir değildir. Farklı polip türleri şekline göre isimlendirilmiştir.

Bu polip çeşitleri:

• Saplı polipler: Bu polip bir mantarı andıran şekilde ince ve uzun bir yapıdadır.
• Sapsız polipler: Bu polipler saplı poliplerin aksine kısa ve küçüktür. 
• Tırtıklı polipler: alt kısımda düz, kısa ve geniş

Kalın bağırsakta çok fazla sayıda polip olması durumuna hiperplastik polipozis sendromu denir. Bu durum sizin kolorektal kanser geliştirme riskinizin yüzde 50 artmasına neden olur. Hiperplastik polipozisli hastaların yarısından fazlasının sonunda kolorektal kanser geliştirdiği yönünde bir çalışma da bildirilmiştir.

Aşağıdaki risk faktörlerine sahip kişilerin sendroma bağlı olarak görülen polip geliştirme riski diğer bu riski taşımayan insanlara göre yüksektir.

Bu risk faktörleri:

• Erkek olmak hiperplastik polipozisin kolon kanserine dönüşme olasılığının daha yüksek riskli olduğunu göstermektedir 
• Obez olmak hiperplastik polipozisin kolon kanserine dönüşme olasılığını artırmaktadır.
• Aşırı kırmızı et tüketimi hiperplastik polipozisin kolon kanserine dönüşme olasılığında olumsuz etki yaratmaktadır.
• Yeterince egzersiz yapmamak hiperplastik polipozun kolon kanserine dönüşme olasılığına negatif etki oluşturmaktadır.
• Sık, uzun süreli tütün ve tütün ürünlerini tüketmek hiperplastik polipozun kolon kanserine dönüşmesine yol açmaktadır.
• Crohn hastalığı gibi iltihaplı bir bağırsak rahatsızlığına sahip olmak hiperplastik polipozun kolon kanserine dönüşmesinde önemli bir etkisi vardır. 
• Sağ kolonda (artan) polipler olması hiperplastik polipozun kolon kanserine dönüşme olasılığını artırır.

Aşağıdaki durumlarda bir polip sendromuna sahipseniz bu sendromdaki poliplerin kanserleşme riski daha düşüktür.

Bu durumlar:

• Steroid olmayan anti iltihabi ilaçların kullanımı polip sendromunun kolon kanserine dönüşme ihtimalini azaltmaktadır.
• Hormon replasman tedavisi almak hiperplastik polipozun kolon kanserine dönüşmemesi için ciddi derecede faydalı bir tedavi yöntemidir.
• Diyetinizde ve yemeklerinizde yeterince kalsiyum alımı hiperplastik polipozun kolon kanserine dönüşmemesi konusunda pozitif etki yaratacaktır.

Hiperplastik polipler midenizde de görünebilir. Aslında, en yaygın mide polipleri türüdür. Genellikle iyi huyludurlar ve nadiren kansere dönüşürler.

Yaşlandıkça mide poliplerine yakalanma riskiniz artar. Kanserli bir hiperplastik mide polipi geliştirmek söz konusu olduğunda, aşağıdaki durumlar riskinizi artırabilir:

• Helicobakter pilori bakterilerinin neden olduğu mide enfeksiyonu geçirmek mide poliplerine yakalanma riskinizi artırır.
• Aile geçmişinde kanserli mide poliplerine sahip olmak mide poliplerine yakalanma riskinizi oldukça artırmaktadır
• Düzenli olarak proton pompası inhibitörleri gibi mide asidi ilaçları kullanmak mide poliplerine yakalanma olasılığınızı yükseltir.

Hiperplastik Polip Hastalığı Belirtileri Nelerdir?

Kolon polipleri genellikle belirti ve şikayetlere neden olmaz. Aşağıdaki belirti ve şikayetler bazı kişilerde poliplerin sayısı ve büyüklüğüne bağlı olarak gelişebilir.  

Bu belirti ve şikayetler:

• Rektal kanama: Bu, kolon polipleri kanserin veya hemoroit gibi rahatsızlıkların sonucunda görülen rektal kanamayla kendini gösterebilir.
• Dışkılama renginde farklılıklar: Dışkılar genellikle bu rahatsızlık ilerlediği zamanlarda farklı bir karaktere bürünebilir. Bu genellikle dışkıda kan bulunmasına bağlı olarak kırmızı veya siyah bir renk ile karakterizedir. Renk değişikliğine yiyecekler, ilaçlar ve takviyeler de neden olabilir.
• Bağırsak alışkanlıklarında değişiklik: Uzun süre kabızlık şikayeti görülen kişilerde kabızlık büyük bir kalın bağırsaktaki polip sebebiyle olabilir.  
• Ağrı: Bağırsak alanındaki polip varlığı bağırsağın fonksiyonlarına engel olarak kişilerde ağrılara sebep olabilir. Bu genellikle bağırsak lümeninin daralmasıyla meydana gelir. Bazen ise tamamen tıkanma sebebiyle hastalar şiddetli karın ağrısı ve kusmayla acile başvurma gereği duyabilir.

Midede meydana gelen ufak boyuttaki polipler kişilerde belirti veya şikayete sebebiyet vermeyebilir. Bununla birlikte, daha büyük polipler şunlara neden olabilir:

• Karın ağrısı: Büyük mide polipleri karın bölgesinde ağrı yaparak belirti oluşturabilir.
• Kusma: Büyük mide polipleri ara ara veya sık sık kusmaya sebep olabilir. Bununla birlikte kusma öncesinde hazımsızlık ve şişkinlik gibi şikayetler de olabilir.
• Ani kilo kaybı: Daha büyük mide polipleri iştah kaybına sebep olarak ani ve alışılmadık şekilde kilo kaybına sebep olabilir.
• Dışkıda kan: Büyük mide polipleri dışkılama esnasında kanamaya sebep olabilir.

Hiperplastik Polip Hastalığı Nedenleri Nelerdir? 

Hücre büyüme ve bölünme şeklinde bir siklusa sahiptir. Bazı genlerdeki mutasyonlar, yeni hücrelere ihtiyaç duyulmadığında bile hücrelerin bölünmeye devam etmesine neden olabilir. Kolonda, midede veya rektal alanda bu anormal bölünmeler poliplerin gelişmesine sebebiyet verebilir.

Kolon poliplerine genellikle kalıtsal mutasyonlar ile birlikte ortaya çıkabilir. Bu poliplere neden olan kalıtsal bozukluklar aşağıdaki gibi olabilir.

• Lynch sendromu, kalıtsal polipozis dışı kolorektal kanser olarak da adlandırılır. Lynch sendromlu kişiler nispeten az kolon polipi geliştirme eğilimindedir, ancak bu polipler hızla kötü huylu hale gelebilir. Lynch sendromu, kalıtsal kolon kanserinin en yaygın şeklidir ve aynı zamanda meme, mide, ince bağırsak, idrar yolu ve yumurtalıklardaki tümörler ile ilişkilidir.
• Ailesel adenomatöz polipozis (FAP) genetik geçişli ve birçok kolonda görülen poliplerle karakterize bir hastalıktır. Polipler tedavi edilmezse kolon kanseri geliştirme riskiniz yaklaşık yüzde 100'dür, genellikle 40 yaşından önce. Genetik testler, FAP riskinizi belirlemenize yardımcı olabilir.
• Gardner sendromu, kolon ve ince bağırsağınızda poliplerin gelişmesine neden olan bir FAP çeşididir. Cildiniz, kemikleriniz ve karnınız da dahil olmak üzere vücudunuzun diğer bölgelerinde de kanserli olmayan tümörler geliştirebilirsiniz.
• MYH genindeki mutasyonların neden olduğu FAP'a benzer bir durum olan MYH ile ilişkili polipozis sendromu (MAP) hiperplastik polipler geliştirebilir. MAP genellikle genç yaştaki kişilerde adenomatöz polip ve kolon kanseri gelişimine sebep olabilir. 
• Peutz-Jeghers sendromu, genellikle dudaklar, diş etleri ve ayaklar da dahil olmak üzere vücudun her yerinde gelişen çillerle başlayan bir tıbbi rahatsızlıktır. Daha sonra bağırsaklarda kanserli olmayan polipler gelişir. Bu polipler kötü huylu hale gelebilir, bu nedenle bu rahatsızlığı olan kişilerde kolon kanseri riski artar.                                            

Hiperplastik Polip Hastalığı Teşhisi

Çoğu polip herhangi bir belirti ve şikâyete neden olmadığından, polipler için kolorektal kanser taraması kolorektal kanserin önlenmesi için çok önemlidir. Kolon poliplerini teşhis etmeye yardımcı olacak birçok test mevcuttur. Şu anda mevcut olan "altın standart" test kolonoskopidir; çünkü polipler için tüm kolon astarını değerlendirebilen ve aynı prosedür sırasında doku örnekleri alıp polipleri çıkarabilen tek testtir. Kolon kanserlerini tespit etmeye yardımcı olmak için halihazırda mevcut olan gizli kanı veya anormal DNA'yı kontrol eden dışkı testleri mevcut olsa da bunların polipleri değil kanseri taradıklarını anlamak önemlidir.

Doktorlar kolonoskopi sırasında mide veya kolon poliplerini teşhis edebilirler. Kolonoskopi bu hastalıkta önemli bir tanı aracıdır. Bu noktada tedavi planı da kolonoskopi sayesinde yapılabilir. 

Biyopsi: Bir hiperplastik polipozis sendromunda kolondaki polipler kolonoskopi yöntemiyle veya midedeki polipler gastroskopi ile görüntülendiği zaman bu poliplerden örnek alınabilir. Bu işlem biyopsi olarak geçer ve alınan örnekler bir patolog tarafından laboratuvarda incelenir. 

Kolonoskopi: Kolon poliplerinin görüntülenmesinde en etkili yöntemdir. Rektal yol ile kalın bağırsağınızın bir bölümünün bir kamera içeren bir tüp ile incelenmesidir. Bu işlem lokal anestezi yardımıyla yaklaşık 30 dakika gibi bir sürede yapılır. Kolonoskopi sırasında polip doktor değerlendirmesinin ardından uygun görüldüğü takdirde rezeksiyon yöntemi ile çıkarılabilir. Bu çıkarılan doku örneği patoloğun incelemesi ile değerlendirilir.  

Hiperplastik Polip Hastalığı Tedavisi

Hiperplastik poliplere sebep olan sendromlar veya hastalıkların direkt olarak bir ilaç veya tedavi yöntemi ile iyileştirilmesini içeren bir tedavi planı henüz geliştirilememiştir. Bu sebepten dolayı tedaviler kişinin belirtileri, şikayetleri ve poliplerinin meydana getirdiği durumlar sonucunda yapılır.

Cerrahi Tedavi: Kolon polipleri için en iyi tedavi polipektomidir (kolonoskopi sırasında polipin kolonoskop ile ağrısız bir şekilde çıkarılması). Bazen bir polip tek seansta tamamen çıkarılamayacak kadar büyüktür ve birden fazla kolonoskopi gerektirir veya nadiren tamamen çıkarılması için açık ameliyat bile gerekir.  

Gözlem Tedavisi: Sahip olduğunuz polip türüne bağlı olarak doktorlar sizi düzenli aralıklar ile muayene ederek takip etmek isteyebilir. Alt kolonda bulunan küçük hiperplastik polipler tipik olarak takip gerektirmez ve ek faktörlere (kişisel veya aile öyküsü polip veya kolon kanseri vb.) sahip olmadığınız sürece 10 yıl içinde tekrar kolonoskopi yapılması önerilir. Üst kolonda hiperplastik polipler daha sık kolonoskopi yapılmasını gerektirebilir. 

Adenomatöz polipler, polipin boyutuna, mikroskobik görünümüne ve sahip olduğunuz polip sayısına bağlı olarak düzenli aralıklarla kolonoskopi gerektirecektir. Kişisel polip geçmişi olan bireyler, yeni polip geliştirme riski altındadır. Aile geçmişinizin ne zaman tekrar kolonoskopi yaptırmanız gerekebileceğini de belirleyeceğini unutmamak önemlidir. Erken yaşta kolon kanseri riski genellikle ailesinde kolon kanseri öyküsü olan kişilerde artmıştır.

Hiperplastik Polip Hastalığı Tedavi Edilmezse?

Bazı kolon polipleri kanserli hale gelebilir. Polipler ne kadar erken çıkarılırsa, kötü huylu olma olasılıkları o kadar azdır. Bu sebepten erken teşhis ve düzenli tarama yapıldığında kolaylıkla tedavi edilebilen bu hastalık, tedavi edilmediğinde yüksek derecede risk oluşturmaktadır. 

Polipler tedavi edilmediği takdirde aşağıdaki durumlar meydana gelebilir: 

• Erken yaşta kolon kanseri gelişimi, hiperplastik polipleri olan kişiler tedavi edilmediği takdirde en sık görülen komplikasyondur.   
• Hiperplastik polipler midede meydana geldiği zaman mide kanserlerine de sebep olabilir.  
• Hiperplastik poliplerin tedavi edilmediği zamanlarda kolon veya mide kanseri meydana gelirse bu kanserler vücudun başka organlarına da metastaz yapabilirler. Bu metastazlar kişinin hayat kalitesini ve ömrünü azaltır.

Hiperplastik Polip Hastalığına Ne İyi Gelir?

Aşağıdaki yöntemler ve davranışlar hiperplastik poliplere bağlı olarak gelişen belirti ve şikayetlerin azaltılmasına yardımcı olabilir. Bu davranışlar ve yöntemler: 

• Sağlıklı bir yaşam tarzına sahip olmak, düzenli egzersiz yapmak, diyetinize bol miktarda sebze ve kalsiyum açısından zengin yiyecekler eklemek, fiziksel aktivite ve sağlıklı bir kiloyu korumak ile polip gelişme ihtimaliniz azaltılabilir. Bu etki mekanizması henüz aydınlatılamamıştır. • Kalsiyum takviyesinin de koruyucu olabileceğini düşündüren bazı araştırmalar da vardır. Kalsiyum takviyesini sağlayacak yoğurt gibi yiyecekler bu sebeple işe yarayabilir.  
• Hiçbir şey kolon kanserinin önlenmesini kesinlikle garanti edemez ancak kolonoskopi ile düzenli tarama kanser gelişiminin erkenden fark edilmesine yardımcı olabilir.  

Hiperplastik Polip Hastalığı İlaçları

Aşağıdaki yöntemler ve davranışlar hiperplastik poliplere bağlı olarak gelişen belirti ve şikayetlerin azaltılmasına yardımcı olabilir. Bu davranışlar ve yöntemler:  

• Sağlıklı bir yaşam tarzına sahip olmak, düzenli egzersiz yapmak, diyetinize bol miktarda sebze ve kalsiyum açısından zengin yiyecekler eklemek, fiziksel aktivite ve sağlıklı bir kiloyu korumak ile polip gelişme ihtimaliniz azaltılabilir. Bu etki mekanizması henüz aydınlatılamamıştır.  
• Kalsiyum takviyesinin de koruyucu olabileceğini düşündüren bazı araştırmalar da vardır. Kalsiyum takviyesini sağlayacak yoğurt gibi yiyecekler bu sebeple işe yarayabilir. 
• Hiçbir şey kolon kanserinin önlenmesini kesinlikle garanti edemez ancak kolonoskopi ile düzenli tarama kanser gelişiminin erkenden fark edilmesine yardımcı olabilir. 

Poliplerin kansere geçişiyle ilgili endişeler nedeniyle, teorik potansiyele sahip tedavilerin polipleri gerçekten önleyip önlemediğini belirlemeye yönelik girişimlerde bulunulmuştur. Çoğu çalışmadaki sorun, kanıt olarak yeterli olmayan geriye dönük, gözlemsel çalışmalar olmalarıdır. Poliplerin oluşması için geçen uzun süre uzun süreli çalışmaları zorunlu kılar ancak bu tür çalışmaların ailesel, genetik polipozis sendromları dışında ve bunların farklılıkları nedeniyle yapılması zor olmuştur. 

Polipleri önlemeye yönelik bir tedavi için en iyi ilaçlar olarak steroid olmayan anti iltihabi ilaçların kullanılabileceği rapor edilmiştir.  

Steroid olmayan anti iltihabi ilaçlar: İltihabi yolaklarda görevli olan enzimleri inhibe ederek etki gösteren bu ilaçlar bir şekilde polip gelişimini sınırlandırır veya azaltır. Bu sebeple bu ilaçların bazı kişilerde kullanılıp başarıya ulaştığı bildirilmiştir. Aspirinin polip oluşumunu %30-%50 oranında azalttığı birçok çalışmada gösterilmiştir. Etkinin daha yüksek dozlarda aspirin ile ortaya çıkması muhtemeldir ve aspirinin bu dozlarda sindirim sisteminde kanama yapacağı ile ilgili endişeler de mevcuttur.  

Bu ilaçlar: 

• Asetilsalsilik asit 
• Asetaminofen 
• İbuprofen 
• Flurbiprofen 

Hiperplastik Polip Hastalığı Ameliyatı 

Hiperplastik polipozis hastalığında her hastaya cerrahi müdahale gerekmeyebilir. Poliplerin karakteri bu noktada son derece önemlidir ve doktorlar buna göre karar verirler. Bununla birlikte bazı yüksek riskli kolon kanseri geliştirme ihtimali olan kişilerin koruyucu amaçla kısmi olarak kalın bağırsaklarının bir bölümünü cerrahi olarak çıkartmak gerekebilir.  

Mide poliplerinin çoğu gastroskopi ile çıkarılabilir. Kolon polipleri ise kolonoskopi yöntemi ile çıkarılabilir. Daha sonra mikroskop altında incelenmek üzere bir patoloji uzmanına gönderilir. Kanser içerip içermediklerini, kötü huylu tipte olup olmadıklarını ve aynı anda başka bir polipte veya poliplerde kanserle ilişkilendirilme olasılığını artıran özelliklere sahip olup olmadıklarını belirlemek önemlidir. 

Gelecekte oluşabilecek sorunları öngörmek amacıyla kolonoskopi ve histolojik incelemenin sonuçları önemlidir.  

Polipte halihazırda kanser varsa, kanserin kolon duvarının ne kadar derinlerine yayıldığını belirlemek önemlidir. Bu durum invazyon olarak bilinir ve kanser riskini arttıran etkenlerdendir. Derinlemesine yayılırsa, kanserin daha uzaktaki lenf düğümlerine yayılması daha olasıdır. Bu da metastaz riskini arttırır ve hastanın yaşam süresini etkileyebilir.  

Kanserin derine invaze olduysa, tüm kanserin kesin ve komşu dokular da dahil olarak çıkarıldığından emin olmak için polipin bulunduğu kolon bölgesine ek endoskopik rezeksiyon (çıkarılma işlemi) yapmak veya kolon bölümünü cerrahi olarak çıkarmak gerekebilir.  

Yakındaki lenf düğümleri de kanserin kolonun ötesine herhangi bir yayılmasını belirlemek için çıkarılabilir ve incelenebilir. Genetik bir mutasyondan şüpheleniliyorsa, biyopsinin bir bölümünden genetik testlerle aranabilir.  

Varsa, akrabalara tarama kolonoskopisi ve daha sık gözetim kolonoskopisi yapılmalıdır. FAP ve diğer polip sendromları olan hastaların kanser gelişimini önlemek için kolonlarını profilaktik olarak çıkarmayı düşünmeleri önerilir. Hastalar kabul ederlerse ve doktor da gerekli görürse kolon kanseri riskini önleme amacıyla kolonlarının bir bölümü çıkarılabilir. 

Kolektomi: Kalın bağırsağın parsiyel (kısmi) kolektomisi genel anestezi altında yapılan cerrahi bir işlemdir. Bu cerrahi işlem sırasında hastanın karın bölgesinin orta-alt kısmından bir kesi aracılığıyla segmentlerden oluşan kolon segmental olarak çıkarılır.  

Bu işlemin ciddi komplikasyonları gelişebileceği için hastaların yakın takibi son derece önemlidir. Bu sebeple hastalara cerrahi sonrası monitörizasyon gerekebilir.  

Çocuklarda ve Bebeklerde Hiperplastik Polip

Kolonik polipler en sık çocuklarda ve bebeklerde rektal kanamayla ortaya çıkar. Çocukluk döneminde tanımlanan polip lezyonlarının çoğu neredeyse her zaman iyi huyludur. Polipli bazı çocuklar ve ergenler, kolorektal kanser geliştirmeye yönelik altta yatan bir yatkınlığa sahiptir.  

Kolonik polipli pediyatrik hastalar genellikle tam gelişmiş bir polipozis fenotipine sahip değildir, bu da kolerektal kanser riski taşıyanların tanımlanmasını zorlaştırır. Genel olarak, bireysel hasta için gerçek kolorektal kanser riskini belirlemek zor olabilir. Bununla birlikte, yetişkinlerde, hasta karakteristik bir polipozis sendromu sergiliyorsa, genetik testi kullanma kararı genellikle daha basit olarak alınabilir.  

Son zamanlarda, ailesel polipozis sendromlarının genetik sebeplerinin anlaşılmasında çok fazla ilerleme kaydedilmiştir. Teşhisi doğrulamak ve belirti göstermeyen akrabaları test etmek için genetik testler, bu rahatsızlıkları olan kişiler ve aileler için standart bakımın bir parçası haline geldi.  

Çocuklarda polipozis sendromunun tanımlanmasının ebeveynler için önemli etkileri olabilir. Yetişkin ve pediatrik gastroenterologların, hastaların ve ailelerinin yeterince değerlendirilip yönetilebilmesi için polipozis sendromlarının altında yatan kalıtım kalıplarının farkında olmaları gerekir. Polipler, juvenil polipozis sendromu (JPS), ailesel adenomatöz polipoz (FAP), zayıflatılmış ailesel adenomatöz polipoz (AFAP) dahil olmak üzere kolonik polipler gastroenterologların, hastaların ve ailelerinin yeterince değerlendirilip yönetilebilmesi için polipozis sendromlarının altında yatan kalıtım kalıplarının farkında olmaları gerekir.   

Hiperplastik Polip Hastalığı için Hangi Doktora Gidilir?

Aşağıdaki durumlarda hiperplastik polip hastalığının sebebinin teşhisi ve tedavisi için genellikle bir iç hastalıkları uzmanına gitmek gereklidir. Bununla birlikte iç hastalıkları uzmanı gerek görürse bir gastroentoloji uzmanı ile görüşmek gerekebilir. 

Aşağıdaki durumlarda hiperplastik poliplere bağlı olarak ortaya çıkan bazı önemli belirti ve şikayetlerde derhal bir iç hastalıkları uzmanı ile görüşmek gerekir.   

Bu belirti ve şikayetler: 

• Son aylarda görülen inatçı kabızlıkların varlığı kolonda meydana gelen büyük polipler sebebiyle görülüyor olabilir. İnatçı kabızlık ve yemek yedikten sonra erken doyma, hazımsızlık ve buna ek olarak kusma gibi şikayetler birçok sindirim sistemi problemi ile karışabileceği için bir gastroenteroloji uzmanı ile görüşmek şarttır.  
• Rektal kanama sindirim sistemi acillerindendir. Rektal kanamanın her çeşidi dikkate alınması gereken ve ihmal edilmemesi gereken belirtilerdendir. Dışkı üzerine bulaşmış kan lekesi, idrarda kahve telvesi görünümü veya idrarın siyah olması rektal veya sindirim sisteminin herhangi bir yerindeki kanamanın belirtisi olabilir. Bu belirtilere sahip kişilerin de acilen bir iç hastalıkları uzmanı ile görüşmesi gerekir. 

Aşağıdaki durumlarda ise polipler için düzenli olarak taranmanız gerekir:

• 50 yaşında veya daha büyükseniz düzenli olarak doktorunuza başvurarak tarama yaptırmanız gerekir.
• Ailenizde kolon kanseri gibi risk faktörleriniz varsa aile doktorunuza başvurarak belli aralıklarla tarama yaptırmalısınız (bazı yüksek riskli bireyler düzenli taramaya 50 yaşından çok daha erken başlamalıdır).