İnsizyonel Herni

İnsizyonel Herni Nedir?

Halk arasında fıtık olarak adlandırılan herni; organın yerinde durmasını sağlayan doku yada kaslarda gelişen herhangi bir defekt (hasar) sonrası organın dışarı doğru yer değiştirmesine denir. 

İnsizyonel herni; daha önce herhangi bir nedenle cerrahi girişim geçirmiş kişilerde girişimin yapıldığı bölgede gelişen zayıflama sonrası bu bölgeden bağırsakların ve cilt altı dokuların dışarıya doğru kaymasına denir. İnsizyonel herninin gelişme riski her ameliyat sonrası % 15 civarıdır. Erkeklerde kadınlara göre daha sık görülür.

İnsizyonel Herni Tipleri Nelerdir?

İnsizyonel herni tipleri; hastada bağırsakların dışarıya doğru kayma oranı ve bu bağırsaklarda gelişebilecek komplikasyonlara göre sınıflandırılır. Buna göre insizyonel herni tipleri:

• Redükte Herni: Redükte herni; fıtığın geliştiği ancak elle tekrardan içeri itilebilen herni tipidir.
• İrredükte Herni: İrredükte herni; fıtığın geliştiği ve içeri itilemeyen herni tipidir. 
• İnkarsere Herni: İnkarsere herni; fıtığın geliştiği, içeri itilemediği ve buna bağlı hastada bağırsak boğulması denen olayın yaşandığı fıtık tipidir. Bağırsak boğulmasında  bağırsak bulunduğu yerde sıkışır ve  çıkarılamaz.
• Strangüle Herni: Strangüle herni fıtığın geliştiği; bağırsağın boğulduğu ve buna bağlı bağırsağın kan akımının bozulduğu fıtık tipidir. Bu fıtık tipi acil tedavi gerektirir. Tedavi edilmezse bağırsak perforasyonu (yırtılması) gelişebilir. 

İnsizyonel Herni Belirtileri Nelerdir?

  İnsizyonel herni belirtileri; fıtığın geliştiği bölgeye, fıtığın boyutuna ve miktarına göre farklılık gösterebilir. Ancak en sık görülen belirtiler;

• Ele Gelen Kitle Varlığı: İnsizyonel herniye sahip hastaların en sık yakınması önceden geçirilmiş ameliyat yerinde ele gelen kitle varlığıdır. Bu kitle hastada nefes alıp verirken yer değiştirir.
• Karın Ağrısı: İnsizyonel herniye sahip hastalarda görülen bir diğer sık belirti karın ağrısıdır. Özellikle boğulmuş inkarsere ve strangüle fıtıklarda karın ağrısı çok şiddetlidir.
• Hazımsızlık: Herniye bağlı sıkışan bağırsak bölümünde bağırsak hareketleri normal olarak gerçekleşemez. Hastada buna bağlı hazımsızlık ortaya çıkabilir.
• Kabızlık: İnsizyonel herniye sahip hastalarda görülen bir diğer belirti kabızlıktır. Hastalarda sıkışan bağırsak bölümüne ve boyutuna bağlı kabızlık yaşanabilir.
• Karında Gurultu ve Basınç Hissi: Hastada gelişen insizyonel herniye bağlı sindirim problemi yaşanır. Bu durum hastada karında gurultu ve basınç hissi olarak yansır.
• Mide Yanması: Fıtığa bağlı bozulan sindirim sisteminin bir diğer komplikasyonu olarak mide yanması görülebilir.

İnsizyonel Herni Nedenleri (Risk Faktörleri) Nelerdir?

İnsizyonel herniler daha önce geçirilen ameliyat bölgesinde gelişen fıtıklardır. Bu bölgenin zayıflaması, bağırsakların dışa doğru hareket etmesine ve fıtığın gelişmesine neden olur. Bu bölgenin zayıflamasını sağlayacak herhangi bir neden; insizyonel herni gelişimi için de bir risk faktörüdür. Bu nedenler;

• Ağır kaldırmak
• Uzun süre ayakta kalmak ve fiziksel güç gerektiren işte çalışmak
• Kronik öksürük
• Astım, KOAH, kistik fibrozis gibi hastalıklar
• Sigara içmek
• Kabızlık nedeniyle sürekli ıkınmak
• Benign Prostat Hiperplazisi(Prostat bezinde gelişen büyüme nedeniyle sürekli ıkınmaya neden olur.)
• Gebelik
• Karında asit sıvısı toplanması
• Obezite

   Bu nedenler hastada karın içi basıncını arttırarak insizyonel herni gelişimine yol açabilir. Bunların dışında;

• Erkek olmak
• Aile Öyküsü

   Gibi nedenler de hastada insizyonel herni gelişimi için risk oluşturur.

İnsizyonel Herni Teşhisi

İnsizyonel herninin teşhisi çoğunlukla hastanın muayene edilmesi sonrası konulur. Ancak bazı durumlarda ayırıcı tanı açısından diğer tanı yöntemlerine de başvurulabilir. Bu yöntemler:

• Anamnez: Anamnez hastanın şikayetlerini dile getirmesi durumudur. Hastalar sıklıkla ele gelen kitle, karın ağrısı, kabızlık ve hazımsızlık sorunları ile hekime başvurur. Hekim hastanın şikayetlerini dinler, bu şikayetlerin ne zamandır var olduğunu, geçirilmiş ameliyatlarını sorar. Ardından fizik muayeneye geçer.
• Fizik Muayene: Fizik muayenede hasta karnı açık bir şekilde uzanır, hekim hastanın rahatsızlık duyduğu bölgeyi muayene eder. Hekim   karın içi basıncını arttırıp fıtığın muayene sırasında ele gelmesini sağlamak için hastadan öksürmesini ister. Hasta öksürdüğünde fıtık ele gelecek şekilde öne doğru çıkar. Tanı çoğunlukla bu şekilde konur.
• Ultrasonografi(USG): Ultrasonografi ses dalgaları kullanılarak görüntünün oluşturulduğu bir görüntüleme yöntemidir. İnsizyonel herniye sahip hastada herni küçükse yada hasta fazla kiloluysa bazen fıtık muayene sırasında saptanamaz. Bu durumda hastanın karın bölgesi ultrasonografi yöntemi ile incelenerek fıtık durumu olup olmadığı anlaşılabilir.
• Manyetik Rezonans Görüntüleme(MR): Bu yöntem manyetik alan kullanarak görüntünün oluşturulduğu bir görüntüleme yöntemidir. Ultrasonografi ile tam olarak saptanamayan yada ayırıcı tanı ile insizyonel herniye ek başka bir hastalığın bulunup bulunmadığını öğrenmek amacıyla manyetik rezonans görüntüleme yöntemine başvurulabilir. Manyetik rezonans görüntüleme insizyonel herninin en kesin tanısını koyan bir görüntüleme yöntemidir.

İnsizyonel Herni Tedavisi

İnsizyonel herninin oluşumunda daha önceki kesi yerinin zayıflaması herni oluşumunda esas etkendir. Bu zayıflamanın önüne geçilmesi insizyonel herni oluşumunu önlemek için ilk yöntemdir.

İnsizyonel herninin esas tedavisini cerrahi girişim oluşturur. Hastalarda fıtık bulunan bölge ameliyatla düzeltilir. Bu yöntem dışında uygulanabilecek herhangi bir tedavi metodu yoktur.

İnsizyonel herninin tedavisinde ameliyat sonrası hastada oluşabilecek enfeksiyonun önlenmesi, ağrının azaltılması ve kabızlık şikayetinin önlenmesi için medikal tedaviye başvurulabilir.

İnsizyonel Herni Tedavi Edilmezse Ne Gibi Komplikasyonlara Yol Açar?

İnsizyonel herni tanı konulduğunda mutlaka acil tedavi gerektiren hastalıklardan biridir. Hastalarda fıtık oluşumuna neden olan karın duvarı defektleri (hasarları) cerrahi girişim ile düzeltilmelidir.

İnsizyonel herni tedavi edilmediğinde; fıtıklaşan bağırsak bölümü bir süre sonra bulunduğu yerde sıkışır. Belli bir süre sonra sıkışan bu bağırsak bölümünün kanlanması bozulur. Kanlanması bozulan bağırsak bölümü tedavi edilmediğinde; bu dokular nekroze olur (doku ölümü gerçekleşir). 

İnsizyonel herni tedavi edilmediğinde sık tekrarlayan şiddetli karın ağrılarına, bağırsaktaki sıkışmaya bağlı bulantı ve kusmaya, yine bu sıkışmaya bağlı bağırsak perforasyonuna (bağırsak delinmesine) yol açabilir.

İnsizyonel Herniye Ne İyi Gelir? Ne İyi Gelmez?

İnsizyonel herni; daha önce geçirilmiş ameliyat bölgesindeki zayıflıktan kaynaklanan herni türüdür. Bu herniye yol açan etkenlerin ortadan kaldırılması insizyonel herninin önüne geçilmesinde en birincil etkendir.

 İnsizyonel herninin gelişiminin önüne geçilmesini sağlayan bazı davranışlar şunlardır:

• Kilo kontrolü sağlanmalıdır. Vücut kitle endeksi 18-25 arasında tutulmalıdır.
• Lifli gıdalarla beslenilmeye özen gösterilmelidir.
• Ağır kaldırma, yük taşıma gibi eylemlerde bulunulmamalıdır. Bu davranışlar fıtık gelişiminde önemli bir role sahiptir.
• Sigara ve alkol bıraktırılmalıdır.
• Kesi fıtığı korsesi, fıtık bağı gibi ürünler hastada fıtığı tedavi etmez. Sadece fıtığın yerinde tutulmasında yardımcı olur. Uzun süreli fıtık korsesi kullanımı bağırsakların birbirine ve çevre dokulara yapışması riskini oluşturabilir. 

İnsizyonel Hernide Kullanılan İlaçlar 

İnsizyonel herninin esas tedavisini cerrahi girişim oluşturur. Hastalarda defekt (hasar) bulunan karın duvarı bölgesi düzeltilerek bağırsakların eski yerine girmesi sağlanabilir.

İnsizyonel Hernide ameliyat sonrası enfeksiyonu önlemek, ağrıyı azaltmak ve kabızlığı gidermek için bazı ilaçlar kullanılabilir. Bu ilaçlar;

• Antibiyotik İlaçlar: Bu ilaçlar hastada ameliyat sonrası enfeksiyonu önlemek için kullanılır. İçerik olarak amoksisilin, klavulanik asit, siprofloksasin, ofloksasin, moksifloksasin gibi maddeleri barındırır. Bu ilaçların yan etkileri arasında baş ağrısı, baş dönmesi, bulantı, kusma, ishal, deri döküntüleri gibi semptomlar görülebilir. Bu semptomlar hastayı rahatsız edecek düzeye ulaştığında ilaca ara verilmeli ve mutlaka bir hekime başvurulmalıdır.
• Ağrı Kesici (Non Steroid Antiinflamatuar İlaçlar): Bu ilaçlar hastada ameliyat sonrası oluşan ağrının azaltılmasında etkili olan ilaçlardır. İçerik olarak parasetamol, ibuprofen, naproksen gibi maddeler barındırır. Bu ilaçların yan etkileri arasında bulantı, kusma, ishal, kabızlık, baş dönmesi, deri döküntüleri gibi semptomlar görülebilir. Bu semptomlar hastayı rahatsız edecek düzeye ulaştığında ilaca ara verilmeli ve mutlaka bir hekime başvurulmalıdır.
• Kabızlık Önleyici İlaçlar: Bu ilaçlar hastada ameliyat sonrası okunmayı önlemek, bu sayede de hastada herni gelişiminin önüne geçmek için kullanılır. Bu ilaçlar içerik olarak laktüloz, metil selüloz gibi maddeler barındırır. Bu ilaçların en büyük yan etkisi ishaldir. Bu yan etki çok şiddetli olduğunda hasta ilaca ara vermeli ve bir hekime başvurmalıdır. 

İnsizyonel Herni Ameliyatı

İnsizyonel herninin tedavisinde cerrahi girişim ile defekt (hasar) bulunan karın duvarı bölgesinin tamiri yapılır. Bu işlem genel anestezi altında (hastanın tam olarak uyutulduğu anestezi türü) yaklaşık 1 saat kadar süren ameliyat ile gerçekleştirilir.

İnsizyonel herni onarımı ameliyatında hastada defektin bulunduğu bölgeye kesi yapılır. Hastanın cilt, cilt altı dokusu, kas tabakaları kesilir. Karın duvarını örten ve karın zarı olarak da adlandırılan periton zarı da kesilerek hastanın bağırsaklarına ulaşılır. Hastada bağırsakların kendi arasında yada çevre dokularla arasında yapışıklık olup olmadığı kontrol edilir. Hastada nekroze olmuş(doku ölümü) gerçekleşmiş bağırsak bölümü varsa bu kısım ameliyat sırasında çıkarılır. Hastanın periton zarı dikilir. Periton zarının üzerine mesh adı verilen yama tarzı bir yapı da dikilerek karın duvarı sağlamlaştırılır. Hastanın kas dokusu, cilt altı ve cilt dokusu dikilerek ameliyat sonlandırılır.

Ameliyat sonrası hasta 1 gün boyunca hastanede gözetim altında tutulur. Herhangi bir komplikasyonun görülmediği durumlarda hasta taburcu edilir.

Gebelikte İnsizyonel Herni

Gebelikte kesi yeri fıtığı sıklıkla karşılaşılabilecek bir hastalıktır. Gebelik döneminde anne adayının rahmindeki büyüme ve karın duvarının gerilmesi hastada daha önceden ameliyat geçirilmiş olan bölgede insizyonel herni gelişimine yol açabilir. Bu bölge çoğunlukla daha önceden geçirilen sezaryen sonrası kesi yeri fıtıklarıdır.

Gebelikte insizyonel herninin belirtileri tıpkı diğer yetişkinlerdeki gibi ele gelen kitle, şiddetli karın ağrısı, bağırsak tıkanıklığına bağlı kabızlık gibi semptomlardır. 

Gebelikte oluşan insizyonel herninin bebek için herhangi bir zararı bulunmamaktadır. Herninin oluşum nedeni bebeğin büyümesine bağlı rahmin genişlemesidir.

Gebelikte insizyonel herninin tedavisi için genellikle doğumun gerçekleşmesi beklenir. Doğumdan sonra hastada oluşan fıtık bölgesi ameliyatla düzeltilebilir.

Bebek ve Çocuklarda İnsizyonel Herni

Bebek ve çocuklarda insizyonel herni oldukça nadir rastlanılan bir hastalıktır. Çoğunlukla geçmiş döneminde karın içi ameliyat geçiren çocuklarda, doku iyileşme hızının yetişkine göre daha hızlı olmasına bağlı; herhangi bir insizyonel herni gelişimi görülmez.

 Bazı çocuklarda bu iyileşme dönemi aksamalara uğrayarak insizyonel herni oluşumuna neden olabilir. Bu durumda çocuk hastada tıpkı yetişkinlerde olduğu gibi ele gelen kitle, şiddetli karın ağrısı, bulantı, kusma, kabızlık gibi semptomlar görülebilir.

Bebek ve çocuklarda insizyonel herni ile esas olarak ilgilenen, hastalığa tanı koyan ve cerrahi tedavisini uygulayan esas bölüm Çocuk Cerrahisi bölümüdür. Bebek ve çocuk hastalarda da tıpkı yetişkin hastalarda olduğu gibi komplikasyonları önlemek adına erken tedavi mühimdir.

İnsizyonel Hernide Hangi Doktora Gidilir?

İnsizyonel herni ile esas olarak ilgilenen, hastalığa tanı koyan ve tedavi uygulayan esas bölüm Genel Cerrahi bölümüdür. Hastalar hastalıkla ilgili şikayetlerini hekime anlatır, hekim hastanın şikayetlerini dinler, detaylı muayene yapar ve gerekli tetkikleri ister. Sonuçta hastalığa tanı koyar.

Bazı durumlarda hastalar yaşadığı şiddetli karın ağrısıyla acil servise başvurabilir. Acil servis hekimi hastayı detaylıca muayene eder ve gerekli tetkikleri uygular. İnsizyonel herniden şüphelendiği durumlarda hastayı genel cerrahi bölümüne sevk eder.

Hastalar ele gelen kitle, şiddetli karın ağrısı, kabızlık, hazımsızlık gibi semptomlar yaşadığında mutlaka bir hekime müracaat etmeli ve gerekli tetkikleri yaptırmalıdır.