Patlayan Kafa Sendromu

Patlayan Kafa Sendromu Nedir?

Patlayan kafa sendromu, uykuya dalma ya da uykudan uyanma anında aniden ortaya çıkan şiddetli ve kısa süreli patlama hissi ile karakterize bir uyku bozukluğudur. Özellikle uyku geçişlerinde istenmeyen fiziksel, sözlü veya davranışsal belirtilere neden olabilir. Çoğunlukla hastaların uyku düzenini bozması nedeniyle uyku ile ilgili bir bozukluk olarak sınıflandırılır. 

Ayrıca hastalar korku, çarpıntı veya hızlı kalp atışı ile birlikte bir ışık parlaması veya nefes almakta zorluk çektiklerini belirtirler. Patlayan kafa sendromu daha erken yaşlarda görülmesine rağmen, başlangıç yaşı genellikle 50 yaşından sonradır ve kadınlarda patlayan kafa sendromu daha fazla görülmektedir. 

Patlayan kafa sendromuna ait ataklar, bazen haftalar bazen de aylar boyunca değişen sıklıklar halinde kişilerde görülebilir. Kişiler bu atakları bir seferlik yaşayabilir ya da ataklar zaman içersinde artan ya da azalan karakterde seyir alabilir. 

Ayrıca toplum genelinde patlayan kafa sendromu şu ifadeler ile tanımlanabilmektedir:

• Ağrısız, gürültülü bir patlama

• Zil çınlaması

• Elektrik çarpması 

Patlayan Kafa Sendromu Belirtileri

Patlayan kafa sendromu kişilerin, uykuya dalarken veya uyanmaya başladıklarında ani ve yüksek bir ses duyduğu işitsel bir halüsinasyondur. Gürültü gerçek değildir, hastanın yanında olan kişiler bu olayı veya sesi algılayamadıklarından ötürü hastalar genellikle bu sesin kafalarının içinden geldiğini bildirirler. 

Hastalar hayali, ani, şiddetli ve korkutucu bir patlama hissiyle aniden uykudan uyanırlar. Hastalar, bu patlama hissini başının derinliklerinde veya başın arka bölgesinde hissederler. Ayrıca hastalar, yaşadıkları olayları herhangi bir kafa karışıklığı olmadan net bir şekilde hatırlarlar. Ataklar, saniyeler içinde gelişir ve kişi uyandığında tamamen kaybolur. Gürültü her iki kulakta da algılanır, ancak bazı kişiler sesleri yalnızca bir kulaktan duyduğunu belirtir. 

Hastalar herhangi bir ağrı hissetmeden gürültüyü duyarlar ve yaşadıkları deneyimi “kafaya ani darbe”, “ gök gürültüsü”, “ çatışma sesi” veya “ elektrik çarpması” gibi tarif ederler. Hastaların bir kısmı, şiddetli belirtilerin felç ya da beyin tümörüne ait olduğunu düşünecek kadar paniğe kapılabilmektedir. Uykudan uyandıran ani ve sarsıcı ses patlamaları kişilerde anksiyete (kaygı bozukluğu) gelişmesine neden olabilir. Ayrıca hastalar, ataklardan sonra uykuya dönmekte zorluk çekerler. 

Hastalar, patlayıcı tarzda sese bazen eşzamanlı olarak bir ışık parlamasının eşlik ettiğini bildiriler. Ayrıca tüm vücutta ve bazen de sadece bir uzuvda (genelde bacak) ani ve kısa kasılmalar görülebilir. Hastalara uyunma sırasında çarpıntı, nefes darlığı ve terleme eşlik edebilir.  

Patlayan Kafa Sendromu Nedenleri

Patlayan kafa sendromuna neyin sebep olduğu konusunda net bir cevap yok, ancak bu konu üzerinde birçok teori vardır. En çok destek gören teori ise beyin sapında bulunan sinir hücrelerinin oluşturduğu ağdaki işlev bozukluğunun patlayan kafa sendromu belirtilerine yol açtığıdır.  

Beyin sapı, uyku dahil neredeyse tüm bedensel işlevleri kontrol eden gelişmiş bir sinir ağına sahiptir. Uykuya geçildiğinde beyin, vücudun bazı bölümlerinin tamamen çalışmasını durdurması için sinyal vermektedir. Kapatma sinyallerinin iletildiği ağlardaki bir çaprazlanma kafa patlama sesine neden olacak bir sonuç ortaya çıkarabilir. Bu da hastaların rahatsız edici sesler duymasına neden olabilir. 

Patlayan kafa sendromu nedenleri ile ilgili diğer teoriler şunlardır: 

Epileptik olmayan yalancı nöbetler (psikolojik nonepileptik nöbetler): Hastaların hayatını çok ciddi şekilde tehdit eden nöbetlerden ziyade frontal (ön) beyin lobundaki anormal sinir aktivitesi nedeniyle kişiler uyku sırasında küçük nöbetler yaşayabilir. 

Kulak problemleri: İç kulakta denge ve işitmeden sorumlu labirent (içi sıvı dolu organ) ve östaki borusunda olan anatomik problemler ya da hastalıklar beyin ile kulak arasındaki iletişimde aksaklıklara sebep olarak kişilerin işitsel halüsinasyonlar yaşamasına neden olabilir. 

Stres ve anksiyete (kaygı bozukluğu): Doğrudan bir neden sonuç ilişkisi olmamakla birlikte, patlayan kafa sendromu yaşayan hastalar genel olarak daha fazla stres ve kaygı hissettiklerini bildirirler. 

Antidepresan Kesilme Sendromu: Antidepresan tedavisini almayı bırakan kişilerde patlayan kafa sendromu yaşama riski daha yüksektir. Antidepresanlar, serotonin geri alım inhibitörleri olarak serotonin hormonu seviyesini artırılar. Serotonin, öncelikle mutluluktan sorumlu olsada aynı zamanda bir uyku düzenleyicisidir. Antidepresanlar bırakıldığında serotonin seviyeleri geçici olarak düşebilir ve bu da uyku düzenini bozarak kişilerin kötü bir uyku deneyimlemesine neden olabilir. 

Kalsiyum kanal düzensizliği: Kalsiyum kanal düzensizliği, otizmden aritmiye kadar çeşitli bozukluklarla ilişkilendirilmiştir. Beyinde bazı kalsiyum kanalları bulunur ve bu kanallardaki işlev bozukluğunun bir dizi rahatsızlığa neden olma olasılığı vardır. Beyindeki bu lokal işlev bozuklukları hastaların patlayan kafa sendromu belirtileri yaşamasına neden olabilir.  

Patlayan Kafa Sendromu Teşhisi

Patlayan kafa sendromunun teşhisi dikkatli alınan hasta öyküsü ile hızlı bir şekilde konulmaktadır. Doktorlar hastalarına şu soruları sorarak hasta öykü almaya başlar: 

• Patlayan kafa sendromuna ait belirtiler ne zaman başladı?

• Ses halüsinasyonları ne sıklıkla oluyor?

• Ses atakları ne zaman başlıyor ve ne zaman bitiyor? 

Hastaların ilaç kullanım öyküsünü doğru şekilde almak çok önemlidir. Ayrıca hastanın herhangi bir uyku bozukluğu olup olmadığı ve ailesinde uyku bozukluğu yaşayan kişilerin varlığı hakkında bilgi almak teşhis koymada çok yardımcı olmaktadır. Patlayan kafa sendromu, uyku düzenini çok ciddi rahatsız ediyorsa doktorlar hastalarına şu testleri uygulayarak uyku probleminin altında yatan nedenleri ortaya çıkarmaya çalışır: 

Polisomnografi (uyku testi): Hastalar uyku laboratuvarına (uyku bozukluğu merkezi) yatırılarak uyku testine tabi tutulur. Genelde hastalar 1 veya 2 gece burada misafir edilir. Hastanın kalbi, beyni, hareketleri ve nefes alma düzeni monitörlere bağlanarak izlenir. Uyku testinin sonucu nöroloji uzmanı, göğüs hastalıkları uzmanı ve kulak, burun ve boğaz (KBB) hastalıkları uzmanı tarafından ayrı ayrı değerlendirilir. 

Elektroensefalografi (EEG): Bu test, polisomnografi testinin bir kısmı olarak değerlendirilir. Test boyunca beyindeki elektriksel hareketler izlenir ve değerlendirilir. 

Patlayan Kafa Sendromu Tedavisi  

Genel olarak, patlayan kafa sendromu iyi huylu bir hastalıktır ve bu nedenle hastalar, belirtilerini yaşamaya devam etseler bile genelde tedaviye gerek duymazlar. Hastaların belirtileri altında yatan diğer psikolojik bozukluklar ve geçirilen ses ataklarının uyku düzenini çok ciddi etkilediğinde tedavi gerekmektedir. 

Patlayan kafa sendromunun altta yatan belirli bir nedeni olmadığından dolayı tedaviye yönelik çalışmada sadece hastanın belirtilerine yönelik tedaviler uygulanır. 

İlaç tedavisi: Patlayan kafa sendromuna ait belirtiler, kişilerin hayatını ciddi bir şekilde etkilediğinde ilaç tedavisinin belirtileri hafifletebilme potansiyeli vardır. Trisiklik antidepresanlar, Kalsiyum kanal blokerleri ve Antiepileptik ilaçlar, hastalığın semptomatik tedavisinde hastalara reçete edilir. 

Uyku hijyeninin iyileştirilmesi: Genelde iyi uyku hijyeni hastaların yatak odalarından başlar. Yataklar yumuşak ve rahat olmalı, ancak oda sıcaklığı serin bir seviyede olmalıdır. Kişilerin daha düzenli ve daha fazla uyuması patlayan kafa sendromuna ait atakların şiddetini ve sıklığını en aza indirmeye yardımcı olabilir. 

Gevşeme teknikleri: Patlayan kafa sendromuna ait atakların artığı yüksek stres veya yorgunluk dönemlerinde meditasyon, yoga ve nefes egzersizleri gibi hastaları rahatlatan her teknik doktorlar tarafından hastalara tavsiye edilir. 

Patlayan Kafa Sendromu Tedavi Edilmezse

Patlayan kafa sendromu çoğunlukla tedavi gerektirmeyen bir uyku bozukluğudur. Bu nedenle hastaların ciddi komplikasyonlar ile karşılaşma riskleri düşüktür. Genel olarak uyku bozukluklarının bazı komplikasyonları patlayan kafa sendromunda da görülebilir. Bu komplikasyonlar şunlardır:  

• Uykuya dalmakta ve uykudan uyanmakta problem yaşama

• Yeterli uyku alınmasına rağmen gün içinde yorgun hissetme

• Gün boyunca sinirli ve kaygılı olma hali

• Konsantrasyon eksikliği 

• Kalp çarpıntısı, taşikardi ve terleme 

Patlayan Kafa Sendromu Ne İyi Gelir?

• Hafta içi ve hafta sonu aynı saate uyumak ve uykudan kalmak

• Gün içinde ve uykudan önce nikotin, alkol ve kafein tüketmemek

• Uykudan önce aşırı yağlı veya abur cubur tüketmemek

• Uykudan önce sigara içmemek

• Yatmadan önce duş almak, kitap okumak veya yoga benzeri rahatlatıcı aktiviteler yapmak

• Vücudun biyolojik saatini koruyan melatonin hormonu bakımından zengin (kiraz, vişne, ceviz, fındık) gıdaları öğünlerden eksik etmemek

• Obez ya da aşırı kilolu kişilerin sağlıklı ve dengeli bir şekilde kilo vermesi

• Gün içinde yaşanılan kaygıları uzaklaştırmaya çalışmak

• Karanlık, serin ve sessiz ortamlarda uyumak

• İç kulak anatomisinde fonksiyon bozukluğu olan kişilerin uygun tedavi alması

• Anksiyete (kaygı bozukluğu) ve stres yaşayan kişilerin profesyonel destek alması

• Özellikle antidepresan kullanan kişilerin ilaç kullanım düzeni hakkında doktorlarını beilgilendirmesi 

Patlayan Kafa Sendromu Ne İyi Gelmez?

• İş ve okul hayatında yaşanılan aşırı stres ve depresyon 

• Kişilerin reçetesiz uyku ilaçları içmesi

• Gürültülü, sıcak ve ışık yoğunluğu fazla olan yerlerde uyumak

• Uykudan önce ağır veya yağlı yiyecekler veya abur cubur tüketmek

• Yüksek kilolu ve obez tanısı almış kişilerin uygun tedavi almaması

• İş ya da diğer nedenlere bağlı olarak sık sık ülkeler arası yolculuk yapmak (saat farkları)

• Gün içinde veya uykudan önce alkol ve sigara içmek

• Gün boyu ve özellikle uyumadan önce kafein ağırlıklı içecekler içmek

• Anksiyete ve diğer psikolojik hastalıkların tedavisindeki gecikmeler  

Patlayan Kafa Sendromu İlaçları

Trisiklik antidepresanlar: Obsesif kompulsif bozukluk tanısı üzerinde patlayan kafa sendromu yaşayan kişilerin tedavisinde bu gruba ait ilaçlar kullanılır. Ayrıca bu ilaçların beyindeki bazı doğal hormonların özellikle serotonin dengesini yeniden sağlayarak kişilerin daha düzenli uyku uyumasını sağlamaktadır. Desipramin ve Klomipramin hastalara en çok reçete edilen ilaçlardır. 

Antiepileptik ilaçlar: Epileptik olmayan yalancı nöbetler (psikolojik nonepileptik nöbetler), beyindeki sinir ağlarındaki işlev bozukluğu sonucunda meydana gelerek kişilerin uyku sırasında küçük nöbetler geçirmesine neden olur. Antiepileptik ilaçlar bu nöbetlerin sıklığını ve süresini azaltarak kişilerin daha rahat uyku deneyimi yaşamasını sağlayabilir. Karbamazepin ve Topiramat, küçük nöbetler geçiren hastalara reçete edilen ilaçlar arasındadır. 

Kalsiyum kanal blokerleri: Patlayan kafa sendromu yaşayan kişiler uyandıklarında ya da uykunun belli bölümlerinde hissettikleri kalp çarpıntısı, terleme ve kan basıncındaki artışların semptomatik tedavisinde kalsiyum kanal blokerleri kullanılır. Nifedipin ve Flunarizine hastalara semptomatik tedavi için reçete edilmektedir.  

Gebelerde Patlayan Kafa Sendromu

Gebelikte uyku bozuklukları daha yaygın görülmektedir. Özellikle hamileliğin son döneminde kadınların büyük bir çoğunluğu uyku bozukluğundan şikayet etmektedir. Uyku bozukluklarını tetikleyerek uyku döngülerini değiştiren gebelik hormonlarıdır. Bu hormonlar, kadınlar daha sık rüya görmesine, daha sık uykudan uyanmasına ve daha fazla kabus yaşamasına neden olabilir. 

Hamilelik döneminde patlayan kafa sendromu çok sık görünen bir uyku bozukluğu değildir. Özellikle 2-3 haftadan uzun süren patlayan kafa sendromuna ait belirtile yaşayan hamile kadınların doktorları ile bu durum hakkında konuşmaları tavsiye edilmektedir. 

Patlayan Kafa Sendromu için Hangi Doktora Gidilir?

Patlayan kafa sendromu varlığından şüphelenen kişiler teşhis ve tedavi için sağlık kurumlarının Nöroloji polikliniklerinden randevu alarak nöroloji uzmanı bir doktor tarafından muayene edilmesi gereklidir. Eğer aşağıdaki belirtileri 3 haftadan fazla yaşıyorsanız en yakın zamanda uzman bir doktor ile görüşmelisiniz: 

• Uykuya dalmadan hemen önce veya gece uyandıktan sonra kafanızda ani bir gürültü veya patlama sesine benzer sesler duyuyorsanız

• Duyulan seslere eşlik eden ağrınız yoksa

• Uykunuzdan aniden korku duygusuyla uyanıyorsanız

• Gece boyunca uyku ve uyanıklık arasında bilinç bulanıklığı, nefes almada zorluk, kalp çarpıntısı ve aşırı terleme yaşıyorsanız