Akantozis Nigrikans Hastalığı

Akantozis nigrikans vücutta boyun, kasık, koltuk altı, dirsekler, göbek altı gibi katlantı olan bölgelerde görülen renk değişikliği ve ciltte kalınlaşma ile karakterize bir cilt hastalığıdır. Hastaların cildinde siyaha doğru kayan kadifemsi bir renk değişimi görülür. Bu duruma hiperpigmentasyon denilmektedir.

Akantozis nigrikans genellikle obez ve diyabetik hastalarda görülürken bazen diyabet hastalığı olmayan kişilerde diyabet habercisi belirti olarak da fark edilmektedir. Bu hastalığın kendine özgü bir tedavisi bulunmamaktadır. Altta yatan ve bu duruma sebep olan hastalığı ortadan kaldırmak başarılı sonuçlar göstermektedir.

Akantozis Nigrikans Belirtileri

Akantozis nigrikans hastalığında temel durum derinin hiperpigmente ve hiperkeratoz bir hal almasıdır. Hiperpigmentasyon yani cilde rengini veren pigment hücrelerinin artması ve cildin daha koyu bir hal almasıdır. Cilt rengi genellikle siyah, kahverengi ve gri gibi renklerdir. Hiperkeratoz ise ciltte meydana gelen kalınlaşmayı ifade eder. Bunlara ek olarak ciltte kuruluk, ciltte değişik bir koku, kaşıntı ve deride derin çizgilenme olması gibi diğer belirtiler de hastalarda görülmektedir.

Akantozis nigrikans ense, boyun, kasıklar, göbek altı, koltuk altı, makat çevresi ve genital organların yüzeylerinde en sık olarak karşımıza çıkmaktadır. Ancak daha az oranda olmak üzere dudaklarda, ağız çevresinde, eklem bölgelerinde, dirseklerde, dizde, avuç içinde, ayak tabanında ve meme altı bölgesinde de görülebilmektedir.    

Akantozis Nigrikans Nedenleri

Akantozis nigrikans ciltteki hücrelerin çoğalması ve renk değiştirmesi nedeniyle oluşan bir hastalıktır. Cilt hücrelerinde meydana gelen bu anormal büyüme birçok etken tarafından tetiklenmiş olabilmektedir. Hastaneye başvuran hastalara bakıldığında tipik hasta profili obez ve diyabetik hastalardır. 

Akantozis nigrikans hastalığının temel sebepleri şöyledir;

• Genetik: Akantozis nigrikans hastalığı vücut hücrelerinde baskın olarak geçiş gösteren bir hastalıktır. Yani bazı hastalarda doğuştan itibaren görülebileceği gibi çocukluk döneminde de daha kolay görülebilir. Çünkü bu bireyler diğer insanlara kıyasla Akantozis nigrikans hastalığına daha yatkındır.
• İnsülin direnci ve obezite: Akantozis nigrikansın en fazla görüldüğü hasta grupları obez ve diyabetik hastalardır. İnsülin direnci nedeniyle vücutta üretilen insülin yeterli etkiyi sağlayamaz ve vücut daha fazla insülin üretmek için çalışır. Üretilen bu fazla insülin derideki hücreleri tetikleyerek onların çoğalmasını ve renk değiştirmesini tetikler. Ayrıca bu hastalarda zamanla kullanılan insülin rezervi azalacağından dolayı şeker hastalığı açısından ciddi risk artışı olacaktır. Obez kişilerde insülin direnci çok sık karşılaşılan bir durumdur.
• Hormonal sorunlar: Addison hastalığı, Cushing hastalığı, Polikistik over hastalığı, Hipotroidizm ve akromegali gibi hormonal sorunlar nedeniyle görülen hastalıklar nedeniyle hastaların derisinde kalınlaşma ve koyulaşma görülebilmektedir.
• İlaçlar: Sadece hastalıklar değil, bazı ilaçlar da akantozis nigrikans oluşumunda etkilidir. Bu ilaçlardan en sık karşılaşılanları; doğum kontrol hapları, kortikosteroid ilaçlar, nikotinik asit, yüksek doz niasin, büyüme hormonları ve sporcular tarafından kullanılan steroid ilaçlar akantozis nigrikans hastalığına neden olabilmektedir.
• Kanser tipleri: Bazı kanser tipleri nadir görülen bir durum olsa da akantozis nigrikans hastalığına neden olabilmektedir. Mide kanseri, kolon kanseri, karaciğer kanseri, lenfomalar

Akantozis Nigrikans Risk Faktörleri

Akantozis nigrikans hastalığının görülmesini kolaylaştıran bazı risk faktörleri bulunmaktadır. 

Bu risk faktörlerinden bazıları şöyledir;

• Irk: Bazı hastalıklar bazı ırklarda daha fazla oranda görülmektedir. Bu hastalıklardan birisi de akantozis nigrikanstır. Yapılan incelemeler sonucunda Afrikalılarda ve Kızıl derililerde akantozis nigrikans daha sık oranda görülmektedir.
• Genetik: Akantozis nigrikans genetik geçiş gösterebilen bir hastalıktır. Bu nedenle ailesinde akantozis nigrikans hastalığına sahip birey olan kişilerde hastalığın görülme riski daha fazladır.
• Obezite: Obezite hastalığına sahip kişilerde insülin direnci ve metabolik sendrom gibi etkenler nedeniyle akantozis nigrikans hastalığının görülme riski daha fazladır.
• Hormon bozuklukları: Cushing sendromu, addison hastalığı, diyabet hastalığı, polikistik over hastalığı gibi hormonal bozuklukları olan hastalarda akantozis nigrikans hastalığının görülme riski daha fazladır.
• İlaç kullanımı: Doğum kontrol hapları, büyüme hormonları, vücut geliştirme hapları, uyuşturucu maddeler gibi ilaç ve madde kullanan bireylerde akantozis nigrikans hastalığının görülme riski artmıştır.

Akantozis Nigrikans Teşhisi

Akantozis nigrikans hastalığının teşhisi klinik olarak kolayca konulabilmektedir. Akantozis nigrikans hastalığı genel olarak zararı olmayan bir hastalıktır. Ancak bu duruma neden olan altta yatan etken bulunup tedavi edilmelidir. Çünkü hastalarda daha ciddi sorunlar oluşabilir.

Akantozis nigrikans hastalığının teşhisi fizik muayene ile çoğunlukla konulabilmektedir. Ancak altta yatan diğer etkenlerin teşhisi için bir takım testlere başvurulabilir. 

Teşhis için kullanılan bazı yöntemler kısaca şöyledir;

• Fizik muayene ve Tıbbi öykü: Polikliniğe başvuran hastalara öncelikle bir takım sorular sorulur ve şikayetleri dinlenir. Hastalar genellikle ciltlerinde kuruma, renk değişimi, kadifemsi bir yüzey ve kaşıntı şikayetlerini dile getirir. Daha sonra cilt muayenesi de yapılarak hastanın teşhisi konulur. Ancak asıl önemli konu altta yatan hastalığın teşhisidir. Bu konuda doktor öncelikle ailede bu hastalığa benzer ya da bu hastalıkla ilişkili hastalığı olan kişilerin olup olmadığını sorgular. Daha sonra ne zamandan beri böyle şikayetlerin olduğunu öğrenir. Ayrıca ilişkili olabileceği için hastanın kullandığı ilaçlar ya da maddeler sorgulanır. Bu noktadan sonra alttaki hastalığı öğrenmek için bazı testler gerekebilir.
• HBA1C ölçümü: HBA1C glikoz yüklü kırmızı kan hücrelerine verilen isimdir. Ve hastanın 3 aylık şeker oranı hakkında bilgi verir. Bu testin kullanım amacı hastanın diyabet açısından taranmasıdır. %6,5 ve üzeri olan HBA1C düzeyinde hastalar diyabet hastası olarak tanımlanabilir. Bu bakımdan tedavi diyabet tedavisi olarak şekillendirilir.
• Kan testi: Kan testleri olarak bahsettiğimiz tetkiklerde hastanın kanındaki şeker miktarı ve hormonlar incelenir.
• Cilt biyopsisi: Ciltten biyopsi örneği alınarak incelenmesi nadir de olsa olası bir cilt kanserini ekarte etmek için kullanılır. Alınan örnek patoloji bölümünde incelenerek ciltteki hücrelerin yapısına bakılır.
• Bilgisayarlı tomografi ve Röntgen: X ışınları kullanılarak görüntü alınan bu yöntemler hastalarda herhangi bir kanser olup olmadığı konusunda ve hastanın kemik yapısı hakkında bilgiler vermektedir.

Akantozis Nigrikans Tedavisi

Akantozis nigrikans hastalığının kendine özgü bir tedavisi yoktur. Tedavi planı akantozis nigrikansa neden olan etkene göre belirlenir. Bu nedenle hastadan hastaya değişen farklı tedavi planları vardır.

Akantozis nigrikans hastalığında kullanılan bazı tedavi yöntemleri şunlardır;

• Kilo vermek ve egzersiz: Akantozis nigrikans hastalığından muzdarip kişiler genellikle obez hastalar ya da insülin direnci olan bireylerdir. Egzersiz ve diyet ile insülin direnci kırılır ve daha sağlıklı bir kilo elde edilir. Bu hastalarda kilo verildikçe cilt yapısı ve kalınlığı düzelirken renk değişiminin düzelmesi biraz daha zaman alabilir.
• Diyabet tedavisi: Akantozis nigrikans hastalığının en fazla görüldüğü hasta gruplarından birisi de diyabet hastalarıdır. Bu hastalar diyabet tedavisine uyup, yaşam şekli değişikliğine başvurdukça görülen bu cilt değişiklikleri zamanla düzelecektir. Tedavide en önemli noktalardan birisi diyabet ilaçlarını kullanırken diyete dikkat etmek ve kan şekeri oranını sağlıklı düzeylerde tutmaktır. Bu sayede akantozis nigrikans belirtileri kontrol altına alınabilir.
• Hormon düzeylerini kontrol altında tutmak: Hormon düzensizliklerinden dolayı görülen bazı hastalıklarda (Hipotroidizm, Cushing hastalığı, Addison hastalığı, Polikistik over sendromu, akantozis nigrikans belirtileri görülebilmektedir. Bu hastalıkların teşhisi yapıldıktan sonra uygun ilaçlar, beslenme desteği ve yaşam tarzı değişikliği ile akantozis nigrikans belirtilerinin önüne geçilebilir.
• İlaç kullanımına dikkat etmek: Doğum kontrol hapları, kortikosteroid ilaçlar, vücut geliştirme hapları ve bazı uyuşturucu maddeler akantozis nigrikansa neden olabilmektedir. Uzman hekime başvuran hastaların bu ilaçlardan birini kullandığı belirlendiği zaman ilaç eş değeri olan başka bir ilaçla değiştirilir. Uyuşturucu madde kullandığı belirlenen kişilerin ise uzman desteği alarak madde kullanımı engellenebilir. Bu sayede hastalarda akantozis nigrikans belirtileri tedavi edilmeye çalışılır.
• Kanser tedavisi: Kolon, mide, karaciğer kanserleri ve lenfomalar gibi kötü huylu hastalıklarda akantozis nigrikans belirtileri görülebilmektedir. Kemoterapi, radyoterapi tedavileri ile ya da tümörün cerrahi olarak çıkarılması ile tedavi edilmesi sonucunda akantozis nigrikans belirtileri de zamanla ortadan kalkabilir.     
• Cilt kalınlığı tedavisi: Akantozis nigrikans hastalığında görülen cilt kalınlığının tedavisinden kullanılan tedavilerden birisi de lazer yöntemidir. Lazer tedavisinde lazer ışınları yardımıyla cilt yüzeyinde kalınlaşma olan bölgeler inceltilebilmektedir. Ayrıca lazer tedavisi sayesinde cilt kalınlaşmasını tedavi etmenin yanında renk değişimi de tedavi edilebilmektedir.

Akantozis Nigrikans Tedavi Edilmezse

Akantozis nigrikans hastalığının kendine özgü bir tedavisi yoktur ve hastalık çoğunlukla zararsızdır. Ancak asıl önemli nokta altta yatan yani akantozis nigrikansa sebep olan hastalığın tedavisidir. Akantozis nigrikans hastalığı hastanın cildinde kalınlaşmaya, koyulaşmaya, kötü kokuya ve kaşıntıya sebep olduğu için altta yatan hastalık tedavi edilmediği ya da kontrol altına alınmadığı sürece hem akantozis nigrikans belirtileri artacak hem de hastanın durumu çok ciddi seviyelere ilerleyebilecektir.

Ayrıca akantozis nigrikans hastalığı görülen bireylerde altta yatan bir hastalık yoksa hastanın diyabet hastalığı açısından yüksek riski olduğu unutulmamalıdır. Çünkü akantozis nigrikans temel olarak vücutta artan insülinin vücut hücrelerini uyararak o hücrelerde çoğalmaya ve yapısal değişmeye neden olması sonucu gelişen bir hastalıktır. Yani hastada insülin direnci gelişmeye başlamış bu nedenle vücut hiç insülin yokmuş gibi algılar ve insülin üretmeye başlar. Hâlbuki vücutta bir insülin vardır ancak bu insülin organlar tarafından algılanamıyor. İnsülin üretimi arttıkça zamanla insülin kaynakları bitecek ve hastaların kanlarında ve idrarlarında yüksek oranda şeker bulunacaktır. Bu durum halk arasında şeker hastalığı olarak da bilinen diyabet hastalığıdır. Bu nedenle akantozis nigrikans belirtileri ile başvuran hastalara dikkatle kontrol ve tetkik yapılmalıdır.

Akantozis Nigrikans Hastaları Nelere Dikkat Etmelidir?

Akantozis nigrikans hastalarının dikkat etmesi gereken en önemli konu hastalıklarını görmezden gelmemektir. Çünkü konu bir cilt kalınlaşmasından daha ciddi olabilir. Bu nedenle en kısa sürede uzman bir hekim ile görüşülmelidir. Ayrıca ciltte meydana gelen koyulaşmanın ve kalınlaşmanın seyrini kontrol etmek unutulmamalıdır. Belirtilerin ilerlemesi halinde uzman hekime tekrar muayene olmaktan çekinilmemelidir. Buna ek olarak doktorun önerileri çevresinde evde çeşitli destek tedaviler uygulanabilir. Antibiyotikli sabunlar ve yumuşatıcı kremler uygulanan destek tedavilerinden bazılarıdır. Bunlara ek olarak hastalar mutlaka kilo kontrolüne, diyetine ve yaşam tarzı değişikliğine dikkat etmelidir.    

Akantozis Nigrikans için Hangi Doktora Gidilir?

Akantozis nigrikans ciltte kalınlaşma ve koyulaşma meydana getirdiği için belirtiler dışarıdan hasta ya da yakınları tarafından fark edilmektedir. Ciltlerinde değişiklik fark eden hastalar kontrol için mutlaka endokrinoloji bölümüne ya da dermatoloji bölümüne başvurmalıdır.