Balanit

Balanit Nedir?

Balanit, penis başının enfeksiyonudur. Kadın üreme sisteminde erkekteki penis ile aynı kökenden farklılaşarak oluşmuş olan klitorisin iltihabına da balanit denir. 

Balanitin kadınlarda görülmesi oldukça nadir bir durumdur. Balanite sünnet derisinin iltihaplanması da eşlik ederse bu balanopostit olarak adlandırılır.

Balanit özellikle sünnet olmamış erkek çocuk ve bebeklerde diğer kişilere göre daha sık rastlanılan bir rahatsızlıktır. En sık etkilenen grup 4 yaşından küçük sünnet olmamış bebek ve çocuklardır. 

Tüm erkeklerin %3 ila 10’u hayatları boyunca en az bir defa balanit geçirirler. 

Sünnet olmamış kişilerde balanit görülme olasılığı sünnet olanlara göre daha fazladır.

Balanit Belirtileri Nelerdir?

Balanit genellikle çocukların ebeveynleri tarafından fark edilerek hastaneye başvurulur. 

Penis başında kızarıklık olması, ısı artışı, o bölgedeki derinin renginde parlaklık ve dokunmak ile ağrı ve acı hissedilmesi balanitin belirtilerindendir. 

Hastalar idrar yaparken penis başında acı hissetmekten yakınır. 

Eğer hasta bebek ise elini sürekli penisine götürmek istemesi ve idrarını yaparken ve yaptıktan sonra huzursuzluğu ve ağlaması balanit belirtisi olabilir.

Balanit Nedenleri Nelerdir? 

Balanit genellikle enfeksiyonlara ve derinin bazı uzun süreli (kronik) rahatsızlıklarına bağlıdır. 

Penisin yetersiz hijyeni veya aksine temizliğin abartılarak penis başında tahrişe yol açılması da balanite neden olabilir.

Penis başında enfeksiyon (balanit) yapan mikrobik etkenler bakteriler, mantarlar ve bazı virüslerdir.

Deriyi etkileyen hastalıklardan egzama (kızarıklık, kaşıntı ve ciltte tahriş ile seyreden bir cilt hastalığı), sedef hastalığı ve diğer birçok çeşit deri enfeksiyonu penis başını tuttukları takdirde balanite neden olurlar.

Muhtemel balanit nedenleri olarak penisin temizlenmesinde kullanılan temizleyici sabunlar, losyonlar, jeller ve diğer kimyasal maddelerin yanı sıra özellikle erişkin erkeklerde prezervatifler de sayılabilir.

Balanit Teşhisi

Balanitin teşhisi ağırlıklı olarak muayene ve hastanın şikayet öyküsüne dayanır. Penis başında kızarıklık, ısı artışı, ağrılı şişlik gibi enfeksiyon bulguları fizik muayene ile fark edilir.

Balanitin teşhisinde tanıyı destekleyecek ve diğer olası tanılar ile ayırıcı tanı yapılmasına yardımcı olacak bazı ek tetkikler ise tam kan tetkiki, idrar tetkiki, varsa akıntıdan alınan örneğin incelenmesidir.

Tam kan tetkikinde enfeksiyona ait değerlerin yüksek olması, hakeza idrar tetkikinde lökosit (beyaz kan hücreleri) görülmesi, akıntıdaki enfeksiyon belirten içeriğin tespiti, fizik muayene bulguları ile de birarada değerlendirildiğinde balanit tanısını destekleyici olacaktır. 

Nadiren de olsa penis başında biyopsi yapılması gerekebilir. Biyopsi, özellikle diğer deri ve bazı romatizmal hastalıkları dışlamak için başvurulacak bir yöntem olabilir.

Balanit Tedavisi

Balanit tedavi edilirken altta yatan, balanite sebep olan etkenin doğru teşhis edilmesi önemlidir. Tedavi buna göre şekillenir. Bakteriyel enfeksiyonlar balanitin en sık nedenidir. Eğer neden bakteriyel bir enfeksiyonsa tedavide antibiyotikler kullanılacaktır. 

Antibiyotik kullanımı ağızdan hap şeklinde ya da yara bölgesine pomad (merhem) şeklinde uygulama ile olabilir.

Eğer balanite sebep olan bir mantar enfeksiyonu ise hastaya antifungal (mantar enfeksiyonlarına karşı etkili) ilaç reçete edilir, kullanılır. 

Hasta yetişkin bir birey ve cinsel partneri varsa bu süreçte partneri de tedavi edilmelidir. Tedavi boyunca cinsel ilişkiden kaçınılmalı veya prezervatif kullanılmalıdır.

Balanite neden bir alerjik durum ise öncelikli tedavi alerji yapan maddenin tespit edilerek o maddeye maruziyetin kesilmesi önemlidir. Steroid içeren kremler alerjik nedenli balanitlerde kullanılabilirler. 

Burada bahsedilmesi gereken önemli bir konu da hastanın kendi kendine asla steroid içeren kremi kullanmamasıdır. Zira altta yatan neden bir bakteri ya da mantar enfeksiyonu ise steroidli krem kullanımı hastalığın seyrini hızlandırır, tedaviyi güçleştirerek komplikasyonlara neden olabilir.

Balanite penis başını tutan bazı cilt ve romatizma hastalıkları da sebep olabilir. 

Eğer sebep olarak bu tür bir hastalık düşünülüyor ise hasta ilgili bölümlere yönlendirilecek ve hastalığın kontrolü ile balanit de tedavi edilmiş olacaktır.

Komplike olmuş ya da altta yatan neden olarak yapısal anormalliklerin tespit edildiği vakalarda cerrahi tedavi uygulanabilir. 

Sünnet yapılmamışsa sünnet yapılması balanitin tekrarlama ihtimalinin azalılması bakımından önemlidir.

Balanit Tedavi Edilmezse

Balanit tedavi edilmez veya tedavi geciktirilirse iltihaba neden olan durum ilerleyebilir. Bu durumda hastanın hayat kalitesi düşer, komplikasyonlar gelişir.

Komplikasyonlar:

• Sünnet derisinde ağrı ve idrar yaparken ağrıya bağlı idrarın tutulmasıyla ilişkili olarak gelişen böbrek hasarı
• Penis başındaki iltihabın yol açtığı şişkinlik (ödem) nedeniyle kan akımında bozulma
• Enfeksiyonun uzun sürmesi ve tahriş sonucunda gelişebilecek kalıcı yara izleri
• İdrar çıkış yolunda uzun süren enfeksiyona bağlı olarak gelişen darlık
• Fimozis (Fimozis sünnet derisinin geri çekilememesidir)

Balanite Ne İyi Gelir?

• Balanitin önlenmesinde kişisel hijyen çok önemlidir. 
• Balanit olan kişi iltihap bölgesinde tahrişe yol açacak müdahalelerden kaçınmalıdır. Penis başının temiz tutmalı, tahriş edici özelliği olmayan maddeler kullanarak yıkadıktan sonra mutlaka kurulamalıdır. 
• Pamuklu iç çamaşırları tercih etmelidir. O bölgede tahriş ya da alerjiye neden olduğunu gördüğü maddeleri kullanmamalı farklı ürünler tercih etmelidir. 
• Hasta çocuk ve henüz sünnet olmamış bir birey ise sünnet yapılması balanit riskini azaltacaktır.

Balanite Ne İyi Gelmez?

• Balanit olan kişinin hijyene dikkat etmemesi enfeksiyonun ilerlemesine neden olabilir.
• Sentetik iç çamaşırı kullanımı tahrişe neden olabileceğinden mümkünse uzak durulması gereken ürünlerdendir. Tahriş yapan diğer maddelerden de uzak durulmalıdır. 
• Cinsel ilişkinin prezervatif olmaksızın gerçekleştirilmesi de balanit tablosunun komplike olmasına neden olabilir. 
• Balanit bölgesinin kaşınması da tahrişi artıracağından uzak durulmalıdır.

Balanit İlaçları

Balanitte kullanılacak tedaviler ve ilaçlar etkene göre belirlenir. 

Ilık oturma banyosu hastalarda genellikle şikayetlerin hafiflemesine neden olur. 

Ağızdan alınan oral antibiyotikler ya da enfeksiyon bölgesine sürülen lokal merhem şeklindeki antibiyotikler en sık kullanılan ilaçlardır. (Mupirocin, Nitrofurazon etken maddeli antibiyotikler gibi)

Hastalığa neden olan etkene, hastanın yaşına ve hastayla ilgili diğer durumlara göre uygulanacak tedavi değişir. 

Herkes için geçerli tek bir tedavi yoktur.

Hastalar ilaçları (eğer gerekiyorsa) mutlaka doktor tavsiyesiyle kullanmalı, kendi başlarına tedaviye başlamamalıdır. Tedavinin şeklini ve süresini ilgili doktor belirlemelidir. İlaçların uygunsuz ve yanlış kullanımının hastalığın seyrini uzatarak komplikasyonlara ve muhtemel başka yan etkilere neden olabileceği unutulmamalıdır.

Balanit Ameliyatı

Balanitte ameliyat 2 durumda yapılabilir.

• Enfeksiyon komplike olmuş ve idrar çıkış yolu ve peniste daralma/şekil bozukluğuna neden olmuş ise ameliyat düşünülebilir. Örneğin uzun süren (kronik) balanit fimozise (sünnet derisinin geri çekilememesi) neden olmuş ise sünnet derisinin üst sınırı boyunca bir kesi yapılarak penisten ayrılması sağlanır.
• Balanitin nedeni penise ait bir yapısal bozukluk ise bu bozukluğun ortadan kaldırılması amacıyla ameliyat yapılabilir.

Çocuklarda ve Bebeklerde Balanit

Çocuklarda balanit genellikle kendilerinin şikayeti ile tespit edilir. Vakit kaybedilmeden doktora başvurulmalı, penis ve tüm genital bölgede hijyenin önemi anlatılmalıdır.

Bebeklerde balanit genelde ebeveynlerinin fark ve tesbit ettiği bir durumdur. 

Bebek huzursuzluk yaşar, özellikle idrar yapma esnasında ve sonrasında ağlar ve elini sürekli olarak penisine götürür. 

Bu tür yeni gelişen durumlarda balanitten şüphelenilebilir.

Çocuk ve bebeklerde sünnetin balanit riskini azalttığı bilinmelidir.

Balanit için Hangi Doktora Gidilmeli?

Balanit için Üroloji veya hastanın 18 yaş altı olması durumunda Çocuk Cerrahisi ya da Çocuk Ürolojisi  bölümlerine başvurulmalıdır. 

Balanit bu 3 bölümün de ortak alanına giren bir konudur. İhtiyaç olması halinde bölümler hastayı birbirlerine danışacak veya devredecektir. 

Örneğin hastada balanitin nedeni olarak fimozis (sünnet derisinin geri çekilememesi) tespit edilmişse tanıyı hangi bölüm koymuş olursa olsun müdahale için Çocuk Cerrahisine yönlendirecektir. 

Eğer yeni başlayan şiddetli şikayetler ya da 2-3 gündür kendi kendine düzelmemiş olan enfeksiyon belirtileri gözleniyorsa (penis başında kızarıklık, ısı artışı, idrar yaparken zorlanma gibi) doktora başvurulmalıdır. 

Balanit tedavisinde hastalığın ilerleyerek komplikasyonlara karşılaşılmaması açısından fazla vakit kaybetmeden doktora başvurmak önemlidir.