Bebeklerde Boğaz Enfeksiyonu

Bebeklerde Boğaz Enfeksiyonu Hastalığı Nedir?

Boğaz, ağız boşluğundan sonra gelen bölgenin genel adıdır. Bu bölgede yer alan organlarda oluşan iltihaplara boğaz enfeksiyonu adı verilir. Üst solunum yolu enfeksiyonu olarak da adlandırılan bu hastalık, bir virüs veya bakteriden kaynaklanır. Kişiden kişiye bulaşabilen boğaz enfeksiyonları, bebekler de dahil olmak üzere her yaştan bireyde görülebilir. 

Hastalığın tutulum yaptığı organa göre ortaya çıkan belirtiler de değişiklik göstermektedir. Sadece bademciklerin iltihaplanmasına “tonsillit”, bademcikler ve yutağın birlikte iltihaplanmasına “farenjit”, ses tellerinin iltihaplanmasına ise “larenjit” adı verilir. Uygulanacak tedavi sorunun ne kadar ilerlediğine ve altta yatan sebebe göre değişmektedir.

Bebeklerde Boğaz Enfeksiyonu Belirtileri Nelerdir?

Bebeklerde boğaz iltihabı çok sık karşılaşılan bir sorun değildir. Ancak ortaya çıkan belirtiler son derece ayırt edici olduklarından dolayı, bu sorunu erken dönemde fark etmek mümkündür. Bu belirtiler hastalığın tutulum yaptığı organa göre değişiklik göstermektedir. 

Bebeklerde boğaz enfeksiyonu oluşması halinde ortaya çıkacak belirtiler şunlardır:

• Sık sık ağlama ve huzursuzluk,
• İştah kaybı,
• Bebeğin ağzını açarken zorlanması,
• Yutkunmada güçlük,
• Boğaz şişliği,
• Burun tıkanıklığı ve burun akıntısı.

Bebeklerde Larenjit (Ses Tellerinde İltihaplanma) Belirtileri:

• Ateş,
• Ağlama sırasında sesin cızırtılı çıkması,
• Uyku düzeninin bozulması.

Bebeklerde Boğaz Enfeksiyonu Nedenleri Nelerdir?

Bebeklerde tonsillit (bademcik iltihabı) gibi boğaz enfeksiyonları birçok faktöre bağlı olarak oluşabilmektedir. Genel olarak hijyen eksikliği ve bağışıklık sisteminin zayıf olması nedeni ile görülür. Bebeklerde boğaz iltihabının sebepleri şu şekilde sıralanabilir:

• Bakteriler: Streptokok adı verilen bakteriler, bademcik gibi boğaz bölgesinde bulunan organlara yerleşerek bebeklerde boğaz enfeksiyonu ve ateş oluşmasına sebep olurlar. Bu mikroorganizmalar normal zamanlarda da vücutta bulunabilir. Fakat bağışıklık sistemi sayesinde hastalık oluşturamazlar. Bağışıklık sisteminin zayıflaması halinde çoğalarak hastalık oluştururlar. Tedavi edilmedikleri takdirde komşu organlara doğru yayılma eğilimi gösterdikleri için hızlı müdahale edilmesi gerekmektedir. Hasta bebek ile yakın temasta bulunulursa bulaşıcı olabilir.
• Virüsler: Soğuk algınlığı ve grip gibi hastalıklara da sebep olan virüsler, bebeklerde görülen boğaz enfeksiyonlarının çoğundan sorumludur. Hava yolu ve kontamine (virüs ile kirlenmiş) yüzeyler ile temas olması halinde bulaşır.

Bebeklerde Boğaz Enfeksiyonu Teşhisi

Bebeklerde yanlış ilaç kullanımı, yetişkinlerde olduğundan daha riskli olabilmektedir. Bu sebepten dolayı boğaz enfeksiyonu belirtileri gösteren bir bebeğe yapılması gereken bazı testler vardır. Bu testler sayesinde soruna neden olan mikroorganizma belirlenir ve uygun tedavi planlanır. 

Bebeklerde boğaz enfeksiyonu teşhisi için kullanılan yöntemler ve tetkikler şunlardır:

• Fiziki Muayene: Bu aşamada bebekte görülen belirtiler uzman doktor tarafından not edilir. Bebeğin kilosu, boyu ve kaç aylık olduğu gibi bilgiler öğrenilerek not edilir. Daha sonrasında bebeğin boğazı ve kulakları özel cihazlar yardımı ile görüntülenir. Sorunun boğaz enfeksiyonu olup olmadığı bu aşamada belli olur. Fakat enfeksiyona sebep olan mikroorganizmanın belirlenebilmesi için ilave tetkikler gerekmektedir.
• Boğaz Kültürü: Bu tetkik sırasında bebeğin boğazına özel bir çubuk sürülür. Ağrısız bir işlemdir. Ancak bebekler korktukları için ya da ağızlarını açarken boğaz ağrısı hissettikleri için ağlayabilirler. Böyle bir durumda endişe edilmemeli ve testin tamamlanmasına müsaade edilmelidir. Buradan toplanan örnekler laboratuvarda incelenerek hastalığın etkeni belirlenir.

Bebeklerde Boğaz Enfeksiyonu Tedavisi

Boğaz iltihaplanması durumunda tedavinin bir uzman tarafından hazırlanması şarttır. Özellikle de 0 - 3 aylık bebeklerde boğaz enfeksiyonu için herhangi bir ek gıda veya reçete edilmemiş bir ilaç kullanılmamalıdır. Bu durum çok ciddi yan etkilere sebep olabilmektedir. Ayrıca bebeklerde boğaz enfeksiyonu için bitkisel tedavi uygulamasından önce de doktor onayı alınması şarttır. Herhangi bir alerjik reaksiyon bebeğin hayatını kaybetmesine varacak sonuçlar doğurabilir. Tedavi seçeneklerinden biri olan ameliyatlar, 3 yaş altı çocuklara önerilmemektedir.  

Bebeklerde boğaz iltihabı tedavisi yöntemleri şunlardır:

Bebeklerde Virüslerden Kaynaklanan Boğaz Enfeksiyonu Tedavisi: 

• Virüs kaynaklı hastalıklarda, virüsleri yok etmeye yönelik herhangi bir tedavi bulunmamaktadır. Bu nedenle semptomatik (belirtileri gidermeye yönelik) tedavi uygulanır. Çeşitli ilaçlar yardımı ile bebeğin ağrısı giderilir. Pek çok virütik boğaz enfeksiyonunda, ilaç kullanılmasına da gerek kalmamaktadır. Örneğin 5 aylık bebek boğaz enfeksiyonu yaşadığında eğer ciddi belirtiler görülmüyorsa, uzmanlar çoğu zaman anne sütünün yeterli olacağını savunurlar.

Bebeklerde Bakterilerden Kaynaklanan Boğaz Enfeksiyonu Tedavisi:

• Bebeklerde boğaz enfeksiyonu için antibiyotik kullanımı gerekebilmektedir. Fakat burada önemli olan soruna yol açan mikroorganizma türünün belirlenmesidir. Antibiyotikler sadece bakteriyel enfeksiyonların tedavisinde kullanılmalıdır. İlaç dozu ve kullanım süresi uzmanlar tarafından belirlenmelidir. Bir yetişkine oranla çok daha hassas olan bebekler için yanlış ilaç kullanımı ciddi sorunlara sebep olabilmektedir.

Bebeklerde Boğaz Enfeksiyonu Tedavi Edilmezse

Enfeksiyonlar her yaş için tehlike oluşturan hastalıklardır. Tedavi edilmedikleri sürece yayılmaya devam ederek farklı sorunlar oluşmasına yol açarlar. Bebeklerde boğaz enfeksiyonu tedavisinin ihmal edilmesi ya da yarım bırakılması halinde ortaya çıkabilecek sorunlar şu şekilde sıralanabilir:

• Orta Kulak Enfeksiyonu: İlerleyen enfeksiyon, kulak zarının ilerisinde bulunan kısma ulaşarak orta kulak iltihabı (otitis media) oluşturur. Tedavi edilmediğinde işitme kaybına sebep olabilir.
• Alt Solunum Yolu Enfeksiyonları: Tedavi edilmeyen boğaz enfeksiyonları alt solunum yolu organlarına ulaşarak bronşit (akciğer ve soluk borusunu birleştiren yapıların iltihaplanması) gibi hastalıklara neden olabilir.
• Kalp Romatizması: Daha çok 5 yaş üzeri çocuklarda görülür. Akut romatizmal ateş adı ile de bilinir. Tedavi edilmezse kalıcı kalp işlev bozukluklarına yol açabilir.
• Glomerülonefrit: Böbreklerin süzme işlevini sağlayan filtrelerde oluşan enfeksiyondur. 
• Sinüzit: Kafa ve yüz kemikleri arasında sinüs adı verilen boşluklar bulunmaktadır. Bu boşluklarda oluşan iltihaplanmaya sinüzit adı verilir.

Bebeklerde Boğaz İltihabına Ne İyi Gelir?

Ek gıdaya başlamamış bebeklerde boğaz enfeksiyonu bitkisel tedavi yöntemleri ile iyileştirilmemelidir. Yenidoğanlarda besin alerjisi görülmesi ihtimali yüksektir. Bu nedenle daha önce verilmemiş bir gıda tedavi amacı ile verilmemelidir. Örneğin 4 aylık bebek boğaz enfeksiyonu geçirdiği için bal vermek hatalı bir davranıştır. 

Sütten kesilmemiş bebekleri sık sık emzirmek yeterli olacaktır. Çünkü anne sütünde bulunan maddeler bebeğin ağrısını ve boğaz tahrişini azaltır. Odadaki nem oranı artırılarak burun tıkanıklığını gidermek de bebeği büyük ölçüde rahatlatacaktır. Eğer burundaki mukus çıkmıyorsa, özel aspiratörler yardımı ile burnu temizlemek de bebeğin solunumunu rahatlatmaktadır. Ek gıdaya başlamış bebeklere bol su verilmeli ve vitamin içeren gıdalar verilerek bebeğin bağışıklık sistemi güçlendirilmelidir.

Bebeklerde Boğaz Enfeksiyonuna Ne İyi Gelmez?

8 - 9 aylık bebeklerde boğaz enfeksiyonu için tavuk suyu çorba gibi besinler önerilir. Ancak bu besinler verilirken çok sıcak olmaması gerekmektedir. Sanılanın aksine çok sıcak besinler iyileşme sağlamamaktadır. Aksine boğazdaki tahrişi artırmaktadır. Bu nedenle bebeklere ılık besinler verilmelidir. Eğer yüksek ateş varsa, bebeğin üzerini örtmek ya da kalın giydirmek gibi davranışlar havaleye sebep olabilir. Reçete edilen ilaçların hatalı kullanılması da tedavinin başarısız olmasına yol açacağından dolayı, doktor tavsiyelerine bire bir uyulmalıdır.

Boğaz Enfeksiyonu Ameliyatı

Boğaz enfeksiyonu adı ile de bilinen bademcik iltihabı, sık sık tekrarlayan bir sorun haline gelmişse tonsillektomi (bademciklerin alınması) ameliyatı yapılabilmektedir. Ancak bu ameliyat 3 yaşın altında olan çocuklar için önerilmemektedir.

Bademcik Ameliyatı Yöntemleri:

• Lazer Yöntemi: Bu yöntemde dokuları kesmek için lazer cihazları kullanılır. Her hastanede bulunmayabilir.
• Soğuk Bıçak Yöntemi: En sık kullanılan yöntemdir. Çocuğun yaşına uygun ameliyat aletleri ile bademcikler direkt olarak alınmaktadır.
• Elektrokoter Yöntemi: Bu yöntemde elektrik akımı ile oluşan yüksek ısı sayesinde dokular kesilir. Elektrik çarpması gibi bir risk bulunmamaktadır. Kanamanın daha az olduğu güvenilir bir yöntemdir.

Hamilelikte Boğaz Enfeksiyonu

Gebelik döneminde oluşan enfeksiyonlar, normalde olduğundan daha fazla risk oluşturmaktadır. Bu nedenle tedavinin gecikmesi tavsiye edilmemektedir. Bu dönemde reçete edilmemiş ilaçların kullanılması bebeğin sağlığını riske atacağından dolayı, tedavi mutlaka bir uzman tarafından planlanmalıdır. Mide bulantısı, halsizlik, kas ağrısı ve ses kısılması gibi belirtiler görüldüğünde zaman kaybetmeden muayene olunması şarttır. Reçete edilen ilaçlara ek olarak bol su içmek, istirahat etmek, vitamin içeren gıdalar tüketmek ve ılık besinler tüketmek fayda sağlamaktadır.

Çocuklarda Boğaz Enfeksiyonu

Özellikle okul çağındaki çocuklarda sık sık boğaz enfeksiyonu görülmektedir. Belirtiler ortaya çıktıktan sonra mutlaka doktora gidilmesi gerekmektedir. Bu dönemde çocuğun evde istirahat etmesi çok önemlidir. Özellikle de okula gitmesi halinde hastalığı diğer çocuklara bulaştırma ihtimali yüksektir. Çocuklarda ateş takibi yapılmalı ve ilaçlar doktor tavsiyesine uygun bir biçimde kullanılmalıdır. 

Bebeklerde Boğaz Enfeksiyonu için Hangi Doktora Gidilir?

İyi bir gözlem yapılmıyorsa, 0 - 1 yaş bebeklerde boğaz enfeksiyonu belirtilerinin fark edilmesi uzun zaman alabilir. Tedavinin gecikmemesi için bebek yakından takip edilmelidir. Bebeklerde boğaz enfeksiyonu ve tedavisi için çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanına gidilmesi gerekmektedir. Özellikle 0 - 6 aylık bebek boğaz enfeksiyonu belirtileri gösteriyorsa, tedavi çok daha detaylı bir şekilde planlanmalıdır. Bu nedenle herhangi bir tedavi uygulamadan önce uzman görüşü alınması önerilir. Düşmeyen ateş, boğazda şişlik, yutkunma zorluğu, nefes almada güçlük ve aşırı salya akıtma gibi belirtiler varsa zaman kaybetmeden doktora gidilmelidir.