Bebeklerde Huzursuz Bacak Sendromu

Bebeklerde Huzursuz Bacak Sendromu Nedir?

Huzursuz bacak sendromu, rahatsız edici bir dürtü ile kişinin bacaklarını sürekli hareket ettirmeye ihtiyaç duymasına sebebiyet veren kronik hareket bozukluğudur. Bu rahatsızlık, ayağın sabit konumda olduğu oturma, uzanma veya uyuma gibi faaliyetleri sırasında ortaya çıkmaktadır. Her yaşta ortaya çıkma ihtimali olan bu rahatsızlık, ilerleyen yaşlarda daha da kötüleşerek sosyal yaşamı etkilemektedir. Bebeklerde huzursuz bacak sendromu ortaya çıktığında hafif düzeyde olmasına rağmen huysuzluk ve ağlama gibi çeşitli belirtilere neden olabilir.

Daha çok, bebekler uyku halindeyken ortaya çıkan huzursuz bacak sendromu (HBS), dürtülerin neticesinde ayağı hareket ettirme ve sallama isteği oluşturur. Bacak bölgesinde ağrılara da sebep olduğu için ayağı sallamanın ve hareket ettirmenin bu ağrıları hafiflettiği görülmektedir.

Toplumun %5.2’lik kısmında görülen bu sendromun ilk belirtileri genellikle bebeklik ve çocukluk çağında ortaya çıkmaktadır. İlk etapta bebek ve çocukların hayatını olumsuz etkilemese de ilerleyen süreçte daha sancılı bir durumun oluşmasına neden olmaktadır.

Bebeklerde Huzursuz Bacak Sendromu Belirtileri Nelerdir?

Bebekler, yaşadıkları sorun ve rahatsızlıkları ağlama ve huysuzluk olarak yansıtmaktadır. Bebeklerde huzursuz bacak sendromunda ise ağlama ve huzursuzluğun yanı sıra ebeveynlerin gözlemleyeceği çeşitli belirtiler bulunmaktadır. Bu belirtilerin bilinmesi, bebeklerin erken dönemde teşhis ve tedavi edilmesi için önemlidir.

Bebeklerde huzursuz bacak sendromu aşağıdaki gibidir:

• Uykuya dalmakta veya konforlu bir uyku sürdürmekte zorluk yaşanması,
• Uzun süre hareketsiz bir şekilde kalındığında ağrı ve ayak sallama isteği,
• Karıncalanma, gerilme ve uyuşma,
• Uyku sırasında bacak hareketlerinin artması,
• Ayak baş parmaklarının geriye doğru bükülmesi,
• Ortalama 30 saniyede bir tekme atma,
• Sürekli bacakları hareket ettirme isteği.

Vücutta meydana gelen bir dürtü sonucu oluşan huzursuz bacak sendromu, her iki bacakta birden etki gösterirken bazı durumlarda kolları ve vücudun diğer noktalarını da esir alabilir. Bebeğin hareketsiz olduğu, özellikle uyku sırasında, daha çok hissedilmektedir.

Bebeğin uykuya geç dalması, uykusunun bölünmesi, uyku sırasında ayaklarını sallaması, uyku sırasında ağlaması ve huysuzluk yapması huzursuz bacak sendromuna işaret edebilir.

Bebeklerde Huzursuz Bacak Sendromu Nedenleri Nedir?

Huzursuz bacak sendromunun bilinen herhangi bir nedeni bulunmamaktadır. Birçok vakanın uzmanlar tarafından değerlendirilmesi sonucunda çeşitli düşünceler ve risk faktörleri yer almaktadır. Bu araştırmalar neticesinde huzursuz bacak sendromunun beyin tarafından salgılanan dopamin isimli maddede oluşan dengesizliğin sebep olduğu düşünülmektedir.

Bebeklerde huzursuz bacak sendromu nedenleri aşağıdaki gibi sıralanmaktadır:

• Kronik hastalıklar
• Gebelik öncesinde ve esnasında annenin kullandığı ilaçların yan etkileri,
• Demir metabolizmasındaki bozukluklar
• Demir eksikliği
• Omurilik yaralanması
• Vitamin ve mineral eksikliği
• Kas hastalıkları
• Böbrek hastalıkları
• Bacak sinirlerinde hasar
• Fıtık 
• Bacaklarda kan dolaşımı bozukluğu

Uzman doktor tarafından yapılan test ve tetkiklerin sonucunda bebekte huzursuz bacak sendromuna yol açabilecek herhangi bir sorun veya hastalık bulunmuyor ise bu hastalık genetik geçiş sonucunda bebeğe geçmiş olabilir. Ailenin diğer bireylerinde huzursuz bacak sendromu bulunuyor ise bu hastalığın bebeğe geçme olasılığı yüksektir. Genetik olarak aktarılma ihtimali bulunan bu hastalık, eğer ailenin diğer bireylerinde de var ise daha zor tedavi edilmektedir.

Bebeklerde Huzursuz Bacak Sendromu Teşhisi

Bebeklerde huzursuz bacak sendromunun teşhis edilmesi için bebeğin hareketlerinin ebeveynlerce takip edilmesi önemlidir. Çeşitli belirtiler ile kendini gösteren bu hastalığın teşhis süreci aşağıdaki şekilde yapılmaktadır:

• Hastalık Öyküsü: Çeşitli belirtiler ile sağlık kuruluşlarına başvuran ebeveynler, bebeklerinin muayenesi sırasında birtakım bilgileri uzman doktora bildirmelidir. Bebeğin gösterdiği belirtiler, belirtilerin ne zaman başladığı, ne kadar sürdüğü, varsa daha önceden geçirdiği hastalıkları ve ilaçları hakkında bilgiler alınır. Ebeveynlerde genetik hastalıklar mevcutsa, doktora bilgi verilmelidir.
• Fizik Muayene: Huzursuz bacak sendromu, net olarak görülen belirtiler ile kendini göstermektedir. Bu hastalıktan şüphe duyulduğunda fiziki muayene ve gözlem yoluyla belirtiler gözlemlenmektedir. Huzursuz bacak sendromuna neden olan hastalık veya rahatsızlıklar var ise onların da fizik muayene ile tespit edilmesi mümkündür.
• Nörolojik Muayene: Bebeğin yaşı ile bağlantılı olarak gerek görülmesi halinde nörolojik muayeneye başvurulabilir. Nörolojik muayene genel olarak bebeklik çağındaki hastalara uygulanmamaktadır ancak ağır semptomların görülmesi durumunda bu yöntemden de yararlanılmaktadır.
• Kan Testi: Bebeklerde huzursuz bacak sendromu, demir eksikliği gibi demir metabolizmasındaki çeşitli bozukluklardan kaynaklanabilir. Bebeğin vücudundaki demir düzeyini ölçmek için alınacak numune kan örneği ile gerekli laboratuvar incelemeleri yapılmaktadır. Demir eksikliği bulunuyor ise bu durumu gidermek için tedavilere başvurulmaktadır.

Bebeklerde Huzursuz Bacak Sendromu Tedavisi

Uzman doktor tarafından yapılan test ve tetkiklerin sonucunda bebekte huzursuz bacak sendromu tanısı konur ise altta yatan nedene bağlı olarak tedavi süreci başlatılmaktadır. Huzursuz bacak sendromunu tamamen ortadan kaldırmaya yönelik bir tedavi bulunmamaktadır ancak altta yatan nedenin tespit edilmesinin ardından semptomları hafifletici çeşitli tedavi ve yöntemlere başvurulmaktadır.

Bebeklerde huzursuz bacak sendromu tedavisi aşağıdaki gibi yapılmaktadır:

• Demir Takviyesi: Demir eksikliği, huzursuz bacak sendromuna yol açan nedenlerin başında gelmektedir. Bebekten alınan kan örneğinin incelenmesinin ardından demir eksikliği tespit edilir ise demir takviyesinin reçete edilmesiyle birlikte semptomlar hafifletilebilir. 
• İlaç Tedavisi: Huzursuz bacak sendromunu iyileştirmek üzere kullanılan herhangi bir ilaç bulunmamaktadır. Reçete edilen ilaçlar, başka hastalık ve rahatsızlıkları iyileştirmek, semptomları hafifletmek için kullanılmaktadır. Opioidler, uyku ilaçları, kas gevşeticiler, kalsiyum kanallarına etki gösteren ilaçlar ve dopamin seviyesini yükseltecek ilaçlar bu durumda reçete edilen ilaçlardandır. Bu ilaçlar, semptomların şiddetine, bebeğin yaşına ve sağlık durumuna bağlı olarak uygun dozlarda reçete edilebilmektedir ancak her ilacın çeşitli yan etkileri olduğu için uzman doktor önerisi olmadan ilaç kullanımı yapılmamalıdır.
• Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Huzursuz bacak sendromunun direkt bir tedavisinin olmamasının yanı sıra ilaç tedavisinin bebekler için riskli bulunduğu durumlarda yaşam tarzı değişiklikleri önem kazanmaktadır. Bebeklere ebeveynlerce uygulanan yaşam tarzı değişiklikleri sonucunda bebeklik ve çocukluk çağında semptomları hafifletmek mümkündür.

Bebeklerde Huzursuz Bacak Sendromu Tedavi Edilmezse

Huzursuz bacak sendromunun nedeni tam olarak tespit edilemediği için hastalığı ortadan kaldıracak bir tedavi yöntemi bulunmamaktadır ancak semptomları hafifletici ve yaşam konforunu yükseltici çeşitli tedaviler uygulanmaktadır. Bebeklerde huzursuz bacak sendromu tedavi edilmez ise konfor seviyesi düşük bir bebeklik ve çocukluk süreci yaşanabilir. Bebeğin uyurken ve hareketsiz kaldığı durumlarda huysuzluk göstermesi ve ağlaması sürekli bir hal alabilir.

Semptomlar hafifletilmez ise gece uykusu sıkça bölünebilir ve verimsiz bir gelişim süreci oluşabilir. Huzursuz bacak sendromu ilerleyen süreçte daha ağır seyretmektedir. Bu nedenle sürecin erkenden kontrol altına alınması önemlidir.

Özellikle uykuda ortaya çıkan bu sendrom, bacakların istemsizce hareket etmesine ve kasılmasına neden olduğu gibi bebeğin uykusundan uyanmasına da yol açmaktadır. Bebek uykusunu alamadığı için huysuz ve yorgun hissedebilir. Çocukluk ve ergenlik çağında semptomların ağır geçmesi durumunda ise dikkat ve hafıza bozukluğunun yanı sıra gün içinde uyuma hali ve dolayısıyla uzun vadede depresyon gibi psikolojik rahatsızlıklara yol açabilir.

Bebeklerde Huzursuz Bacak Sendromuna Ne İyi Gelir?

Bebeklerde huzursuz bacak sendromunun semptomlarını hafifletmek için uzman doktor tarafından çeşitli yaşam tarzı değişiklikleri önerilmektedir. Ebeveynlerce uygulanması gereken bu öneriler sonucunda bebeğin ağrıları ve dolayısıyla huysuzluğu hafifleyebilir.

Bebeklerde huzursuz bacak sendromuna iyi gelen durumlar aşağıdaki gibidir:

• Bebeğin ayaklarını hareket ettirmesini sağlamak için çeşitli egzersizler yaptırılabilir. Ayakların hareket ettirilmesi semptomları hafifletirken aşırıya kaçılması ve gece geç saatlerde yapılması semptomları ağırlaştırabilir. 
• Bebeğin huzurlu ve rahat bir uyku süreci geçirebilmesi için iyi bir uyku ortamı hazırlanmalıdır. Sessiz, serin ve karanlık bir oda tercih edilmelidir. 
• Bebeğin yeterince uyumasına ve uyku saatlerinin düzenli olmasına özen gösterilmelidir. 
• Soğuk veya sıcak kompresler uygulamak semptomları hafifletmektedir. Kompres uygulamaları ayrı ayrı uygulanabileceği gibi dönüşümlü olarak da uygulanabilir. Bebeğin uzuvlarına uygulanan kompresler, dürtünün hafiflemesine yol açmaktadır.
• Bebeğin ılık su ile banyo yaptırılması ve bacak bölgesine masaj yapılması kasları gevşettiği için semptomları giderici özelliğe sahiptir.
• Akşam saatlerinde uykuya dalmayı kolaylaştırıcı görsel içerikler bebeğe gösterilebilir.
• Akşam saatlerinde zihinsel aktivite oluşturmak için oyunlar oynanabilir.

Bebeklerde Huzursuz Bacak Sendromuna Ne İyi Gelmez?

Bebeklerde huzursuz bacak sendromu genetik aktarım veya çeşitli hastalıklar sonucunda oluşabilir. Bu hastalığın görülmesi halinde ebeveynlerce dikkat edilmesi gereken durumlar vardır. Bebeklerde huzursuz bacak sendromuna iyi gelmeyen faaliyetlerin yapılması, semptomların ağırlaşmasına ve dolayısıyla bebeğin konforsuz bir süreç geçirmesine neden olmaktadır.

Bebeklerde huzursuz bacak sendromuna iyi gelmeyen durumlar aşağıdaki gibidir:

• Emziren annenin kafein kullanımı azaltması gerekmektedir. Gazlı içecekler, çay ve kahve gibi ürünler emzirme yoluyla bebeğe geçmektedir ve kafein huzursuz bacak sendromunu tetiklemektedir.
• Yorgunluk ve aşırı hareketlilik semptomları ağırlaştırmaktadır. Emeklemeye başlayan bebeğin aşırı hareket ederek yorulması, gece saatlerinde semptomlarda artış göstermektedir.
• Bebeğe ideal bir uyku ortamının hazırlanmaması, uykunun bölünmesine ve uyku sırasında semptomların ağırlaşmasına neden olmaktadır. 
• Bebeğin uyku saatlerinin değişken olması ve bebeğin yeterince uyumamış olması semptomları ağırlaştırmaktadır. 

Bebeklerde Huzursuz Bacak Sendromu için Hangi Doktora Gidilir?

Bebeklerde uykuya dalmakta zorluk, uykunun sık sık bölünmesi, uzun süre hareketsiz kaldığında huzursuzluk ve ağlama, tekme atma isteği, ayak başparmağının geriye doğru bükülmesi gibi belirtiler görüldüğünde huzursuz bacak sendromundan şüphe edilmelidir. Bebeklerde huzursuz bacak sendromunun teşhis ve tedavisinin erken dönemde başlatılması için ebeveynlerin bu konuda bilgili olmaları ve oluşacak belirtileri gözlemleyerek süreci yakından takip etmeleri önemlidir.

Bebeklerde huzursuz bacak sendromu için çocuk nörolojisi bölümüne başvurulması gerekmektedir. Nöroloji uzmanı tarafından yapılacak incelemeler ile huzursuz bacak sendromu tanısı konur ise bu süreçte bebeğin rahat bir çocukluk geçirmesi için tedavi yöntemleri uygulanabilir.