İdrarda Kristal

İdrarda Kristal Nedir?

İdrar meydana gelirken birçok kimyasal madde içerir. Meydana gelen bu kimyasal maddelerin bir araya gelmesi sonucunda ise katı yapıda olan kristaller oluşur.

İdrarda tuz konsantrasyonunun artışı, idrarda meydana gelen pH değişikliği, idrarın uzun süre bekletilmesi, susuz kalmak ve meydana gelen metabolik değişiklikler idrarda kristal oluşumunu tetikleyen faktörlerdir.

Halk dilinde kum dökme olarak değerlendirilen idrarda kristal bulunması genelde zararsız bir durumdur. Fakat bazı durumlarda ise idrarda kristalin tespit edilmesi ciddi problemleri işaret ediyor olabilir.

Özellikle idrarda kristali meydana gelmesi ile birlikte kişide Ateş yüksekliği, şiddetli karın ağrısı, idrarda kan görülmesi, yorgunluk, halsizlik, sarılık gibi problemlerin yaşanması idrar kristalinin ciddi bir sağlık sorunu haline getirmektedir.

idrar kristalleri idrar yoluyla atılan kimyasal maddelerin bir araya gelmesiyle meydana geldiği için farklı maddelerin kristali şeklinde görülebilir.

Bebeklerde de idrar kristali görülebilir. Bebeğin büyümesiyle birlikte su tüketmesi, böbreğinin gelişmesiyle birlikte idrar kristallerinin meydana gelmesinde son bulacaktır.

İdrar Kristali Çeşitleri

Ürik Asit Kristalleri: Ürik asit kristalleri idrarda en sık rastlanan kristal çeşididir. pH değerinin 5 ile 5.5 aralığında kristalleşme bilen ürik asit proteinlerinin vücutta parçalanması ile birlikte meydana gelmektedir. Meydana gelen ürik asit kristalleri Sarı, turuncu-kahverengi, renksiz kristaller olabilirler.

Kalsiyum Oksalat Kristalleri: Vücutta normal düzeyin üzerinde oksalat oluşumu sonucunda kalsiyum oksalat kristalleri oluşabilir. İdrar pH değerinin 6 ile 7 aralığında olması sonucunda renksiz olan kalsiyum oksalat kristalleri meydana gelmektedir.

Hippürik Asit Kristalleri: Ürik asit kristali ve kalsiyum oksalat kriterlerine göre idrarda nadir görünen kristal çeşididir. İdrarda tabakalar ve prizmalar halinde bulunan hippürik asit kristalleri berrak ve sarı - kahverengi renkte olabilirler.

Magnezyum Amonyum Fosfat Kristali: İdrar yolu enfeksiyonları sonucunda meydana gelen magnezyum amonyum fosfat kristalleri renksiz veya sarımtırak şeklindedirler.

Kalsiyum Karbonat Kristali: Pürüzsüz ve yuvarlak şekilde meydana gelen yapılara kalsiyum karbonat kristali denir.

Bilirubin Kristali: İdrarda görülen sarı renkli bu kristaller siroz, tifo, karaciğer kanserinden kaynaklı meydana gelen kristal çeşididir.

Kalsiyum Fosfat Kristalleri: Kronik sistit, prostat hipertrofisi, hipoparatiroidizm gibi rahatsızlıkların sonucunda idrarda kalsiyum fosfat kristallerine rastlanılabilir.

Amonyum Biürat Kristalleri: Dikenli veya küre şeklinde meydana gelen kristal çeşididir.

Kolesterol Kristalleri: İdrarın bekletilmesi, soğutulması, nefrotik sendrom gibi faktörlerin sonucunda meydana gelen kristal çeşitleridir.

Sistin Kristalleri: Genelde altıgen ve renksiz olan bu yapılar diğer kristal çeşitlerine göre daha büyük boyutta olurlar.

İndinavir Kristalleri: İndinavir kristalleri HIV tedavisinde kullanılan indinavir ilaçlarından kaynaklı olarak meydana gelen kristal çeşididir.

İdrar Kristallerinin Belirtileri Nelerdir?

İdrarda kristal bulunması genelde zararsız bir durumdur. Fakat bazı durumlarda ise idrarda kristalin tespit edilmesi ciddi problemleri işaret ediyor olabilir. İdrar kristalleri idrar yoluyla atılan kimyasal maddelerin bir araya gelmesiyle meydana geldiği için farklı maddelerin kristali şeklinde görülebilir. Bundan dolayı idrar kristalleri tek bir nedene bağlı olarak meydana gelmezler.

İdrar kristallerinin meydana gelmesi her zaman tehlikeli bir durum olarak değerlendirilmez. Fakat meydana gelmesinin altında yatan nedene göre ciddi sorunlar haline veya başka bir hastalığın komplikasyonu olabilmektedir.

İdrarda kristalin meydana gelmesi ile birlikte kişide ateş yüksekliği, şiddetli karın ağrısı, idrarda kan görülmesi, yorgunluk, halsizlik, sarılık gibi belirtilerin yanında kristalin böbrek taşından kaynaklı olarak meydana gelmesi sonucunda ise sık sık tekrar eden idrar yolu enfeksiyonları, şiddetli yan ağrıları, bulantı, kusma gibi belirtilerde meydana gelebilir.

İdrar Kristallerinin Nedenleri Nelerdir?

İdrar kristalleri tek bir faktörün etkisiyle meydana gelmez. Genel anlamda idrarda tuz konsantrasyonunun artışı, idrarda meydana gelen pH değişikliği, idrarın uzun süre bekletilmesi, susuz kalmak ve meydana gelen metabolik değişiklikler idrarda kristal oluşumuna sebebiyet verir.

İdrar kristalleri farklı çeşitte oldukları için meydana gelmeleri de farklı nedenlere bağlıdır.

Ürik asit kristali: Protein ağırlıklı diyetlerin sonucunda ürik asit kristalleri görülebilir. Bu faktörün dışında kişinin gut hastalığına yakalanmış olması, daha önce kemoterapi görmüş olması, böbrek taşı oluşumu, ateşli hastalıkların yaşanması gibi hastalıkların görülmesi ürik asit kristalinin oluşmasını sağlar.

Kalsiyum Oksalat Kriterleri: Vücutta normal düzeyin üzerinde oksalat oluşumu sonucunda kalsiyum oksalat kristallerinin oluşmasına sebebiyet verir. Özellikle oksalik asit yönünden zengin gıda tüketimi, akciğer hastalıkları, gereğinden fazla c vitamini tüketimi kalsiyum oksalat kristalleri ne sebep olabilirler.

Magnezyum Amonyum Fosfat Kristali: idrar yolu enfeksiyonları sonucunda meydana gelen idrar kristali çeşididir.

Kalsiyum Karbonat Kristali: Kalsiyum yönünden zengin olan gıdaların gereğinden fazla tüketilmesi sonucu meydana gelen kristal çeşididir.

Bilirubin Kristali: idrarda görülen sarı renkli bu kristaller siroz, tifo, karaciğer kanserinden kaynaklı meydana gelen kristal çeşididir. Karaciğer rahatsızlığının bir komplikasyonundan kaynaklı olarak meydana gelebilir.

Kalsiyum Fosfat Kristalleri: Kronik sistit, prostat hipertrofisi, hipoparatiroidizm gibi rahatsızlıkların sonucunda idrarda kalsiyum fosfat kristalleri oluşabilmektedir.

Amonyum Biürat Kristalleri: İdrarın sık sık ve gereğinden fazla bekletilmesi sonucunda oluşabilen kristal çeşididir.

Kolesterol Kristalleri: idrarın bekletilmesi, soğutulması, nefrotik sendrom gibi faktörlerin sonucunda oluşan kristal çeşididir.

Sistin Kristalleri: Genellikle genetik faktörlerden dolayı kişide görülen kristal çeşitleridir.

İndinavir Kristalleri: İndinavir kristalleri HIV tedavisinde kullanılan indinavir ilaçlarından kaynaklı olarak meydana gelen kristal çeşididir.

İdrar Kristali Teşhisi

İdrarda kan görülmesi, sık sık idrara çıkma isteği, idrar yapma esnasında ağrı hissinin meydana gelmesi, idrardan kötü koku gelmesi, mide bulantısı, sırtta ağrı hissi gibi şikayetler ile gelen hastalar ilk olarak idrar tahlili yaptırılması doktoru tarafından istenecektir.

Alınan idrar örneği mikroskop altında incelenerek idrarda kristalin var olup olmadığı tespit edilir. İdrarda tespit edilen kristalin türü ise bazı özel görüntülenme yöntemi ile bulunur. Tespit edilen idrar kristali türüne göre uygun tedavi yöntemi uygulanır.

İdrar Kristali Tedavisi

Genel olarak idrar kristallerinin meydana gelmesinin nedeni pH değişikliğidir. Bu faktörün dışında böbrek taşları ve metabolik hastalıklarda idrar kristalleri oluşmasına neden olabilmektedir.

İdrar kristallerinin meydana gelmesi her zaman ciddi bir sorun yaratmaya bilir. Fakat bazı durumlarda tehlikeli sonuçlar verebilmektedirler. Tedavi sürecinin başlamasıyla ilk olarak idrar kristalinin türü teşhis edilir. Daha sonra meydana gelen kristal türüne yönelik tedavi sürecine başlanır.

Ürik asit kristalleri: Ürik asit kristalleri bol su içilerek önlenebilir bir kristal çeşididir. Bunun dışında ürik asidi kristalinin meydana gelmesi kemoterapinin bir komplikasyonu olabileceği gibi ani ateşli rahatsızlıkların geçirilmesi, kronik nefrotik sendrom gibi rahatsızlıkların meydana gelmesi sonucunda oluşabileceği için tedavi sürecinde altta yatan sebep teşhis edilerek bu duruma yönelik tedavi adımları uygulanmalıdır.

Kalsiyum oksalat kristalleri: Ispanak portakal sarımsak domates gibi oksalik asit yönünden zengin yiyeceklerin aşırı tüketimi sonucunda kalsiyum oksalat kristalleri oluşmaktadır.

Kalsiyum oksalat kristali rahatsızlığı bulunan hastalar oksalik asit yönünden zengin olan besinlerin tüketilmesine dikkat etmeleriyle birlikte tuzu kullanımını sınırlamalılar. Bunun yanında bol tüketilmesi en önemli tedavi yöntemidir.

Magnezyum amonyum fosfat kristalleri: Magnezyum amonyum fosfat kristalleri idrar yolunda meydana gelen enfeksiyon sonucunda oluşur. Bundan dolayı tedavisi enfeksiyona yönelik antibiyotiklerin kullanılmasıdır.

Kalsiyum karbonat kristalleri: Klinik açıdan bir öneme sahip olmayan bu kristallerin meydana gelmesi sonucunda doktorunuz kalsiyum takviyesinin azaltılmasını ve günlük olarak yeterli miktarda su tüketilmesini önerecektir.

Bilirubin kristalleri: Bilirubin kristallerinin meydana gelmesi karaciğer hastalığına işaret ediyor olabilir. Yapılacak teşhis işlemi sonucunda karaciğere bağlı bir nedenden dolayı idrar kristali oluşmuş ise ilaç tedavisi uygulanır.

Sistein kristalleri: sistin kristalinin meydana gelmesi genetik faktörlerden kaynaklanmaktadır. Bundan dolayı net bir tedavisi olmasa da kristalin eritilmesi veya vücuttan uzaklaştırılması doktorunuzun reçete edeceği ilaçlarla mümkün hale gelebilir. Yapılacak egzersiz ve yürüyüşlerle birlikte dengeli beslenmek yeterli miktarda su tüketilmesi sistin kristalinin oluşma riskini azaltır.

İdrar Kristali Tedavi Edilmezse

Birçok sağlıklı insanın idrarında kristaller mevcuttur. Yeterli miktarda su tüketilmemesi sonucunda vücudun susuz kalarak veya idrarın sık sık bekletilmesi, pH değişikliği, tuz konsantrasyonu gibi faktörler idrar kristalini tehlikeli hale getirmektedir. Bu faktörün dışında bazı hastalıkların komplikasyonu olarak da idrar kristalleri meydana gelebilir.

Bu faktörleri göz önünde bulundursak idrar kristallerinin tedavi edilmemesi böbrek taşlarına neden olabilir. Karaciğer hastalığının komplikasyonu olarak da meydana gelebildikleri için teşhisi konulmayıp altta yatan sebebi belirlenmezse karaciğer hastalığının ilerlemesi ile de karşı karşıya kalınabilir.

İdrar Kristaline Ne İyi Gelir?

İdrar kristalleri idrarda görülebilecek seviyeye ulaştığında halk arasında kum dökmek olarak nitelendirilir. İdrar kristallerinin idrarda meydana gelmesi böbrek taşı oluşumunun habercisi olabilir. Bu durumdan kaynaklı olarak idrar kristallerinin oluşumunu engellemek böbrek ve idrar yolları için önemli olabilir.

Özellikle vücudun susuz bırakılmaması, günlük tüketilmesi gerekli olan suyun içilmesi, tuzlu gıdalardan kaçınılması, kristalin türüne göre diyet değişikliğinin yapılması idrar kristallerinin oluşmasını engelleyerek böbrek ve idrar yollarına iyi gelebilecek faktörlerdir.

İdrar Kristaline Ne İyi Gelmez?

İdrarda tuz konsantrasyonunun artışı, idrarda meydana gelen pH değişikliği, idrarın uzun süre bekletilmesi, susuz kalmak ve meydana gelen metabolik değişiklikler idrarda kristalin oluşumunu sağladığı için tuzun fazla tüketilmesi, vücudun susuz bırakılması idrar kristallerine iyi gelmez.

Bunların yanında siyah çay oksalat açısından zengin olduğundan kaynaklı, siyah çayın çok tüketilmesi idrar kristaline neden olabileceği için vücuda iyi gelmez.

Hayvansal kaynaklı proteinler, kırmızı erik vb besinlerin fazla tüketilmesi idrarın pH değerini azaltacağı kristallerin oluşmasına zemin hazırlayabilir. Bundan kaynaklı olarak hayvansal kaynaklı proteinler ve kırmızı erik, mürdüm eriği gibi besin ve meyvelerin aşırı tüketimi idrar kristallerine iyi gelmez.

İdrar Kristalleri için Hangi Doktora Gidilir?

İdrarda kristalin oluşması çoğu zaman tehlikeli bir durum belirtmez. Fakat kristalin oluşmasıyla birlikte kişinin idrarında kan görülmesi, şiddetli karın ağrısı, yüksek ateş, yorgunluk halsizlik, sarılık gibi belirtilerin meydana gelmesi idrar kristali rahatsızlığını ciddi bir sağlık sorunu haline getirebilir.

Bu tür belirtilerin yaşanması sonucunda en yakın hastanenin üroloji bölümünde bulunan üroloji uzmanına muayene olunmalıdır.