Kalın Bağırsak Hastalıkları

Kalın Bağırsak Hastalıkları Nedir?

Kalın bağırsaklar ince bağırsaklardan sonra gelen bölüm olup anüsle sonlanmaktadır ve ortalama 1,5 ila 2 m arasındadır. Kalın bağırsak yapısı anatomik olarak rektum, çekum ve kolon kısımlarından meydana gelmekle beraber asıl görevi sindirilmiş gıda maddelerindeki suyu ve tuzu emerek geri kalan posa yapısını anüse iletmektir. Kalın bağırsaklarda ortaya çıkan hastalıkları birçok nedene bağlı ortaya çıkabilmektedir.

Kalın Bağırsak Hastalıkları Nelerdir ?

Kalın bağırsaklar rektum, çekum ve kolon olmak üzere 3 kısımdan oluşan bir organ yapısıdır. İnce ve kalın bağırsaklarda görülen hastalıklar bu kısımlarda anormalliklere yol açarak ortaya çıkmaktadır. Kalın bağırsak hastalıkları isimleri şu şekilde sıralanabilir ;

• Kolit: Kolit hastalığı ince bağırsak yapısının sonlanmasından itibaren kalın bağırsak yapısının tamamının ya da bir bölümünün iltihaplanması ile oluşan bir bağırsak hastalığıdır. 
• Bağırsak Tıkanması: Bağırsak tıkanmaları kalın ve ince bağırsak yapılarının iç içe girmesi ile, bağırsakların oluşan fıtık kesesi içinde sıkışıp boğulması ile, bağırsak yapılarının tümör ile tıkanması ile ya da gaz ve dışkıların dışarı çıkamaması sonucu ortaya çıkabilen hastalıklar durumudur.
• Spastik Kolon: Spastik kolon hastalığı kişilerde meydana gelen çevresel ve duygusal etkenler sonucunda sinir sisteminde meydana gelen bozulma sonucunda ortaya çıkan bir hastalıktır. Spastik kolon hastalığı halk arasında strese bağlı bağırsak hastalıkları ya da psikolojik bağırsak hastalıkları olarak da bilinebilmektedir.
• Crohn Hastalığı: iltihabi bağırsak hastalıkları olarak ifade edilebilen chron hastalığı bağırsaklarda gözlenen inflamatuvar bağırsak hastalıklarının kalın bağırsaklarda görülen formdur. Crohn hastalığı iltihaplı bir bağırsak hastalıklarından biri olmakla birlikte hastalarda ağız bölgesinden anüs bölgesine kadar tüm sindirim sistemi organ yapılarını tutabilen iltihabi lezyonların görülebildiği bir hastalıktır tipidir.
• Kolon ve Rektum (Kolorektal) Kanseri: Hastalarda ortaya çıkabilen kolon ve rektum kanserleri sıklıkla kolon ve rektum bölgelerinde oluşum gösteren tümöral yapılardan kaynaklanmaktadır. 
• Rektal Prolapsus: Rektal prolapsus hastalığı rektumun tüm katmanları ile birlikte anüsten sarkması sonucunda oluşan hastalıktır. 
• Anal İnkontinans: anal kanal olarak tariflenen bölgede bulunan ve çıkışı çember şeklinde saran sfinkter (kas yapısı) yapısının kesilmesi ya da bu bölgenin sinirsel uyarımını sağlayan sinirin harabiyeti sonucunda ortaya çıkan bir durumdur.
• Proktit: Proktit rektumda gerçekleşen inflamasyonu ve tahrişi ifade eden bir hastalık durumudur. 
• Anorektal Abse: anal kanalın derinliklerinde bulunan kriptlerin (kese yapısı) iltihaplanması sonucu ortaya çıkan bir hastalık halidir. Perianal abse anorektal abseler içinde en sık gözlenen abse türüdür ve hastalarda anal bölgede şiddetli ağrılara neden olur.
• Divertikül: içi boş bir organ yapısının duvarından dışarıya doğru cep şeklinde genişlemiş bir kese ya da balonlaşma şeklinde çıkıntı oluşturan mukozal yapılardır. Eğer bir divertikül organ duvar yapısının tüm katmanlarını içeriyorsa gerçek divetikül olarak adlandırılmaktadır. Kalın bağırsak diveritküllerinden gerçek olanlar sağ kolonda daha sık gözlenmektedir.
• Volvulus: hava ile şişmiş barsak segmentinin kendi etrafında saat yönünde dönmesi ya da saat yönünün tersinde dönmesi durumuna volvulus denilmektedir. Volvulus kalın bağırsak parçalarından en sık sigmoid kolonda gözlenmektedir. 

Kalın Bağırsak Hastalıkları Belirtileri Nelerdir?

Bağırsak hastalıkları sıklıkla hastaların geçirdiği ameliyata ya da yapışıklığa bağlı tıkanıklık durumları, bağırsakta gözlenen inflamatuar durumlara bağlı gelişen hastalıklar ve bağırsağın iskemisine (kanlanma eksikliği) bağlı hastalıklardır. Hastalarda görülen bu hastalıklar neticesinde birçok semptom ortaya çıkabilmektedir. Gözlenen bu belirtiler bazı hastalık tiplerinde aniden ortaya çıkabilen ve hastalarda acil müdahileler sebebiyet veren durumlar oluşturmaktadır. Kalın bağırsak hastalıkları belirtileri şu şekilde sıralanabilir ;

• İshal, 
• Karın ağrısı, 
• Bağırsak krampları, 
• Kabızlık,
• Kramp tarzı ağrı,
• Dışkıda kan gözlenmesi,
• Ateş, 
• Halsizlik ve yorgunluk,
• Ciltte ve gözde sararmalar meydana gelmesi, 
• Bulantı ve kusma, 
• İstemsiz kilo kaybı, 
• Dışkının renginin normalden farklı olması, 
• Ciltte kızarıklar meydana gelmesi, 
• Gaz ve kaka çıkışının olmaması
• Taşikardi
• İdrar çıkışında azalma
• Hipotansiyon
• Kanama
• Mineral dengesinde bozukluk
• Anal akıntı  

Kalın Bağırsak Hastalıkları Nedenleri (Risk Faktörleri) Nelerdir?

Kalın bağırsakta meydana gelen patolojik durumlara bağlı olarak  kalın bağırsak hastalıkları meydana gelmektedir. Kalın bağırsak hastalıklarının birçok dış etkenler sebebiyle oluşabileceği gibi doğumsal olarak da gelişebilmektedir. Tüm bunlarla birlikte kalın bağırsak hastalıklarına neden olabilecek durumlar şu şekilde sıralanabilir;

• İntestinal Lümeninin Obstrüksiyona Uğraması: İntestinal lümenin obstrüksiyona uğraması tümör, safra taşı ileusu, taşlaşmış dışkı, saç yutulması sonucunda bağırsaklarda birikip yumak oluşturması gibi çeşitli nedenlere bağlı olarak gelişmekte ve kalın bağırsak hastalıklarına yol açmaktadır.
• Yapılan Cerrahi girişimler: Hastalara uygulanan karın içi cerrahi girişimler neticesinde bağırsaklarda fistül, daralma, divertikül ve fıtıklaşma gibi çeşitli hastalıklar gelişebilmektedir.
• Kemoterapi ve Radyoterapi Tedavisi: Birçok hastalık durumlarında hastalara uygulanabilen tedavi yöntemlerinden olan kemoterapi ve radyoterapi hastalarda kalın bağırsak hastalıklarının gelişimine neden olabilmektedir.
• Tütün ve Tütün Ürünleri Kullanımı: sigara, puro ve benzeri tütün ve tütün ürünleri kullanımı birçok hastalıkta olduğu gibi kalın bağırsak hastalıklarının da oluşumunda başrolde yer almaktadır.
• Karın Zarı İltihabı Gelişimi (Peritonit): Karın zarlarında iltihaplanma görülmesi hastalarda kalın bağırsak hastalıklarının da oluşumuna neden olabilmektedir.
• Karın Travması: Hastaların maruz kaldığı karın travmaları ince ve kalın bağırsakları etkileyerek çeşitli semptomlar oluşturmakta, ince ve kalın bağırsak hastalıklarının da oluşumuna neden olabilmektedir.
• Bağırsak İskemisi: Kalın bağırsağın iskemisi (kanlanma eksikliği) kalın bağırsağı beslenmesinde ve emilen besinleri kana verilmesinde problemler yaratarak kalın bağırsak hastalıklarının da oluşumuna neden olabilmektedir.
• Genetik Yatkınlık: yapılan çalışmalar neticesinde bazı kalın bağırsak hastalıklarının oluşumunda genetik yatkınlığın bulunduğu ve bu genetik yatkınlığın genetik bağırsak hastalıklarının gelişimine neden olduğu belirlenmiştir.
• İlaç ya da Yasaklı Madde Kullanımı: Bazı hastalarda kalın bağırsak hastalıklarının gelişmesinde ilaç ya da yasaklı madde kullanımı da sebep olarak gösterilmektedir. Kişilerin kullandığı antikolinerjik ilaçlar ve morfin gibi maddeler bağırsak hastalıklarının da oluşumuna neden olabilmektedir.
• Arter Embolisi: Superior mezenterik arter de emboli oluşumu hastalarda kalın bağırsak hastalıklarının oluşumuna neden olabilmektedir.
• Arter Trombozu: Superior mezenterik arter de trombozu durumunun oluşumu hastalarda kalın bağırsak hastalıklarının oluşumuna neden olabilmektedir.
• Gelişen Alerjik Durumlar: Anne, baba ya da akrabada ince bağırsaklarla alakalı alerji öyküsünün bulunması veya bebeklik çağında gelişen alerjik durumlar kişilerde kalın bağırsak hastalıklarının oluşmasına neden olabilmektedir.

Kalın Bağırsak Hastalıkları Teşhisi

Genel cerrahi ve Dahiliyenin gastroenteroloji bölümleri kişilerde ortaya çıkan kalın bağırsak Hastalıklarının teşhis ve tedavisini gerçekleştirmektedir. Hekim teşhis amacıyla şu yöntemlere başvuruda bulunabilmektedir;

• Anamnez: Anamnez hastanın şikayetlerini dile getirmesi durumudur. Hasta hekime başvuruda bulunduğunda hekim hastada ishal meydana gelmesi, kramp tarzında karın ağrısı olması, bağırsak krampları, kabızlık, dışkılama esnasında tuvalette kan gözlenmesi, ateşlenme, halsizlik ve yorgunluk, ciltte ve gözde sararmalar meydana gelmesi, bulantı ve kusma, istemsiz kilo kaybı oluşması, dışkının renginin normalden farklı olması, gaz ve kaka çıkışının olmaması gibi mide ve bağırsak hastalıkları belirtileri olup olmadığını dinleyip not ederek teşhis yöntemlerin ilk basamağını gerçekleştirmektedir. Ayrıca hekim hastanın aile öyküsünü, akraba evliliği mevcudiyetini ve ailede devamlı hastalık olup olamadığı gibi durumları da anamneze eklenir. Ardından hekim fizik muayeneye geçer.
• Fizik Muayene: Fizik muayenede hastanın ateşi, solunum sayısı, nabzı, tansiyonu, kanındaki oksijen saturasyonu (doygunluğu) değerleri not edilir. Ardından hekim hastanın boyu ve kilosu da ölçülerek not edilir. Bunun dışında hekim hastanın ;
• Genel duruma bakar ve ekstremite (el – ayak) muayenesi ile şişlik ve hassasiyet durumunu inceler,
• Herhangi bir cilt döküntüsü ya da başka cilt bulgusu olup olmadığını, ödemini
• Detaylı baş – boyun muayenesini yapar,
• Batın (karın) muayenesi ile karaciğer ve dalakta büyüme var mı bakar,
• Lenf düğümlerinde herhangi bir büyüme olup olmadığını inceler,
• Akciğer seslerini ve solunumu dinler,
• Karın üstüne stetoskopu koyarak bağırsak hareketlerini dinler,
• Kalp seslerini dinledikten sonra laboratuvar tetkiklerine geçer.
• Laboratuvar Tetkikleri: Laboratuvar tetkiklerinde ise hastadan kan, idrar, kemik iliği kültürleri alınır ve beyin – omurilik sıvısı incelemesi yapılır. Laboratuvarda hastanın kan hücresi değerleri, protein ve kan şekeri seviyesinin yanı sıra, böbrek fonksiyon göstergeleri, mineral düzeyleri, enfeksiyon varlığına dair antikor mevcudiyeti ya da yokluğu değerlendirilir. Yapılan diğer kültür testleri ile hastalık sebebi belirlenmeye çabalanır.
• Radyolojik Görüntüleme: Radyolojik görüntüleme yöntemlerinde hekimler hastalarda gözlenen hastalık durumunun tanı ve tedavisinin yapılabilmesi için radyasyon, yüksek frekanslı ses dalgaları, ya da manyetik alan kullan çeşitli görüntüleme aletlerini kullanarak hastalığı tespit etmeye çalışmaktadır. Hekim radyolojik görüntülemede ;
• Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR): Bu yöntem, manyetik alan kullanarak görüntünün oluşturulduğu bir görüntüleme yöntemidir. Fizik muayene ve Laboratuvar sonuçlarıyla tam anlaşılamayan durumlarda veya ek bir hastalık varlığını mevcudiyetini saptamak ve ayırıcı tanı yapmak için kullanılabilir. Bu görüntüleme yöntemiyle kalın bağırsak hastalıkları oluşumunun teşhisi konulabilir.
• Bilgisayarlı Tomografi (BT): Kalın bağırsak hastalıkları teşhisinde abdominal bilgisayarlı tomografi kullanılmaktadır. Kalın bağırsak hastalıkları teşhisinde kullanılan abdominal bilgisayarlı tomografinin hastalıkların teşhisinden en önemli katkısı özellikle kanser durumlarında yapılacak olan evrelemenin yapılabilmesini sağlamaktır. Abdominal bilgisayarlı tomografi sayesinde kanserlerin metastaza uğrayıp uğramadığı, lenf nodlarını tutup tutmadığı ve kalın bağırsağın nerelerini etkilediği gözlemlenebilmektedir.
• Pozitron Emisyon Taraması (PET): Kalın bağırsak hastalıklarında kullanılan pozitron emisyon taraması sayesinde birçok kalın bağırsak hastalığı tespit edilebilmektedir.  Pozitron emisyon taramasında hastaların kanına radyoaktif özellikleri bulunan bir şeker verilmektedir. Kana verilen bu şeker hücreler tarafından kullanılır. Eğer bir hücre grubunda aşırı büyüme durumu mevcutsa o hücre grubu diğerlerine oranla daha fazla radyoaktif şeker tüketimi gerçekleştirmektedir. bu hücre grubunda oluşan radyoaktivite alanları pozitron emisyon taramasına özgü kamera çeşitleri ile tespit edilerek görüntülenebilmekte ve hastalığın hangi bölgede olduğu bulunabilmektedir.
• Ultrasonografi (USG): Ultrasonografi ses dalgaları kullanılarak görüntünün oluşturulduğu bir görüntüleme yöntemidir. 
• Kolonoskopi: Kolonoskopi hekimin gerekli gördüğü durumlarda kullandığı on iki parmak bağırsağı ve kalın bağırsağı incelediği tetkik yöntemlerinin genel adıdır. Bu yöntemle hekim hastanın ince bağırsak ve kalın bağırsak hastalıklarını detaylı bir şekilde kamerayla görebilmekte ve herhangi bir fıtıklaşma var mı yok mu görebilir. 
• Direkt Karın Grafisi: Kalın bağırsak hastalıklarında kullanılan direkt karın grafisi ile hastalara herhangi bir kontrast madde verme ihtiyacı duymadan X – ışınları yardımıyla karın bölgesinin görüntüsü röntgen filmi yardımıyla tespit edilebilmektedir. Hastalarda meydana gelebilecek çeşitli kalın bağırsak sorunlarında ilk başvurulabilecek yöntemlerden biridir. 
• Biyopsi: Yapılan diğer tanı tetkikleri sonucunda kalın bağırsak hastalıkları sebep olan asıl sebep teşhis edilemediyse hekimler şüpheye düşüp buralardan biyopsi isteyebilirler. Biyopsi aracılığı ile alınan küçük doku örnekleri değerlendirilerek nodülün kötü ya da iyi huylu olup olmadığı araştırılır.  Bu yüzden biyopsi kalın bağırsak hastalıkları sık kullanılan tanı yöntemlerinden biridir.

Kalın Bağırsak Hastalıkları Tedavisi

Kalın bağırsak hastalıkları ve tedavileri; kalın bağırsak hastalığına yol açan etkenlerin bulunup bu etkenlere yönelik tedavi uygulanması ile yapılmaktadır. Kalın bağırsak hastalıkları tedavisinde laparatomi, nazogastrik dekompresyon (sonda takılması), sıvı elektolit düzenlenmesi; steroid antibiyotik, immünmodülator tedavi uygulanması ve biyomedikal tedavi gibi çeşitli medikal tedavi yöntemlerle yapılabilmektedir. Ayrıca kalın bağırsak hastalıklarında cerrahi ve radyoterapi de çok sık uygulanan tedavi yöntemleri arasında yer almaktadır.

Hastalar ayrıca hekimlerin önerisi dahilinde bağırsak hastalıklarında beslenmesine önem vermeli ve buna uygun bir beslenme programı uygulamalıdır. Bu sayede hastalık tedaviye daha erken yanıt verebilmektedir.

Kalın bağırsak hastalıkları bitkisel tedavisi seçeneklerinin hekimlere danışmadan hastaların kendilerine uygulaması hastalar için problemler yaratabilmektedir. Bu sebeplerle kişide teşhis edilen hastalığın tedavisini gerçekleştirmek amacıyla kulaktan dolma bitkisel tedavi yöntemlerine güvenilmemeli ve mutlaka bir hekime danışılmalıdır.

Kalın Bağırsak Hastalıkları Tedavi Edilmezse Ne Gibi Komplikasyonlara Yol Açar?

İnsanlarda ortaya çıkabilen birçok kalın bağırsak hastalığı tipi bulunmaktadır. Bu tespit edilebilen kalın bağırsak hastalıklarına da neden olabilen birçok faktör tespit edilmiştir. Eğer kalın bağırsak hastalıklarında gerekli uygun görülen tedavi yapılmaz ise hastalar için mortal (ölümcül) olabilecek komplikasyonların ortaya çıkması işten bile değildir.

Bunun dışında kalın bağırsak hastalıklarının tedavisi yapılmaz ise hastalarda karın ağrısı, bağırsak krampları, kabızlık, halsizlik ve yorgunluk, ciltte ve gözde sararmalar meydana gelmesi, istemsiz kilo kaybı, taşikardi (kalp atımında artma), idrar çıkışında azalma, hipotansiyon, kanama ve mineral dengesinde bozukluk artarak devam ederek hastaların hayat kalitelerini oldukça düşürecektir.

Kalın Bağırsak Hastalıkları Ameliyatı

Kalın bağırsaklar insan sindirim sisteminde bulunan temel organlardan biri olup kişilerin tükettiği gıda maddelerdeki su ve minerallerin emilim işlevlerinin gerçekleştirilip kana verildiği ana merkezdir. Kalın bağırsakların bu görevine ek olarak içerdiği yararlı bakteriler sayesinde birçok çeşitli görevi bulunmaktadır. Bu sebeplerle kalın bağırsak hastalıklarının insan yaşamı için tedavisi elzemdir. Kalın bağırsak hastalıklarının tedavisinde cerrahi uygulamalar çok sık bir şekilde yapılmaktadır.

Kalın bağırsak hastalıkları cerrahi tedavileri arasında hastalıklara göre değişebilmekle birlikte laparotomi (karnın açılarak bakılması ve tedavi yapılması), cerrahi drenaj (sıvı boşaltılması) ve cerrahi rezeksiyon ( bir organın tamamını ya da bir bölümü çıkarma) ile çeşitli ameliyat teknikleri uygulanarak yalnızca kalın bağırsak hastalıklarının tedavisi değil ince bağırsak hastalıklarının da tedavisi yapılmaktadır.

Gebelikte Bağırsak Hastalıkları

Kalın bağırsak hastalıklarının gebelik döneminde ortaya çıkması ya da daha önceden tedavi edilmiş kalın bağırsak hastalıklarının nüks (tekrarlaması) etmesi hamilelik döneminde gözlenebilecek durumlardır. Bu hastalıklardan bir olan crohn hastalığında eğer gebelik öncesinde gerekli tedavi uygulanmış ise bebeklerde sorun meydana gelmemektedir. Ancak crohn hastalığı anne adaylarında gebelik sürecinde tekrarlayabilmekte ve bebek üzerinde sıkıntılı sonuçlar yaratabilmektedir. Bu sebeple gebelerde erken doğum sorunu ortaya çıkabilmekte ve prematur bebekler (erken doğmuş) meydana gelebilmektedir.

Ortaya çıkabilen bu durumlarda hekimler anne adayının ve bebeğin sağlık durumlarına göre değerlendirme yaparak en uygun tedavi yöntemini uygulayabilmekte gerekirse semptomatik tedavi uygulayıp hastanın doğum sonrası gereken tedaviyi almasını sağlamaktadır.

Bebek ve Çocuklarda Bağırsak Hastalıkları

Bebek ve çocuklarda da aynı diğer yetişkinlerde olduğu gibi semptomlar vererek gelişen kalın bağırsak hastalıkları oluşabilmektedir. Bebek ve çocuklarda kalın bağırsak hastalıkları geliştiği takdirde hastalığın teşhis ve tedavisini çocuk cerrahisi bölümü üstlenmektedir. Bebeklerde kalın bağırsak hastalıkları belirtileri aynı yetişkinlerde olduğu gibi semptomlar vermektedir. 

Çocuk cerrahisi uzmanı nedeni doğumsal kalınbağırsak hastalıkları anomalileri olabileceği gibi sonradan da ortaya çıkabilen kalın bağırsak hastalıkları durumunda hastalara yetişkinlerde olduğu gibi tedavi seçeneklerinden en uygun tedavi seçeneğini tedavi dozlarını da ayarlamak suretiyle bebek ve çocuklar için uygulayabilmektedir.

Kalın Bağırsak Hastalıklarında Hangi Doktora Gidilir?

 Kalın bağırsak hastalıkları ile asıl olarak ilgilenen hastalıkların tanı ve teşhisini yapıp tedavi eden ve hastaların takiplerini sağlayan Genel Cerrahi bölümü ve Dahiliye bölümünün Gastroenteroloji dalı olmak üzere iki bölüm ilgilenmektedir.

Hastalarda İshal, karın ağrısı, bağırsak krampları, kabızlık, kramp tarzı ağrı, dışkıda kan gözlenmesi, ateş, halsizlik ve yorgunluk, ciltte ve gözde sararmalar meydana gelmesi, bulantı ve kusma, istemsiz kilo kaybı, dışkının renginin normalden farklı olması, ciltte kızarıklar meydana gelmesi, gaz ve kaka çıkışının olmaması, taşikardi, idrar çıkışında azalma, hipotansiyon, kanama ve anal akıntı gibi semptomlar varlığında hastaların mutlaka Genel Cerrahi uzmanı hekime ya da Dahiliye bölümünün Gastroenteroloji uzmanı gibi bağırsak hastalıkları uzmanı hekimlere görünmesinde fayda vardır.