LDH Yüksekliği

LDH Yüksekliği Nedir?

LDH yani laktat dehidrojenaz dokularda bulunan ve enerji ihtiyacını karşılamak için glikozun parçalanması sırasında rol alan enzimlerden birisidir. Ara basamakta oluşan laktatı parçalayarak enerji metabolizmasına katkıda bulunur. 

LDH, hemen hemen tüm hücrelerde ve dokularda yer alan bir enzimdir. Hücresel bir hasar olduğunda LDH hücrelerden çıkarak kana karışır ve kanda düzeyleri yükselir. bu açıdan organ hasarıyla ilgili ipucu vermede, hasarın derecesinin tespitinde önemlidir.

LDH enzim düzeylerinin normal değerleri:

• 0 ve 1 aylık bebeklerde 225-600 U/L
• 1 ve 12 ay arası bebeklerde 100-400 U/L
• 1 ve 3 yaş bebeklerde 100-300 U/L
• 4 ve 18 yaş arası kişilerde 100-250 U/L
• Yetişkin kadınlarda 90-250 U/L
• Yetişkin erkeklerde 90-240 U/L

LDH enziminin 5 izoformu vardır. Bulunduğu organa göre LDH enziminde yapısal farklar vardır ve yükselen LDH tipine göre hangi organda hasar olduğu tespit edilebilir.

• LDH1: Kalp ve böbreklerde bulunan LDH tipidir. Kan değerlerinde LDH1 düzeyinin yüksekliği bu organlarla ilgili uyarıda bulunur.
• LDH2: Eritrositlerde yani kırmızı kan hücrelerinde bulunan LDH tipidir. LDH2 düzeyinin yüksekliği kan hücreleriyle ilgili bir hasar olduğu konusunda uyarıda bulunur.
• LDH3: Akciğerlerde bulunan LDH formudur. Kanda LDH3 düzeylerinin yüksek çıkması akciğerlerde bir hasar olduğunun göstergesidir. Pankreasta da bulunduğu için yüksekliği pankreas hastalıklarını düşündürmelidir.
• LDH4: Böbreklerde LDH1 ile birlikte LDH4 de varlığını gösterir. lenf nodları, lökositler yani beyaz kan hücrelerinde de bulunur. LDH4 yüksekliği bu yapılarda bir sorun olduğunun habercisidir.
• LDH5: Karaciğer ve kaslarda bulunan LDH alt tipidir. Bu enzim tipinin yüksekliği karaciğer veya kasta harabiyetin varlığı hakkında bilgi edinmeye yardımcı değerli bir enzimdir. Karaciğer hasarında bu enzim ile birlikte ALT, AST düzeyleri de kontrol edilmelidir.

LDH Yüksekliği Belirtileri Nelerdir?

LDH enzimi hemen hemen birçok doku ve organda yaygın şekilde bulunan metabolik bir enzimdir. Bu enzim, hücrelerde hasar, patlama, yaralanma olduğunda hücrelerden sızar ve kana karışır. 

Kan analizinde LDH değerlerinin yüksek olduğu saptanır. Hücresel hasarın boyutuna göre enzim düzeylerinde yükselmenin şiddeti değişkendir. Hasarın bulunduğu dokuya/ organa göre oldukça değişken ve spesifik olmayan belirtiler görülür.

Kalp krizi geçiren bir kişide hücresel hasara bağlı olarak LDH enzim düzeyleri yükselir. Aynı zamanda karaciğer hastalıklarına bağlı olarak da LDH yükselir ve kişide karın ağrısı, bulantı- kusma, iştahsızlık, sarılık, kaşıntı gibi karaciğer rahatsızlıklarında ortaya çıkan yaygın belirtiler görülür.

Böbrek hastalıklarından kaynaklanan LDH yüksekliğinde kişide böbrek hastalığının tipine bağlı olarak idrar yapamama, bel ağrıları, kanlı idrar, idrar yaparken yanma, ağrı, böbrek yetmezliğine bağlı genel semptomlar görülebilir.

Akciğer hastalıklarında da akciğerdeki hücrelerde hasara bağlı olarak LDH salınımı gerçekleşir ve kanda düzeyi artar. Bu da hastalığın tipine bağlı olarak değişebilen belirtiler gösterebilir. Öksürük, nefes darlığı, sıkışma hissi, göğüs ağrısı, kanlı balgam gibi yaygın belirtilerle kendini gösterebilir.

Kan hücrelerinde de LDH enzimi vardır ve bu hücrelerin yıkımında kanda LDH enzim değerleri yükselir. 

Kan hücrelerinden kaynaklanan LDH yüksekliğinde eritrosit yıkımı akla gelir ve hastada eritrosit yıkımının neden olduğu anemi belirtileri görülür. Yorgunluk, halsizlik, iştahsızlık, çabuk yorulma gibi kansızlık/anemi belirtileri görülebilir.

Diğer belirtiler:

• Yorgunluk/ halsizlik
• Çabuk yorulma
• Karın ağrısı, bulantı/kusma
• İştahsızlık
• Kas ağrıları
• Baş ağrısı
• Nefes darlığı
• Göğüs ağrısı
• Göğüste sıkışma hissi
• Öksürük/ balgam
• İdrar yapma problemleri
• Bel ağrısı
• Sarılık

LDH Yüksekliği Nedenleri Nelerdir?

LDH enzimi beyaz ve kırmızı kan hücresi, karaciğer, kalp, böbrek, beyin, akciğer, kas, testis ve daha birçok dokuda bulunan, enerji metabolizmasında görev alan bir enzimdir. 

Bu dokulardan herhangi birinde meydana gelen hücresel hasar sonucu, LDH hücrelerden sızarak kana karışır ve kanda LDH düzeyleri yükselir. LDH enziminin 5 izoformu vardır ve kanda yükselen tipine göre kaynaklandığı organ hakkında yorum yapılabilir. 

Aynı zamanda LDH düzeyinde artışın şiddeti de hücresel hasarın derecesi hakkında yorum yaptırır.

LDH1 enzimi kalp ve böbreklerde bulunan LDH alt tipidir. Bu enzimin yükselişi geçirilmiş kalp krizini veya böbreklerdeki hasarı gösterir. LDH1 enzimi kalp krizi sonrası 24-48.saatlerde yükselir. 

Bunun dışında kalp yetmezliği ve çeşitli kalp hastalıklarında da düzeyi yükselir. böbrek hastalıklarında da kan düzeylerinde yükselme saptanır.

LDH2 enzimi eritrosit yani kırmızı kan hücrelerinde bulunan formudur. Bu enzimdeki yükseklik eritrositlerde meydana gelen yıkımın habercisidir. Bunun sonucunda kişide anemi tablosu gelişir. Kan hücrelerinin yıkımına neden olan durumlar araştırılmalıdır. 

LDH3 enzimindeki yükseklik akciğer hasarını işaret eder. Akciğerlerde infarkt, tümöral  yapının varlığı, intestinal akciğer hastalıkları ve daha birçok akciğer hastalığında LDH3 enzim düzeyleri artar.

LDH4 lenf nodları ve lökositlerde bulunan bir enzimdir. Bu enzimdeki yüksekliğin nedenleri; lösemi, lenfoma, lenf kanseri, lenf metastazı, enfeksiyoz mononükleoz gibi çeşitli hastalıklar olabilir.

LDH5 karaciğer ve kaslarda bulunan alt tiptir. Bu enzimin yüksekliği karaciğer hastalıklarını işaret etmekle birlikte kas distrofisi gibi çeşitli kas hastalıklarını da işaret edebilir. 

Hastalık dışında kullanılan ilaçlar da karaciğerde enzim düzeylerinin yüksekliğine neden olabilir.

Aspirin, narkotik ilaçlar, prokainamid, anestezide kullanılan ilaçlar karaciğer enzim düzeylerini yükseltir. Aynı zamanda alkol alımı da karaciğerde yıkımına bağlı olarak LDH enzimi yüksekliğine neden olabilir. 

LDH ile birlikte AST/ ALT ve ALP enzimlerinin düzeylerine de bakılmalıdır.

LDH düzeyleri, egzersiz sonrası da yükselebilir. Bazı kişilerde soğuk havalarda yüksek bulunabilir. Bu durum ciddi değildir, fizyolojik bir olaydır ve kendiliğinden düzelir.

Kemoterapi tedavisi esnasında yüksek LDH düzeyleri, tedaviye yanıtın iyi olduğunu gösterir.

LDH yüksekliği nedenleri:

• Karaciğer hastalıkları
• Pankreatit
• Kas hastalıkları/ kas zedelenmeleri
• Egzersiz
• Kemik kırıkları
• Serebrovasküler hastalıklar ve inme
• Menenjit
• Kalp yetmezliği, kalp krizi
• Akciğer hastalıkları
• Pnömoni
• Lösemi / lenfoma
• Kanser
• Anemiler
• İlaç kullanımı
• Alkol kullanımı
• Enfeksiyonlar

LDH Yüksekliği Teşhisi

LDH yüksekliği tanısı, hastadan alınan kanın biyokimya laboratuvarında incelenmesi ile tespit edilir ve altta yatan hastalık araştırılmaya başlanır. 

Hastanın şikayetleri, fizik muayene bulguları, görüntüleme yöntemleri ile elde edilen bilgiler, LDH enzimi ile birlikte yükselen veya düşüş gösteren enzimler veya belirteçler varlığında neden saptanır ve uygun tedaviye başlanır.

• Hastanın öyküsü: Hastadan alınacak öyküde, şikayetlerin lokalizasyonu, sıklığı, süresi, belirli ve alkol kullanımı detaylı bir şekilde sorgulanmalıdır.
  
• Fizik muayene: Hastanın şikayetlerine yönelik fiziki inceleme yapılır. Karın muayenesi, göğüs ve eklem muayenesi, kas iskelet sistemi muayenesi, nörolojik muayene belirtilere göre yapılır.
  
• Kan analizi: Hastanın kolundan alınan kan biyokimya laboratuvarına incelenmek üzere gönderilir. LDH düzeyleriyle birlikte çeşitli enzimlerin düzeyleri, belirteç düzeyleri , kan hücre sayımı gibi çeşitli tetkikler ile detaylı bir kan analizi yapılır ve raporlanır.
  
• Görüntüleme yöntemleri: Hastanın şikayetlerine ve kan analizine göre çeşitli görüntüleme yönteminden faydalanılabilir. Hastada semptomlara göre, kas iskelet hastalıklarında röntgen, beyin hastalıklarında MRI/BT, karın organlarındaki şikayet ve şüphelerde ultrasonografi gibi hastalık bulgusu verebilecek yöntemler kullanılarak hastalık teşhis edilmeye çalışılır.
  
• Kültür: Belirti ve bulgular eşliğinde enfeksiyondan şüphelenilen durumlarda ilgili organla ilgili balgam, idrar, kan, BOS sıvısı kültürü yapılır. Etken mikroorganizmanın görülmesi durumunda tanı konmuş olur.
  
• İdrar analizi: Hastanın böbreği ilgilendiren şikayetlerine yönelik böbrek hakkında bilgi edinmek için idrar analizi yapılır. İdrarda protein kaçağı, kan bulunması, elektrolit dengesi, idrarın pH’sı gibi böbrekle ilgili bilgi verecek detaylar incelenir.
  
• Bronkoskopi: Akciğer hastalıklarında tanıya yardımcı olabilecek bir yöntem olan bronkoskopi ile ucunda kamera bulunan ağızdan gönderilen bir cihaz ile akciğerlere ulaşılır ve hasar aranır, tespit edilir. Gereken durumlarda bu şekilde biyopsi alınarak patoloji laboratuvarında incelenmek üzere yollanır.
  
• Biyopsi: Karaciğer, akciğer gibi çeşitli organlarda meydana gelen hasarı veya hastalığı tespit etmek, derecelendirmek için bu yönteme başvurulur. Biyopsi örneği patoloji laboratuvarına gönderilir ve mikroskopta sağlıksız dokunun durumu incelenir, hastalık tespit edilir.
  

LDH Yüksekliği Tedavisi

LDH enzimi, birçok organda bulunan ve önemli işlevi olan metabolik bir enzimdir. Organ hasarına bağlı olarak LDH enziminde yükselme olabilir. LDH enzim düzeylerinde yükseklik saptandıktan sonra, altta yatan hastalık araştırılmalıdır. 

Altta yatan hastalığın tespiti ile uygun tedaviye başlanır. Tedaviye yanıtın en iyi olması için erken teşhis ve tedaviye uyum önemlidir.

LDH yüksekliği tedavi yöntemleri:

• Medikal tedavi: LDH yüksekliğine neden olan birçok durum vardır. Altta yatan hastalığa göre uygun ilaç tedavisi seçilir. Kalp yetmezliği kaynaklı olanlarda beta blokörler, kalsiyum kanal blokörleri, nitrogliserin gibi çeşitli kalp ilacı seçeneği mevcuttur. Enfeksiyon kaynaklı durumlarda etkene göre uygun antibiyotik, antiviral, antifungal ilaç seçilir. Anemilerde, kan ilaçları kullanılabilir, takviye edici tabletler reçete edilebilir. Akciğer hastalıklarında, hastalık tipine bağlı olarak nefes darlığı için ilaçlar reçete edilebilir, balgam söktürücü balgam sulandırıcı ilaçlar verilebilir.
  
• Cerrahi Tedavi: LDH yüksekliğinin nedenine bağlı olarak, tümöral yapı varlığında alınabilecek durumdaysa tümörün alınması hedeflenir. aynı zamanda kalp yetmezliği durumlarında cerrahi girişim ile kalp pili, protez gibi kateterler takılmak suretiyle denenebilir. Tıkanıklık durumlarında elverişli ise cerrahi müdahale ile tıkanıklık giderilebilir. Emboli varlığında uygun araçlarla damar içine girilerek emboli çıkartılabilir.
  
• Radyoterapi/Kemoterapi: Lösemi, lenfoma ve çeşitli kanserlerden kaynaklanan LDH yüksekliğinde kanserin derecesine uygun olacak şekilde radyoterapi, kemoterapi veya ikisinin birlikte kombinasyonu tercih edilebilir.
  
• Düzenli yaşam: Düzenli egzersiz ve dengeli beslenme ile karaciğer fonksiyonları iyileştirilerek LDH düşüklüğü sağlanabilir. Ayrıca alkol kullanımının kısıtlanması da LDH yüksekliğindeki nedeni ortadan kaldıracağından dolayı önemlidir.
  

LDH Yüksekliği Tedavi Edilmezse

LDH yüksekliği birçok organda meydana gelen hasara bağlı olarak yükselen bir enzimdir. Yüksekliği pek çok şeyi düşündürmeye yol açan geniş spektruma sahip bir enzimdir. 

Bu enzimdeki yükseklik saptandıktan sonra altta yatan hastalık detaylı bir şekilde araştırılmalı ve uygun tedaviye başlanmalıdır. LDH yüksekliği ilaç alımı gibi basit bir nedenden kanser gibi ciddi ve hayati öneme sahip bir hastalığa varan değişik nedenlerle ortaya çıkar. 

Altta yatan hastalık tedavi edilmediği zaman ölümcül olabilir. Tedaviye geç kalındığında tedavi edilse bile kalıcı hasar bırakacak boyuta ulaşmış olabilir. 

Bu nedenle, hastada şikayetler görülmeye başladığı andan itibaren geç kalınmadan uzmana başvurulması ve uygun tedaviye başlanması gerekir. 

Tedaviye en iyi yanıtı almak için verilen tedaviye uyum göstermek de önem arz eder.

Çocuklarda LDH Yüksekliği

Çocuklarda LDH enzim düzeylerinde meydana gelen yükseklik birçok hastalığı düşündürür. Çocuklarda sık görülen kanserlerden olan lösemi, LDH yüksekliğine neden olur. 

Anemi yani kansızlık, beyaz küre hastalıkları, enfeksiyöz mononükleoz gibi kan hastalıklarına bağlı olarak da yükselmeler meydana gelebilir. Kalp ve akciğer kaynaklı LDH yüksekliğine az da olsa rastlanabilir. 

Çocuklarda böbrek hastalıkları da diğer hastalıklara göre sık rastlanan bir durumdur. Böbrek hastalıklarına ve hastalığın derecesine göre LDH düzeyleri yükselir. enfeksiyon durumlarında da bu enzimde artışlar saptanır. 

Çocuklarda yapılan kan analizinde rastlanan bu yüksekliğin nedeni mutlaka araştırılmalı ve en uygun tedavi seçimi yapılarak geç kalınmadan tedaviye başlanmalıdır.

Gebelerde LDH Yüksekliği

Gebelerde LDH yüksekliği saptandığı zaman detaylı bir şekilde araştırılmalıdır. Gebelikte annede meydana gelen hastalıklar ve kullandığı ilaçlar bebeğin gelişimini etkilediği için LDH yüksekliğinin nedeni mutlaka saptanmalı ve uygun tedavi seçimi ile tedavi edilmelidir. 

Gebelik döneminde meydana gelen enfeksiyonlar, uygun ve bebek gelişimine etki göstermeyen antibiyotik veya antifungal, antiviral ilaçlarla tedavi edilebilir. 

Karaciğer, kas, böbrek, akciğer gibi organlardan kaynaklanan durumlarda hastalık ve hasarın derecesi iyi saptanmalıdır, uygun tedavi yöntemi uygulanmalıdır. 

Tedavinin bebek gelişimine zarar verdiği durumlarda, anne adayının bu tedaviyi alması ertelenemiyorsa gebelik sonlandırılmalıdır. Yine gebelik sürecinde meydana gelen kanserlerin tedavisinde kullanılan kemoterapi ve radyoterapi de bebeğe ciddi hasarlar vereceği için gebelik sonlandırılır.

LDH Yüksekliği için Hangi Doktora Gidilir?

LDH yüksekliği herhangi bir branşın hastalık teşhisine gitmede biyokimyasal testlerle fark edebileceği bir durumdur. Şikayetlerin görüldüğü sisteme göre farklı branşlara gidilir. 

• Karaciğer hastalıkları için Dahiliye uzmanına, 
• Kalp hastalıkları için Kardiyolojiye, 
• Enfeksiyon hastalıkları için Enfeksiyon Hastalıkları uzmanına, 
• Akciğer kaynaklı şikayetler için Göğüs Hastalıkları uzmanına, 
• Kas iskelet sistemi hastalıkları için Ortopedi ve Travmatolojiye başvurulabilir.