Mide Büyümesi

Mide Büyümesi Nedir?

Karında şişkinlik hissi, pek çok insanın dönem dönem karşılaştığı bir rahatsızlıktır. Alışılandan fazla yemek tüketilmesi veya tüketilen yiyeceklerin gaz oluşumuna sebep olması, mide hacminin büyümesine ve karında buna bağlı şişkinlik oluşmasına neden olmaktadır. Ancak bu hissin sıklıkla yaşanması, kişinin yeme alışkanlıkları veya sağlığı ile ilgili bir soruna işaret ediyor olabilir.  

Mide büyümesi sorunu; mideden kaynaklanabileceği gibi sindirim sisteminin devamı olan bağırsaklardaki tıkanıklıklar sebebiyle gelişebilir veya siroz durumunda karaciğere bağlanan portal toplardamardaki basıncın artması ile midenin bu damara açılan toplardamarlarında şişme ile oluşabilir. Gelişme sebebi, mide büyümesine uygulanan yaklaşımın belirlenmesinde önemli bir etkendir. Kimi durumlarda mide büyümesi herhangi bir tedavi gerektirmezken kimi durumlarda hayat tarzı değişiklikleri kimi durumlarda da altta yatan sebebin ilaçlar ve gerekli görülen her yöntemle tedavisi gerekli olmaktadır. 

Mide Büyümesi Belirtileri Nelerdir?

Mide büyümesi durumunda kişilerde farklı şekillerde karın ve mide rahatsızlıkları ortaya çıkmaktadır. Ortaya çıkan sorunlardan bazıları doğrudan mide büyümesine bağlıyken bazı sorunlar mide büyümesini ortaya çıkaran rahatsızlığa bağlı olarak oluşur. Mide büyümesine bağlı olarak gelişen ve cmide büyümesi sorunu yaşayan kişilerde genel olarak ortaya çıkan rahatsızlıklar şunlardır:

• Karında şişlik
• Karında rahatsızlık hissi 
• Sıkışıklık 
• Gaz sancısı 
• Karın ağrısı
• Bulantı ve kusma

Mide büyümesine sebep olan durum mide büyümesine bağlı olmayan belirtilerin de ortaya çıkmasına sebep olabilmektedir:

1. Otoimmün atrofik gastrit hastalığında, demir ve B₁₂’nin emilememesine bağlı olarak kansızlık (anemi) gelişebilir. B₁₂ eksikliği ayrıca sinir hücrelerindeki iletimde bozulmalara sebep olabilir. B₁₂ eksikliğinden en çok etkilenen sinir hücreleri duyu iletiminden sorumlu sinir hücreleridir. Bu sebeple kişide sinir hasarına bağlı olarak uyuşukluk ve yanma hissi ortaya çıkabilir, bellek ve görmede sorunlar oluşabilir.
2. Sirozda, kişinin karaciğeri çeşitli sebeplerle hasarlanır ve sağlıklı karaciğer dokusunun yerini işlevsiz doku alır. Bu durumda kişinin karaciğerinden üretilen, albümin başta olmak üzere kan proteinlerinde düşüş görülür. Kandaki proteinlerin azalması su oranının artmasına sebep olur, böylece dokular arası sıvıya geçiş artar ve yaygın ödem ortaya çıkar. Midede şişlik ve rahatsızlık, karın bölgesindeki ödemden kaynaklanmaktadır.
3. Konjestif kalp yetmezliğinde, mide büyümesi ile birlikte şu belirtiler ortaya çıkabilir:

• Sürekli öksürme ve nefes almada güçlük (dispne)
• Nabızda hızlanma
• Yorgunluk
• Mide bulantısı
• İştahsızlık
• Zihinde bulanıklık (konfüzyon)

Mide Büyümesi Nedenleri Nelerdir? 

Toplumda Sık Karşılaşılan Mide Büyümesi Nedenleri 

Huzursuz Bağırsak Sendromu (İrritabl Bağırsak Sendromu): Yemek yenmesine bağlı olarak, bağırsaklardaki kronik bir sorun sebebiyle karında ağrı ve şişkinlik hissi ile ishal veya kabızlığın gelişmesi durumudur. Huzursuz bağırsak sendromunun sebebi net olarak bilinmemektedir ancak bağırsaklarda aşırı hassasiyetle ilişkili olduğu düşünülmektedir.  

Laktoz İntoleransı: Laktoz, sindirimi gerçekleştirilmeden kana geçmesi mümkün olmayan, büyük bir karbonhidrattır. Süt, bol miktarda laktoz içeren bir besin maddesidir. Süt tüketimi sonrasında süt ile alınan laktozun vücutta sindiriminin gerçekleşmemesi halinde karında şişkinlik, gaz, ağrı ve kramplar gibi mide büyümesi belirtileri ortaya çıkmaktadır. Günümüzde laktoz intoleransı toplumda yaygındır, genellikle çocuklukta ortaya çıkmaz, ancak erişkinlik ile birlikte kişinin laktozu parçalama yeteneği daha da azalır ve süt tüketimi kişide rahatsızlık oluşturmaya başlar.  

Mide Büyümesine Neden Olan Ciddi Sağlık Sorunları 

Siroz: Karaciğerdeki hücrelerin yoğun bir şekilde zarar görmesi sonrasında hücrelerin yerini gerekli işlevi görmeyen yapıların doldurması durumudur. Bu durumda karaciğerdeki damarlarda kan basıncı yükselir, basıncı yükselen kan, ana damarlara bağlı kılcal damarlardan dokular arasına çıkan sıvı miktarında artışa sebep olur. Böylece kişinin karın bölgesinde sıvı birikimi görülür. Bu bölgede ciddi miktarlarda sıvı birikebilmektedir, bu da kişinin karnında şişlik ve rahatsızlık hissine yol açar. Sirozun en önemli sebepleri alkol kullanımı ve hepatit B virüsü enfeksiyonlarıdır.  

Otoimmün Hastalıklar: Otoimmün hastalıklarda, kişinin bağışıklık sistemi hücreleri, kişinin kendi hücrelerine saldırır ve harabiyete yol açar. Otoimmün atrofik gastrit hastalığında, midede asit salgılayan hücreler kişinin bağışıklık sistemi tarafından hasarlanmaktadır. Bu hücrelerin zarar görmesi halinde kişinin vücudunda yeterli miktarda demir ve B₁₂ emilemez. 

Konjestif kalp Yetmezliği: Konjesyon, birikim için kullanılan bir tabirdir. Konjestif kalp yetmezliklerinde kalbin pompalama gücü azaldığı için kasılma sonrasında kalbin içerisinde kalan kan hacmi artar ve kanın kalbe geri dönüşü azalır, toplardamarlardaki kan damar içerisinde daha uzun süre kalır ve bu süre zarfında dokular arası boşluğa daha çok çıkar. Toplardamarlardaki ve dokular arası sıvıdaki birikime bağlı olarak kişi şişkinlik ve rahatsızlık hissedebilmektedir. 

Mide Büyümesinin Diğer Sebepleri 

• Yüksek tuz kullanımı
• Bağırsak mikrobiyomunda (bağırsakta yaşayan yararlı ve zararlı bakterilerde) dengesizlik
• Safra taşları
• Bağırsaklarda tıkanıklık
• Omurganın en alt kısmının içeriye yaptığı girintinin artması, bu durum karın boşluğunu daraltmakta ve daha düşük miktarlarda gazın rahatsızlık hissi yaratmasına sebep olmaktadır.
• Bazı kanserlerde ve bazı kanser tedavilerinde ortaya çıkan yüksek düzeylerde ödem 

Mide Büyümesi Teşhisi

Mide büyümesi, kişinin kendisinin ifade ettiği bir rahatsızlık halidir. Mide büyümesi şikayetinin pek çok sebebi olabilir. Öncelikle kişinin kullandığı ilaçların ve aldığı tedavilerin bu duruma sebep olma ihtimali araştırılır ve kişinin beslenme düzeni üzerine bilgi edinilir. Kişinin mide büyümesi ve sıkışıklık hissini tarif etmesi üzerine, durumun sebebinin teşhis edilmesi için çeşitli tetkikler uygulanabilmektedir.

• Gaita Testi: Dışkının analiz edilmesidir. Kişinin bağırsaklarında rahatsızlığa yol açabilecek çeşitli parazitler bu yolla teşhis edilebilir. 
• Kan Testi: Hepatit B enfeksiyonunda siroz gelişiminin görülmesi ile mide büyümesinin ortaya çıkması gibi durumlarda, enfeksiyon etkeninin kanda araştırılması enfeksiyonun belirlenmesini sağlayabilir.
• Direkt Karın Grafisi: Mide büyümesinde bağırsakların ve midenin görüntülenmesi, rahatsızlığın sebebinin belirlenmesini sağlayan önemli bir kaynak olabilir. Karında gaz birikimi durumunda gazın hangi bölgede biriktiği, bağırsaklarda tıkanıklık olup olmadığı, midenin gerçekte ne kadar genişlediği gibi konular hakkında bilgi edinilir.
• Baryumlu Yutma Testi (Özofagogram): Baryum, floroskopi aracılığı ile görüntülenebilen bir maddedir. Kişinin baryumlu sıvıyı yutması ile baryumun geçtiği bölgeler gerçek zamanlı olarak görüntülenebilmektedir. Bu yöntemle kişinin yemek borusu, midesi ve ince bağırsağının ilk kısımları görüntülenebilir. Bölgede darlıklar ve karında şişkinlik hissi yaratabilecek başka anatomik bozukluklar araştırılır.
• Baryum Enema: Baryum içeren sıvının anal yolla hastaya verilerek alt sindirim sisteminin görüntülenmesidir. Bu yolla ancak kalın bağırsaklar görüntülenebilmektedir. Bu sebeple ince bağırsakların alt kısımları, baryum testleri için kör noktadır ve bu bölgedeki bozuklukların tespiti diğer bölgelere göre daha zorlayıcıdır.
• Mide Boşaltım Testi: Kişi, radyoaktif işaretli katı ve sıvılar tüketir. Radyoizotop ölçen Geiger sayacı, kişinin midesinde bulunan radyoizotop miktarını ölçer. Mide içeriğinin iki saat içerisinde %50, dört saat içerisinde %90 boşalması beklenir, Geiger sayacının ölçtüğü radyoizotop miktarı da bu değerlerle orantılı olarak azalmalıdır. Mide boşaltımının yavaşlaması, mide büyümesinin ve rahatsızlığın ana sebeplerindendir. 
• Endoskopi: Ağızdan, ince bağırsağın ilk bölümlerine kadar endoskopi yoluyla inceleme yapılabilir. Ucunda büyütme yapan bir kamera taşıyan fiber optik kablonun yemek borusundan ince bağırsakların ilk bölümlerine kadar uzatılması ile sindirim sistemigörüntülenebilir.   

Mide Büyümesi Tedavisi

Mide büyümesine sebep olan durumun tedavi edilmesi, rahatsızlığın da giderilmesini sağlamaktadır. Ancak bazı genel yöntemler, sebebi ne olursa olsun pek çok mide büyümesi durumunda kişinin rahatsızlığını giderebilmektedir. Kişinin mide büyümesine karşın alabileceği en güçlü önlem mide büyümesine sebep olabilecek yiyeceklerden ve gazlı içeceklerden kaçınmasıdır. Yine de ortaya çıkabilecek şikayetlere karşı kişinin kullanabileceği çeşitli ilaçlar bulunmaktadır. 

Mide Büyümesinin Altında Yatan Sebeplerin Tedavileri

Huzursuz Bağırsak Sendromu (İrritabl Bağırsak Sendromu)

Huzursuz bağırsak sendromunun kesin tedavisini sağlayacak bir yöntem bulunmamaktadır. Ancak rahatsızlığın giderilmesini sağlayacak yöntemler uygulanabilir:

• Yenilenlere dikkat edilmesi; rahatsızlığa sebep olacak baklagil, sebze ve süt ürünlerinden uzak durulması. İşlenmiş şeker içeren besinler de huzursuz bağırsak sendromunu tetikleyebilir.
• Yemeklerin daha yavaş, çiğnenerek yenmesi; midenin yemek girişine uyum sağlaması ve uygun şekilde genişlemesi için süre tanımak
• Fazla yemekten kaçınmak
• Lifli gıdalarla beslenmek. Ancak mide boşalmasını ciddi anlamda yavaşlatan durumlar liflerin midede birikmesine ve rahatsızlık hissinin artmasına sebep olabileceği için diyetteki lif azar azar artırılmalıdır. 

     Kişinin kullanabileceği ilaç tedavileri şu şekildedir:

• İshal, huzursuz bağırsak sendromunda sık karşılaşılan bir durumdur. Bu durumun görülmesi halinde ishal önleyici ilaçların kullanılması gereklidir. 
• Kabızlık da huzursuz bağırsak sendromu ile birlikte görülebilmektedir. Bu durumda laksatiflerin kullanılması kabızlığın giderilmesini sağlayabilir. 
• Kişinin hissettiği rahatsızlığın azaltılması için ağrı kesiciler kullanılabilir. 

Laktoz İntoleransı 

Laktoz intoleransında uygulanan temel tedavi laktoz içeren besinlerin tüketilmemesidir. Alternatif olarak kişilerde eksik olan laktaz enzimini içeren hap ve kapsüller laktoz içeren besinlerin tüketiminden önce kullanılabilir, böylece laktozun vücutta sindirimi sağlanır. 

Siroz

Siroza yönelik uygulanacak tedavi yöntemi, sirozun sebebine bağlı olarak değişmektedir. Çoğu durumda sirozun tam tedavisi mümkün değildir. Ancak bazı hayat tarzı değişiklikleri kişinin hissettiği rahatsızlığın azaltılmasını ve hastalığın ilerleyişinin yavaşlatılmasını sağlayabilir:

• Alkol kullanılmaması
• Sigaranın bırakılması
• Vücut kitle indeksi yüksek kişilerin sağlıklı kilolarına gelmesi
• Vücutta sağlıklı düzeyde kas bulunması için düzenli egzersiz yapılması
• Enfeksiyon risklerinin azaltılması, hijyene dikkat edilmesi
• Yapılabilecek aşılar hakkında doktorla görüşülmesi
• Tuz tüketiminin azaltılması, gerekli görüldüğü halde diüretik kullanılarak idrar ve tuz atılımının artırılması 

Otoimmün Hastalıklar

Otoimmün atrofik gastroenteritte midede sindirimi sağlayan hücrelerin kişinin kendi bağışıklık sistemi tarafından zarar görmesine bağlı olarak sindirimde sıkıntılar ve buna bağlı olarak mide büyümesi gelişir. Günümüzde kişinin bağışıklık sistemindeki sorunun düzeltilmesi için uygulanabilecek yaygın kullanıma girmiş bir tedavi yoktur. 

Kişinin midesinde Helicobacter pylori enfeksiyonunun görülmesi halinde otoimmün atrofik gastritin alevlendiği bilinmektedir. Hastalığın daha hafif seyretmesi için kişinin midesindeki enfeksiyonun giderilmesi sağlanabilir. Ayrıca kişide B₁₂ ve demir eksikliği görülmesi halinde kişiye ağızdan veya damar yoluyla takviye verilebilir. 

Konjestif Kalp Yetmezliği

Konjestif kalp yetmezliği, genellikle farklı kalp ve damar hastalıklarından kaynaklanmaktadır. Kaynağına bakılmadan kalp yetmezliğinin tedavisinde sıklıkla uygulanabilen bazı yöntemler bulunmaktadır:

Hayat tarzı değişiklikleri:

• Sigara kullanımını bırakmak
• Alkol ve kafein kullanımını azaltmak
• Fiziksel olarak aktif olmak
• Beslenme düzenine dikkat etmek

İlaç tedavileri:

• Anjiyotensin dönüştürücü enzim inhibitörleri
• Beta blokerler
• Diüretik

Mide Büyümesi Tedavi Edilmezse

Mide büyümesi, kendiliğinden düzelebilen bir rahatsızlık hissidir. Kişi, herhangi bir uzmana başvurmadan, mide büyümesine sebep olan yiyecekleri fark edip bu yiyecekleri daha az tüketerek rahatsızlığının ortadan kalkmasını sağlayabilir. Ancak rahatsızlık hissinin zamanla düzelmemesi, kişinin kronik bir rahatsızlığının olması, kişinin bu rahatsızlığa sebep olabilecek bir tedavi alıyor olması durumunda rahatsızlık uzmana bildirilmelidir. Rahatsızlık bir besinden uzak durarak, ilaç tedavisinde değişiklik yapılarak ya da reçete edilen bir ilaçla kolaylıkla düzeltilebilir. 

Mide büyümesi ciddi sağlık sorunlarında ortaya çıkabilen bir durum olsa da, genellikle bu sağlık sorunlarının tek belirtisi değildir. Ancak sağlık sorununun teşhisini kolaylaştırabilir. Karın ağrısı, bulantı, kusma, çarpıntı gibi şikayetlerle doktora başvurulması halinde eğer mide büyümesi bu rahatsızlıklara eşlik ediyorsa mutlaka dile getirilmelidir.   

Mide Büyümesine Ne İyi Gelir?

Mide büyümesi, genellikle yemeklerden sonra ortaya çıkmaktadır. Öğünlere dikkat edilmesi, çok fazla yiyeceğin veya kişiyi rahatsız ettiği bilinen yiyeceklerin yenmemesi mide büyümesine engel olabilir veya rahatsızlığı azaltabilir. Kişi mide büyümesi hissettiği zamanlarda en son ne yediğine dikkat etmelidir, bu durum laktoz intoleransı gibi rahatsızlıkların teşhisini hızlandırır. Kişiye verilen ilaçlar düzenli olarak kullanılmalı, kaçınması tembih edilen besinlerden uzak durulmasına dikkat edilmelidir. Kişinin bir tedaviyi/ ilacı kullanmasından sonra ortaya çıkan mide büyümeleri tedaviyi uygulayan/ ilacı reçete eden doktor ile paylaşılmalıdır.   

Mide Büyümesine Ne İyi Gelmez?

Mide büyümesi özellikle yemeklerden sonra görülüyorsa, sadece kişinin beslenme düzenine dikkat etmesi durumun düzelmesini sağlayabilir. Karında gaz birikimine sebep olabilen ve mide büyümesi rahatsızlığı yaşayan kişilerin uzak durması gereken besinler şu şekildedir:

• Patates gibi, nişasta içeren besinler
• Baklagillerden olan barbunya, fasulye
• Kabak
• Brüksel lahanası
• Kuşkonmaz
• Brokoli
• Enginar
• Soğan
• Elma
• Kuru erik
• Gazlı içecekler

Mide Büyümesi İlaçları

Antispazmodik İlaçlar: Spazmları çözmeye yarayan ilaçlardır. Kaslarda oluşan spazm kaynaklı ağrı ve rahatsızlıkları azaltır.

Probiyotik: Kişinin kalın bağırsağındaki mikrobiyotanın sağlıksız şekilde değişmiş olmasının rahatsızlık yarattığı durumlarda, mikrobiyotanın yeniden düzenlenmesi için kullanılır.

Prokinetik: Özellikle midede kasılmaların sıklığını ve gücünü artırır, ancak ritimlerinde bozulmaya sebep olmaz. Kasılmaların artması, mide boşalmasını hızlandırır ve şişlik hissinin önüne geçebilir.

Rifaksimin: Huzursuz bağırsak sendromunda kullanılır. Sorunun bağırsak bakterilerinden kaynaklanması durumunda bu bakterilerin daha fazla çoğalmasının önüne geçer. 

Mide Büyümesi için Hangi Doktora Gidilir?

Kişinin mide büyümesine sebep olabileceği bilinen bir hastalığı veya mide büyümesi belirtilerini ortaya çıkarabilecek bir ilaç kullanımı varsa, hastalığı takip eden ve ilacı reçete eden doktora, yaşanan rahatsızlık bildirilmelidir. Mide büyümesi, genellikle sindirim sistemi hastalıklarından kaynaklanan bir rahatsızlıktır, bu sebeple dahiliye kliniklerine ve daha ileri uzmanlık gerektiren durumlarda gastroenteroloji birimlerine başvuru yapılabilir. 

Kişi, karnında sancı hissettiği zaman durumun kendiliğinden geçmesini bekleyebilir. Yemek düzenine dikkat edilmesi, karında rahatsızlık oluşturabildiği bilinen aşırı yağlı yemeklerden uzak durulması, daha önce benzer durumlar için reçete edilmiş ilaçlar varsa düzenli kullanılması mide büyümesinin kendiliğinden düzelmesini sağlayabilmektedir. Ancak kişi dikkatli davranmasına rağmen belirtilerde azalma olmuyorsa durumun altında yatan sebebin ortaya çıkarılması ve düzeltilmesi için doktor tarafından muayene edilmesi gereklidir.