Ablasyo Plasenta

Ablasyo Plasenta Nedir?

Ablasyo latince bir kelimedir. Bu kelime bir nesnenin veya maddenin bulunduğu yerden ayrılması için kullanılır. Plasenta bebeğin eşidir.

Gebelik süresi boyunca anne ve bebek arasındaki en önemli iletişim aracıdır. Plasentanın hacmi ve büyüklüğü bebek ile paralel olarak artar. 

Plasentanın en önemli görevleri anne ve bebek arasındaki besin ve oksijen alışverişidir. Anneden gelen besin ve oksijenler bebeğe geçerken bebekten gelen karbondioksit ve bazı atık maddeler anneye geçer. 

Bu geçiş aslında plasenta organında bulunan çok sık ve fazla olan ağlanma sayesinde olur. 

Plasenta ile bebek arasındaki bağlantıyı göbek kordonu sağlanır. Doğum eylemi gerçekleştikten ve bu bağ kesildikten belli bir süre sonra plasenta rahim içerisinden ayrılır. 

Bu ayrılmanın normal bir şekilde gerçekleşeceği zaman doğum sonrasıdır. Doğum eylemi gerçekleşmeden önce herhangi bir sebeple plasentanın rahimden bebek rahim içerisindeyken ayrılmasına ablasyo plasenta denir. 

Bu durumun bir diğer adı ise plasenta dekolmanıdır. Plasenta dekolmanı yaşayanların tekrarlama riski vardır. Yani bir önceki gebeliğinde ablasyo plasenta görülen kişilerin mevcut gebeliğinde de görülme ihtimali normal kişilere göre yüksektir.

Bu ayrılma durumu plasentanın kısmi veya tamamen ayrılması olarak iki durumda meydana gelir. Bu ayrılmanın sonucu olarak oksijen akışı, karbondioksit akışı ve besin akışı sekteye uğrar. 

Bunun sonucunda da bebek oksijensiz kalır. Bebekte atık maddeler birikir. Bebek yeteri kadar beslenemez. Bu durumların hepsi çocuğun ve annenin hayatını tehlikeye atmaktadır.

Bu ayrılma durumu aniden gerçekleşebilir. Genellikle gebeliğin son dönemlerinde meydana gelir.

Aslında bir hastalık değil de gerçekleşmiş anormal olan bir eylemi bildirir. Hem bebek hem anne için son derece tehlikeli bir durumdur. Bir gebelik komplikasyonu olarak kabul edilir. 

Geç gebelik kanamaları olarak bilinen 3 temel durum vardır.

Bunlar plasenta previa, ablasyo plasenta ve vasa previadır.

• Plasenta previa, plasentanın doğum kanalını kapatması veya doğum kanalına yakın bir yerde bulunmasıdır.
• Vasa previa ise damarların anormal bir şekilde yerleşimidir.
• Plasenta previa ve ablasyo plasenta sıklıkla karıştırılabilir.

Plasenta previa ve ablasyo plasenta arasındaki farklar aşağıdaki gibi olabilir:

• Plasenta previa’da kanama rahim içerisinde genellikle kalırken ablasyo plasenta da kanama vajinal olarak meydana gelebilir.
• Plasenta previa’da rahim ağrılı, sert ve hassastır. Ablasyo plasenta da ise rahim oldukça hassas ve yumuşaktır.
• Plasenta previa’da rahim büyümüştür. Ablasyo plasenta da rahim normal boyutlarındadır.

Ablasyo Plasenta için Risk Faktörleri Nelerdir?

Aşağıdaki faktörlere sahip gebelerde ablasyo plasenta gelişme ihtimali normal gebelere göre daha yüksek bulunmuştur.

Bu faktörler: 

• Anne yaşı ilerlemişse veya anne daha önce çok fazla doğum yapmışsa ablasyo plasenta riski vardır. Bu gebelerin daha yakından takip edilmesi mutlak suretle önerilir.
• Preeklampsi adı verilen ve gebelikte meydana gelen tansiyon problemleri de ablasyo plasenta riski doğurabilir. Bununla birlikte kronik hipertansiyon hastalarında da ablasyon plasenta görülebilir. Bu genellikle en sık beraber görülen problemdir.
• Yapılan araştırmalara göre sigara ve kokain gibi bazı zararlı maddelerin kullanımı ablasyo plasenta riskini oldukça arttırmaktadır. Bu sebeple gebelerin bu zararlı maddeleri kesinlikle kullanmaması önerilir.
• Bebek tam gelişmeden ve doğum başlamadan önce  amniyon sıvısı adı verilen bebeğin suyu olarak bilinen sıvıyı içeren amniyon zarın yırtılması durumlarında ablasyo plasenta gelişebilmektedir.
• Annenin rahmi eğer doğuştan bir anormalliğe ve şekil bozukluğuna sahipse gebelikte bazı problemler görülebilir. Bu problemler erken doğum ve ablasyo plasenta olabilir.
• Dışarıdan bir darbeye bağlı olarak travma gelişen kişilerde ablasyo plasenta gelişebilir. Bu duruma maruz kalan kişiler hemen bir doktora başvurmalı ve muayene edilmelidir.
• Plasentada oldukça fazla ağsı bir damar yapısı bulunur. Eğer kişilerde hamilelik öncesinde damarsal hastalıklar varsa bu kişiler ablasyo plasenta açısından risk altındadır.
• Amniyon sıvısı bebek için son derece önemlidir. Bu sıvının ani bir şekilde boşalması ablasyo plasenta riski doğurur.
• Bir kadının rahim bölgesinde ve rahminde tümör varsa ablasyo plasenta açısından risk altındadır. Buna sebep olan tümör sıklıkla leiomyomadır.
• Göbek kordonu plasenta ile bebek arasında önemli bir bağdır. Bu bağın içerisinde genellikle iki atardamar ve toplardamar bulunmaktadır. Bu bağın normalden daha kısa olduğu durumlarda ablasyo plasenta gelişme ihtimali doğar.
• Kanın normale göre pıhtılaşma eğiliminin arttığı durumlara sahip insanlar olabilir. Bu duruma genellikle trombofili denir. Trombofiliye sahip gebelerde ablasyo plasenta risk vardır.
• Aynı anda birden fazla gebelik durumları da ablasyo plasenta için risk faktörü olarak bilinir.
  

Ablasyo Plasenta Belirtileri Nelerdir?

Bu durum hamile kadınların yaklaşık olarak % 1'inde görülmektedir. Bu durumun genellikle 20 haftayı doldurmuş herhangi bir gebede görülebilir. 

Ancak verilere göre genellikle 28. Haftadan sonra daha sık ortaya çıktığı bilinmektedir. Plasentanın ayrılması genellikle aniden olan bir durumdur. Belirtiler de genellikle aniden ortaya çıkar.

Bu belirtiler aşağıdaki gibi olabilir:

• Vajinal kanama bu durumun ilk belirtisi olarak ortaya çıkabilir. Genellikle bu durum oluştuğunda kanama meydana gelir. Kan miktarı çok fazla veya çok az olabilir. Çok az kanamalarda kişiler doktora başvurmada tereddüt etmemelidir. Gebeliğin son döneminde vajinal kanamalar son derece tehlikelidir ve bir doktor tarafından muayene edilmesi gereken bir durumdur.
• Hastalarda vajinal kanama olmadığı durumlarda bebeğin ölü olarak bulunduğu durumlar olabileceği gibi çok şiddetli kanama olmasına rağmen bebeklerde hiçbir problem olmadan oldukça sağlıklı doğabileceği ablasyo plasenta durumları gelişebilir. Bu sebeple bu bir acil durumdur ve iyi yönetilmesi gerekir. Hamilelerin bilinçlendirilmesi bu konuda son derece önemlidir.
• Kişilerde aniden ortaya çıkan bel ve sırt ağrısı meydana gelebilir. Bununla birlikte rahimin şiddetli olarak kasılma durumu meydana gelebilir. Bu ağrı çok şiddetlidir ve hastaları hastaneye başvurmaya sebep olur. Ne kadar erken başvurulursa o kadar iyidir.
• Bebeğin kalp atışları yavaşlayabilir. Bu durum genellikle kardiyotokografi adı verilen tetkik ile anlaşılmaktadır. Bebeğin kalp atışının azalması ve rahim kasılmaları bu cihaz sayesinde görülebilir.

Ablasyo Plasenta Nedenleri Nelerdir?

Plasentanın neden erken ayrıldığına dair bir sürü çalışma yapılmasına rağmen sebep hala tam olarak bilinmiyor. Ancak bazı tetikleyici sebeplerin ve risk faktörlerinin olduğu kesin.

Genellikle yapılan çalışmalarda plasentanın erken ayrılmasının sebebi olarak bebekten gelen damarlar değil de anneden plasentaya gelen damarlardır.

Yapılan bazı çalışmaların sonucu olarak plasentanın nasıl ayrıldığına dair bazı düşünceler vardır.

Bunlar aşağıdaki gibi olabilir:

• Travma: Rahim, plasentadan daha esneyebilir bir anatomik yapı olduğundan rahime gelen ani darbeler ve travmalar plasentanın yırtılmasına sebep olabilir. 
• Anatomik bozukluklar: Plasenta normalde rahim duvarına sıkıca yapışır. Eğer kişinin rahminde bir anatomik bozukluk varsa plasenta güvenli ve sağlam bir şekilde yapışmayabilir. Yapışsa bile düzgün bir şekilde gelişmeyebilir. Bu sebeple ablasyo plasenta meydana gelir. 
• Kokain ve sigara: Gebeliğin son üç aylık döneminde kokain kullanımının ablasyo plasentaya sebebiyet verdiği kanıtlanmıştır. Kesin mekanizma bilinmemekle birlikte kokain ve sigaranın plasental kan akımını ciddi şekilde bozduğu ya da engellediği veya plasentanın damar yapısını bozarak dokuları oksijensizliğe bağlı olarak öldürmesi sebebiyle kanamaya sebep olduğu düşünülmektedir. 
• Damarsal anormallikler: Plasental damarların yapısındaki bozukluklara bağlı olarak iltihaplanma ve benzeri durumların kanamaya sebep olacağı düşünülmektedir. Bu kanama sonrasında kan pıhtılaşır ve rahmin kasılmasına neden olur. Kanamaya bağlı olarak biriken kan rahmin katmanlarını iter ve rahim duvarı ile plasentayı ayırır. Plasenta ayrıldığında bebeğin hayatta kalması için gerekli olan besin maddeleri ve oksijen bebek tarafından alınamaz. Bununla birlikte atık maddeler de uzaklaştırılamaz. Bebek hayatta kalmak için yeterli oksijen ve besin maddesi alamadığında ölebilir.

Ablasyo Plasenta Teşhisi

Ablasyon plasenta bebek ve anne için oldukça tehlikeli ve hayatı tehdit edici bir durum olduğu için acil tanı ve tedavisi oldukça önemlidir. Bu durumun teşhisi aslında gelişen ve yaygınlaşan teknoloji sayesinde eski dönemlere göre son derece kolaydır. 

Teşhis yapılırken genellikle bir fizik muayene ve hastanın tıbbi öyküsü alınır. Fizik muayene sırasında hastanın tansiyonu da ölçülür. 

Çünkü preeklampsi ve kronik hipertansiyonun sıklıkla ablasyo plasenta ile birlikte olduğu bilinmektedir.

Doktor hastaya bazı sorular sorar. Bu sorular aşağıdaki gibi olabilir.

• Daha önceki gebeliklerinizde preeklampsi tanısı aldınız mı?
  
• Hipertansiyon, trombofili, kalp ve damar hastalıkları gibi kronik bir hastalığınız var mı?
  
• Kokain veya sigara türevleri gibi maddeler kullanıyor musunuz?
  
• Herhangi bir travma öykünüz var mı?
  
• Son zamanlarda ağır bir yük kaldırdınız mı?
  
• Daha önce kaç tane doğum yaptınız?
  

Bu gibi sorular kişilerin risk faktörleri açısından değerlendirilmesini içerir ve doktoru bu hastalığa yönelik düşünmeye sevk edebilir.

• Fizik Muayene: Fizik muayene ve anamnezden sonra genellikle doktor ultrasonografi incelemesine geçer. Bu hastalığın teşhisinde ultrasonografi oldukça yardımcıdır. 
• Ultrasonografi: Ultrasonografi basit bir görüntüleme tekniğidir. Bu teknik sayesinde plasentanın rahim duvarından ayrılması her zaman olmasa da görülebilmektedir. Bir ultrasonda plasenta ablasyo durumunun görülmemesi olmadığı anlamına gelmemektedir. 
• Laboratuvar Testleri: Doktorlar teşhis için hastanın kanayıp kanamadığını anlamayı sağlayacak ve buna benzer tetkikleri içeren bazı laboratuvar testleri isteyebilir. Bu testler aşağıdaki gibi olabilir.
  • Kan tahlili ve hemogram: Kansızlık (anemi) gelişip gelişmediğine bakmak kanamanın olup olmadığı hakkında oldukça faydalıdır.
    
  • Kan pıhtılaşma testleri: Bu testler pıhtılaşma problemi olup olmadığını anlamaya yardımcı olur.
    
  • Böbrek fonksiyon testleri: Böbreğin etkilenip etkilenmediği bir fikir verebilir.
    
• Kardiyotokografi: Bu test NST olarak da bilinmektedir.  Gebe kişinin rahim kasılmalarının olup olmadığını gösteren bu cihaz aynı zamanda bebeğin kalp atışlarını da ölçer. Herhangi bir problem olup olmadığını anlamaya oldukça yardımcı olan bu cihazın kullanımı da son derece kolaydır. Anne karnına iki adet kemer aracılığıyla yerleştirilen iki alet sayesinde rahatça işlem uygulanır.

Ablasyo Plasenta Tedavisi

Ablasyon plasentanın kesin sınırlarla belirlenen bir tedavisi aslında yoktur. 

Plasentayı geri rahim duvarına yapıştırmak mümkün olmadığı için tedaviler annenin kanaması, bebeğin kalp atışları ve bebeğin kaç haftalık olduğu gibi durumların değerlendirilmesi sonucu yapılmaktadır.

Annenin Kanamasına Göre Karar Verilen Durum

Anne eğer çok ciddi derecede kanıyorsa ve bu kanama her türlü müdahaleye rağmen durdurulamıyorsa gebelik kaçıncı haftada olursa olsun sonlandırılır. 

Hatta çok ciddi olgularda kanama durdurulmadığında rahimin komple alınmasını cerrahi bir seçenektedir. Bu cerrahi işleme histerektomi denmektedir.

Eğer gebenin kanaması durduysa  ve bebeğin kalp atışıyla beraber genel sağlık durumunda bir problem oluşmadıysa gebeye istirahat önerilir.

Gebenin çok ciddi kanaması olduğu durumlarda kan nakli ihtiyacına gerek duyulabilir. Bununla birlikte sıvı ve elektrolit ihtiyacının karşılanmasını sağlayan kristalloid adı verilen serum sıvıları da verilebilir.

Bebeğin Kalp Atışlarına Göre Karar Verilen Durum

Bu durumda kardiyotokografi adı verilen ölçüm yöntemi ile bebeğin kalp atışları dinlenir. Bebeğin kalp atışlarının 120 ila 160 arasında olması sağlıklı olduğunun göstergesidir. 

Ancak bu kalp atışlarının dışına çıkılması sorun olabilir. Özellikle 100 altına inen kalp atışları oldukça risklidir.

Genellikle bebeğin haftasına bakılmadan kalp atışının aşırı yavaşladığı durumlarda doğum planlanır. 

Doğum planlaması yapılırken normal doğum düşünülebilir. Ancak normal doğum gerçekleşmezse sezaryen planlanır.

Gebelik Haftasına Göre Karar Verilen Durum

24 ila 34. Gebelik haftasındayken ablasyo plasenta gelişirse: Bebeğin ve annenin genel durumuna bakılır. 

Eğer annenin çok fazla kanaması yoksa ve bebeğin de genel sağlık durumu, kalp atışı ve benzeri parametreleri iyiyse doğum biraz geciktirebilir. 

Bu geciktirmenin asıl sebebi bebeğin akciğerlerinin gelişmesini sağlayacak ilaç vermektir.

Eğer annenin aşırı kanaması varsa ve bebeğin de durumu kötüyse akciğer gelişimini sağlayacak ilaç verilmesi beklenmeden direk doğum planlanır.

34 ve üstü haftalık gebeliklerde akciğer gelişim için ilaç tedavisi verilmeye gerek yoktur. Akciğer gelişimi 34. Haftaya kadar tamamlanmış olur. 

Eğer annenin ve bebeğin durumu iyi değilse annede kanama ve bebeğe besin akışında problem varsa normal doğum planlanır. Eğer normal doğum mümkün değilse sezaryen yapılır.

Ablasyo Plasenta Tedavi Edilmezse

Plasentanın aniden yerinden ayrılması hem anne hem de bebek için hayatı tehdit eden sorunlara sebep olabilir. 

Genellikle acilen tedavi edilmesi gereken bu durum geç kalındığında aşağıdaki problemlere sebep olabilir.

Bunlar:

• Anne plasentanın rahim duvarından ayrışmasına bağlı olarak vajinal yoldan kanayabilir. Bu kan çok fazla miktarda olursa ve vücut bunu tolere edemezse hasta şok tablosuna girebilir. Şok tablosunda dokulara yeteri kadar oksijen ulaşamamasına bağlı olarak organ yetmezlikleri gibi durumlar görülebilir. Bununla birlikte şok tablosu tedavi edilmediğinde hasta kısa sürede hayatını kaybedebilir.
• Kan nakli ihtiyacı fazla kanama sonucu oluşan önemli bir durumdur. Anne kanının kendine yetmediği çok fazla kan kaybedilen durumlarda kan nakline ihtiyaç duyulur. Nakledilen kanın anne ve bebek tarafından kabul edilmesi ve bağışıklık yanıt oluşturmaması son derece önemlidir. Bu genellikle doktorun laboratuvar testleri sonucunda karar vereceği bir ihtiyaçtır.
• Kan dokulara oksijen ve besin taşıyan dolaşım sisteminin en önemli elemanlarını barındırır. Kan kaybı fazla olduğu zamanlarda dokulara yeteri oksijen taşınamaz. Kanın beslediği böbrek beyin gibi önemli organlar yeteri kadar oksijen ve besin alamadığı zaman yetersiz kalır. Organ yetersizlikleri genellikle şok tablosundan sonra görülür. Kalıcı hasarlara sebep olmadan acilen tedavi edilmesi şarttır.
• Nadiren de olsa rahim çok kanadığı zamanlarda kan akışı durmayabilir. Bu şiddetli kanamalar eğer gebe kişinin hayatını tehdit ediyorsa ve müdahalelere rağmen bu kanama durmuyorsa doktorlar rahmin alınması yani histerektomi ameliyatını düşünebilir. Eğer kişiler hala çocuk sahibi olmak istiyorsa bu durum oldukça yıkıcı olabilir. Yani ablasyo plasenta tedaviye rağmen rahmin kaybına sebep olabilecek kanamalara sebebiyet verebilir.

Ablasyo plasentanın anne için ağır sonuçları çok olsa da bebek için de çok ağır sonuçları olabilir. 

Aşağıdaki durumlar bebekler için ablasyo plasenta tedavi edilmediğinde oluşabilecek sorunlardır:

• Ablasyo plasenta gelişen kişilerin bebekleri yeteri kadar besin ve oksijen alamaz. Buna bağlı olarak gelişim geriliği meydana gelebilir. Bununla beraber olarak bebek yeteri kadar oksijen alamadığında mental problemler meydana gelebilir. Zihinsel engellilik başlığı altında bir takım hastalık oluşabilir.
• Ablasyo plasenta erken doğuma neden olabilir.
• Çok yıkıcı ve üzücü de olsa bebekler ölü olarak doğabilir.

Ablasyo Plasenta Ne İyi Gelir?

Aşağıdaki yöntemler ve gıdalar ablasyo plasenta gelişen kişiler için iyi etki edebilir.

Bunlar:

• İstirahat doktorlar tarafından önerilebilir. Eğer kişilerin kanaması çok şiddetli değilse veya durduysa istirahat önerilebilir. Bununla birlikte bebeğin sağlık durumu da çok önemlidir. Eğer annenin kanaması yoksa ancak bebeğin durumu kötüyse acil doğum önerilir. Ancak hem annenin hem bebeğin durumu kötüyse bu durumda da acil doğum planlanmaktadır.
• Kişinin kendi vücudunu ve belirtilerini takip etmesi son derece önemlidir. Bebeğin hareketleri gebelikte belli bir haftadan sonra hissedilebilir. Gebe bu hareketleri uzun bir süre hissetmezse bir doktora başvurması gerekir. Her türlü kanama durumunu da aynı şekilde doktora bildirmesi son derece faydalı olacaktır.
• Gebede eğer ablasyo plasenta gerçekleştiyse mutlaka yanında birisini bulundurması gerekir. Gebede gelişebilecek şok ve benzeri ciddi durumların derhal müdahalede edilebilmesi için son derece önemlidir. Bu gebenin eşi, annesi veya bir sağlık çalışanı olabilir.
• Sızma zeytinyağı gibi bazı besinler göbek kordonundan bebeğe akan kanın akış hızını arttırabilir. Bu durum bebek için iyi olabilir.
  

Ablasyo Plasenta Ne İyi Gelmez?

Aşağıdaki yöntemler ve gıdalar ablasyo plasenta gelişen kişiler için kötü etki edebilir.

Bunlar:

• Sigara zaten ablasyo plasenta için bir risk faktörü iken bir de ablasyo plasenta tanısı aldıktan sonra kullanılırsa eğer bebeğe giden kan akımı çok daha kötüleşebilir. Bu sebeple bir gebenin ablasyo plasenta gelişsin ya da gelişmesin mutlaka ve mutlaka sigara kullanmaması şiddetle tavsiye edilir.
• Kokain damar çeperlerini kasarak kan akışını yavaşlatabilir. Bunu genellikle damar duvarlarını kasarak yapar. Kokain hem gebe hem de bebek için son derece tehlikeli ve kalıcı sonuçları olabilecek zararlı bir maddedir.
• Aktif bir yaşam gebe ve bebek için tehlikeli olabilir. Gebeler fiziksel aktivite açısından kendilerine dikkat etmezlerse eğer ablasyo plasenta durumu ilerleyebilir. Bu sebeple bu kişilere istirahat önerilmektedir.
• Tuz içeriği oldukça yüksek olan yiyecekler kan damarlarını daraltabilir. Bu besinleri tüketmek bebeklere akan kan akışını azaltır ve bebek bu durumdan etkilenebilir.
• Kahve ve kola gibi kafein içeren besinler de damar duvarlarını daraltarak bebeğe akan kanın akış hızını yavaşlatabilir. Bu açıdan dikkatli olmak gerekir. Bu besinleri olabildiğince az tüketmek işe yarayabilir.
  

Ablasyo Plasenta için Hangi Doktora Gidilmeli? 

Aşağıdaki belirtilere ve şikayetlere sahip kişilerin acil olarak bir Kadın Doğum Hastalıkları uzmanına gitmesi gerekir. Bebeğin ve annenin hayatını tehlikeye atan bu durumun acil tanı ve teşhisi son derece önemlidir. 

Erken tanı ve teşhis ile bu durumun sonuçları yüz güldürücü olabilir.

Bu belirti ve şikayetler:

• Gebe kişilerin herhangi bir zamanda vajinal kanama görmesi durumunda mutlaka bir doktora başvurması gerekir. Bu sadece ablasyo plasenta için değil diğer gebelik problemleri ve hastalıkları için de son derece önemli bir durumun habercisi olabilir.
  
• Ablasyo plasenta gelişen kişilerde sürekli ve geçmeyen bir karın ağrısı ile beraber bel ağrısı görülebilir. Sürekli ve dinmeyen bel ve karın ağrısı çeken gebelerin mutlaka bir doktora gitmesi gerekebilir. Vajinal kanaması olmasa bile  bu durum ablasyo plasentanın belirtileri olabilir.
  
• Rahim kasılmaları yani halk dilinde sancı olarak bilinen belirtilere sahip kişilerin doktora başvurması gerekir. Ablasyo plasenta ve diğer bazı acil gebelik problemlerinin belirtisi bu sancılar olabilir.
  
• Rahim hassas olabilir. Bu genellikle rahimin üstünde bulanan deriye dokunulduğu zaman şiddetli ağrı olarak kendini gösterebilir. Bu belirtiye sahip kişiler de bu durum için bir doktora başvurmalıdır.